پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
در فارسی به آن هزار بندک نیز گفته می شود . علف هفت بند ، گیاهی علفی ، خوابیده ، مقاوم و با ساقه ای متعدد ، منشعب در قاعده ، پر گره ، با شاخه های طویل کم و بیش محکم و به ارتفاع 60-30 سانتیمتر است . برگ آن تخم مرغی ، سر نیزه ای، نوک تیز و کوچک می باشند . گل های این گیاه بسیار کوچک ، محوری ، فاقد بو ، با دمگلی بسیار کوتاه ، منفرد یا سه تایی و به رنگ قرمز کمی مایل به سبز و یا صورتی مایل به سبز هستند . میوه آن فندقه و به رنگ تیره است . موسم گلدهی در ماه های مرداد و مهر است . برداشت آن در تابستان و اوایل پاییز صورت گرفته و خشک می شود .
قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه
موارد استفاده : علف هفت بند قابض و مدری مؤثر ، مطمئن و امن است که در درمان دیسانتری ، خونریزی ها همچنین ناراحتی های ریه به علت داشتن اسید سیلیسیک استفاده می شود .
برگ های آن از برنده انگل ها و کرم های بدن ، مدر و ملین می باشد . در کره از برگ ها و سرشاخه های سبز گیاه برای کاهش تب و رفع اگزما استفاده می شود . بذرهای این گیاه قی آور و ملین است . تحقیقات جدید نشان می دهد که علف هفت بند برای دیسانتری های باسیلی مفید بوده و بررسی های انجام شده بر روی 108 بیمار مبتلا به این بیماری نشان می دهد که 104 نفر از انها در مدت 5 روز بهبود یافته اند .
جوشانده آن در رفع خونریزی های رحمی و خونریزی های بینی مؤثر است . با مصرف آن حالت عمومی مسلولین بهبود یافته ، عمل دستگاه گوارش منظم گردیده و ضمن کم شده اخلاط ، وزن بیمار به میزان قبلی باز می گردد . مصرف آن مقدار قند خون را در ادرار بیماران مبتلا به دیابت کاهش می دهد . مقادیر کم آن اثر قطعی در رفع سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه دارد .
در مناطق حاور دور در اغلب مدارک دارویی به عنوان ضد کرم به خصوص کرم آسکاریس و کرم های روده کودکان نام برده شده است . همچنین از علف هفت بند برای بیماری های پوستی ، زردی و بیماری های زنان استفاده شده و برای آفتاب زدگی و دردهای معده و وبا مفید است . در شبه جزیره مالاریا برای مداوای سوزاک مصرف می شود .
مقدار خوراک آن به صورت جوشانده 20-40 گرم از برگ یا گیاه کامل ریشه دار در یک لیتر آب به مقدار 2-3 فنجان در روز و یا جوشانده 60 گرم ریشه گیاه در یک لیتر آب به اضافه 25 گرم برگ نعنا سبز تازه به مقدار 2-3 فنجان در روز می باشند .
برگ های جوان به صورت خام یا پخته خوراکی می باشند که به صورت ادویه یا سبزی مصرف شده و مغذی و سرشار از روی است . بذر نیز به صورت خام یا پخته خوراکی است و پودر آن در پنکیک و بیسکویت به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
علف یاندوق
قسمت قابل استفاده : ریشه گیاه
موارد استفاده : به قول مردم محل برای بواسیر
طرق استفاده : 50 گرم ریشه گیاه را با 2 لیتر آب می جوشانند تا به صورت شیره شود و از آن روز ، صبح یک فنجان مصرف می کنند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
قاشق واش سر نیزه ای گونه ای از بارهنگ آبی و گیاهی پایا ، علفی ، آبزی یا روینده در نقاط تالاپی و آب های راکد ، بدون کرک است . دارای ساقه ای ایستاده ، منتهی به گل آذینی با انشعابات چرخه ای ، غالباً مطبق و مرکب است . برگ های بارهنگ آبی دارای دمبرگی بلند ، خارج شده از آب ، نیام دار ، تماماً بن رست ، سر نیزه ای - بیضی ، در پایین کنجی ، در انتها کند و مدور به رنگ سبز متمایل به آبی و بدون کرک است . گل های آن به رنگ سفید یا به ندرت صورتی متمایل به ارغوانی ، مجتمع در چرخه های متعدد ، دارای دمگل بسیار طویل و کاسبرگی سبز و گلبرگ هایی بی دوام و بلندتر از کاسبرگ می باشند . پرچم ها دو به دو و متقابل با گلبرگ ها ، بساک ها بیضی ، برچه ها کوچک ، متعدد و مدور هستند .
قسمت های مورد استفاده : اندام های سبز گیاه
موارد استفاده : ضد هیجان و التهاب بوده ، گیاهی مدر ، تب بر و بند آورنده خونریزی و برطرف کننده سنگ کلیه است . دم کرده آن برای درمان تب بسیار عالی است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
قنطوریون زیبا گیاهی با ارتفاع 10-35 سانتیمتر و ساقه ای چهارگوش است که معمولاً از نزدیک قاعده ، دو شاخه و در بالا منشعب و فاقد برگ های طوقه ای است . برگ های ساقه ای ، تخم مرغی ، نوک کند ، دارای 3-5 رگبرگ مشخض و برگ های انتهای ساقه ، نیزه ای مستطیلی ، نوک تیز و بدون دمبرگ می باشد . گل آذین آن گرزن و پر گل است . گل ها به رنگ سفید یا صورتی می باشند . دانه آن قهوه ای تیره و کوچک است . موسم گلدهی در تابستان می باشند .
قسمت های مورد استفاده : اندام های هوایی
موارد استفاده : قنطوریون زیبا جهت مداوای بیماری قند ، التهاب روده ، ورم معده ( گاستریت ) و تسهیل در زایمان به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
کاج درخت زیبایی است که بلندیش به 40 متر می رسد به حالت خودرو و در مناطق کوهستانی می روید . در برخی نقاط نی کاشته می شود . ساقه هایش ، همانند قسمت فوقانی تنه ی درخت رنگ اخرابی به خود می گیرد که خاص این گیاه است . برگ هایش ماندگار و سوزنی اند و دو به دو کنار هم می رویند . گل های نر ( که صورت نگین گرد هم می آید ) و گل های ماده در بهار آشکار می شود . میوه مخروط سبز یا متمایل به خاکستری است که از چندین میوه ی فلس مانند تشکیل می شود .
قسمت های مورد استفاده : جوانه ها ، گاهی برگ ها
ترکیب : صمغ ، اسانس
خواص : ضد غلبه دم ، مقوی ریه ، ضد رماتیسم ، ادرار آور
موارد مصرف : سرفه ، عفونت های مجاری تنفسی ، التهابات مجاری ادراری ، رماتیسم ، نقرس
تاریخچه : این گیاه سوزنی برگی مشهور از دیرباز در داروسازی به کار می رفت . چه جوانه های آن و جه صمغ آن که در اثر شکاف دادن ساقه از آن خارج می شود . از این صمغ از طریق تعریق اسانس پایین تر و حتی قطران به دست می آید . جوانه ی کاج برای درمان عفونت های جهاز تفسی ، برونشیت ، زکام ، گریپ ، سرفه ، خروسک ، سینه پهلو ، تنگی تنفس ، سیاه سرفه به کار می رود . همچنین برای درمان التهابات مجاری ادراری و دردهای کلیوی و سمگ کلیه مفید است . در درمان نقرس و رماتیسم و نفخ نیز به کار برده می شود . در استعمال خارجی، به صورت استحمام و در مداوای همین عفونت ها به صورت بخور بسیار مؤثر است .
صمغ کاج ، به مقدار متعادل ، همان نتایج را به دست می دهد و عمل غالب دستگاه ها را تسهیل می کند اما باید از مصرف آن به میزان زیاد اجتناب کرد . چون ممکن است تهوع و سرگیجه و حتی مرگ به بار آورد .
در استعمال داخلی ، تربانتین آن ، به عنوان ادرار آور ، برای درمان دردهای کبدی ، التهابات مجاری ادراری ، ناراحتی های عصبی و رماتیسم به کار می رود . در دردهای رماتیسمی عصبی ، مالش یا مرهم اسانس بسیار سودمند است .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 30-40 گرم جوانه کاج را در یک لیتر آب جوش بریزید . صاف و با عسل شیرین کنید . برای درمان سرفه و عفونت های ریه و جاری تنفسی ، روزی 5-6 فنجان از این دم کرده بنوشید .
جوشانده = 30-40 گرم جوانه را در یک لیتر آب بجوشانید . برای التهابات مجاری ادراری ، نقرس و رماتیسم روزی 2 تا 4 فنجان بنوشید .
استعمال خارجی
غرغره = با جوشانده ی فوق برای درمان التهاب لوزتین ، گرفتگی صدا یا گلودرد غرغره کنید .
موارد مصرف زیبایی
تأثیر استحمام با تنهای کاج برای برطرف ساختن حالت های خستگی جسمی و عصبی شناخته شده است . همچنین خاصیت آن برای حفظ زیبایی و نرمی پوست ، 5 تا 6 مشت جوانه ی کاج را خشک کرده اید به مدت 30 دقیقه در 5 تا 6 لیتر آب بجوشانید . این محلول را در آب ولرم وان بریزید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
قسمت قابل استفاده : برگ و ریشه آن
موارد استفاده : مدر و ملین و مقوی . جوشانده ی آن در بیماری بزرگ شدن کبد و بیماری رماتیسم و نقرس مورد استفاده قرار می گیرد و برگ های آن را بعد از پختن همراه ماست استفاده می کنند . طرز جوشانده 28 گرم ریشه آن در نیم لیتر آب بجوشانید .
تاریخچه : مصریان باستان از ریشه ی آن غذاهای خوشمزه می پختند . در رم باستان ریشه آن را با اشتهای زیاد می خوردند . فرانسویان کاسنی را برای خنثی کردن اثرات تحریک آور قهوه می خوردند و از این گیاه داروی مسکن ساخته می شود که برای سل ریوی نافع است .
مورد استفاده : کاسنی خون را تصفیه می کند و تأثیرات سودبخشی روی کبد ، کلیه و طحال می گذارد . برای جلوگیری از ناراحتی های معده و تقویت مزاج ، هم وزن شیره کاسنی ، شکر ریخته مخلوط مزبور را می جوشانند تا قوام بیاید سپس آن را به مصرف می رسانند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
کنگر معمولی گیاهی دو ساله ، با ارتفاعی حدود 30-180 سانتیمتر است . ساقه آن ایستاده ، پوشیده از برگ های فراوان ، دارای خطوط و شیارهای طولی و در بخش بالایی منشعب است . برگ های بن رست ، در قسمت رویی زیر و در قسمت پشتی ظاهراً بدون کرک یا پوشیده از کرک های خزی و کرک های تار عنکبوتی سفید و قسمت پیرامونی سر نیزه ای ، پهن دراز ، قسمت شانه ای دارای تقسیمات پهن دراز ، تخم مرغی ، نامساوی ، متعابد است .
گل ها صورتی - ارغوانی رنگ ، مجتمع و کپه های انتهایی منفرد ، در قاعده دارای 1-2 برگ کوتاه باریک . خاردار ، تخم مرغی یا مدور با گریبانی بدون کرک یا پوشیده از کرک های سفید تار عنکبوتی و میله پرچم ها پوشیده از کرک های چین خورده هستند . میوه آن فندقه ، زردرنگ و تقریباً متمایل به سیاه است .
قسمت های مورد استفاده : ریشه
موارد استفاده : ضماد و جوشانده اش برای زخم دهان مورد مصرف قرار می گیرد . از جوشانده آن برای درمان رماتیسم ، بند آوردن خونریزی و بواسیر ( چه به صورت داخلی و چه به صورت خارجی ) استفاده می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، یک یا دو ساله از تیره شب بو به ارتفاع 20-30 سانتیمتر ، ساقه آن منشعب ، برگ های متناوب ، دارای بریدگی های عمیق و گل ها به حالت خوشه ای در انتهای ساقه ظاهر می شوند . میوه ی آن خورجینی قلبی شکل ، حاوی دانه های موسیلاژی بامزه تند است .
قسمت مورد استفاده : تمام اندام های گیاه است .
ترکیبات شیمیایی : عبارتند از بورسین ، اسیدهای آلی ، تانن ، کولین ، ترامین ، اسید بورساسیک ، اسانس ، میروزین و آنزیم میروزیناز
موارد استفاده : کیسه کشیش گیاهی است با طبیعت سرد و معتدل و دارای خاصیت بندآورنده ی خون ، قابض ، مدر و تنظیم کننده عادت ماهانه ی بانوان است ، همچنین در ناراحتی های دستگاه دفع و اعصاب ( بیماری صرع ) به کار می رود . در مصارف خارجی ، برای مداوای اگزمای ناشی از آفتاب سوختگی و نرم کردن دمل های چرکی پوست مؤثر است .
مقدار مصرف : 100 گرم گیاه تازه را در یک لیتر به مدت 2 ساعت جوشانده و به فواصل معین در طول روز مصرف می کنند و یا 30-50 گرم گیاه خشک شده را در یک لیتر آب دم کرده و هر یک ساعت یک قاشق غذاخوری به مصرف می رسانند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
کرفس وحشی گیاهی به ارتفاع 40-80 سانتیمتر و ریشه ای کوتاه ، کمی ضخیم ، عمودی و دوکی شکل است . ساقه آن علفی ، توخالی ، دارای انشعابات متعدد ، تقریباً زاویه دار ، سبز و با شاخه هایی ضخیم و کم و بیش گوشتی می باشد . برگ های این گیاه کمی گوشتی و ضخیم ، شبیه برگ های جعفری یا بریدگی های عمیق و مرکب از 3-7 برگچه ، و هر برگچه دندانه دار ، مثلثی یا لوزی شکل و معطر هستند . گل کرفس وحشی به رنگ سفید و مجتمع در چترهای بدون پایه که در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر می شوند ، بوده و میوه آن تخم مرغی ، قهوه ای و با خطوط سفید است که در آن دو عدد دانه قرار دارد . دانه دارای مقدار زیادی آلبومین بوده و کمی کوشتدار می باشد . کرفس وحشی در اراضی نمکدار ، کنار مرداب ها و زمین های آهکی می روید . موسم گل دهی آن در ماه های فروردین و اردیبهشت است .
قسمت های مورد استفاده : کلیه اندام ها به خصوص ریشه و برگ . ریشه در پاییز و کلیه اندام ها وقتی که گیاه میوه داده است برداشت می شود .
موارد استفاده : کرفس وحشی گیاهی معطر و تلخ است که فشار خون را کاهش داده و موجب بهبود سوء هاضمه شده و محرک و قوی می باشد . از گیاه روغنی بدست می آید که موجب آرامش سیستم مرکزی عصبی شده ، ضد اسپاسم و تشنج ، آرام بخش و ضد رعشه می باشد . در درمان فشارخون و روماتیسم مؤثر است .
کرفس وحشی مدر ، مقوی معده ، ضد اسکوربوت ، بادشکن ، صفرا بر و تب بر است . از ریشه آن قرن ها است که در درمان آب آوردن انساج و رفع بیماری های نقرس ، روماتیسم و حالات مربوط به زیادی اسید اوریک ، خیز عمومی بدن ، سنگ کلیه ، یرقان ، نزله های ششی ، آسم مرطوب ، ضعف های منشأ عصبی ، ضعف گوارشی ، بیماری های مثانه و آلبومینوری استفاده به عمل می آید شربت حاصل از جوشانده آن اثر مفید در رفع سرفه دارد .
اثر درمانی برگ ها ، شبیه ریشه می باشد و دارای اثر رفع پرخونی و چاقی است . بذر آن محرک ، مقوی قلب ، بادشکن ، مدر و قاعده آور است و به عنوان ضد عفونی کننده و در موارد برونشیت و آسم و برای رفع ناراحتی های کبد طحال و سوء هاضمه تجویز شده و به عنوان محرک و ضد اسپاسم خورده می شود .
در چین از کرفس وحشی به عنوان اصلاح کننده مزاج ، معالج ترشحات عادت ماهیانه و اختلالات گوارشی کودکان تجویز می شود . کمک بسیار مؤثری برای ترشح ادرار است . ریشه کرفس وحشی از نظر خواص قوی تر از سایر اعضاء آن می باشد و معتقدند که خوردن آن برای تنگی نفس ، درد پهلو ، سکسکه ، رفع قی ، دل پیچه و درد شکم مفید است . محرک اشتها و نیروی جنسی می باشد . اگر با داروهای مسهل خورده شود ، به عمل آنها کمک می کند . ضد نفخ و بازکننده گرفتگی ها و انسداد کبد و طحال بوده و مدر و قاعده آور است . و برای پاک کردن کلیه و مثانه ، سرخچه ، سرخک ، لرزه های بلغمی ، دردهای لگن خاصره ، سیاتیک ، نقرس ، درد پشت و اکثر بیماری های بلغمی مفید است .
برای از بین بردن چاقی از انجا که بذر آن مدر بوده و موجب کم شدن آب بدن و در نتیجه کاهش وزن خواهد شد مؤثر است که البته اگر سایر مراقبت های لازم صورت نپذیرد ، مجدداً وزن به حالت اولیه برخواهد گشت .
اگر آب آن را با آب انار و شکر بجوشانند و بخورند ، به عنوان ضد آسم اثر می کند . خوردن دم کرده برگ و ریشه کرفس وحشی برای مقابله با داروهای سمی کشنده و نیش گزندگان مفید است . ضماد آن به تنهایی یا همراه با عسل برای رفع ورم ها مفید است .
مقدار ریشه آن تا 12 گرم و دم کرده آن 20-40 گرم است . مصرف عصاره آن به مقدار 50 گرم در روز مدر و 150 گرم در روز تب بر است . مقدار مصرف آن برای عادت ماهیانه و آرام بخش ، 1 تا 2 قاشق مرباخوری از تخم کرفس کوبیده شده است که در 220 گرم آب جوش به مدت 10-20 دقیقه خیس شده باشد و تا 3 پیمانه در روز میل می شود . گیاه کرفس وحشی دافع حشرات است . برگ های آن به صورت خام یا پخته خوراکی هستند و دارای طعمی تند می باشند . بذر و ریشه آن نیز به صورت پخته خوراکی می باشند . از بذر روغنی به دست می آید که عنوان چاشنی غذا استفاده می شود .
احتیاط مصرف : کسانی که دارای التهاب و ورم کلیه می باشند باید از مصرف کرفس وحشی خودداری نمایند ، همچنین زنان باردار نیز باید از خوردن آن خودداری نمایند زیرا طبق آزمایشات صورت پذیرفته بر روی حیوانات ، تخم کرفس انقباض رحمی را تحریک کرده و موجب افزایش ترشحات عادت ماهیانه و سقط جنین می شود . همچنین از فرآورده های تخم کرفس به کودکان زیر دو سال نیز نباید داده شود
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، یکساله از تیره چتریان ، به ارتفاع حدود 30-60 سانتیمتر با گلهای سفید مایل به صورتی که به شکل مجتمع در انتهای ساقه قرار دارند . برگ های آن دارای بریدگی متناوب و میوه اش فندقه دو قسمتی حاوی دانه های فراوان است . این گیاه در مزارع و زمین های شخم خورده بیشتر دیده می شود .
قسمت های مورد استفاده : برگ ، میوه ( دانه )
ترکیبات شیمیایی : البومین ،تانن ، کومارین ، پکتین ، اسید فنلیک ، انواع ویتامین های آ و سی ، اسانس معطر حاوی لینالول ، میرسن ، بورنئول ، لیمونن ، ژرانیوم و ...
موارد استفاده : گشنیز گیاهی است خنک و گذشته از مصارف غذایی که به عنوان سبزی خوردنی یا پخته شده با برنج یا مخلوط با ماست و یا به صورت ادویه مصرف می شود ، در مواقع ابتلای به بیماری های تنفسی و نیز به عنوان بادشکن ، ملین ، مدر ، قاعده آور ، ضد انگل ، دافه تشنگی و کاهش دهنده چربی خون و ضد تشنج و مسکن دردهای احشایی و محرک قوه باه مورد استفاده قرار می گیرد . در طب سنتی ، گشنیز پخته شده در تب روده ( حصبه ) کودکان مؤثر است و خشک شده آن مخلوط با روغن ، جهت تهیه پمادهای مسکن دردهای روماتیسمی به کار می رود
مقدار مصرف : دم کرده 2قاشق مرباخوری از دانه خشک و یا یک قاشق چای خوری پودر خشک شده روزانه یک فنجان است . عرق آن همراه نصف لیوان آب بعد از غذا مصرف می شود و مصرف موضعی کوبیده شده یا تازه آن برای جلوگیری از خونریزی پس از کشیدن دندان مؤثر است
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
