آیات قرآن کریم بصورت صفحه به صفحه..(تفسیر و توضیح)

(آيه 4)
«يا (از شنيدن سخنان حق) متذكّر گردد و اين تذكر به حال او مفيد باشد» (او يذكر فتنفعه الذكرى).
و اگر صد در صد پاك و با تقوا نشود لا اقل از تذكر پند مى‏گيرد و بيدار مى‏شود، و اين بيدارى در او اجمالا اثر مى‏گذارد.


(آيه 5)
سپس اين عتاب را ادامه داده، مى‏افزايد: «اما آن كس كه توانگر است» (اما من استغنى).


(آيه 6)
«تو به او روى مى‏آورى»! (فانت له تصدى).
و اصرار به هدايت او دارى در حالى كه او گرفتار غرور ثروت و خودخواهى است، غرورى كه منشأ طغيان و گردنكشى است.


(آيه 7)
«در حالى كه اگر او خود را پاك نسازد چيزى بر تو نيست» (و ما عليك الا يزكى).
وظيفه تو تنها ابلاغ رسالت است. خواه از آن پند گيرند يا ملال بنابر اين به خاطر اين گونه افراد نمى‏توانى نابيناى حق طلب را ناديده بگيرى، هر چند هدف تو هدايت اين گردنكشان باشد.


(آيه 8)
بار ديگر تأكيد و عتاب را از سر مى‏گيرد و همچنان به صورت خطاب مى‏فرمايد: «اما كسى كه به سراغ تو مى‏آيد، و (براى هدايت و پاكى) كوشش مى‏كند» (و اما من جاءك يسعى).


(آيه 9)
«و از خدا ترسان است» (و هو يخشى).
و همين انگيزه ترس از خداوند او را به دنبال تو فرستاده، تا حقايق بيشترى بشنود و به كار بندد، و خود را پاك و پاكيزه كند.


(آيه 10)
«تو از او غافل مى‏شوى» و به ديگرى مى‏پردازى (فانت عنه تلهى).
اين عتاب و خطاب خواه به شخص پيامبر صلّى اللّه عليه و آله باشد يا غير او بيانگر اين واقعيت مهم است كه اسلام و قرآن اهميت و احترام خاصى براى پويندگان راه حق مخصوصا از طبقات مستضعف قائل است. و به عكس موضع‏گيرى تند و خشنى در برابر آنها كه بر اثر وفور نعمت الهى، مست و مغرور شده ‏اند دارد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 11)
در تعقيب آيات گذشته كه در آن سخن از سرزنش كسى آمده بود كه نسبت به نابيناى حق طلبى كم توجهى نموده بود، در اينجا به مسأله اهميت قرآن مجيد و مبدأ پاك آن و تأثيرش در نفوس پرداخته، مى‏فرمايد: «هرگز» اين كار را تكرار مكن و آن را براى هميشه فراموش نما (كلا).
چرا كه «اين (قرآن) تذكر و يادآورى است» (انها تذكرة).
اين احتمال نيز وجود دارد كه آيه فوق پاسخى باشد به تمام تهمتهاى مشركان و دشمنان اسلام در مورد قرآن كه گاه شعرش مى‏خواندند، و گاه سحر، و گاه نوعى كهانت، قرآن مى‏گويد: هيچ يك از اين نسبتها صحيح نيست، بلكه اين آيات وسيله‏اى است براى آگاهى و ايمان و دليل آن در خودش نهفته است.


(آيه 12)
سپس مى‏افزايد: «و هر كس بخواهد از آن پند مى‏گيرد» (فمن شاء ذكره).
اين تعبير هم اشاره‏اى است به اين كه اكراه و اجبارى در كار نيست، و هم دليلى است بر آزادى اراده انسان كه تا نخواهد و تصميم بر قبول هدايت نگيرد نمى‏تواند از آيات قرآن بهره گيرد.


(آيه 13)
سپس مى‏افزايد: اين كلمات بزرگ الهى «در الواح پر ارزشى ثبت است» (فى صحف مكرمة).
تعبير به «صحف» نشان مى‏دهد كه آيات قرآن قبل از نزول بر پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله در الواحى نوشته شده بود، و فرشتگان وحى آن را با خود مى‏آوردند الواحى بسيار گرانقدر و پر ارزش.


(آيه 14)
بعد مى‏فرمايد: اين صحائف و الواح «و الاقدر و پاكيزه است» (مرفوعة مطهرة).
بالاتر از آن است كه دست نااهلان به سوى آن دراز شود، و يا قادر بر تحريف آن باشند، و پاكتر از آن است كه دست ناپاكان آن را آلوده كند، و نيز پاك است از هرگونه تناقض و تضاد و شك و شبهه.


(آيه 15)
از اين گذشته، اين آيات الهى «به دست سفيرانى است» (بايدى سفرة).



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 16)
سفيرانى «والا مقام و فرمانبردار و نيكوكار» (كرام بررة).
منظور از «سفره» در اينجا فرشتگان الهى است كه سفيران وحى يا كاتبان آيات او هستند.
در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‏خوانيم كه فرمود: «كسى كه حافظ قرآن باشد و به آن عمل كند با سفيران بزرگوار فرمانبردار الهى خواهد بود».
اين تعبير به خوبى نشان مى‏دهد كه حافظان و مفسران و عاملان به قرآن در رديف اين «سفره» و همگام آنها هستند، نه اين كه خود آنها مى‏باشند و اين يك واقعيت است كه وقتى اين دانشمندان و حافظان، كارى شبيه كار فرشتگان و حاملان وحى انجام دهند در رديف آنها قرار مى‏گيرند.

(آيه 17)
سپس مى‏افزايد: با وجود اين همه اسباب هدايت الهى كه در صحف مكرمه به وسيله فرشتگان مقرب خداوند، با انواع تذكرات، نازل شده، باز هم اين انسان سركش و ناسپاس تسليم حق نمى‏شود «مرگ بر اين انسان، چقدر كافر و ناسپاس است»؟! (قتل الانسان ما اكفره).


(آيه 18)
و از آنجا كه سر چشمه سركشيها و ناسپاسيها غالبا غرور است براى در هم شكستن اين غرور در اين آيه مى‏فرمايد: خداوند «او را از چه چيز آفريده است»؟ (من اى شى‏ء خلقه).


(آيه 19)
«او را از نطفه ناچيزى آفريد، و سپس اندازه‏گيرى كرد و موزون ساخت» (من نطفة خلقه فقدره).
دقت در آفرينش انسان از نطفه و اندازه‏گيرى تمام ابعاد وجودى او، اعضاء پيكرش، استعدادهايش و نيازهايش خود بهترين دليل براى خداشناسى و معرفة اللّه است.
و چه بزرگ است آن خدائى كه اين موجود ضعيف را اين همه قدرت و توانائى بخشيد كه مى‏تواند آسمان و زمين و اعماق درياها را جولانگاه خود قرار دهد، و همه نيروهاى محيط خود را مسخر فرمان خويش سازد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 20)
در ادامه همين سخن مى‏افزايد: «سپس راه را براى او آسان كرد» (ثم السبيل يسره).
راه تكامل پرورش جنين در شكم مادر، و سپس راه انتقال او را به اين دنيا سهل و آسان نمود.
از عجائب تولد انسان اين است كه قبل از لحظات تولد آن چنان در شكم مادر قرار دارد كه سر او به طرف بالا و صورتش به پشت مادر و پاى او در قسمت پايين رحم است، ولى هنگامى كه فرمان تولد صادر مى‏شود ناگهان واژگونه مى‏گردد سر او به طرف پايين مى‏آيد، و همين موضوع امر تولد را براى او و مادر سهل و آسان مى‏كند.
بعد از تولد نيز در مسير نموّ و رشد جسمى در دوران كودكى، و سپس نموّ و رشد غرائز، و بعد از آن رشد در مسير هدايت معنوى و ايمان، همه را از طريق عقل و دعوت انبياء براى او سهل و آسان ساخته است.


(آيه 21)
سپس به مرحله پايانى عمر انسان بعد از پيمودن اين راه طولانى اشاره كرده، مى‏فرمايد: «بعد او را ميراند و در قبر پنهان نمود» (ثم اماته فاقبره).
دستور به دفن كردن بدن مردگان (بعد از غسل و كفن و نماز) دستورى است الهام بخش كه مرده انسانها بايد از هر نظر پاك و محترم باشد تا چه رسد به زنده آنها!


(آيه 22)
بعد به مرحله رستاخيز انسانها پرداخته، مى‏افزايد: «سپس هرگاه كه بخواهد او را زنده (و براى حساب و جزا محشور) مى‏كند» (ثم اذا شاء انشره).


(آيه 23)
در اين آيه مى‏فرمايد: با اين همه مواهب الهى نسبت به انسان، از آن روز كه به صورت نطفه‏اى بى‏ارزش بود تا آن روز كه قدم در اين دنيا گذارد، و راه خود را به سوى كمال طى كرد و سپس از اين دنيا مى‏رود و در قبر پنهان مى‏گردد باز اين انسان راه صحيح خود را پيدا نمى‏كند «چنين نيست كه او مى‏پندارد، او هنوز آنچه را (خدا) فرمان داده، اطاعت نكرده است» (كلا لما يقض ما امره).



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 24)
انسان بايد به غذاى خود بنگرد! از آنجا كه آيات قبل سخن از مسأله معاد مى‏گفت، و آيات آينده نيز با صراحت بيشترى از اين مسأله سخن مى‏گويد، به نظر مى‏رسد كه آيات مورد بحث به منزله دليلى است براى مسأله معاد كه از طريق بيان قدرت خداوند بر همه چيز، و همچنين احياى زمينهاى مرده به وسيله نزول باران- كه خود نوعى معاد در عالم گياهان است- امكان رستاخيز را اثبات مى‏كند.
در ضمن چون اين آيات از انواع غذاهائى كه خدا در اختيار انسان و چهارپايان قرار داده سخن مى‏گويد حس شكرگزارى انسان را بر مى‏انگيزد و او را به شناخت منعم و معرفت اللّه دعوت مى‏كند.
نخست مى‏فرمايد: «انسان بايد به غذاى خويش (و آفرينش آن) بنگرد» (فلينظر الانسان الى طعامه).
نزديكترين اشياء خارجى به انسان غذاى اوست كه با يك دگرگونى جزو بافت وجود او مى‏شود، و اگر به او نرسد به زودى راه فنا را پيش مى‏گيرد، و به همين دليل قرآن از ميان تمام موجودات روى مواد غذائى آن هم موادى كه از طريق گياهان و درختان، عايد انسان مى‏شود تكيه كرده است.
روشن است كه منظور از «نگاه كردن» تماشاى ظاهرى نيست، بلكه نگاه به معنى دقت و انديشه در ساختمان اين مواد غذائى، و اجزاء حياتبخش آن، و تأثيرات شگرفى كه در وجود انسان دارد، و سپس انديشه در خالق آنهاست.
و نيز دقيقا بنگرد كه آنها را از چه راهى تهيه كرده، حلال يا حرام؟ مشروع يا نامشروع؟
در بعضى از روايات كه از معصومين نقل شده آمده است كه منظور از «طعام» در اينجا علم و دانشى است كه غذاى روح انسان است، بايد بنگرد كه آن را از چه كسى گرفته؟
آرى! انسان بايد درست بنگرد كه سر چشمه اصلى علم و دانش او كه غذاى روحانى اوست كجاست مبادا از سر چشمه آلوده‏اى تغذيه شود و روح و جان او را بيمار كند يا به هلاكت افكند.


(آيه 25)
سپس به شرح تفصيلى اين مواد غذائى و منابع آن پرداخته، مى‏فرمايد: «ما آب فراوان از آسمان فرو ريختيم» (انا صببنا الماء صبا).
آرى! آب كه مهمترين مايه حيات است همواره به مقدار فراوان به لطف پروردگار از آسمان نازل مى‏شود، و مى‏دانيم تمام نهرها، چشمه‏ ها، قناتها و چاه هاى آب، ذخائر آبى خود را از باران مى‏گيرند.


(آيه 26)
بعد از ذكر موضوع آب كه يكى از اركان مهم رويش گياهان است، به سراغ ركن مهم ديگر يعنى «زمين» مى‏رود و مى‏افزايد: «سپس زمين را از هم شكافتيم» (ثم شققنا الارض شقا).
اين شكافتن اشاره به شكافتن زمين به وسيله جوانه‏هاى گياهان است، و به راستى اين يكى از عجائب است كه جوانه‏اى با آن همه نرمى و لطافت خاكهاى سخت را مى‏شكافد، و گاه در كوهستانها از لابلاى سنگها عبور كرده، سر بيرون مى‏آورد.
و احتمال دارد منظور از شكافتن زمين خرد شدن سنگهاى سطح آن در آغاز باشد.
به اين ترتيب آيه اشاره به يكى از معجزات علمى قرآن است كه نشان مى‏دهد اول بارانها فرو مى‏بارند، و سپس زمينها شكافته مى‏شوند و آماده زراعت مى‏گردند، نه تنها در روزهاى نخست اين عمل صورت گرفته كه امروز نيز ادامه دارد.


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 27)
بعد از ذكر اين دو ركن اساسى يعنى «آب» و «خاك» به هشت قسمت از روئيدنيها كه از اركان اساسى غذاى انسان يا حيوانات است اشاره كرده، مى‏فرمايد: «و در آن دانه‏هاى فراوانى رويانديم» (فانبتنا فيها حبا).
دانه ‏هاى غذائى كه مايه اصلى تغذيه انسان و انواع حيوانات است، دانه‏هايى كه اگر يك سال بر اثر خشكسالى قطع شود قحطى و گرسنگى تمام جهان را فرا مى‏گيرد و انسانها همه در زحمت فرو مى‏روند.


(آيه 28)
و در مرحله بعد مى‏افزايد: «و (همچنين) انگور و سبزى بسيار» (و عنبا و قضبا).
ذكر «عنب» (انگور) از ميان تمام ميوه‏ها به خاطر مواد غذائى و حياتى فراوانى است كه در اين ميوه نهفته شده و آن را به صورت يك غذاى كامل درآورده است.
توجه داشته باشيد كه «عنب» هم به «انگور» گفته مى‏شود و هم به «درخت انگور» و در آيات قرآن بر هر دو اطلاق شده، ولى در اينجا مناسب همان انگور است.
«قضب» در اينجا معنى گسترده‏اى دارد كه هم سبزيهاى خوردنى را شامل مى‏شود، و هم ميوه‏هاى بوته‏اى و هم ريشه‏هاى غذائى را.


(آيه 29)
سپس مى‏افزايد: «و زيتون و نخل فراوان» (و زيتونا و نخلا).
تكيه روى اين دو ميوه نيز دليلش روشن است چرا كه امروز ثابت شده كه هم «زيتون» و هم «خرما» از مهمترين مواد غذائى نيروبخش و مفيد و سلامت آفرين است.


(آيه 30)
و در مرحله بعد مى‏افزايد: «و باغهاى پردرخت» با انواع ميوه‏هاى رنگارنگ (و حدائق غلبا).


(آيه 31)
سپس مى‏افزايد: «و ميوه و چراگاه» (و فاكهة و ابا).
«ابّ» به معنى گياهان خودرو و چراگاهى است كه آماده چريدن حيوانات و يا چيدن گياهان باشد.
در اينجا اين سؤال پيش مى‏آيد كه در آيات گذشته بعضى از ميوه‏ها بالخصوص مطرح شده بود، و در اينجا ميوه بطور كلى مطرح شده، و از اين گذشته در آيه قبل كه سخن از باغها مى‏گفت ظاهرا نظر به ميوه‏هاى باغها داشت، چگونه بار ديگر ميوه در اينجا مطرح شده است؟
در پاسخ مى‏گوئيم: اما اين كه بعضى از ميوه‏ها بالخصوص ذكر شده مانند انگور و زيتون و خرما (به قرينه درخت نخل) به خاطر اهميت فوق العاده‏اى است كه از ميان ميوه‏ها دارند، و اما اين كه چرا «فاكهه» (ميوه) جداگانه از «حدائق» (باغها) ذكر شده؟ ممكن است به خاطر اين باشد كه باغها منافع ديگرى غير از ميوه نيز دارند، منظره زيبا، طراوت و هواى سالم و مانند آن.
از اين گذشته برگ بعضى از درختان و ريشه و پوست بعضى ديگر، جزء مواد غذائى هستند (مانند چاى و دارچين و زنجبيل و امثال آن) به علاوه برگهاى بسيارى از درختان خوراك مناسبى براى حيوانات است و مى‏دانيم آنچه در آيات فوق آمده، هم خوراك انسان را شامل مى‏شود، هم خوراك حيوان را.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 32)
و لذا در اين آيه مى‏افزايد: «تا وسيله‏اى براى بهره‏گيرى شما و چارپايانتان باشد» (متاعا لكم و لانعامكم).
«متاع» هر چيزى است كه انسان از آن متمتع و بهره‏مند مى‏شود.


(آيه 33)
صيحه رستاخيز: بعد از ذكر قسمت قابل توجهى از مواهب الهى و نعم دنيوى، به بيان معاد و گوشه‏اى از حوادث رستاخيز و سرنوشت مؤمنان و كافران مى‏پردازد، تا از يكسو اعلام كند كه اين مواهب و متاع هر چه باشد زود گذر است و نقطه پايانى دارد، و از سوى ديگر وجود اينها دليلى است بر قدرت خداوند بر همه چيز و بر مسأله معاد.
مى‏فرمايد: «هنگامى كه آن صداى مهيب [- صيحه رستاخيز] بيايد» كافران و مجرمان در اندوه عميقى فرو مى‏روند (فاذا جاءت الصاخة).
«صاخّه» در اينجا اشاره به «نفخه دوم صور» است، همان صيحه عظيمى كه صيحه بيدارى و حيات مى‏باشد و همگان را زنده كرده، به عرصه محشر دعوت مى‏كند.


(آيه 34)
و لذا بلافاصله بعد از آن مى‏افزايد: «در آن روز كه انسان از برادر خود مى‏گريزد» (يوم يفر المرء من اخيه).
همان برادرى كه با جان برابر بود و همه جا به ياد او بود و در فكر او، امروز بكلى از او گريزان مى‏شود.


(آيه 35)
«و (همچنين) از مادر و پدرش» (و امه و ابيه).


(آيه 36)
«و زن و فرزندانش» (و صاحبته و بنيه).
و به اين ترتيب انسان نزديكترين نزديكانش را كه برادر و پدر و مادر و زن و فرزند هستند نه فقط فراموش مى‏نمايد بلكه از آنها فرار مى‏كند و اين نشان مى‏دهد هول و وحشت محشر آنقدر زياد است كه انسان را از تمام پيوندها و علائقش جدا مى‏كند.


(آيه 37)
در اين آيه دليل اين فرار را بيان كرده، مى‏فرمايد: «در آن روز هر كدام از آنها وضعى دارد كه او را كاملا به خود مشغول مى‏سازد» (لكل امرئ منهم يومئذ شأن يغنيه).
در حديثى آمده است كه بعضى از خاندان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از آن حضرت سؤال كردند كه آيا در روز قيامت انسان به ياد دوست صميميش مى‏افتد؟
در پاسخ فرمود: «سه موقف است كه هيچ كس در آنها به ياد هيچ كس نمى‏افتد: اول پاى ميزان سنجش اعمال است تا ببيند آيا ميزانش سنگين است يا سبك؟ سپس بر صراط است تا ببيند آيا از آن مى‏گذرد يا نه؟ و سپس به هنگامى است كه نامه‏هاى اعمال را به دست انسانها مى‏دهند تا ببيند آن را به دست راستش مى‏دهند يا دست چپ؟ اين سه موقف است كه در آنها كسى به فكر كسى نيست، نه دوست صميمى، نه يار مهربان، نه افراد نزديك، نه دوستان مخلص، نه فرزندان، و نه پدر و مادر، و اين همان است كه خداوند متعال مى‏فرمايد: در آن روز هر كسى به قدر كافى به خود مشغول است.»



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

(آيه 38)
سپس به چگونگى حال مؤمنان و كافران در آن روز پرداخته، مى‏گويد: «چهره‏هائى در آن روز گشاده و نورانى است» (وجوه يومئذ مسفرة).


(آيه 39)
«خندان و مسرور است» (ضاحكة مستبشرة).


(آيه 40)
«و صورتهائى در آن روز غبار آلود است» (و وجوه يؤمئذ عليها غبرة).


(آيه 41)
«و دود تاريكى آن را پوشانده است» (ترهقها قترة).


(آيه 42)
«آنان همان كافران فاجرند»! (اولئك هم الكفرة الفجرة).
از اين آيات به خوبى استفاده مى‏شود كه در صحنه قيامت آثار عقائد و اعمال سوء انسانها در چهره‏هايشان نمايان مى‏گردد.
تعبير به «وجوه» به خاطر اين است كه رنگ صورت بيش از هر چيزى مى‏تواند بيانگر حالات درونى باشد، هم ناراحتيهاى فكرى و روحى و هم ناراحتيهاى جسمانى.


«پايان سوره عبس»



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread548.html

سوره تكوير [81]

اين سوره در «مكّه» نازل شده و داراى 29 آيه است‏.

محتواى سوره:
محتواى اين سوره عمدتا بر دو محور دور مى‏زند:
1- آيات آغاز اين سوره بيانگر نشانه‏هائى از قيامت و دگرگونيهاى عظيم در پايان اين جهان و آغاز رستاخيز است.
2- بخش دوم سوره از عظمت قرآن و آورنده آن و تأثيرش در نفوس انسانى سخن مى‏گويد، و اين قسمت با سوگندهاى بيدار كننده و پر محتوايى همراه است.

فضيلت تلاوت سوره:
در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‏خوانيم: «كسى كه سوره اذا الشّمس كوّرت را بخواند خداوند او را از رسوائى در آن هنگام كه نامه عملش گشوده مى‏شود حفظ مى‏كند».
در حديث ديگرى مى‏خوانيم كه به پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله گفتند: چرا اين قدر زود آثار پيرى در شما نمايان گشته؟
فرمود: «سوره هود، واقعه، مرسلات، عمّ، و اذا الشّمس كوّرت، مرا پير كرد» زيرا آن چنان حوادث هولناك قيامت در اينها ترسيم شده است كه هر انسان بيدارى را گرفتار پيرى زودرس مى‏كند.
تعبيراتى كه در روايات بالا آمده به خوبى نشان مى‏دهد كه منظور تلاوتى است كه سر چشمه آگاهى و ايمان و عمل باشد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

بسم الله الرحمن الرحيم
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر


(آيه 1)
آن روز كه طومار كائنات پيچيده شود! در آغاز اين سوره چنانكه گفتيم به اشارات كوتاه و هيجان انگيز و تكان دهنده‏اى از حوادث هولناك پايان اين جهان و آغاز رستاخيز برخورد مى‏كنيم كه انسان را در عوالم عجيبى سير مى‏دهد، و مجموعا هشت نشانه از اين نشانه‏ها را بازگو مى‏كند.
نخست مى‏فرمايد: «در آن هنگام كه خورشيد در هم پيچيده شود» (اذا الشمس كورت).
مى‏دانيم خورشيد در حال حاضر كره‏اى است فوق العاده داغ و سوزان به اندازه‏اى كه تمام مواد آن به صورت گاز فشرده‏اى درآمده و در گرداگردش شعله‏هاى سوزانى زبانه مى‏كشد كه صدها هزار كيلومتر ارتفاع آنهاست و اگر كره زمين در وسط يكى از اين شعله‏هاى عظيم گرفتار شود در دم خاكستر و تبديل به مشتى گاز مى‏شود! ولى در پايان اين جهان و در آستانه قيامت اين حرارت فرو مى‏نشيند، و آن شعله‏ها جمع مى‏شود، روشنائى آن به خاموشى مى‏گرايد، و از حجم آن كاسته مى‏شود و اين است معنى «تكوير».
اين حقيقتى است كه در علم و دانش امروز نيز منعكس است و «ثابت خورشيد» تدريجا رو به تاريكى و خاموشى مى‏رود.


(آيه 2)
سپس مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه ستارگان بى‏فروغ شوند» (و اذا النجوم انكدرت).


(آيه 3)
در سومين نشانه رستاخيز مى‏فرمايد: «و در آن هنگام كه كوهها به حركت درآيند» (و اذا الجبال سيرت).
از آيات مختلف قرآن استفاده مى‏شود كه در آستانه قيامت كوهها مراحل مختلفى را طى مى‏كنند- شرح بيشتر در اين باره را در همين جلد در تفسير آيه 20 سوره نبأ مطالعه فرماييد.


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 4)
سپس مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه با ارزشترين اموال به دست فراموشى سپرده شود» (و اذا العشار عطلت).
«عشار» جمع «عشراء» در اصل به معنى شتر ماده باردارى است كه ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است يعنى چيزى نمى‏گذرد كه شتر ديگرى از او متولد مى‏شود، و شير فراوان در پستان او ظاهر مى‏گردد.
در آن روز كه اين آيات نازل گشت چنين شترى با ارزشترين اموال عرب محسوب مى‏شد.
منظور اين است شدت هول و وحشت آن روز به قدرى است كه هر انسانى نفيسترين اموال خويش را فراموش مى‏كند.


(آيه 5)
در اين آيه مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه وحوش جمع شوند» (و اذا الوحوش حشرت).
همان حيواناتى كه در حال عادى از هم دور بودند، و از يكديگر مى‏ترسيدند و فرار مى‏كردند، ولى شدت وحشت حوادث هولناك آستانه قيامت آن چنان است كه اينها را گرد هم جمع مى‏كند، و همه چيز را فراموش مى‏كنند، گوئى مى‏خواهند با اين اجتماعشان از شدت ترس و وحشت خود بكاهند.
و به تعبير ديگر: وقتى آن صحنه‏هاى هولناك خصائص ويژه حيوانات وحشى را از آنها مى‏گيرد با انسانها چه مى‏كند!


(آيه 6)
سپس مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه درياها برافروخته شوند»! (و اذا البحار سجرت).
مى‏دانيم آب از دو ماده «اكسيژن» و «هيدروژن» تركيب يافته كه هر دو سخت قابل اشتعال است، بعيد نيست كه در آستانه قيامت آب درياها چنان تحت فشار قرار گيرد كه تجزيه شوند و تبديل به يكپارچه آتش گردند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 7)
بعد از ذكر شش تحول عظيم كه از مقدّمات رستاخيز است به نخستين طليعه آن روز بزرگ اشاره كرده، مى‏فرمايد: «و در آن هنگام كه هر كس با همسان خود قرين گردد» (و اذا النفوس زوجت).
صالحان با صالحان، و بدكاران با بدكاران، اصحاب اليمين با اصحاب اليمين، و اصحاب الشّمال با اصحاب الشّمال، بر خلاف اين دنيا كه همه با هم آميخته‏اند، گاه همسايه مؤمن، مشرك است، و گاه همسر صالح، ناصالح ولى در قيامت كه يوم الفصل و روز جدائيهاست اين صفوف كاملا از هم جدا مى‏شوند.


(آيه 8)
سپس به سراغ يكى ديگر از حوادث رستاخيز رفته، مى‏افزايد:
«و در آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده سؤال شود:» (و اذا الموؤدة سئلت).


(آيه 9)
«به كدامين گناه كشته شدند»؟! (باى ذنب قتلت).
يكى از دردناك‏ترين و وحشيانه‏ترين پديده‏هاى عصر جاهليت عرب پديده زنده به گور كردن دختران است كه در قرآن مجيد مكرر به آن اشاره شده، با نهايت تأسف اين مسأله به اشكال ديگرى در جاهليت قرون اخير نيز خودنمايى مى‏كند.
در بعضى از روايات در تفسير اين آيه توسعه داده شده، تا آنجا كه شامل هرگونه قطع رحم، و يا قطع مودت اهل بيت عليهم السّلام مى‏شود.
در حديثى از امام باقر عليه السّلام مى‏خوانيم هنگامى كه از تفسير اين آيه سؤال شد فرمود: «من قتل فى مودّتنا منظور كسانى است كه در طريق محبت و دوستى ما كشته مى‏شوند».
البته ظاهر آيه همان است كه گفتيم، ولى ملاك و مفهوم آن قابل چنين توسعه‏اى مى‏باشد.


(آيه 10)
آن روز معلوم شود كه در چه كاريم همه؟ به دنبال بحثى كه در آيات گذشته در مورد مرحله اول رستاخيز آمده بود، در اينجا به مرحله دوم آن يعنى، بروز و ظهور عالم ديگر و حسابرسى اعمال اشاره كرده، مى‏فرمايد: «و در آن هنگام كه نامه‏هاى اعمال گشوده شود» (و اذا الصحف نشرت).
گشوده شدن نامه‏هاى اعمال در قيامت هم در برابر چشم صاحبان آنهاست، تا بخوانند و خودشان به حساب خود برسند، همان‏گونه كه در سوره اسراء آيه 14 آمده است و هم در برابر چشم ديگران، كه خود تشويقى است براى نيكوكاران و مجازات و رنجى است براى بدكاران.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 11)
سپس مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه پرده از روى آسمان برگرفته شود» (و اذا السماء كشطت). اين پرده‏هايى كه در اين دنيا بر جهان ماده و عالم بالا افكنده شده، و مانع از آن است كه مردم فرشتگان يا بهشت و دوزخ را كه درون اين جهان است ببينند كنار مى‏رود، و انسانها حقايق عالم هستى را مى‏بينند.
مطابق آيه 49 سوره توبه جهنم هم امروز موجود است، ولى پرده‏ها و حجابهاى عالم دنيا مانع از مشاهده آن است، همان گونه كه مطابق بسيارى از آيات قرآن بهشت نيز هم اكنون آماده براى پرهيزكاران است.
به هر حال آيه فوق ناظر به حوادث مرحله دوم رستاخيز، يعنى مرحله بازگشت انسانها به زندگى و حيات نوين است.


(آيه 12)
و لذا در اين آيه مى‏افزايد: «و در آن هنگام كه دوزخ شعله‏ور گردد» (و اذا الجحيم سعرت).


(آيه 13)
و در اين آيه مى‏فرمايد: «و در آن زمان كه بهشت (به پرهيزكاران) نزديك شود» (و اذا الجنة ازلفت).
همين معنى در آيه 90 سوره «شعرا» نيز آمده است با اين تفاوت كه در اينجا تصريح به نام «متقين» نشده و در آنجا تصريح شده است.


(آيه 14)
و بالاخره در اين آيه، كه در حقيقت مكمل تمام آيات گذشته و جزايى براى جمله‏هاى شرطيه‏اى است كه در دوازده آيه قبل آمده، مى‏فرمايد: آرى در آن هنگام «هر كس مى‏داند چه چيزى را آماده كرده است»! (علمت نفس ما احضرت).
اين تعبير به خوبى نشان مى‏دهد كه همه اعمال انسانها در آنجا حاضر مى‏شود، و علم و آگاهى آدمى نسبت به آنها علمى توأم با شهود و مشاهده خواهد بود.
اين حقيقت در آخرين آيات سوره زلزال نيز آمده است آنجا كه مى‏فرمايد:
«هر كس به اندازه ذرّه‏اى كار نيك كرده باشد آن را مى‏بيند، و هر كس به اندازه ذرّه‏اى كار بد كرده باشد آن را مى‏بيند».


(آيه 15)
به دنبال آيات گذشته كه سخن از معاد و مقدمات رستاخيز و بخشى از حوادث آن روز بزرگ مى‏گفت، در اينجا به بحث از حقانيت قرآن و صدق گفتار پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله مى‏پردازد، و در حقيقت آنچه را در آيات قبل پيرامون معاد آمده است تأكيد مى‏كند و با ذكر قسمهاى آگاهى بخش، مطلب را مؤكد مى‏سازد.
نخست مى‏فرمايد: «سوگند به ستارگانى كه بازمى‏گردند» (فلا اقسم بالخنس).



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 16)
«حركت مى‏كنند و از ديده‏ها پنهان مى‏شوند» (الجوار الكنس).
منظور از اين سوگندها- همان گونه كه در حديثى از امير مؤمنان على عليه السّلام در تفسير اين آيات نقل شده- پنج ستاره سيار منظومه شمسى است كه با چشم غير مسلح ديده مى‏شود (عطارد، زهره، مرّيخ، مشترى، و زحل).
توضيح اين كه اگر در چند شب متوالى چشم به آسمان بدوزيم به اين معنى پى مى‏بريم كه ستارگان آسمان دسته جمعى تدريجا طلوع مى‏كنند و با هم غروب مى‏نمايند بى‏آنكه تغييرى در فواصل آنها به وجود آيد، گوئى مرواريدهايى هستند كه روى يك پارچه سياه در فواصل معينى دوخته شده‏اند، و اين پارچه را از يك طرف بالا مى‏آورند و از طرف ديگر پايين مى‏كشند، تنها پنج ستاره است كه از اين قانون كلى مستثناست، يعنى در لابلاى ستارگان ديگر حركت مى‏كنند. گوئى پنج مرواريد ندوخته روى اين پارچه آزاد قرار گرفته‏اند، و در لابلاى آنها مى‏غلطند! اينها همان پنج ستاره عضو خانواده منظومه شمسى مى‏باشد، و حركات آنها به خاطر نزديكيشان با ماست، و گر نه ساير ستارگان آسمان نيز داراى چنين حركاتى هستند اما چون از ما بسيار دورند ما نمى‏توانيم حركات آنها را احساس كنيم، اين از يكسو.
از سوى ديگر: توجه به اين نكته لازم است كه علماى هيئت اين ستارگان را «نجوم متحيّره» ناميده‏اند زيرا حركات آنها روى خط مستقيم نيست، و به نظر مى‏رسد كه مدتى سير مى‏كنند بعد كمى بر مى‏گردند، دو مرتبه به سير خود ادامه مى‏دهند كه در باره علل آن در علم «هيئت» بحثهاى فراوانى شده است.
آيات فوق ممكن است اشاره به همين باشد كه اين ستارگان داراى حركتند (الجوار) و در سير خود رجوع و بازگشت دارند (الخنّس) و سر انجام به هنگام طلوع سپيده صبح و آفتاب مخفى و پنهان مى‏شوند، شبيه آهوانى كه شبها در بيابانها براى به دست آوردن طعمه مى‏گردند، و به هنگام روز از ترس صياد و حيوانات وحشى در «كناس» خود مخفى مى‏شوند (الكنس).
به هر حال گويا قرآن مجيد مى‏خواهد با اين سوگندهاى پرمعنى و آميخته با نوعى ابهام انديشه‏ها را به حركت درآورد و متوجه وضع خاص و استثنائى اين سيارات در ميان خيل عظيم ستارگان آسمان كند، تا بيشتر در آن فكر كنند و به عظمت پديد آورنده اين دستگاه عظيم آشناتر شوند.


(آيه 17)
در اين آيه، به دومين سوگند پرداخته، مى‏گويد: «و قسم به شب، هنگامى كه پشت كند و به آخر رسد» (و الليل اذا عسعس).


(آيه 18)
و سر انجام به سراغ سومين و آخرين قسم رفته، مى‏فرمايد: «و به صبح، هنگامى كه تنفس كند»! (و الصبح اذا تنفس).
اين تعبير شبيه تعبيرى است كه در سوره مدّثّر بعد از سوگند به شب آمده است كه مى‏فرمايد: «و الصبح اذا اسفر سوگند به صبح هنگامى كه نقاب از چهره برگيرد» گوئى ظلمت شب همچون نقاب سياهى بر صورت صبح افتاده، به هنگام سپيده دم نقاب را كنار مى‏زند و چهره نورانى و پرفروغ خود را كه نشانه زندگى و حيات است به جهانيان نشان مى‏دهد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

صفحه ی 353 از قرآن کریم شامل آیات 19 تا 29 از سوره ی تکویر و سوره ی انفطار و آیات 1 تا 9 از سوره ی مطففین


اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
پناه میبرم به خدا از شر شیطان رانده شده


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان


إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ(19)
كه [قرآن] سخن فرشته بزرگواري است(19)


ذِي قُوَّةٍ عِندَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ(20)
نيرومند [كه] پيش خداوند عرش بلندپايگاه است(20)


مُّطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ(21)
در آنجا [هم] مطاع [و هم] امين است(21)


وَمَا صَاحِبُكُم بِمَجْنُونٍ(22)
و رفيق شما مجنون نيست(22)


وَلَقَدْ رَءَاهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ(23)
و قطعا آن [فرشته وحي] را در افق رخشان ديده(23)


وَمَا هُوَ عَلَي الْغَيْبِ بِضَنِينٍ(24)
و او در امر غيب بخيل نيست(24)


وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَٰنٍ رَّجِيمٍ(25)
و [قرآن] نيست سخن ديو رجيم(25)


فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ(26)
پس به كجا مي رويد(26)


إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَٰلَمِينَ(27)
اين [سخن] بجز پندي براي عالميان نيست(27)


لِمَن شَآءَ مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ(28)
براي هر يك از شما كه خواهد به راه راست رود(28)


وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَٰلَمِينَ(29)
و تا خدا پروردگار جهانها نخواهد [شما نيز] نخواهيد خواست(29)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان


إِذَا السَّمَآءُ انفَطَرَتْ(1)
آنگاه كه آسمان زهم بشكافد(1)


وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ(2)
و آنگاه كه اختران پراكنده شوند(2)


وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ(3)
و آنگاه كه درياها از جا بركنده گردند(3)


وَإِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ(4)
و آنگاه كه گورها زير و زبر شوند(4)


عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ(5)
هر نفسي آنچه را پيش فرستاده و بازپس گذاشته بداند(5)


يَٰٓأَيُّهَا الْإِنسَٰنُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ(6)
اي انسان چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته(6)


الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّيٰكَ فَعَدَلَكَ(7)
همان كس كه تو را آفريد و [اندام] تو را درست كرد و [آنگاه] تو را سامان بخشيد(7)


فِيٓ أَيِّ صُورَةٍ مَّا شَآءَ رَكَّبَكَ(8)
و به هر صورتي كه خواست تو را تركيب كرد(8)


كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ(9)
با اين همه شما منكر [روز] جزاييد(9)


وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَٰفِظِينَ(10)
و قطعا بر شما نگهباناني [گماشته شده]اند(10)


كِرَامًا كَٰتِبِينَ(11)
[فرشتگان] بزرگواري كه نويسندگان [اعمال شما] هستند(11)


يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ(12)
آنچه را مي كنيد مي دانند(12)


إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ(13)
قطعا نيكان به بهشت اندرند(13)


وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ(14)
و بي شك بدكاران در دوزخند(14)


يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ الدِّينِ(15)
روز جزا در آنجا درآيند(15)


وَمَا هُمْ عَنْهَا بِغَآئِبِينَ(16)
و از آن [عذاب] دور نخواهند بود(16)


وَمَآ أَدْرَيٰكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ(17)
و تو چه داني كه چيست روز جزا(17)


ثُمَّ مَآ أَدْرَيٰكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ(18)
باز چه داني كه چيست روز جزا(18)


يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَئًْا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّهِ(19)
روزي كه كسي براي كسي هيچ اختياري ندارد و در آن روز فرمان از آن خداست(19)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان


وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ(1)
واي بر كم فروشان(1)


الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا۟ عَلَي النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ(2)
كه چون از مردم پيمانه ستانند تمام ستانند(2)


وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ(3)
و چون براي آنان پيمانه يا وزن كنند به ايشان كم دهند(3)


أَلَا يَظُنُّ أُو۟لَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ(4)
مگر آنان گمان نمي دارند كه برانگيخته خواهند شد(4)


لِيَوْمٍ عَظِيمٍ(5)
[در] روزي بزرگ(5)


يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَٰلَمِينَ(6)
روزي كه مردم در برابر پروردگار جهانيان به پاي ايستند(6)


كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ(7)
نه چنين است [كه مي پندارند] كه كارنامه بدكاران در سجين است(7)


وَمَآ أَدْرَيٰكَ مَا سِجِّينٌ(8)
و تو چه داني كه سجين چيست(8)


كِتَٰبٌ مَّرْقُومٌ(9)
كتابي است نوشته شده(9)


صدق الله العلي العظيم

(آيه 19)
پيك وحى الهى بر او نازل شده! در اين آيه به چيزى كه تمام اين سوگندها به خاطر آن ياد شده پرداخته، مى‏فرمايد: «يقينا اين (قرآن) كلام فرستاده بزرگوارى است [- جبرئيل امين‏]» كه از سوى خداوند براى پيامبرش آورده (انه لقول رسول كريم).
و اين پاسخى است به آنها كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله را متهم مى‏كردند كه قرآن را خود ساخته و پرداخته، و به خدا نسبت داده است.
در اين آيه و آيات بعد پنج وصف براى «جبرئيل» پيك وحى خدا بيان شده، كه در حقيقت اوصافى است كه براى هر فرستاده جامع الشرائط لازم است.
نخست توصيف او به «كريم» بودن كه اشاره به ارزش وجودى اوست.


(آيه 20)
سپس به اوصاف ديگر پرداخته، مى‏افزايد: «او صاحب قدرت است، و نزد (خداوند) صاحب عرش مقام والائى دارد»! (ذى قوة عند ذى العرش مكين).
«ذى العرش» اشاره به ذات پاك خداوند است، گر چه او صاحب تمام عالم هستى است ولى از آنجا كه عرش- خواه به معنى عالم ماوراء طبيعت باشد، و يا مقام علم مكنون خداوند- اهميت بيشترى دارد، او را به صاحب عرش بودن توصيف مى‏كند.


(آيه 21)
و در چهارمين و پنجمين توصيف مى‏گويد: «در آسمانها مورد اطاعت (فرشتگان) و امين است» (مطاع ثم امين).
از روايات استفاده مى‏شود كه گاه جبرئيل امين براى ابلاغ آيات قرآن از سوى گروه عظيمى از فرشتگان همراهى مى‏شد و مسلما در ميان آنها مطاع بود و يك رسول بايد در ميان همراهانش مطاع باشد.
در حديثى آمده است به هنگام نزول اين آيات پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به جبرئيل فرمود: «چه خوب خداوند تو را ستوده است كه فرموده: صاحب قدرت است، و در نزد خداوند صاحب عرش، قرب و مقام دارد و در آنجا فرمانرواست و امين، نمونه‏اى از قدرت و امانت خود را بيان كن! جبرئيل در پاسخ عرض كرد: اما نمونه قوت من اين كه مأمور نابودى شهرهاى قوم لوط شدم، و آن چهار شهر بود، در هر شهر چهارصد هزار مرد جنگجو وجود داشت، به جز فرزندان آنها، من اين شهرها را از بين برداشتم و به آسمان بردم تا آنجا كه فرشتگان آسمان صداى حيوانات آنها را شنيدند، سپس به زمين آوردم، و زير و رو كردم! و اما نمونه امانت من اين است كه هيچ دستورى به من داده نشده كه از آن دستور كمترين تخطى كرده باشم».



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 22)
سپس به نفى نسبت ناروائى كه به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله مى‏دادند پرداخته، مى‏افزايد: «و صاحب شما [- پيامبر] ديوانه نيست» (و ما صاحبكم بمجنون).
تعبير به «صاحب» اشاره به اين است كه او ساليان دراز در ميان شما زندگى كرده، و همنشين با افراد شما بوده است، و او را به عقل و درايت و امانت شناخته‏ايد، چگونه نسبت جنون به او مى‏دهيد؟!


(آيه 23)
بعد براى تأكيد ارتباط پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با جبرئيل امين مى‏افزايد: «او (جبرئيل) را در افق روشن ديده است»! (و لقد رآه بالافق المبين).
منظور از «افق مبين» همان «افق اعلى» و افق آشكار كننده فرشتگان است كه پيامبر جبرئيل را در آن مشاهده كرد.


(آيه 24)
سپس مى‏افزايد: «و او نسبت به آنچه از طريق وحى دريافت داشته بخل ندارد» (و ما هو على الغيب بضنين).
همه را بى‏كم و كاست در اختيار بندگان خدا مى‏نهد، او مانند بسيارى از مردم نيست كه وقتى به حقيقت مهمى دست مى‏يابند اصرار در كتمان آن دارند، و غالبا از بيان آن بخل مى‏ورزند.
اگر ديگران به خاطر علوم محدودشان چنين صفتى را دارند پيامبر كه سر چشمه علمش اقيانوس بيكران علم خداست از اين گونه صفات مبراست.


(آيه 25)
و نيز مى‏افزايد: «و اين (قرآن) گفته شيطان رجيم نيست» (و ما هو بقول شيطان رجيم).
اين آيات قرآنى هرگز مانند سخنان كاهنان كه از طريق ارتباط با شياطين دريافت مى‏داشتند نمى‏باشد، و نشانه‏هاى اين حقيقت در آن ظاهر است، چرا كه سخنان كاهنان آميخته با دروغ و اشتباهات فراوان بود، و بر محور اميال و مطامعشان دور مى‏زند، و اين هيچ نسبتى با قرآن مجيد ندارد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

(آيه 26)
اى غافلان به كجا مى‏رويد؟! در آيات گذشته اين حقيقت روشن شد كه قرآن مجيد كلام خداست، چرا كه محتوايش نشان مى‏دهد كه گفتار شيطانى نيست بلكه سخن رحمانى است، كه به وسيله پيك وحى خدا با قدرت و امانت كامل بر پيامبرى كه در نهايت اعتدال عقل است نازل شده.
در اينجا مخالفان را به خاطر عدم پيروى از اين كلام بزرگ مورد توبيخ قرار داده با يك استفهام توبيخى مى‏گويد: «پس به كجا مى‏رويد»؟ (فاين تذهبون). چرا راه راست را رها كرده، به بيراهه گام مى‏نهيد؟


(آيه 27)
سپس مى‏افزايد: «اين (قرآن) چيزى جز تذكّرى براى جهانيان نيست» (ان هو الا ذكر للعالمين).
همه را اندرز مى‏دهد، هشدار مى‏دهد، تا از خواب غفلت بيدار شوند.


(آيه 28)
و از آنجا كه براى هدايت و تربيت تنها «فاعليت فاعل» كافى نيست بلكه «قابليت قابل» نيز شرط است، در اين آيه مى‏افزايد: قرآن مايه بيدارى است «براى كسى از شما كه بخواهد راه مستقيم پيش گيرد» (لمن شاء منكم ان يستقيم).
آيه قبل عموميت فيض هدايت الهى را بيان مى‏كند، و اين آيه شرط بهره‏گيرى از اين فيض را، و تمام مواهب عالم چنين است كه اصل فيض عام است ولى استفاده از آن مشروط به اراده و تصميم است.


(آيه 29)
اما از آنجا كه تعبير به مشيت و اراده انسان ممكن است اين توهّم را ايجاد كند كه انسان چنان آزاد است كه هيچ نيازى در پيمودن اين راه به خداوند و توفيق الهى ندارد، در آخرين آيه اين سوره به بيان نفوذ مشيت پروردگار پرداخته، مى‏فرمايد: «و شما اراده نمى‏كنيد مگر اين كه خداوند- پروردگار جهانيان- اراده كند و بخواهد» (و ما تشاؤن الا ان يشاء الله رب العالمين).
در حقيقت مجموع اين دو آيه همان مسأله دقيق و ظريف «امر بين امرين» را بيان مى‏كند، از يكسو مى‏گويد تصميم‏گيرى به دست شماست، از سوى ديگر مى‏گويد: تا خدا نخواهد شما نمى‏توانيد تصميم بگيريد، يعنى اگر شما مختار و آزاد آفريده شده‏ايد اين اختيار و آزادى نيز از ناحيه خداست، او خواسته است كه شما چنين باشيد.
انسان در اعمال خود نه مجبور است، و نه صد در صد آزاد، نه طريقه «جبر» صحيح است و نه طريقه «تفويض» بلكه هر چه او دارد، از عقل و هوش و توانائى جسمى و قدرت تصميم‏گيرى همه از ناحيه خداست. و همين واقعيت است كه او را از يكسو دائما نيازمند به خالق مى‏سازد، و از سوى ديگر به مقتضاى آزادى و اختيارش به او تعهد و مسؤوليت مى‏دهد.

«پايان سوره تكوير»



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread553.html

سوره انفطار [82]

اين سوره در «مكّه» نازل شده و داراى 19 آيه است‏.

محتواى سوره:
اين سوره مانند بسيارى از سوره‏هاى ديگر جزء آخر قرآن بر محور مسائل مربوط به قيامت دور مى‏زند، و روى هم رفته در آيات نوزده‏گانه آن به پنج موضوع در اين رابطه اشاره شده:
1- اشراط السّاعه: يعنى حوادث عظيمى كه در پايان جهان و در آستانه قيامت رخ مى‏دهد.
2- توجه انسان به نعمتهاى خداوند كه سراسر وجود او را فرا گرفته.
3- اشاره به فرشتگانى كه مأمور ثبت اعمال انسانها هستند.
4- سرنوشت نيكان و بدان در قيامت.
5- گوشه‏اى از سختيهاى آن روز بزرگ.

فضيلت تلاوت سوره:
در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‏خوانيم: «هر كس اين دو سوره: سوره انفطار و سوره انشقاق را تلاوت كند، و آن دو را در نماز فريضه و نافله برابر چشم خود قرار دهد هيچ حجابى او را از خدا محجوب نمى‏دارد، و چيزى ميان او و خداوند حائل نمى‏شود، پيوسته (با چشم دل) به خدا مى‏نگرد و خدا (با لطفش) به او نگاه مى‏كند، تا از حساب مردم فارغ شود».

مسلما نعمت بزرگ حضور در پيشگاه خدا، و از ميان رفتن حجابها ميان او و پروردگار، براى كسى است كه اين دو سوره را در عمق جانش جاى دهد و خود را براساس آن بسازد، نه اين كه به لقلقه زبان اكتفا كند.


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

بسم الله الرحمن الرحيم
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر


(آيه 1)
آن زمان كه نظام جهان در هم ريزد! باز در آغاز اين سوره به قسمتى از حوادث وحشت انگيزى كه در آستانه رستاخيز سرتاسر اين جهان را فرا مى‏گيرد برخورد مى‏كنيم.
نخست مى‏فرمايد: «در آن زمان كه آسمان [- كرات آسمانى‏] از هم شكافته شود» (اذا السماء انفطرت).


(آيه 2)
«و آن زمان كه ستارگان پراكنده شوند و فرو ريزند» (و اذا الكواكب انتثرت).
نظام جهان بالا در هم مى‏ريزد، و انفجارهاى عظيمى سراسر كرات آسمانى را فرا مى‏گيرد، منظومه‏ها نظام خويش را از دست مى‏دهند، و ستارگان از مدار خود بيرون مى‏روند، و بر اثر تصادم شديد به يكديگر متلاشى مى‏شوند، عمر اين جهان به پايان مى‏رسد، و همه چيز ويران مى‏شود، تا بر ويرانه‏هايش عالم نوين آخرت برپا گردد.
هدف اعلام اين مطلب است جايى كه اين كرات عظيم آسمانى به چنين سرنوشتى دچار شوند تكليف انسان ضعيف در اين ميان معلوم است.


(آيه 3)
سپس از آسمان به زمين مى‏آيد، مى‏فرمايد: «و آن زمان كه درياها به هم پيوسته شود» (و اذا البحار فجرت).
گرچه امروز نيز تمام درياهاى روى زمين (غير از درياچه‏ها) به هم ارتباط دارند، ولى به نظر مى‏رسد كه در آستانه قيامت بر اثر زلزله‏هاى شديد، يا متلاشى شدن كوهها و ريختن آنها در درياها چنان درياها پر مى‏شوند كه آب سراسر خشكيها را فرا مى‏گيرد، و درياها به صورت يك اقيانوس گسترده و فراگير در مى‏آيند، همان‏گونه كه يكى از تفسيرهاى آيه 6 سوره تكوير «و اذا البحار سجرت» نيز همين است «1».
__________________________________________________
(1) احتمال ديگرى در تفسير اين آيه داده شده كه در ذيل آيه 6 سوره تكوير ذكر گرديد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

(آيه 4)
سپس در باره مرحله دوم رستاخيز و تجديد حيات جهان و تجديد حيات مردگان مى‏فرمايد: «و آن زمان كه قبرها زير و رو گردد» (و اذا القبور بعثرت). و مردگان بيرون آيند و براى حساب آماده شوند.


(آيه 5)
و بعد از ذكر اين نشانه‏ها كه قبل از رستاخيز و بعد از آن صورت مى‏گيرد، سخن نهائى را چنين بيان مى‏كند: در آن زمان «هر كس مى‏داند آنچه را كه از پيش فرستاده و آنچه را براى بعد گذاشته است» (علمت نفس ما قدمت و اخرت).
آرى! آن روز حجابها كنار مى‏رود، پرده‏هاى غرور و غفلت دريده مى‏شود، و حقايق جهان عريان و آشكار مى‏گردد، آنجاست كه انسان تمامى اعمال خود را مى‏بيند و از نيك و بد آن آگاه مى‏شود، چه اعمالى را كه از قبل فرستاده، و چه كارهائى كه آثارش بعد از او در دنيا باقى مانده مانند خيرات و صدقات جاريه، و بناها و آثارى كه براى مقاصد رحمانى يا شيطانى ساخته، و از خود به جا نهاده است، و يا كتابها و آثار علمى و غير علمى كه براى مقاصد نيك و بد تحرير يافته، و بعد از او مورد بهره‏بردارى ديگران قرار گرفته است، همچنين سنتهاى نيك و بد كه اقوامى را به دنبال خود كشانيده.
اينها نمونه‏هائى است از كارهائى كه نتايجش بعد از انسان به او مى‏رسد و مصداق «اخّرت» در آيه فوق است.
در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‏خوانيم: «بعد از مرگ انسان، پرونده اعمال او بسته مى‏شود، و اجر و پاداشى به او نمى‏رسد مگر از سه طريق (و در روايت ديگرى اين امور شش چيز شمرده شده:) بناها و اشياء مفيدى كه براى استفاده مردم از خود به يادگار گذارده، فرزند صالح، قرآنى كه آن را تلاوت مى‏كند، چاهى كه حفر كرده، درختى كه غرس نموده، تهيه آب، و سنّت حسنه‏اى كه بعد از او باقى مى‏ماند و مورد توجه قرار مى‏گيرد.»


(آيه 6)
اى انسان! چه چيز تو را مغرور ساخته؟ در تعقيب آيات گذشته كه پيرامون معاد سخن مى‏گفت، در اينجا براى بيدار كردن انسان از خواب غفلت، و توجه او به مسؤوليتهايش در برابر خداوند، نخست او را مخاطب ساخته، و با يك استفهام توبيخى شديد و در عين حال توأم با نوعى لطف و محبت مى‏فرمايد: «اى انسان! چه چيز تو را در برابر پروردگار كريمت مغرور ساخته»؟ (يا ايها الانسان ما غرك بربك الكريم).
به مقتضاى ربوبيتش پيوسته او را در كنف حمايت خود قرار داده، و تربيت و تكامل را بر عهده گرفته، و به مقتضاى كرمش او را بر سر خوان نعمت خود نشانده، و از تمام مواهب مادى و معنوى برخوردار ساخته است.
در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله آمده است كه هنگام تلاوت اين آيه فرمود: «غرّه جهله جهل و نادانيش او را مغرور و غافل ساخته است»! و از اينجا روشن مى‏شود هدف اين است كه با تكيه بر مسأله ربوبيت و كرم خداوند غرور و غفلت و جهل انسان را در هم بشكند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

(آيه 7)
سپس براى بيدار ساختن اين انسان غافل به گوشه‏اى از كرم و الطافش به او در چهار مرحله اشاره كرده، مى‏فرمايد: «همان خدائى كه تو را آفريد، و سامان داد و منظم ساخت» (الذى خلقك فسواك فعدلك).


(آيه 8)
«و در هر صورتى كه مى‏خواست تو را تركيب نمود» (فى اى صورة ما شاء ركبك).
در اين آيات و بسيارى ديگر از آيات قرآن خداوند اين انسان فراموشكار و مغرور را وادار به عرفان خويشتن مى‏كند از آغاز آفرينش در رحم مادر، تا لحظه تولد، و از آنگاه تا نمو و رشد كامل، وجود خويش را مورد بررسى دقيق قرار دهد، و ببيند در هر گام، و در هر لحظه، نعمت تازه‏اى از سوى آن منعم بزرگ به سراغش آمده، تا خود را سراپا غرق احسان او بيند و از مركب غرور و غفلت پايين آيد و طوق بندگى حق را بر گردن نهد.


(آيه 9)
سپس به منشأ غرور و غفلت آنها اشاره كرده، مى‏فرمايد: «آن گونه كه شما مى‏پنداريد نيست بلكه شما روز جزا را منكريد» (كلا بل تكذبون بالدين).
نه مسأله كرم خداوند مايه غرور شماست، و نه لطف و نعمتهاى او، بلكه ريشه اصلى را در عدم ايمان به روز رستاخيز بايد بيابيد.


(آيه 10)
سپس براى از ميان بردن عوامل غرور و غفلت و تقويت ايمان به معاد مى‏افزايد: «و بى‏شك نگاهبانانى بر شما گمارده شده ...» (و ان عليكم لحافظين).


(آيه 11)
نگاهبانانى كه در نزد پروردگار «والا مقام و نويسنده» اعمال نيك و بد شما هستند (كراما كاتبين).


(آيه 12)
«كه مى‏دانند شما چه مى‏كنيد» (يعلمون ما تفعلون). حتى از اراده و تصميم باطنى شما به هنگام گناه يا كار نيك با خبرند.
منظور از «حافظين» در اينجا فرشتگانى هستند كه مأمور حفظ و نگهدارى اعمال انسانها اعم از نيك و بد هستند كه در آيه 17 سوره ق از آنها تعبير به «رقيب و عتيد» شده است: «انسان هيچ سخنى را تلفظ نمى‏كند مگر اين كه نزد او فرشته‏اى است مراقب و آماده براى انجام مأموريت».
و در همان سوره ق آيه 16 مى‏فرمايد: «به خاطر بياوريد هنگامى را كه دو فرشته از راست و چپ كه ملازم شما هستند اعمال شما را تلقى و ثبت مى‏كنند».



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

(آيه 13)
به دنبال بحثى كه در آيات گذشته پيرامون ثبت و ضبط اعمال انسانها به وسيله فرشتگان آمد، در اينجا به نتيجه اين حسابرسى، و مسير نهائى نيكان و بدان اشاره كرده، مى‏فرمايد: «به يقين نيكان در نعمتى فراوانند» (ان الابرار لفى نعيم).


(آيه 14)
«و بدكاران در دوزخند»! (و ان الفجار لفى جحيم).
اين كه مى‏فرمايد: «نيكوكاران در بهشت، و بدكاران در دوزخند» ممكن است به اين معنى باشد كه آنها هم اكنون نيز در بهشت و دوزخ وارد شده‏اند، و در همين دنيا نيز نعمتهاى بهشتى و عذابهاى دوزخى آنها را فرا گرفته، همان گونه كه در آيه 54 سوره عنكبوت مى‏خوانيم: «دوزخ كافران را احاطه كرده است».
و نيز جمعى گفته‏اند كه اين گونه تعبيرها اشاره به آينده حتمى است- ولى معنى اول با ظاهر آيه سازگارتر است.


(آيه 15)
در اين آيه توضيح بيشترى در باره سرنوشت فاجران داده، مى‏افزايد: «روز جزا وارد آن مى‏شوند و مى‏سوزند» (يصلونها يوم الدين).
هرگاه معنى آيه گذشته چنين باشد كه آنها هم اكنون داخل دوزخند اين آيه نشان مى‏دهد كه در روز قيامت ورود بيشتر و عميقترى در اين آتش سوزان مى‏يابند و اثر آتش را به خوبى احساس مى‏كنند.




منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

(آيه 16)
و باز براى تأكيد بيشتر مى‏فرمايد: «و آنان هرگز از آن غايب و دور نيستند» (و ما هم عنها بغائبين).
بسيارى از مفسران اين جمله را دليلى بر خلود و جاودانگى عذاب «فجار» گرفته‏اند، و چنين نتيجه‏گيرى كرده‏اند كه منظور از «فجّار» در اين آيات كفّارند. چرا كه «خلود» و جاودانگى جز در مورد آنها وجود ندارد بنابر اين فجّار كسانى هستند كه پرده‏هاى تقوا و عفاف را به خاطر عدم ايمان و تكذيب روز جزا دريده‏اند. نه به خاطر غلبه هواى نفس در عين داشتن ايمان.
ضمنا آيه فوق اين حقيقت را نيز بازگو مى‏كند كه عذاب دوزخيان هيچ گونه فترتى ندارد، و حتى براى ساعت و يا لحظه‏اى از آن دور نمى‏شوند.


(آيه 17)
بعد براى بازگو كردن اهميت آن روز بزرگ مى‏افزايد: «تو چه مى‏دانى روز جزا چيست»؟ (و ما ادراك ما يوم الدين).


(آيه 18)
«باز چه مى‏دانى روز جزا چيست»؟ (ثم ما ادراك ما يوم الدين).
جائى كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با آن آگاهى وسيع از قيامت و علم فوق العاده او نسبت به مبدأ و معاد، حوادث آن روز بزرگ و اضطراب و وحشت عظيمى را كه بر آن حاكم است به خوبى نداند تكليف بقيه روشن است.


(آيه 19)
سپس در يك جمله كوتاه و پر معنى يكى ديگر از ويژگيهاى آن روز را كه در حقيقت همه چيز در آن نهفته است مطرح كرده، مى‏فرمايد: «روزى است كه هيچ كس قادر بر انجام كارى به سود ديگرى نيست، و همه امور در آن روز از آن خداست» (يوم لا تملك نفس لنفس شيئا و الامر يومئذ لله). البته در اين جهان نيز همه كارها به دست قدرت اوست، و همگان به او نيازمندند، ولى در آن روز اين مالكيت و حاكميت صورى و مجازى انسانها نيز برچيده مى‏شود و حاكميت مطلقه خداوند و مالكيت او بر هر چيز از هر زمان آشكارتر است.


«پايان سوره انفطار»



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread554.html

سوره مطفّفين [83]

اين سوره در «مكّه» نازل شده و داراى 36 آيه است‏.

محتواى سوره:
بحثهاى اين سوره بر پنج محور دور مى‏زند:
1- هشدار و تهديد شديدى نسبت به كم فروشان.
2- اشاره به اين مطلب كه گناهان از عدم ايمان راسخ به رستاخيز سر چشمه مى‏گيرد.
3- بخشى از سرنوشت «فجّار» در آن روز بزرگ.
4- قسمتى از مواهب عظيم و نعمتهاى روح پرور نيكوكاران در بهشت.
5- اشاره‏اى به استهزاى جاهلانه كافران نسبت به مؤمنان و معكوس شدن اين كار در قيامت.

فضيلت تلاوت سوره:
در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‏خوانيم: «هر كس سوره مطففين را بخواند خدا او را از شراب طهور زلال و خالص كه دست احدى به آن نرسيده در آن روز سيراب مى‏كند».
و در حديثى از امام صادق عليه السّلام آمده است: «هر كس در نمازهاى فريضه خود سوره مطففين را بخواند خداوند امنيت از عذاب دوزخ را در قيامت به او عطا مى‏كند، نه آتش دوزخ او را مى‏بيند و نه او آتش دوزخ را» پيداست اين همه ثواب و فضيلت و بركت براى كسى است كه خواندن آن را مقدمه‏اى براى عمل قرار دهد.


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

بسم الله الرحمن الرحيم
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر

شأن نزول:
«ابن عباس» مى‏گويد: هنگامى كه پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله وارد مدينه شد بسيارى از مردم سخت آلوده كم فروشى بودند، خداوند اين آيات را نازل كرد و آنها پذيرفتند و بعد از آن كم فروشى را ترك كردند.

در حديث ديگرى آمده است كه: بسيارى از اهل مدينه تاجر بودند و در كار خود كم فروشى مى‏كردند، و بسيارى از معاملات آنها معاملات حرام بود، اين آيات نازل شد و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله آنها را براى اهل مدينه تلاوت فرمود سپس افزود: «پنج چيز در برابر پنج چيز است»! عرض كردند: اى رسول خدا! كدام پنج در مقابل كدام پنج است؟
فرمود: «هيچ قومى عهدشكنى نكردند مگر اين كه خداوند دشمنانشان را بر آنها مسلّط ساخت.

و هيچ جمعيتى به غير حكم الهى حكم نكردند مگر اين كه فقر در ميان آنها زياد شد.
و در ميان هيچ ملّتى فحشا ظاهر نشد مگر اين كه مرگ و مير در ميان آنها فراوان گشت! هيچ گروهى كم فروشى نكردند مگر اين كه زراعت آنها از بين رفت و قحطى آنها را فرو گرفت! و هيچ قومى زكات را منع نكردند مگر اين كه باران از آنها قطع شد»!

(آيه 1)
واى بر كم فروشان! در آغاز سوره قبل از هر چيز كم فروشان را مورد تهديد شديدى قرار داده، مى‏فرمايد: «واى بر كم فروشان»! (ويل للمطففين).

اين در حقيقت اعلان جنگى است از ناحيه خداوند به اين افراد ظالم و ستمگر و كثيف كه حق مردم را به طرز ناجوانمردانه‏اى پايمال مى‏كنند.

قابل توجه اين كه در روايتى از امام صادق عليه السّلام آمده كه خداوند «ويل» را در باره هيچ كس در قرآن قرار نداده مگر اين كه او را كافر نام نهاده همان گونه كه در آيه 37 سوره مريم، مى‏فرمايد: «واى بر كافران از مشاهده روز بزرگ».
از اين روايت استفاده مى‏شود كه كم فروشى بوى كفر مى‏دهد!



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 2)
سپس به شرح كار مطففين و كم فروشان پرداخته، مى‏فرمايد:
«آنان كه وقتى براى خود پيمانه مى‏كنند حق خود را بطور كامل مى‏گيرند» (الذين اذا اكتالوا على الناس يستوفون).


(آيه 3)
«اما هنگامى كه مى‏خواهند براى ديگران پيمانه يا وزن كنند كم مى‏گذارند»! (و اذا كالوهم او وزنوهم يخسرون).
البته بعيد نيست با استفاده از الغاى خصوصيت «كم فروشى» كم گذاردن در خدمات را نيز فراگيرد، فى المثل كارگر و كارمندى چيزى از وقت خود بدزدد در رديف «مطففين» و كم فروشانى است كه آيات اين سوره سخت آنها را نكوهش كرده است. حتى بى‏تناسب نيست اگر هرگونه تجاوز از حدود الهى و كم و كسر گذاشتن در روابط اجتماعى و اخلاقى را مشمول آن بدانيم.


(آيه 4)
سپس آنها را با اين جمله استفهام توبيخى، مورد تهديد قرار مى‏دهد:
«آيا آنها گمان نمى‏كنند كه برانگيخته مى‏شوند»؟! (ا لا يظن اولئك انهم مبعوثون).


(آيه 5)
«در روزى بزرگ» (ليوم عظيم). روزى كه عذاب و حساب و خبر او و هول و وحشتش همه عظيم است.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 6)
«روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى‏ايستند» (يوم يقوم الناس لرب العالمين).
يعنى اگر آنها قيامت را باور مى‏داشتند و مى‏دانستند حساب و كتابى در كار است، و تمام اعمالشان براى محاكمه در آن دادگاه بزرگ ثبت مى‏شود، هرگز چنين ظلم و ستم نمى‏كردند، و حقوق افراد را پايمال نمى‏ساختند.
در حديثى از امام باقر عليه السّلام نقل شده است: «هنگامى كه امير مؤمنان على عليه السّلام در كوفه بود همه روز صبح در بازارهاى كوفه مى‏آمد و بازار به بازار مى‏گشت و تازيانه‏اى (براى مجازات متخلفان) بر دوش داشت در وسط هر بازار مى‏ايستاد و صدا مى‏زد: «اى گروه تجّار! از خدا بترسيد»! هنگامى كه بانگ على را مى‏شنيدند هر چه در دست داشتند بر زمين گذاشته و با تمام دل به سخنانش گوش فرا مى‏دادند، سپس مى‏فرمود:
«از خداوند خير بخواهيد، و با آسان گرفتن كار بر مردم بركت بجوئيد، و به خريداران نزديك شويد، حلم را زينت خود قرار دهيد، از سوگند بپرهيزيد، از دروغ اجتناب كنيد، از ظلم خوددارى نماييد، و حق مظلومان را بگيريد، به ربا نزديك نشويد، پيمانه و وزن را بطور كامل وفا كنيد، و از اشياء مردم كم نگذاريد، و در زمين فساد نكنيد»! و به اين ترتيب در بازارهاى كوفه گردش مى‏كرد، سپس به دار الاماره باز مى‏گشت و براى دادخواهى مردم مى‏نشست.»


(آيه 7)
تو نمى‏دانى «سجّين» چيست؟ در تعقيب بحثى كه در آيات گذشته در باره كم فروشان، و رابطه گناه با عدم ايمان راسخ به روز رستاخيز آمده بود، در اينجا به گوشه‏اى از سرنوشت بدكاران و فاجران در آن روز اشاره كرده، مى‏فرمايد: «چنين نيست كه آنها (در باره قيامت) مى‏پندارند به يقين نامه اعمال بدكاران در سجّين است» (كلا ان كتاب الفجار لفى سجين).


(آيه 8)
«تو چه مى‏دانى سجّين چيست»؟ (و ما ادراك ما سجين).


منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 9)
«نامه‏اى است رقم زده شده و سرنوشتى است حتمى» (كتاب مرقوم).
در تفسير اين آيات عمدتا دو نظريه وجود دارد:

1- منظور از «كتاب» همان نامه اعمال انسانهاست كه هيچ كار كوچك و بزرگ و صغيره و كبيره‏اى نيست مگر اين كه آن را احصا كرده، و همه چيز بى‏كم و كاست در آن ثبت است.

و منظور از «سجّين» كتاب جامعى است كه نامه اعمال همه بدكاران بطور مجموعى در آن گردآورى شده است. و به تعبير ساده مانند دفتر كلى است كه حساب هر يك از بستانكاران و بدهكاران را در صفحه مستقلى در آن ثبت مى‏كنند.
و تعبير از آن به عنوان «سجين» شايد به خاطر اين باشد كه محتويات اين ديوان سبب زندانى شدن آنها در جهنّم است، يا خود اين ديوان در قعر جهنّم جاى دارد، به عكس كتاب ابرار و نيكان كه در «اعلى عليين» بهشت است.

2- تفسير دوم اين است كه «سجين» به همان معنى مشهور و معروف يعنى «دوزخ» است كه زندان عظيمى است براى همه بدكاران، و يا محل سختى از دوزخ مى‏باشد، و منظور از «كتاب فجار» همان سرنوشتى است كه براى آنها رقم زده شده.

بنابر اين، معنى آيه چنين است: «سرنوشت مقرّر و مسلم بدكاران در جهنم است».
جمع ميان اين دو تفسير نيز مانعى ندارد، چرا كه سجّين در تفسير اول به معنى ديوان كل اعمال بدكاران است، و در تفسير دوم به معنى دوزخ يا قعر زمين و معلوم است كه اينها علت و معلول يكديگرند، يعنى هنگامى كه نامه عمل انسان در ديوان كل اعمال بدكاران قرار گرفت همان سبب مى‏شود كه او را به پست‏ترين مقام و قعر دوزخ بكشاند.




منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

[golrooz] صفحه ی 354 از قرآن کریم شامل آیات 10 تا 36 از سوره ی مطففین و آیات 1 تا 11 از سوره ی انشقاق [golrooz]


اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
پناه میبرم به خدا از شر شیطان رانده شده


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان



وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ(10)
واي بر تكذيب كنندگان در آن هنگام(10)



الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ(11)
آنان كه روز جزا را دروغ مي پندارند(11)


وَمَا يُكَذِّبُ بِهِۦٓ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ(12)
و جز هر تجاوزپيشه گناهكاري آن را به دروغ نمي گيرد(12)


إِذَا تُتْلَيٰ عَلَيْهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ الْأَوَّلِينَ(13)
[همان كه] چون آيات ما بر او خوانده شود گويد [اينها] افسانه هاي پيشينيان است(13)


كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَيٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا۟ يَكْسِبُونَ(14)
نه چنين است بلكه آنچه مرتكب مي شدند زنگار بر دلهايشان بسته است(14)


كَلَّآ إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ(15)
زهي پندار كه آنان در آن روز از پروردگارشان سخت محجوبند(15)


ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُوا۟ الْجَحِيمِ(16)
آنگاه به يقين آنان به جهنم درآيند(16)


ثُمَّ يُقَالُ هَٰذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ(17)
سپس [به ايشان] گفته خواهد شد اين همان است كه آن را به دروغ مي گرفتيد(17)


كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ(18)
نه چنين است در حقيقت كتاب نيكان در عليون است(18)


وَمَآ أَدْرَيٰكَ مَا عِلِّيُّونَ(19)
و تو چه داني كه عليون چيست(19)


كِتَٰبٌ مَّرْقُومٌ(20)
كتابي است نوشته شده(20)


يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ(21)
مقربان آن را مشاهده خواهند كرد(21)


إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ(22)
براستي نيكوكاران در نعيم [الهي] خواهند بود(22)


عَلَي الْأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ(23)
بر تختها [نشسته] مي نگرند(23)


تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ(24)
از چهره هايشان طراوت نعمت [بهشت] را درمي يابي(24)


يُسْقَوْنَ مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ(25)
از باده اي مهر شده نوشانيده شوند(25)


خِتَٰمُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَٰفِسُونَ(26)
[باده اي كه] مهر آن مشك است و در اين [نعمتها] مشتاقان بايد بر يكديگر پيشي گيرند(26)


وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ(27)
و تركيبش از [چشمه] تسنيم است(27)


عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ(28)
چشمه اي كه مقربان [خدا] از آن نوشند(28)


إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا۟ كَانُوا۟ مِنَ الَّذِينَ ءَامَنُوا۟ يَضْحَكُونَ(29)
[آري در دنيا] كساني كه گناه مي كردند آنان را كه ايمان آورده بودند به ريشخند مي گرفتند(29)


وَإِذَا مَرُّوا۟ بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ(30)
و چون بر ايشان مي گذشتند اشاره چشم و ابرو با هم رد و بدل مي كردند(30)


وَإِذَا انقَلَبُوٓا۟ إِلَيٰٓ أَهْلِهِمُ انقَلَبُوا۟ فَكِهِينَ(31)
و هنگامي كه نزد خانواده[هاي] خود بازمي گشتند به شوخ طبعي مي پرداختند(31)


وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوٓا۟ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَضَآلُّونَ(32)
و چون مؤمنان را مي ديدند مي گفتند اينها [جماعتي] گمراهند(32)


وَمَآ أُرْسِلُوا۟ عَلَيْهِمْ حَٰفِظِينَ(33)
و حال آنكه آنان براي بازرسي [كار]شان فرستاده نشده بودند(33)


فَالْيَوْمَ الَّذِينَ ءَامَنُوا۟ مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ(34)
و[لي] امروز مؤمنانند كه بر كافران خنده مي زنند(34)


عَلَي الْأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ(35)
بر تختها[ي خود نشسته] نظاره مي كنند(35)


هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا۟ يَفْعَلُونَ(36)
[تا ببينند] آيا كافران به پاداش آنچه مي كردند رسيده اند(36)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان


إِذَا السَّمَآءُ انشَقَّتْ(1)
آنگاه كه آسمان زهم بشكافد(1)


وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(2)
و پروردگارش را فرمان برد و [چنين] سزد(2)


وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ(3)
و آنگاه كه زمين كشيده شود(3)


وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ(4)
و آنچه را كه در آن است بيرون افكند و تهي شود(4)


وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ(5)
و پروردگارش را فرمان برد و [چنين] سزد(5)


يَٰٓأَيُّهَا الْإِنسَٰنُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَيٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَٰقِيهِ(6)
اي انسان حقا كه تو به سوي پروردگار خود بسختي در تلاشي و او را ملاقات خواهي كرد(6)


فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَٰبَهُ بِيَمِينِهِۦ(7)
اما كسي كه كارنامه اش به دست راستش داده شود(7)


فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا(8)
بزودي اش حسابي بس آسان كنند(8)


وَيَنقَلِبُ إِلَيٰٓ أَهْلِهِ مَسْرُورًا(9)
و شادمان به سوي كسانش باز گردد(9)


وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَٰبَهُ وَرَآءَ ظَهْرِهِۦ(10)
و اما كسي كه كارنامه اش از پشت سرش به او داده شود(10)


فَسَوْفَ يَدْعُوا۟ ثُبُورًا(11)
زودا كه هلاك [خويش] خواهد(11)


صدق الله العلي العظيم

(آيه 10)
در اين آيه، با يك جمله تكان دهنده به عاقبت شوم منكران معاد اشاره كرده، مى‏فرمايد: «واى در آن روز بر تكذيب كنندگان» (ويل يومئذ للمكذبين).
تكذيبى كه سر چشمه انواع گناهان و از جمله كم فروشى و ظلم است.


(آيه 11)
در آيه قبل اشاره كوتاهى به سرنوشت شوم مكذبان شده بود، در اينجا به معرفى آنان پرداخته، مى‏گويد: «همانها كه روز جزا را انكار مى‏كنند» (الذين يكذبون بيوم الدين).


(آيه 12)
و بعد مى‏افزايد: «تنها كسانى آن را تكذيب مى‏كنند كه متجاوز و گنهكارند» (و ما يكذب به الا كل معتد اثيم).
يعنى ريشه انكار قيامت، منطق و استدلال نيست، بلكه افرادى كه مى‏خواهند پيوسته به تجاوزها ادامه دهند و در گناه غوطه‏ور باشند منكر قيامت مى‏شوند.


(آيه 13)
در اين آيه به سومين وصف منكران قيامت اشاره كرده، مى‏افزايد:
« (همان كس كه) وقتى آيات ما بر او خوانده مى‏شود مى‏گويد: اين افسانه‏هاى پيشينيان است» (اذا تتلى عليه آياتنا قال اساطير الاولين).
آنها علاوه بر اين كه تجاوزگر (معتد) و گنهكار (اثيم) هستند آيات الهى را نيز به باد سخريه و استهزا گرفته، آن را مجموعه‏اى از اسطوره‏ها و افسانه‏هاى موهوم و سخنان بى‏ارزش، نظير آنچه از دورانهاى نخستين (دوران نادانى بشر) به يادگار مانده است معرفى مى‏كنند و به اين بهانه مى‏خواهند خود را از مسؤوليت در برابر اين آيات بركنار دارند.
در آيات ديگرى از قرآن مجيد نيز مى‏خوانيم كه مجرمان جسور براى فرار از اجابت دعوت الهى به همين بهانه متوسل مى‏شدند.


(آيه 14)
گناهان زنگار دلهاست! قرآن در اين آيه بار ديگر به ريشه اصلى طغيان و سركشى آنها اشاره كرده، مى‏افزايد: «چنين نيست كه آنها مى‏پندارند، بلكه اعمالشان چون زنگارى بر دلهاشان نشسته» و از درك حقيقت وامانده‏اند (كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا يكسبون). چرا كه نور و صفاى نخستين را كه به حكم فطرت خداداد در آن بوده گرفته، به همين دليل پرتو انوار وحى در آن منعكس نمى‏گردد! در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‏خوانيم: «هنگامى كه بنده گناه كند، نكته سياهى در قلب او پيدا مى‏شود، اگر توبه كند، و از گناه دست بردارد و استغفار نمايد قلب او صيقل مى‏يابد، و اگر باز هم به گناه برگردد سياهى افزون مى‏شود، تا تمام قلبش را فرا مى‏گيرد، اين همان زنگارى است كه در آيه «كلا بل ران على قلوبهم ما كانوا يكسبون» به آن اشاره شده».



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 15)
در اين آيه مى‏افزايد: «چنين نيست كه مى‏پندارند، بلكه آنها در آن روز از پروردگارشان محجوبند» (كلا انهم عن ربهم يومئذ لمحجوبون).
و اين دردناك‏ترين مجازات آنهاست، همان گونه كه لقاى معنوى پروردگار، و حضور در بارگاه قرب او براى ابرار و نيكان بالاترين موهبت و لذتبخش‏ترين نعمت است.


(آيه 16)
«سپس آنها به يقين وارد دوزخ مى‏شوند» و ملازم آن هستند (ثم انهم لصالوا الجحيم).
اين ورود در آتش نتيجه محجوب بودن از پروردگار است، و اثرى است كه از آن جدا نيست، و بطور مسلم آتش محروميت از ديدار حق، از آتش دوزخ هم سوزانتر است!


(آيه 17)
و در اين آيه مى‏فرمايد: «سپس به آنها گفته مى‏شود: اين همان چيزى است كه آن را تكذيب مى‏كرديد»! (ثم يقال هذا الذى كنتم به تكذبون).
اين سخن به عنوان توبيخ و ملامت و سرزنش به آنها گفته مى‏شود و عذابى است روحانى و شكنجه‏اى است معنوى براى اين گروه خيره سر و لجوج.


(آيه 18)
«علّيّين» در انتظار ابرار است! به دنبال توصيفى كه در آيات گذشته در باره «فجّار» و نامه اعمال و سرنوشت آنها آمده، در اينجا، سخنى از گروه مقابل آنان، يعنى ابرار و نيكان است كه ملاحظه افتخارات و امتيازات آنها در برابر فاجران، موقعيت هر دو را روشنتر مى‏سازد.
نخست مى‏فرمايد: «چنان نيست كه آنها (در باره معاد) مى‏پندارند، بلكه نامه اعمال ابرار و نيكان در علّيّين است» (كلا ان كتاب الابرار لفى عليين).
«ابرار» كسانى هستند كه روحى وسيع و همتى بلند و اعتقاد و عملى نيك دارند.
شبيه همان دو تفسير كه در آيات سابق در باره «سجّين» داشتيم در باره «علّيّين» نيز صادق است.
نخست اين كه: منظور از «كتاب الابرار» نامه اعمال نيكان و پاكان و مؤمنان است، و هدف بيان اين نكته است كه نامه اعمال آنها در يك ديوان كل به نام «علّيّين» كه بيانگر تمام اعمال مؤمنان است قرار دارد، ديوانى كه بسيار بلند مرتبه و والا مقام است.
يا اين كه نامه اعمال آنها بر فراز آنها در شريفترين مكان، يا بر فراز بهشت در بلندترين مقام جاى دارد، و همه اينها نشان مى‏دهد كه مقام خود آنها فوق العاده بلند و والاست.
تفسير ديگر اين كه «كتاب» در اينجا به معنى سرنوشت و حكم قطعى الهى است كه مقرر داشته نيكان در اعلى درجات بهشت باشند.
و البته جمع ميان اين دو تفسير نيز ممكن است كه هم نامه اعمال آنها در يك ديوان كل قرار دارد، و هم مجموعه آن ديوان بر فراز آسمانهاست و هم فرمان الهى بر آن قرار گرفته كه خودشان در بالاترين درجات بهشت باشند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 19)
سپس براى بيان اهميت و عظمت «علّيّين» مى‏افزايد: «و تو چه مى‏دانى علّيّين چيست» (و ما ادراك ما عليون).
اشاره به اين كه مقام و مكانى است برتر از «خيال و قياس و گمان و وهم» كه هيچ كس حتى پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله نيز نمى‏تواند ابعاد عظمت آن را دريابد.


(آيه 20)
سپس خود قرآن به توضيح بيشتر پرداخته، مى‏افزايد: علّيّين «نامه‏اى است رقم خورده و سرنوشتى است قطعى» (كتاب مرقوم).
اين بنابر تفسيرى است كه «عليين» را به معنى ديوان كل نامه اعمال ابرار معرفى مى‏كند، و اما بنابر تفسير ديگر معنى آيه چنين است: «اين سرنوشت حتمى است كه خداوند در باره آنها رقم زده كه جايگاهشان برترين درجات بهشت باشد».


(آيه 21)
سپس مى‏افزايد: اين كتاب كتابى است كه «مقرّبان شاهد آنند»! يا بر آن گواهى مى‏دهند (يشهده المقربون).
«مقربون» گروهى از خاصان و برگزيدگان مؤمنانند كه مقامى بس والا دارند، و شاهد و ناظر نامه اعمال ابرار و نيكان ديگرند.
البته همه مقربان از ابرارند ولى همه ابرار در سلك مقربان نيستند.


(آيه 22)
سپس به شرح بخشى از پاداشهاى عظيم ابرار و نيكان پرداخته، مى‏فرمايد: «مسلما نيكان در انواع نعمت‏اند» (ان الابرار لفى نعيم).


(آيه 23)
بعد به شرح بعضى از آنها پرداخته، مى‏فرمايد: «بر تختهاى زيباى بهشتى تكيه كرده، و (به زيباييهاى بهشت) مى‏نگرند»! (على الارائك ينظرون).


(آيه 24)
سپس مى‏افزايد: هر گاه به آنها بنگرى «در چهره‏هايشان طراوت و نشاط نعمت را مى‏بينى و مى‏شناسى» (تعرف فى وجوههم نضرة النعيم).
اشاره به اين كه نشاط و سرور و شادى در چهره‏هايشان موج مى‏زند.


(آيه 25)
بعد از نعمت تخت و نگاه و آرامش و نشاط اشاره به نعمتى ديگر يعنى شراب بهشتيان كرده، مى‏افزايد: «آنها از شراب (طهور) زلال دست نخورده سر بسته‏اى سيراب مى‏شوند» (يسقون من رحيق مختوم).
شراب طهورى كه مانند شراب آلوده و شيطانى دنيا معصيت‏ زا و جنون آفرين نيست، بلكه هوش و عقل و نشاط و عشق و صفا مى ‏آفريند.




منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 26)
سپس مى‏فرمايد: «مهرى كه بر آن نهاده شده از مشك است» (ختامه مسك).
نه همچون ظرفهاى در بسته دنيا كه مهر آن را با «گل» مى‏نهند، و هنگامى كه انسان مى‏خواهد شى‏ء سر بسته را با شكستن مهرش باز كند، دستش آلوده مى‏شود، شراب طهور بهشتى چنين نيست، هنگامى كه دست بر مهرش مى‏نهند، بوى عطر مشك در فضا پراكنده مى‏شود! و در پايان آيه بعد از ذكر اوصاف شراب طهور بهشتى، مى‏فرمايد: «و در اين (نعمتهاى بهشتى) راغبان بايد بر يكديگر پيشى گيرند» (و فى ذلك فليتنافس المتنافسون).
«تنافس» به معنى تمنى و تلاش دو انسان است كه هر كدام مى‏خواهد شى‏ء نفيسى كه براى ديگرى است در اختيار او نيز باشد.
در حقيقت مضمون آيه شبيه چيزى است كه در آيه 21 سوره حديد آمده است: «پيشى بگيريد بر يكديگر براى رسيدن به مغفرت پروردگارتان، و بهشتى كه پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمين است»!


(آيه 27)
و بعد به آخرين نعمتى كه در اين سلسله آيات آمده اشاره كرده، مى‏فرمايد: «اين شراب (طهور) آميخته با تسنيم است» (و مزاجه من تسنيم).


(آيه 28)
«همان چشمه‏اى كه مقرّبان از آن مى‏نوشند» (عينا يشرب بها المقربون).
از اين آيات استفاده مى‏شود كه «تسنيم» برترين شراب طهور بهشتى است كه مقربان آن را بطور خالص مى‏نوشند، و از آسمان بهشت يا طبقات بالاى آن فرو مى‏ريزد. ولى براى ابرار مقدارى از آن را با رحيق مختوم كه نوع ديگرى از شراب طهور بهشتى است مى‏آميزند! در روايات متعددى اين شراب بهشتى پاداش كسانى ذكر شده كه از شراب آلوده دنيا چشم بپوشند، و تشنه كامان را سيراب كنند، و آتش اندوه را در دل مؤمنان خاموش سازند. و كسانى كه در روز گرم تابستان روزه بگيرند.
از جمله پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به على عليه السّلام فرمود: «اى على! كسى كه خمر و شراب را به خاطر خدا ترك گويد خداوند او را از شراب زلال در بسته مهر شده بهشتى سيراب مى‏كند».



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555.html

(آيه 29)

شأن نزول:
مفسران براى اين آيه و هفت آيه بعد از آن دو شأن نزول نقل كرده‏اند نخست اين كه: روزى على عليه السّلام و جمعى از مؤمنان از كنار جمعى از كفار «مكّه» گذشتند، آنها به على عليه السّلام و مؤمنان خنديدند و استهزا كردند، آيات مورد بحث نازل شد و سرنوشت اين گروه كافر استهزا كننده را در قيامت روشن ساخت.
ديگر اين كه آيات مورد بحث در باره افرادى همچون عمار، صهيب، خباب، بلال، و ساير فقراى مؤمنين كه مورد استهزاى مشركان قريش همچون ابو جهل، و وليد بن مغيره، و عاص بن وائل، واقع مى‏شدند نازل شده.
جمع ميان اين دو شأن نزول نيز كاملا ممكن است.

تفسير:
آن روز آنها مؤمنان را مسخره مى‏كردند، اما امروز ...! در تعقيب آيات گذشته كه سخن از نعمتها و پاداشهاى عظيم ابرار و نيكان مى‏گفت، در اينجا به گوشه‏اى از مصائب و زحمات آنها كه در اين جهان به خاطر ايمان و تقوا با آن رو به رو مى‏شوند اشاره مى‏كند، تا روشن شود كه آن پاداشهاى بزرگ بى‏حساب نيست.
نخست مى‏فرمايد: «بدكاران (در دنيا) پيوسته به مؤمنان مى‏خنديدند» (ان الذين اجرموا كانوا من الذين آمنوا يضحكون).
خنده‏اى تمسخر آميز و تحقير كننده، خنده‏اى كه از روح طغيان و كبر و غرور و غفلت ناشى مى‏شود، و هميشه افراد سبك‏سر و مغرور در برابر مؤمنان باتقوا چنين خنده‏ هاى مستانه داشته ‏اند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555-2.html

(آيه 30)
در اين آيه دومين برخورد زشت آنها را بيان كرده، مى‏فرمايد:
«و هنگامى كه از كنارشان مى‏گذشتند آنها را با اشاره تمسخر مى‏كردند» (و اذا مروا بهم يتغامزون).
و با اين علامات و اشارات مى‏گويند: اين بى‏سر و پاها را ببينيد كه مقربان درگاه خدا شده‏اند. اين آستين پاره‏ها و پا برهنه‏ها را تماشا كنيد كه مدعى نزول وحى الهى بر خودشان هستند! و اين گروه نادان را بنگريد كه مى‏گويند استخوان پوسيده و خاك شده بار ديگر به حيات و زندگى بر مى‏گردد و امثال اين سخنان زشت و بى‏محتوا.


(آيه 31)
اينها همه در برخوردشان با مؤمنان بود، در جلسات خصوصى نيز همين برنامه را بازگو كرده، و سخريه‏ها را غيابا ادامه مى‏دادند، همان گونه كه آيه مورد بحث مى‏گويد: «و هنگامى كه به سوى خانواده خود باز مى‏گشتند مسرور و خندان بودند» و از آنچه انجام داده بودند خوشحالى مى‏كردند (و اذا انقلبوا الى اهلهم انقلبوا فكهين).
گوئى فتح و پيروزى نصيب آنها شده كه به آن مباهات مى‏كنند، و باز هم در غياب، همان سخريه‏ها، و همان استهزاءها ادامه دارد.


(آيه 32)
چهارمين عكس العمل شرارت آميز آنها در برابر مؤمنان اين بود كه: «وقتى آنان را مى‏ديدند مى‏گفتند: اينها گمراهانند» (و اذا رأوهم قالوا ان هؤلاء لضالون).
چرا كه راه و رسم بت‏پرستى و خرافاتى را كه در ميان آنها رائج بود و هدايتش مى‏پنداشتند رها كرده، و به سوى ايمان به خدا و توحيد خالص بازگشته و به گمان آنها لذت نقد دنيا را به نعمتهاى نسيه آخرت فروخته بودند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555-2.html

(آيه 33)
و از آنجا كه مؤمنان غالبا از افرادى بودند كه موقعيت اجتماعى و ثروت قابل توجهى در اختيار نداشتند- و به همين دليل كفار به آنها با چشم حقارت مى‏نگريستند، و ايمانشان را بى‏ارزش شمرده، و آئينشان را به باد مسخره مى‏گرفتند- قرآن مى‏گويد: «در حالى كه هرگز مأمور مراقبت و متكفل آنان [- مؤمنان‏] نبودند» (و ما ارسلوا عليهم حافظين).
اين در حقيقت جوابى است به اين افراد خود خواه و پر ادعا كه به شما چه مربوط كه مؤمنان از كدام گروهند؟ شما در متن دعوت و محتواى آئين پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله بنگريد.


(آيه 34)
ولى در قيامت مسأله بر عكس مى‏شود، چنانكه در اين آيه مى‏فرمايد: «ولى امروز مؤمنان به كفّار مى‏خندند»! (فاليوم الذين آمنوا من الكفار يضحكون).
چرا كه قيامت بازتابى است از اعمال انسان در دنيا، و در آنجا بايد عدالت الهى اجرا شود، و عدالت ايجاب مى‏كند كه در آنجا مؤمنان پاكدل به كفار لجوج و معاند و استهزاگر بخندند، و اين خود نوعى عذاب دردناك براى اين مغروران مستكبر است! در بعضى از روايات از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله آمده است كه: «در آن روز درى از بهشت به روى كفار گشوده مى‏شود، و آنها به گمان اين كه فرمان آزادى از دوزخ و ورود در بهشت داده شده است به سوى آن حركت مى‏كنند، هنگامى كه به آن رسيدند ناگهان در بسته مى‏شود، و اين كار چند بار تكرار مى‏شود و مؤمنان كه از بهشت نظاره‏گر آنانند مى‏خندند»!


(آيه 35)
لذا در اين آيه مى‏افزايد: «در حالى كه بر تختهاى آراسته بهشتى نشسته و (به سرنوشت شوم آنها) مى‏نگرند» (على الارائك ينظرون).
به چه چيز نگاه مى‏كنند! به آن همه نعمتهاى بى‏پايان الهى، به آن مواهب عظيم و به آن عذابهاى دردناكى كه كفار مغرور و خودخواه در نهايت ذلت و زبونى به آن گرفتارند.


(آيه 36)
سر انجام در آخرين آيه اين سوره به صورت يك جمله استفهاميه، مى‏فرمايد: «آيا (با اين حال) كافران پاداش اعمال خود را گرفتند»؟! (هل ثوب الكفار ما كانوا يفعلون).
اين سخن خواه از ناحيه خداوند باشد، يا فرشتگان، و يا مؤمنان، نوعى طعن و استهزا نسبت به افكار و ادعاهاى اين مغروران مستكبر است كه انتظار داشتند در مقابل اعمال زشتشان جايزه و پاداشى هم از خداوند دريافت دارند، در برابر اين پندار غلط و خيال خام مى‏فرمايد: «آيا آنها پاداش اعمالشان را گرفتند»؟

«پايان سوره مطفّفين»



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread555-2.html

سوره انشقاق [84]

اين سوره در «مكّه» نازل شده و داراى 25 آيه است‏.

محتواى سوره:
اين سوره مانند بسيارى از سوره‏هاى جزء اخير قرآن مجيد از مباحث معاد سخن مى‏گويد، در آغاز اشاراتى به حوادث هولناك و تكان دهنده پايان جهان و شروع قيامت مى‏كند، و در مرحله بعد به مسأله رستاخيز و حساب اعمال نيكوكاران و بدكاران، و سرنوشت آنها، و در مرحله سوم به بخشى از اعمال و اعتقاداتى كه موجب عذاب و كيفر الهى مى‏شود، و در مرحله چهارم بعد از ذكر سوگندهائى به مراحل سير انسان در مسير زندگى دنيا و آخرت اشاره مى‏كند و سر انجام در مرحله پنجم باز سخن از اعمال نيك و بد و كيفر و پاداش آنهاست.

در باره فضيلت تلاوت اين سوره‏
در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‏خوانيم:
«كسى كه سوره انشقاق را بخواند خداوند او را از اين كه در قيامت نامه اعمالش به پشت سرش داده شود در امان مى‏دارد»!



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread556.html

بسم الله الرحمن الرحيم
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر


(آيه 1)
همان گونه كه در شرح محتواى سوره گفتيم در آغاز اين سوره نيز به حوادث عظيم و عجيب پايان جهان اشاره شده، مى‏فرمايد: «در آن هنگام كه آسمان [- كرات آسمانى‏] شكافته شود» (اذا السماء انشقت).
نظير آنچه در آغاز سوره انفطار آمده كه مى‏فرمايد: «در آن زمان كه آسمان (و كرات آسمانى) شكافته و ستارگان پراكنده شوند و فرو ريزند».
و اين اعلام پايان دنيا و خرابى و فناى آن است.
در حديثى از امير مؤمنان على عليه السّلام در تفسير آيه آمده كه فرمود: «در آستانه قيامت اين كواكب را كه ما مشاهده مى‏كنيم از كهكشان جدا مى‏شود، و نظام همگى به هم مى‏خورد».


(آيه 2)
سپس مى‏افزايد: «و تسليم فرمان پروردگارش شود و شايسته است چنين باشد» (و اذنت لربها و حقت).
مبادا تصور شود كه آسمان با آن عظمت كمترين مقاومتى در مقابل اين فرمان الهى مى‏كند.
چگونه مى‏تواند تسليم نباشد در حالى كه فيض وجود لحظه به لحظه از سوى خداوند به آن مى‏رسد، و اگر يك آن اين رابطه قطع گردد متلاشى و نابود خواهد شد.


(آيه 3)
و در مرحله بعد به وضع «زمين» اشاره كرده، مى‏فرمايد: «و در آن هنگام كه زمين گسترده شود» (و اذا الارض مدت).
كوهها- به شهادت آيات فراوانى از قرآن- بكلى متلاشى و بر چيده مى‏شوند و تمام بلنديها و پستيها از ميان مى‏رود، زمين صاف و گسترده و آماده حضور همه بندگان در صحنه مى‏شود.


(آيه 4)
و در سومين مرحله، مى‏افزايد: «و (زمين) آنچه در درون دارد بيرون افكنده و خالى مى‏شود» (و القت ما فيها و تخلت).
معروف در ميان مفسران اين است كه مفهوم آيه اين است كه تمام مردگانى كه در درون خاك و داخل قبرها آرميده‏اند يكباره همه به بيرون پرتاب مى‏شوند، و لباس حيات و زندگى بر تن مى‏كنند.
بعضى ديگر گفته‏اند علاوه بر انسانها، معادن و گنجهاى نهفته درون زمين نيز همگى بيرون مى‏ريزد.
اين احتمال نيز وجود دارد كه مواد مذاب درون زمين با زلزله‏هاى هولناك و وحشتناك بكلى بيرون مى‏ريزد، و همه پستيها را پر مى‏كند و سپس درون زمين خالى و آرام مى‏گردد.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread556.html

(آيه 5)
باز به دنبال اين سخن، مى‏افزايد: «و تسليم فرمان پروردگارش گردد و شايسته است» كه تسليم باشد (و اذنت لربها و حقت).
اين حوادث عظيم كه با تسليم كامل همه موجودات توأم است، از يكسو بيانگر فناى اين دنياست، فناى زمين و آسمان و انسانها و گنجها و گنجينه‏ها، و از سوى ديگر دليل بر ايجاد نقطه عطفى است در جهان آفرينش، و مرحله نوين و تازه هستى.
و از سوى سوم نشانه قدرت خداوند بزرگ است، بر همه چيز مخصوصا بر مسأله معاد و رستاخيز.
آرى! هنگامى كه اين حوادث واقع شود، انسان، نتيجه اعمال نيك و بد خود را مى‏بيند- و اين جمله‏اى است كه در تقدير است.


(آيه 6)
تلاشى پر رنج به سوى كمال مطلق! سپس انسانها را مخاطب ساخته و سرنوشت آنها را در مسيرى كه در پيش دارند براى آنها روشن كرده، مى‏فرمايد: «اى انسان تو با تلاش و رنج به سوى پروردگارت مى‏روى، و او را ملاقات خواهى كرد» (يا ايها الانسان انك كادح الى ربك كدحا فملاقيه).
اين آيه اشاره به يك اصل اساسى در حيات همه انسانهاست، كه همواره زندگى، آميخته با زحمت و رنج و تعب است، حتى اگر هدف رسيدن به متاع دنيا باشد، تا چه رسد به اين كه هدف آخرت و سعادت جاويدان و قرب پروردگار باشد، اين طبيعت زندگى دنياست، حتى افرادى كه در نهايت رفاه زندگى مى‏كنند آنها نيز از رنج و زحمت و درد بركنار نيستند.
تعبير به «ملاقات پروردگار» در اينجا، خواه اشاره به ملاقات صحنه قيامت كه صحنه حاكميّت مطلقه اوست باشد، يا ملاقات جزا و پاداش و كيفر او، يا ملاقات خود او از طريق شهود باطن، نشان مى‏دهد كه اين رنج و تعب تا آن روز ادامه خواهد يافت، و زمانى به پايان مى‏رسد كه پرونده اين دنيا بسته شود و انسان با عملى پاك خداى خويش را ملاقات كند.
آرى! راحتى بى‏رنج و تعب، تنها در آنجاست.
تكيه بر عنوان «ربّ» (پروردگار) اشاره به اين است كه اين سعى و تلاش جزئى از برنامه ربوبيت خداوند و تكامل و تربيت انسان است.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread556.html