آیات قرآن کریم بصورت صفحه به صفحه..(تفسیر و توضیح)

(آيه 19)
برنامه اولو الالباب: در اينجا ترسيم و تجسّمى از جزئيات برنامه‏هاى سازنده طرفداران حق به چشم مى‏خورد كه بحث آيات گذشته را تكميل مى‏نمايد نخست به صورت يك استفهام انكارى مى‏فرمايد: «آيا كسى كه مى‏داند آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده حق است، همانند كسى است كه نابيناست»؟

(أَ فَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمى‏).

اين تعبير اشاره لطيفى است به اين كه ندانستن اين واقعيت به هيچ وجه امكان پذير نيست مگر اين كه چشم دل انسان بكلى از كار افتاده باشد.

و لذا در پايان آيه اضافه مى‏كند: «تنها كسانى متذكر مى‏شوند كه اولوا الالباب و صاحبان مغز و انديشه‏اند» (إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ).

(آيه 20)
سپس به عنوان تفسير «أُولُوا الْأَلْبابِ» ريز برنامه‏هاى طرفداران حق را بيان كرده، و قبل از هر چيز انگشت روى مسأله وفاى به عهد و ترك پيمان شكنى گذارده، مى‏گويد: «آنها كسانى هستند كه به عهد الهى وفا مى‏كنند و پيمان را نمى‏شكنند» (الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لا يَنْقُضُونَ الْمِيثاقَ).

«عهد اللّه» (عهد الهى) معنى وسيعى دارد كه شامل عهدهاى فطرى و پيمانهايى كه خدا به مقتضاى فطرت از انسان گرفته مى‏شود و هم پيمانهاى عقلى يعنى، آنچه را كه انسان با نيروى تفكر و عقل از حقايق عالم هستى و مبدأ و معاد درك مى‏كند، هم پيمانهاى شرعى يعنى آنچه را كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از مؤمنان در رابطه با اطاعت فرمانهاى خداوند و ترك معصيت و گناه، پيمان گرفته همه را شامل مى‏گردد.

(آيه 21)
دومين ماده برنامه آنها، حفظ پيوندها و پاسدارى از آنهاست، چنانكه مى‏فرمايد: «آنها كسانى هستند كه پيوندهايى را كه خداوند امر به حفظ آن كرده برقرار مى‏دارند» (وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ).

انسان ارتباطى با خدا، ارتباطى با پيامبران و رهبران، ارتباطى با ساير انسانها اعم از دوست و همسايه و خويشاوند و برادران دينى و همنوعان دارد، و ارتباطى نيز با خودش، همه اين پيوندها را بايد محترم شمرد.

در حقيقت انسان يك موجود منزوى و جدا و بريده از عالم هستى نيست بلكه سر تا پاى وجود او را پيوندها و علاقه‏ها و ارتباطها تشكيل مى‏دهد.

سومين و چهارمين برنامه طرفداران حق آن است كه: «آنها از پروردگارشان، خشيت دارند و از بدى حساب (در دادگاه قيامت) مى‏ترسند» (وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ).

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

(آيه 22)
پنجمين برنامه آنها استقامت است، در برابر تمام مشكلاتى كه در مسير اطاعت و ترك گناه و جهاد با دشمن و مبارزه با ظلم و فساد وجود دارد آن هم صبر و استقامتى براى جلب خشنودى پروردگار، و لذا مى‏فرمايد: «آنها كسانى هستند كه به خاطر جلب رضايت پروردگارشان صبر و استقامت به خرج دادند» (وَ الَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ).

اين جمله دليل روشنى است بر اين كه صبر و شكيبايى و بطور كلى هرگونه عمل خير در صورتى ارزش دارد كه «ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ» و براى خدا باشد، و اگر انگيزه‏هاى ديگرى از قبيل رياكارى و جلب توجه مردم و يا حتى براى ارضاى غرور خود، كارى را انجام دهد بى‏ارزش است.

ششمين برنامه آنها اين است كه «آنها نماز را بر پا مى‏دارند» (وَ أَقامُوا الصَّلاةَ).

چه چيز مهمتر از اين است كه انسان هر صبح و شام رابطه و پيوند خود را با خدا تجديد كند، با او به راز و نياز برخيزد و به ياد عظمت او و مسؤوليتهاى خويش بيفتد، و در پرتو اين كار، گرد و غبار و زنگار گناه را از دل و جان بشويد.

و به دنبال آن هفتمين برنامه حقجويان را با اين عبارت بيان مى‏كند: آنها كسانى هستند كه «از آنچه به آنان روزى داده‏ايم در پنهان و آشكار انفاق مى‏كنند» (وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً).

نماز پيوند انسان را با «خدا» و زكوة پيوند او را با «خلق» محكم مى‏كند.

بالاخره هشتمين و آخرين برنامه آنها اين است كه: «آنها به وسيله حسنات، سيئات خود را از ميان مى‏برند» (وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ).

و هر اندازه گناه و لغزش آنها بزرگتر باشد به همان اندازه حسنات بيشترى انجام مى‏دهند، تا وجود خود و جامعه را از لوث گناه با آب حسنات بشويند.

اين احتمال نيز در تفسير آيه وجود دارد كه آنها بدى را با بدى تلافى نمى‏كنند، بلكه سعى دارند اگر از كسى نسبت به آنها بدى برسد، با انجام نيكى در حق وى، او را شرمنده و وادار به تجديد نظر كنند.

و در پايان آيه پس از ذكر برنامه‏هاى مختلف گذشته اشاره به عاقبت كار «اولوا الالباب» و انديشمندان و طرفداران حق و عاملان به اين برنامه‏ها كرده، مى‏فرمايد: «عاقبت نيك سراى ديگر براى آنهاست» (أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ).

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

(آيه 23)
اين آيه در توضيح اين سر انجام نيك و عاقبت خير مى‏گويد:

سر انجام كار آنها «باغهاى جاويدان بهشت است كه هم خودشان وارد آن مى‏شوند و هم پدران و همسران و فرزندان صالح آنها» (جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ).

و چيزى كه اين نعمتهاى بزرگ و بى‏پايان را تكميل مى‏سازد، اين است كه «فرشتگان از هر درى بر آنها وارد مى‏شوند» (وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ).

(آيه 24)
و به آنها مى‏گويند: «سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان» (سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ).

آن صبرها و استقامتهاى شما در راه انجام وظائف و مسؤوليتها و تحمل شدائد و مصائب بوده كه اين سلامت را به وجود آورد، در اينجا در نهايت امنيت و آرامش خواهيد بود.

و در پايان مى‏فرمايد: «چه پايان نيك و چه عاقبت خوبى»؟ (فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ).

از آيات قرآن و روايات به خوبى استفاده مى‏شود كه بهشت درهايى دارد كه اشاره به اعمال و كارهايى است كه سبب ورود به بهشت مى‏شوند. و جالب اين كه در قرآن مى‏خوانيم: جهنم «هفت» در دارد، و طبق روايات، بهشت داراى «هشت» در است اشاره به اين كه طرق وصول به سعادت و بهشت جاويدان از طرق وصول به جهنم بيشتر است، و رحمت خدا بر غضب او پيشى مى‏گيرد.

(آيه 25)
دنيا پرستان تبهكار! از آنجا كه نيك و بد همواره در مقايسه با يكديگر به خوبى روشن مى‏گردد پس از ذكر صفات «اولوا الالباب» در اينجا بخشى از صفات اصلى مفسدان و آنها كه عقل و انديشه واقعى خود را از دست داده‏اند بيان مى‏دارد، مى‏گويد: «و آنها كه عهد الهى را بعد از محكم كردن مى‏شكنند، و پيوندهايى را كه خدا فرمان به برقرارى آن داده، قطع مى‏كنند، و در روى زمين افساد مى‏نمايند، لعنت و مجازات سراى ديگر از آنهاست» (وَ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ).

در حقيقت تمام مفاسد عقيدتى و علمى آنها در سه جمله فوق، خلاصه شده است:

1- شكستن پيمانهاى الهى كه شامل پيمانهاى فطرى، و پيمانهاى عقلى، و پيمانهاى تشريعى مى‏شوند.

2- قطع رابطه‏ها رابطه با خدا، رابطه با رهبران الهى، رابطه با خلق، و رابطه با خويشتن.

3- آخرين قسمت كه ثمره دو قسمت قبل است، فساد در روى زمين است.

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

http://www.askdin.com/gallery/images...__________.jpg

صفحه ی 144 از قرآن کریم شامل آیات 26 تا 36 از سوره ی رعد



اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
پناه میبرم به خدا از شر شیطان رانده شده



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان



اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقْدِرُ وَفَرِحُوا۟ بِالْحَيَوٰةِ الدُّنْيَا وَمَا الْحَيَوٰةُ الدُّنْيَا فِي الْءَاخِرَةِ إِلَّا مَتَٰعٌ(26)
خدا روزي را براي هر كه بخواهد گشاده يا تنگ ميگرداند و[لي آنان] به زندگي دنيا شاد شدهاند و زندگي دنيا در [برابر] آخرت جز بهرهاي [ناچيز] نيست(26)




وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا۟ لَوْلَآ أُنزِلَ عَلَيْهِ ءَايَةٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهْدِيٓ إِلَيْهِ مَنْ أَنَابَ(27)
و كساني كه كافر شدهاند ميگويند چرا از جانب پروردگارش معجزهاي بر او نازل نشده است بگو در حقيقتخداست كه هر كس را بخواهد بيراه ميگذارد و هر كس را كه [به سوي او] بازگردد به سوي خود راه مينمايد(27)




الَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ(28)
همان كساني كه ايمان آوردهاند و دلهايشان به ياد خدا آرام ميگيرد آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مييابد(28)




الَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ الصَّٰلِحَٰتِ طُوبَيٰ لَهُمْ وَحُسْنُ مََٔابٍ(29)
كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته كردهاند خوشا به حالشان و خوش سرانجامي دارند(29)




كَذَٰلِكَ أَرْسَلْنَٰكَ فِيٓ أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهَآ أُمَمٌ لِّتَتْلُوَا۟ عَلَيْهِمُ الَّذِيٓ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ وَهُمْ يَكْفُرُونَ بِالرَّحْمَٰنِ قُلْ هُوَ رَبِّي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ مَتَابِ(30)
بدين گونه تو را در ميان امتي كه پيش از آن امتهايي روزگار به سر بردند فرستاديم تا آنچه را به تو وحي كرديم بر آنان بخواني در حالي كه آنان به [خداي] رحمان كفر ميورزند بگو اوست پروردگار من معبودي بجز او نيست بر او توكل كردهام و بازگشت من به سوي اوست(30)




وَلَوْ أَنَّ قُرْءَانًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَيٰ بَل لِّلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعًا أَفَلَمْ يَا۟ئَْسِ الَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ أَن لَّوْ يَشَآءُ اللَّهُ لَهَدَي النَّاسَ جَمِيعًا وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا۟ تُصِيبُهُم بِمَا صَنَعُوا۟ قَارِعَةٌ أَوْ تَحُلُّ قَرِيبًا مِّن دَارِهِمْ حَتَّيٰ يَأْتِيَ وَعْدُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ(31)
و اگر قرآني بود كه كوهها بدان روان ميشد يا زمين بدان قطعه قطعه ميگرديد يا مردگان بدان به سخن درميآمدند [باز هم در آنان اثر نميكرد] نه چنين است بلكه همه امور بستگي به خدا دارد آيا كساني كه ايمان آوردهاند ندانستهاند كه اگر خدا ميخواست قطعا تمام مردم را به راه ميآورد و كساني كه كافر شدهاند پيوسته به [سزاي] آنچه كردهاند مصيبت كوبندهاي به آنان ميرسد يا نزديك خانههايشان فرود ميآيد تا وعده خدا فرا رسد آري خدا وعده [خود را] خلاف نميكند(31)




وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَمْلَيْتُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا۟ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ(32)
و بيگمان فرستادگان پيش از تو [نيز] مسخره شدند پس به كساني كه كافر شده بودند مهلت دادم آنگاه آنان را [به كيفر] گرفتم پس چگونه بود كيفر من(32)




أَفَمَنْ هُوَ قَآئِمٌ عَلَيٰ كُلِّ نَفْسٍۭ بِمَا كَسَبَتْ وَجَعَلُوا۟ لِلَّهِ شُرَكَآءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبُِّٔونَهُ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ أَم بِظَٰهِرٍ مِّنَ الْقَوْلِ بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا۟ مَكْرُهُمْ وَصُدُّوا۟ عَنِ السَّبِيلِ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ(33)
آيا كسي كه بر هر شخصي بدانچه كرده است مراقب است [مانند كسي است كه از همه جا بيخبر است] و براي خدا شريكاني قرار دادند بگو نامشان را ببريد آيا او را به آنچه در زمين است و او نميداند خبر ميدهيد يا سخني سطحي [و ميانتهي] ميگوييد [چنين نيست] بلكه براي كساني كه كافر شدهاند نيرنگشان آراسته شده و از راه [حق] بازداشته شدهاند و هر كه را خدا بيراه گذارد رهبري نخواهد داشت(33)




لَّهُمْ عَذَابٌ فِي الْحَيَوٰةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْءَاخِرَةِ أَشَقُّ وَمَا لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ(34)
براي آنان در زندگي دنيا عذابي است و قطعا عذاب آخرت دشوارتر است و براي ايشان در برابر خدا هيچ نگهدارندهاي نيست(34)




۞ مَّثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَٰرُ أُكُلُهَا دَآئِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَي الَّذِينَ اتَّقَوا۟ وَّعُقْبَي الْكَٰفِرِينَ النَّارُ(35)
وصف بهشتي كه به پرهيزگاران وعده داده شده [اين است كه] از زير [درختان ] آن نهرها روان است ميوه و سايهاش پايدار است اين است فرجام كساني كه پرهيزگاري كردهاند و فرجام كافران آتش [دوزخ] است(35)




وَالَّذِينَ ءَاتَيْنَٰهُمُ الْكِتَٰبَ يَفْرَحُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَن يُنكِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَآ أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلَآ أُشْرِكَ بِهِۦٓ إِلَيْهِ أَدْعُوا۟ وَإِلَيْهِ مََٔابِ(36)
و كساني كه به آنان كتاب [آسماني] دادهايم از آنچه به سوي تو نازل شده شاد ميشوند و برخي از دسته ها كساني هستند كه بخشي از آن را انكار ميكنند بگو جز اين نيست كه من مامورم خدا را بپرستم و به او شرك نورزم به سوي او ميخوانم و بازگشتم به سوي اوست(36)




صدق الله العلي العظيم

(آيه 26)
در اين آيه اشاره به اين مى‏كند كه روزى و زيادى و كمى آن، به دست خداست: «خداوند روزى را براى هر كس بخواهد وسيع، و براى هر كس بخواهد تنگ قرار مى‏دهد» (اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ).

اشاره به اين كه آنها به خاطر جلب درآمد بيشتر در روزى زمين فساد مى‏كنند، پيوندهاى خدايى را مى‏برند، و عهد الهى را مى‏شكنند تا درآمد و بهره بيشترى از زندگى مادى پيدا كنند، توجه به اين حقيقت ندارند كه روزى و كم و زياد آن به دست خداست.

سپس اضافه مى‏كند كه: پيمان شكنان و مفسدان فى الارض «تنها به زندگى دنيا خشنود و خوشحالند در حالى كه زندگى دنيا در برابر آخرت، متاع ناچيزى بيش نيست» (وَ فَرِحُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتاعٌ).

(آيه 27)
از آنجا كه در اين سوره بسيارى از بحثها پيرامون توحيد و معاد و رسالت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله است، اين آيه بار ديگر به سراغ مسأله دعوت پيامبر اسلام مى‏رود و يكى از ايرادات منكران لجوج را بيان كرده، مى‏گويد: «و كافران مى‏گويند:

چرا معجزه‏اى از سوى پروردگارش بر او نازل نشده است» (وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ).

آنها انتظار دارند كه پيامبر به صورت يك «خارق العاده‏گر» در گوشه‏اى بنشيند و هر يك از آنها از در وارد شوند، و هر معجزه‏اى مايل هستند پيشنهاد كنند او هم بلافاصله به آنها ارائه دهد، و تازه آنها اگر مايل نبودند ايمان نياورند! قرآن در پاسخ آنها مى‏گويد: اى پيامبر! به اينها «بگو: كه خداوند هر كه را بخواهد گمراه مى‏كند و هر كس كه به سوى او باز گردد مشمول هدايتش قرار مى‏دهد» (قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنابَ).

اشاره به اين كه كمبود شما از ناحيه اعجاز نيست، بلكه كمبود شما از درون وجود خودتان است، لجاجتها، تعصبها، جهالتها، و گناهانى كه سد راه توفيق مى‏شود مانع از ايمان شماست.

جمال يار ندارد نقاب و پرده ولى غبار ره بنشان تا نظر توانى كرد.

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

(آيه 28)
در اين آيه تفسير بسيار جالبى از «مَنْ أَنابَ» (آنها كه به سوى خدا بازگشته‏اند) بيان كرده، مى‏فرمايد: «اينان كسانى هستند كه ايمان آورده‏اند و دلهايشان به ذكر خدا مطمئن و آرام است» (الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ).

و بعد به عنوان يك قاعده كلى و اصل جاويدان و فراگير مى‏فرمايد: «آگاه باشيد با ياد خدا دلها آرامش مى‏گيرد» (أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ).

(آيه 29)
و در اين آيه با ذكر سرنوشت و پايان كار افراد با ايمان مضمون آيات قبل را چنين تكميل مى‏كند: «آنهايى كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند بهترين زندگى براى آنهاست و سر انجام كارشان بهترين سر انجامها خواهد بود» (الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبى‏ لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ).

ذكر خدا چيست و چگونه است؟

گفته‏اند «ذكر دو گونه است: ذكر قلبى و ذكر زبانى و هر يك از آنها دو گونه است يا پس از فراموشى است و يا بدون فراموشى».

و به هر حال در آيه فوق منظور از ذكر خدا كه مايه آرامش دلهاست تنها اين نيست كه نام او را بر زبان آورد و مكرر تسبيح و تهليل و تكبير گويد، بلكه منظور آن است كه با تمام قلب متوجه او و عظمتش و علم و آگاهيش و حاضر و ناظر بودنش گردد، و اين توجه، مبدأ حركت و فعاليت در وجود او به سوى جهاد و تلاش و نيكيها گردد و ميان او و گناه سدّ مستحكمى ايجاد كند، اين است حقيقت «ذكر» كه آن همه آثار و بركات در روايات اسلامى براى آن بيان شده است.

در حديث مى‏خوانيم از وصايايى كه پيامبر به على عليه السّلام فرمود اين بود:

«اى على! سه كار است كه اين امت طاقت آن را ندارند (و از همه كس ساخته نيست) مواسات با برادران دينى در مال، و حق مردم را از خويشتن دادن، و ياد خدا در هر حال، ولى ياد خدا (تنها) سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا اللّه و اللّه اكبر نيست، بلكه ياد خدا آن است كه هنگامى كه انسان در برابر حرامى قرار مى‏گيرد از خدا بترسد و آن را ترك گويد».

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

آيه 30


شأن نزول:

ممكن است اين آيه را پاسخ به گفتار مشركان كه در سوره فرقان آمده است بدانيم كه در برابر دعوت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله كه مى‏گفت: «براى رحمان سجده كنيد، گفتند: رحمان كيست»؟ ما رحمان را نمى‏شناسيم! اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ قالُوا وَ مَا الرَّحْمنُ (فرقان/ 60).

تفسير:

هر كار كنى اين لجوجان ايمان نمى‏آورند! بار ديگر قرآن به بحث نبوت باز مى‏گردد. و قسمت ديگرى از گفتگوهاى مشركان و پاسخ آنها را در زمينه نبوت بازگو مى‏كند:

نخست مى‏گويد: «همان گونه (كه پيامبران پيشين را براى هدايت اقوام گذشته فرستاديم) تو را نيز به ميان امتى فرستاديم كه قبل از آنها امتهاى ديگرى آمدند و رفتند» (كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ).

«و هدف اين بود كه آنچه را بر تو وحى كرده‏ايم بر آنها بخوانى» (لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ).

«در حالى كه آنها به رحمان كفر مى‏ورزند» (وَ هُمْ يَكْفُرُونَ بِالرَّحْمنِ).

به خداوندى كه رحمتش همگان را در بر گرفته و فيض گسترده و عامش كافر و مؤمن و گبر و ترسا را شامل شده است.

«بگو: (اگر نمى‏دانيد) رحمان آن خداوندى كه فيض و رحمتش عام است، پروردگار من است» (قُلْ هُوَ رَبِّي).

«هيچ معبودى جز او نيست، من بر او توكل كردم، و بازگشتم به سوى او است» (لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ مَتابِ).

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

(آيه 31)


شأن نزول:

بعضى از مفسران بزرگ گفته‏اند: اين آيه در پاسخ جمعى از مشركان «مكّه» نازل شده است، كه در پشت خانه كعبه نشسته بودند و به دنبال پيامبر (ص) فرستادند، پيامبر صلّى اللّه عليه و آله (به اميد هدايت آنان) نزد آنها آمد، عرض كردند:

اگر دوست دارى از تو پيروى كنيم اين كوههاى مكّه را به وسيله قرآنت عقب بران تا كمى اين زمين تنگ و محدود ما گسترش يابد! تو به گمان خود كمتر از داود نيستى كه خداوند كوهها را براى او مسخّر كرده بود، يا اين كه باد را مسخّر ما گردان، همان گونه كه مسخّر سليمان بود، و نيز جدت «قصى» (جد طايفه قريش) را زنده كن، زيرا عيسى (ع) مردگان را زنده مى‏كرد و تو كمتر از عيسى نيستى! در اين هنگام آيه نازل شد كه شما همه آنچه را مى‏گوييد از سر لجاجت است نه براى ايمان آوردن!

تفسير:

همان گونه كه در شأن نزول آمد، اين آيه پاسخ به بهانه جويانى است كه از سر لجاجت نه براى ايمان آوردن از پيامبر درخواست معجزات اقتراحى مى‏كردند، مى‏فرمايد: «حتى اگر به وسيله قرآن كوهها به حركت درآيند و زمينها، قطعه قطعه شوند، و به وسيله آن با مردگان صحبت شود» باز هم ايمان نخواهند آورد! (وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتى‏).

«ولى همه اين كارها در اختيار خداست» و هر اندازه لازم بداند انجام مى‏دهد (بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعاً).

اما شما طالب حق نيستيد و اگر بوديد همان مقدار از نشانه‏هاى اعجاز كه از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله صادر شده براى ايمان آوردن كاملا كافى بود.

سپس اضافه مى‏كند: «آيا كسانى كه ايمان آورده‏اند نمى‏دانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را بالاجبار هدايت مى‏كند» (أَ فَلَمْ يَيْأَسِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنْ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ لَهَدَى النَّاسَ جَمِيعاً).

ولى هرگز او چنين نخواهد كرد، چرا كه اين گونه ايمان اجبارى بى‏ارزش و فاقد معنويت و تكاملى است كه انسان به آن نياز دارد.

بعد اضافه مى‏كند: «در عين حال كافران همواره مورد هجوم مصائب كوبنده‏اى به خاطر اعمالشان هستند» (وَ لا يَزالُ الَّذِينَ كَفَرُوا تُصِيبُهُمْ بِما صَنَعُوا قارِعَةٌ). كه اين مصائب به صورت بلاهاى مختلف و همچنين جنگهاى كوبنده مجاهدان اسلام بر آنها فرود مى‏آيد.

و اگر اين مصائب در خانه آنان فرود نيايد «به نزديكى خانه آنها وارد مى‏شود» (أَوْ تَحُلُّ قَرِيباً مِنْ دارِهِمْ). تا عبرت بگيرند و تكانى بخورند و به سوى خدا باز گردند.

و اين هشدارها همچنان ادامه خواهد يافت «تا فرمان نهايى خدا فرا رسد» (حَتَّى يَأْتِيَ وَعْدُ اللَّهِ).

اين فرمان نهايى ممكن است اشاره به مرگ، يا روز قيامت باشد و يا به گفته بعضى «فتح مكه» كه آخرين قدرت دشمن را درهم شكست.

و به هر حال وعده خدا قطعى است، «و خداوند هيچ گاه از وعده خود تخلف نخواهد كرد» (إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ).

منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html

(آيه 32)
در اين آيه روى سخن را به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله كرده، مى‏گويد: تنها تو نيستى كه با تقاضاهاى گوناگون و پيشنهاد معجزات اقتراحى از طرف اين گروه كافر به استهزاء و سخريه كشيده شده‏اى، اين يك سابقه طولانى در تاريخ انبياء دارد «و بسيارى از رسولان پيش از تو نيز مورد استهزاء واقع شدند» (وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ).

ولى ما اين كافران را فورا مجازات نكرديم، «بلكه به آنها مهلت داديم» (فَأَمْلَيْتُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا).

شايد بيدار شوند و به راه حق بازگردند و يا حد اقل اتمام حجت كافى بر آنها بشود. چرا كه اگر آنها بدكار و گنهكارند مهربانى خداوند و لطف و كرم و حكمت او جايى نرفته است! ولى به هر حال اين مهلت و تأخير به آن معنى نيست كه مجازات و كيفر آنان فراموش شود، لذا «پس (از اين مهلت) آنها را گرفتيم، ديدى مجازات من چگونه بود»؟! اين سرنوشت در انتظار قوم لجوج تو نيز هست (ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كانَ عِقابِ).

(آيه 33)
چگونه خدا را با بتها قرين مى‏سازيد؟! در اين آيه بار ديگر به بحث در باره توحيد و شرك باز مى‏گردد و مردم را با اين دليل روشن مخاطب مى‏سازد كه: «آيا كسى كه بالاى سر همه ايستاده (و حافظ و نگهبان و مراقب همه است) و اعمال همه را مى‏بيند» همچون كسى است كه هيچ يك از اين صفات را ندارد؟ (أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى‏ كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ).

سپس به عنوان تكميل بحث گذشته و مقدمه‏اى براى بحث آينده، مى‏فرمايد: «و آنها براى خدا شريكهايى قرار دادند» (وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ).

بلافاصله از چند طريق به آنها پاسخ مى‏دهد.

نخست مى‏گويد: «بگو: اين شريكها را نام ببريد» (قُلْ سَمُّوهُمْ).

يعنى چگونه يك عده موجودات بى‏نام و نشان و بى‏ارزش و بى‏اثر را در رديف پروردگار قادر متعال قرار مى‏دهيد؟

دوم اين كه چگونه چنين شريكى وجود دارد كه خداوند كه به پندار شما شريك آنهاست از وجودشان هيچ گونه اطلاعى ندارد با اين كه علمش همه جهان را در برگرفته «آيا به او خبر مى‏دهيد از چيزى كه وجود آن را در زمين نمى‏داند» (أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا يَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ).

سوم اين كه: خود شما هم در واقع در دل، ايمان به چنين چيزى نداريد، «تنها به يك سخن ظاهرى تو خالى» كه در آن هيچ مفهوم صحيحى نهفته نيست قناعت كرده‏ايد (أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ).

به همين دليل اين مشركان هنگامى كه در تنگناهاى سخت زندگى قرار مى‏گيرند به سراغ «اللّه» مى‏روند چرا كه در دل مى‏دانند كارى از بتها ساخته نيست.

چهارم اين كه: اين مشركان درك صحيح و درستى ندارند، و چون پيرو هوى و هوس و تقليدهاى كور كورانه‏اند، قادر به قضاوت عاقلانه و صحيح نيستند، و به همين دليل به اين گمراهى و ضلالت كشيده شده‏اند «بلكه در نظر كافران، دروغهايشان زينت داده شده (و بر اثر ناپاكى درون، چنين مى‏پندارند كه واقعيتى دارد) و آنها از راه (خدا) باز داشته شده‏اند» (بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ).

«و هر كس را خدا گمراه سازد، راهنمايى براى او وجود نخواهد داشت» (وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ).

«اضلال الهى» به معنى عكس العمل كارهاى نادرست و غلط خود انسان است كه او را به گمراهيها مى‏كشاند، و از آنجا كه اين خاصيت را خدا در اين گونه اعمال قرار داده، به خدا نسبت داده مى‏شود.


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread312-2.html