پرورش سبزی در باغ و خانه

http://www.bbcgoodfood.com/content/k...hoke/image.jpg
سیب زمینی ترشی (Gerusalen artichoke )
سیب زمینی ترشی از تیره Compositae است و دارای برگهای گرد بیضی شکل و سطح آن از کرکهای ریزی پوشیده شده است دارای گلهای زرد کوچکی است .
از ریشه این گیاه در پاییز محصولی به دست می آید که دارای سیبهای نامنظمی به رنگ قرمز مات و مایل به تریاکی و اغلب آنرا به صورت ترشی مصرف میکنند و چنانچه در خاک مرغوب و زمین مرطوب و شنی کاشته شود مقدار 30 تا 50 تن در هکتار از آن محصول به دست می آید .
موقع کاشت آن اول فروردین است و ریشه آن ممکن است در هوای معتدل چندین سال در زمین باقی بماند و هر اندازه از آن محصول برداشته شود ریشه های باقیمانده در سال بعد پرورش یافته تکثیر مییابد .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...px-VegCorn.jpg
ذرت (Sweetcorn )
ذرت از خانواده Gramineae نوعی از غلات است و به طور کلی کلمه Corn به هر ماده و یا دانه سختی مانند گندم و جودوسر و غیره اطلاق میشود و ذرت در 4000 سال قبل در امریکای شمالی پرورش داده میشده و پس از کشف امریکا به سراسر جهان گسترش یافت .
در دانه های ذرت مقدار زیادی قند جمع آوری میشود برای آنکه درتمام فصل محصول ذرت در اختیار داشته باشیم میتوان بذر آنرا به فاصله هر دو هفته کاشت تا آخر فصل محصول آن به تدریج به دست می آید .
کاشت و پرورش ذرت :
زمین ذرت بایستی به عمق 45-30 ساتیمتر برگردان شده و در پاییز کود حیوانی پوسیده به زمین بدهند و بلافاصله قبل از کشت به مقدار 12 کیلو کود ازته برای هر صد مترمربع به خاک داده و به وسیله شن کش آنرا زیر خاک کرده و شیار یا جویهایی در زمین به موازات هم ایجاد نموده و دانه ذرت را در عمق 5/2 سانتیمتری خاک به فاصله 45 سانتیمتر در ردیفهایی که فاصله آنها نیز 45 سانتیمتر است میکارند و حداقل در هر محل دو عدد ذرت با هم کاشته میشود .
فصل کاشت ذرت در اواسط خردادماه است . از آنجائیکه پولن ذرت به وسیله باد منتقل میگردد لذا حداقل بایستی 5-4 ردیف ذرت در مجاور هم کاشت تا باد پولن ها را به بوته های مجاور منتقل کند .
از آنجائیکه ریشه ذرت خیلی نزدیک به سطح خاک است لذا نگهداری رطوبت زمین از لحاظ تغذیه گیاه بسیار اهمیت دارد گیاهان و علفهای هرز که رطوبت زمین و مواد غذایی آنرا جذب میکنند باید به طور مرتب وجین شده تا بوته ذرت قوی و سالم باشد و وقتی بوته ذرت به گل نشست و آماده تشکیل دانه است احتیاج به کودهای فسفره شیمیایی قابل جذب دارد و باید کودهای فسفره را در شیارهای مجاور بوته ذرت با خاک مخلوط کرده و آبیاری نمود .
نحوه کاشت ذرت در گلدان :
برای پرورش ذرت داخل ساختمان 3 عدد آنرا در گلدان 17 سانتیمتری در عمق 5/2 سانتیمتر کاشته و خاک آنرا از کود پوسیده و خاک برگ و خاک باغچه به طور مساوی تهیه مینمایند و در دریچه رو به آفتاب قرار میدهند و به طور مرتب باید با محلولهای کود شیمیایی آنرا تقویت نمود برای آنکه باد شدید به بوته ذرت صدمه نرساند اطراف ساقه را مقداری حاک ریخته و آنرا میکوبند . ارتفاع ذرت گاه ممکن است به 3 سانتیمتر برسد و در یک صد مترمربع زمین در حدود 100 گرم ذرت میکارند و اگر منظور از کشت ذرت تولید علوفه باشد دانه های ذرت را متراکم کاشته و مقدار بذر مورد نیاز برای هر یک صد مترمربع در حدرد 2 کیلو میباشد . مقدار محصول ذرت در هر یک صد مترمربع در حدود 20 کیلو است . درجه حرارت مناسب برای رشد 35 تا 15 درجه است . به طور متوسط مدت لازم برای به دست آوردن محصول 16-12 هفته است . تعداد تقریبی بذر در هر صد گرم برابر با 500 عدد است .
درو کردن :
زمان درو کردن محصول بسیار مهم است زیرا چنانچه ذرت دیر برداشت شود قند ذرت تبدیل به نشاسته شده و دانه های ذرت از حالت شیرینی خارج شده و قابل استفاده نمیباشد . معمولاً در هوای گرم سه هفته به طول می انجامد که گلهای ذرت برسد و آماده چیدن شود . در موقع چیدن ، کاکلها تقریباً خشک شده اند وقتی با ناخن به دانه های ذرت فشار وارد می آورید مایع شیری رنگی از آن خارج میگردد این حالت بهترین نشانه برای رسیدن ذرت است و اگر این مایع روشن باشد دلیل بر این است که هنوز ذرت نرسیده و 5-4 روز باید منتظر ماند و اگر مایع خمیری شده باشد از موقع برداشت محصول گذشته و ذرت مرغوب و مورد پسند مشتری نیست .
موقعیکه ذرت چیده میشود در مدت کوتاهی مواد قندی در داخل دانه ها به نشاسته تبدیل میگردد و برای جلوگیری از این عمل پس از چیدن ذرت آنها را در آب یخ بیاندازید و این موضوع باعث میگردد عمل تبدیل قند به نشاسته به تأخیر بیفتد . برای بذرگیری دانه ذرت بهتر است ذرتی که دانه هایش خوب رسیده و کاملاً سالم و یکنواخت باشد از بوته کنده و آویزان نمایند و در موقع فصل کاشت ، دانه ها را از ذرت جدا نموده و در محلول قارچ کش فرو برده بعداً بکارند .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...S_cucumber.jpg
خیار (Cucumber )
خیار از خانواده Cucurbitaceae دارای ساقه های نرم و شکننده و برگهای دندانه ای و گلهای زرد میباشند . ارتفاع آن در مورد خیارهای بالارونده تا 2 متر و خیارهایی که روی زمین رشد میکنند 25/1 متر میرسد . معمولاً خیار به دو دسته مجزا تقسیم میشود . اول خیارهایی فقط در داخل گلخانه تربیت میشود و دارای قد کشیده و بلند است و به نام خیار پیش رس معروف است ، دوم خیارهایی که در محیط خارج پرورش داده میشوند ، ترد و شکننده بوده و در اندازه های مختلف محصول آن برداشت میشود . منشاء اصلی خیار از هندوستان بوده و دویست سال قبل از میلاد مسیح به چین برده شده و در سال 1535 هندیها آنرا به فرانسه و در سال 1540 به فلوراید برده اند .
طرز کاشت :
موقع کاشت بذر خیار گلخانه ای در ماههای بهمن و اوائل اسفند است که درجه حرارت در حدود 18 درجه سانتیگراد باشد . موقع کاشت بذر خیار معمولی از 20 فروردین تا آخر اردیبهشت است و باید خطر سرما کاملاً از بین رفته باشد . در مناطق گرمسیر ، حتی در اسفندماه خیار را در زیر پوششهای نایلونی پرورش میدهند تا خیار زودرس را به بازار عرضه نمایند . در هر منطقه ، موقعی اقدام کشت به بذر خیار مینمایند که درجه حرارت متوسط به حدود (21-20) درجه رسیده باشد .
محصول خیار موقعی خوب و فراوان میشود که قبلاً زمین را به عمق 60 سانتیمتر برگردان کرده و 200-150 تن کود حیوانی پوسیده و مقدار کافی خاک برگ و خاک اره و کود شیمیایی 10-10-5 به میزان 100 کیلو در هکتار محاسبه نموده و به زمین داده باشند .
تهیه پشته به طور نشتی به فاصله 5/1 تا 2 متر از یکدیگر میباشد در این صورت آب از یک طرف وارد شده و به طور نشتی به ریشه گیاه میرسد و نحوه دیگر ایجاد پشته به طور غلام گردشی است و در این صورت عرض پشته های غلام گردشی در حدود 70 تا 100 سانتیمتر است .
همان طور که گفته شد قبل از کاشت بذر باید زمین را آب داده در محل خط آب ، حفره هایی با چوب به عمق 4-3 سانتیمتر ایجاد کرده و 4-3 دانه به فاصله 60-40 سانتیمتر تخم خیار در آن میکارند و روی آنرا خاک داده و فشار آورد که هوای اطراف تخم خارج گردد و تخم به خاک بچسبد .
در جعبه های چوبی یا گلدان داخل ساختمان نیز میتوان تخم خیار را کاشت به نحوی که در گلدانهای 8 سانتیمتری 4-3 عدد تخم خیار را به ترتیب بالا کاشته و آنرا آبیاری میکنند .
به فاصله 9-5 روز جوانه گیاه سر از خاک بیرون آورده و در این موقع بایستی جوانه های اضافی را تنک نموده تا فقط یک جوانه در محل باقی بماند و در مورد پرورش خیار در منزل در اوائل خردادماه نهالهای کوچکی که در گلدانهای 8 سانتیمتری میباشد به گلدانهای 23 سانتیمتری منتقل میکنند . این گلدان باید محتوی خاک و برگ پوسیده و کود حیوانی و کود شیمیایی باشد و موقعی که گیاه به حد معینی رشد نمود شاخه انتهای آنرا قطع میکنند که بلندتر نشود . برای پیش رس کردن خیار در بسیاری از مناطق ، بذر خیار را در مخروطی از خاکستر خیس کرده تا جوانه کوچکی ایجاد نماید سپس اقدام به کاشت آن مینمایند .
یکی از آفات مهم مزرعه در هنگام کاشت بذر خیار ، کلاغ زاغی است که بذر را از داخل زمین خارج کرده و میخورد لذا در چند روز اول پس از کاشت بایستی چند نفر کارگر در مزرعه با زدن به حلب خالی کلاغها را فراری دهند .
از آنجائیکه مدت طول زندگی خیار از موقع کشت بذر تا برداشت محصول بسیار کم و در حدود 65 تا 55 روز میباشد لذا کشت آن در اغلب باغات و مزارع و هر کشتزاری مرسوم شده است . این گیاه به خصوص در اول فصل به سرما حساسیت بسیار دارد و سرمای دیررس بهاره اغلب جوانه های خیار را به کلی از بین میبرد و چون نیاز به تابش مستقیم آفتاب دارد لذا محصول خیار مزارع از خیار باغات بیشتر میشود .
مراقبت از کشت :
بعد از آنکه بوته خیار ظاهر گشت بایستی به طور مرتب اطراف آنرا سله شکنی و وجین نموده و مخصوصاً علفهای فرز و پیچکهایی که دشمن بوته خیار است از بین برد و در فصل گرم که خیار به محصول مینشیند هر 6-4 روز یک مرتبه احتیاج به آبیاری دارد و آبیاری باید به آرامی انجام گیرد که حداقل تا عمق 60 سانتیمتر خاک کاملاً مرطوب شود . به هیچ وجه نبایستی روی برگه های بوته خیار آب پاشید زیرا موجب پرورش قارچ میلدیو میگردد .
در مناطق کوهستانی که هوا متغیر و ممکن است سرمای ناخواسته در اوایل فصل منطقه را بگیرد بایستی جالیز خیار را با پوشش های پلاستیکی روی ردیف های خیار محفوظ نمود . در مواقع تابش شدید آفتاب ممکن است برگها پژمرده شوند ولی چنانچه در عمق 10-5 سانتیمتری ، خاک ، مرطوب باشد این پژمردگی موقتی بوده و هنگام عصر برگها شاداب میشوند . در هر صورت نبایستی ساقه و شاخه های گیاه در آب باشد این امر باعث پلاسیدگی ساقه و از بین رفتن آن خواهد شد .
پرورش خیار در محلهای کوچک :
چنانچه بوته خیار را به جای آنکه روی زمین پهن شود روی داربست ببندند غلاوه بر آنکه محصول آن بیشتر میشود خیار قلمی و ترد تولید میشود . در موقع گل دادن ابتدا گلهای نر باز شده و پس از یک هفته پژمرده میشود و در این فاصله گلهای ماده باز شده و به وسیله حشرات مثل زنبور و باد ، پولن گلهای نر را گرفته و پس از تلقیح شروع به تشکیل گیاه مینماید و روی بوته های حیار گلهای پژمرده ای که تشکیل خیار داده اند گلهای نر میباشند .
در مناطق سرد عمل تلقیح به خوبی صورت نمیگیرد و همچنین در عوای بسیار خشک توأم با گرمای زیاد عمل تلقیح انجام نمیشود و گلها بدون آنکه میوه تشکیل دهند از بین میروند . از آنجائیکه شاخه های خیار به داربست نمیچسبد بنابراین هر 30 سانتیمتر از ساقه بایستی به وسیله پارچه ململ به داربست بسته شود و سرشاخه های اضافی را قطع نموده و در فاصله هر 4 هفته با محلول کود شیمیایی گیاه را تقویت نمائید .
برداشت محصول :
باید سعی نمود که هر روز در بوته های خیار جستجو نموده و خیارهای رسیده و ختی نیم رس را چید زیرا خیار هر اندازه ظزیف و قلمی تر باشد تردتر و شیرین تر است حتی چنانچه یک یا دو عدد خیار برای بزرگ شدن و تخم گیری روی بوته نگه میدارید این عمل مانع تشکیل و بزرگ شدن خیارهای نورس میشود .
برای آنکه محصول خوب و مرغوب تولید گردد باید هر 15 روز یکمرتبه با کود مایع که به سرعت جذب گیاه میشود بوته ها را کود داد و اطراف ساقه و شاخه ها بایستی کاملاً تمیز گردد و چنانچه حلزون و یا کرم ریشه مشاهده شود آنها را جمع آوری نمود .
چرا خیار تلخ میشود :
دکتر بینز از دانشگاه واشنگتن مطالعاتی روی علل تلخ شدن خیار انجام داده که خلاصه بررسی ها به شرح زیر است :
بسیاری موارد خیارهای بسیار کوچک مخصوصاً قسمت گوشت و پوست آن تلخ است . علت این تلخی آبیاری نامنظم جالیز خیار است . چنانچه یکمرتبه زمین را آبیاری زیاد نموده و کاملاً خیس شده و مدت 10 تا 15 روز به آن آب ندهند و زمین سله بسته و خشک شود تلخی مخصوصی در خیارها ظاهر میگردد و همچنین خیارهائیکه در فصل سرما کشت شده و تولید محصول در اول فصل با سرما مواجه شود تلخ میشوند .
موارد دیگرعبارت از عدم توجه به نوع کود و بی دقتی در مقدار کود شیمیایی و جمع آوری محصول خیار در وسط روز و مواردی مشابه آن موجب تلخی خیار میگردد . باید توجه داشت که تلخی خیار بیشتر در ته آن متمرکز است و هیچگاه تلخی به وسط خیار که دانه قرار دارد نمیرسد و چنانچه از خیار تلخ ، پوست ضخیم گرفته شود تلخی آن زایل میگردد . به طور کلی بعضی از انواع خیارها برای مثال Straight eight محصول تلخی تولید میکند و 80% از این نوع خیار تلخ است در صورتیکه در نوع خیار همیشه شیرین Ever sweet هیچگاه خیار تلخ مشاهده نشده است .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...s_vulgaris.jpg
لوبیا چیتی (Spotted bern )
لوبیا چیتی از انواع لوبیا سبز است که درصد پروتئین موجود در آن بین 26 تا 28 درصد و مصرف خوراک آن بسیار رایج . به طور کنسرو به فروش میرسد .
کشت لوبیا :
برای کشت لوبیا چیتی ترجیح داده میشود که لوبیا به طور یکدست و خالص و روی ردیف کاشته شود در غیر این صورت چنانچه همراه با باقلا و یا ذرت توأماً کاشته شود سایه این گونه گیاهان مانع رشد و رسیدن دانه لوبیا شده و دانه های ریز و نارس تولید میگردد .
برای آماده نمودن زمین یک شخم در پاییز همراه با 100-75 تن کود دامی در هکتار به زمین داده سپس در بهار مقدار 150 تا 170 کیلو کود فسفره و پتاسه به خاک میدهند و زمین را آماده کاشت مینمایند و قبل از کاشت زمین را دیسک زده و کاملاً مسطح کرده و جوی بندی مینمایند به طوریکه فاصل جویها از یکدیگر حدود 45-30 سانتیمتر باشد و جویها را در جهت شمال به جنوب حفاری میکنند و در دو طرف جوی دانه های لوبیا را به فاصله 30-15 سانتیمتر در عمق 8-3 سانتیمتر میکارند مقدار بذر لازم در هکتار بستگی به وضع زمین و امکانات رشد و جوانه زدن دارد . معمولاً 70 هزار عدد لوبیا برای هر هکتار زمین کافی خواهد بود (70-40 کیلوگرم) .
درجه حرارت مناسب برای رشد لوبیا چیتی بین 15 تا 29 درجه است در شرایط کشت منفرد جوانه لوبیا پس از 15 روز سر از خاک بیرون آورده و روز چهلم گلدهی شروع میگردد و برداشت آن 100 روز بعد و حداکثر تا 120 روز به طول می انجامد .
در مدت رشد با توجه به شرایط خاک و رطوبت هوا ، بین 6-4 مرتبه آبیاری لازم دارد و در روزهای اول و در هنگام گلدهی فاصله آبیاری 8-6 روز و پس از رشد کامل فاصله آبیاری به 15-12 روز میرسد باید توجه داشت که آب زیاد موجب کاهش محصول و رشد بیش از حد شاخ و برگ میگردد و در هنگام گلدهی چنانچه کمنر یا بیش از حد شاخ و برگ میگردد و در هنگام گلدهی چنانچه کمتر یا بیش از حد ضرورت ، آبیاری شود مقدار زیادی از گلها ریزش مینمایند .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...ackeyeBean.jpg
لوبیا چشم بلبلی (Black eye pea )
این لوبیا بیشتر در مناطق گرم و معتدل کشت میشود و دارای زیرگونه های بسیاری است و با توجه به اینکه آفت سوسک لوبیا به این گیاه حمله مینماید لذا بایستی از موقع شروع گل تا هنگام برداشت محصول با این آفت مبارزه نمود تا در هنگامی که به انبار انتقال داده میشود محصول عاری از سوسک باشد در غیر این صورت زندگی و تکثیر آفت در انبار نیز ادامه یافته و حشره های بالغ پس از جفت گیری در آخر بهار آماده تخمگذاری روی بوته های جدید که در حال گل و یا تشکیل غلاف هستند میباشد .
برای مبارزه بایستی هر 15-10 روز یکمرتبه سموم تماسی مانند مالاتیون و گوزاتیون سمپاشی کرد و در هنگامی که در انبار نگهداری میشود با سموم فومیگان مانند متیل برمید و یا قرصهای فستوکسین به مقدار 20-10 گرم برای هر تن لوبیا استفاده کرد همچنین بذر لوبیا را قبل از کاشت با یکی از سموم قارچ کش مانند بنلیت ضدعفونی مینمایند .
زمین مزرعه را در پاییز به عمق 25 تا 30 سانتیمتر شخم زده و در بهار با دیسک ، کلوخه ها را نرم نموده و قبل از دیسک مقدار 150 کیلوگرم کود ( فسفات آمونیوم ) روی سطح زمین میپاشند که هنگام دیسک زنی در خاک فرو رود سپس سطح زمین را با ماله یکنواخت کرده و با ایجاد جوی و پشته بذر آنرا میکارند ، مدت کاشت و برداشت لوبیا چشم بلبلی 150-140 روز است و ارقام دیررس آن که از بذور امریکایی است 170-160 روز است .
لوبیا چشم بلبلی نسبت به هوای خشک تا حدی مقاوم است ولی باید دقت نمود که محیط ریشه همیشه مرطوب باشد ولی قبل از آنکه بوته ها گل بدهند نبایستی بیش از حد لازم به آن آب داد.
مدت کاشت و برداشت آن در مورد انواع زودرس 80-70 روز و در مورد انواع دیررس آن 150-130 روز است .
تعداد غلافهایی که روی یک بوته پدیدار میگردد حدود 300-200 غلاف است . تلقیح گلهای لوبیا به وسیله باد یا به وسیله زنبور و یا برس نرم به وسیله زارع انجام میگیرد در هر صورت رطوبت هوا و ابری بودن آن کمک بسیاری به حشرات برای عمل تلقیح میکند .
ارتفاع بوته لوبیا چشم بلبلی 80-60 سانتیمتر و روی هر محور گل آذین آن بیش از 12 گل وجود دارد و دارای غلافهای استوانه ای به طول 18-8 سانتیمتر است ، میزان عملکرد آن در هر هکتار بین 1000 تا 4000 کیلو است . محصول لوبیا را بایستی به تدریج و به طور مرتب برداشت نمود تا گلهای جدید تشکیل شوند .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...nary_melon.jpg
خربزه (Melon )
خربزه بیشتر در مناطق گرم و مرطوب محصول خوبی میدهد . استفاده از کود حیوانی و پوسیده و خاک برگ همراه با کود شیمیایی موجب رشد سریع آن میشود .
خربزه دارای انواع مختلف از جمله خربزه مشهدی – ایوانکی – گرگابی – زرندی و اصفهانی است .
گلهای نر و ماده آن بر روی دو شاخه جداکانه تولید میشود حشرات پولن گلهای نر را به گل ماده انتقال داده و آنرا بارور میکنند . از آنجائیکه بوته خربزه به سرما حساس است بایستی موقعی آن را کاشت که کاملاً خطر سرما در منطقه از بین رفته باشد و برای پرورش آن احتیاج به آفتاب شدید و گرمای زیاد است .
عملیات زراعی :
در پاییز زمین را 55-45 سانتیمتر شخم عمیق زده و میگذارند تا خاک کاملاً پوسیده و در اول اسفندماه به وسیله ماله زمین را مسطح نموده به طوریکه عملیات آبیاری به راحتی در آن انجام گیرد سپس به دو طریق زمین را آماده میکنند . طریقه اول شیارهای عمیقی در جهت شیب زمین ( در صورت امکان از شمال به جنوب ) به فاصله 2 متر از هم ایجاد کرده و به فاصله یک متر روی ردیفها چاله هایی به عمق 5/0 متر و ابعاد 5/0 متر ایجاد نموده و کود پوسیده همراه با مقداری کود – شیمیایی 10-10-5 در کف گودال ریخته ( به طور متوسط 20 کیلو کود شیمیایی در هر صد مترمربع ) و کود را با خاک چاله مخلوط نموده میگذارند تا پوسیده شود . در بسیاری از مناطق کود انسانی را همراه با کنجاله گیاهان روغنی با کود مخلوط میکنند .
طریقه دوم زمین را به جوی و پشته به طور غلام گردشی تهیه نموده و به طوریکه آب در داخل پشته ها چرخیده و به قطعه دیگر میرود . عیب این طریق آن است که مقداری از مواد غذایی قطعات اول به قطعات بعدی منتقل میگردد .
جوی و پشته به نحوی است که عمق جویها 5/0 متر و عرض آنها 5/2 متر است و پس از آبیاری خط آب که مشخص گردید روی خط آب چاله هایی به غمق 5/0 متر و به فاصله 1 متر حفر نموده و برای کشت بذر خربزه آماده میکنند . در داخل چاله ها همانطور که گفته شد کود را با خاک محل مخلوط نموده و ته چاه میریزند .
کشت در زمین :
تخم خربزه را 24 ساعت قبل در مخلوطی از آب و خاکستر خیسانده و در محلی گرم قرار میدهند و سپس آنرا در کیسه و یا گونی ریخته تا آب آن خارج شده و مدت 3 روز در محل گرم و مرطوب و تاریک نگه میدارند تا جوانه بزند و روز قبل از کاشت زمین را آب داده و در هر گودالی 3-5 دانه تخم خربزه را در عمق 4-7 سانتیمتری کاشته و روی آنرا با خاک پوشانده و با دست روی آن فشار می آورند که کاملاً به خاک بچسبد موقع کاشت خربزه بسته به منطقه و موقعیت آن و وضع سرمای بهاره ، حدود اوائل خردادماه است .
طریق نگهداری :
تقریباً 8-9 روز پس از کشت بذر ، جوانه ها رشد نموده و سر از خاک بیرون می آورند موقعی که بوته چهار برگه شد در هر گودال دو جوانه نگهداشته بقیه را به آرامی با چاقوی سرکج از زیر خاک بریده تا بوته های باقی مانده رشد کافی داشته باشند و باید سعی نمود که خربزه روی پشته های 2 متری که آب به آن نمیرسد گسترش داده شود بهتر است بوته دوم را نیز پس از مدتی قطع کرده تا در هر گودال فقط یک بوته بماند وقتی بوته 8 برگه شد سر بوته را با چاقوی تیز قطع کرده تا شاخه های جانبی تولید نماید . همچنین بایستی مرتباً بین جویها و پشته ها را سیخک زد و علفهای هرز را از بین برد .
آبیاری :
روش آبیاری خربزه با سایر سبزیجات تفاوت دارد یک ماه پس از کاشت بذر به زمین آب نمیدهند تا رنگ بوته ها کاملاً سبز تیره بشود و از این تاریخ هر 15 روز یک مرتبه زمین را آبیاری میکنند و پس از گل دادن هر 8 روز یک مرتبه آب میدهند وقتی اولین گل به غوره نشست هر 3-4 روز یکمرتبه آب میدهند و در موقعی که گلها به غوزه تبدیل شده و قسمتی از خربزه ها نزدیک رسیدن هستند آبیاری را به هفته ای یک مرتبه میرسانند .
در موقع آبیاری ممکن است آب بر روی پشته ها نشت نموده و بوته ها را بپوساند بنابراین لازم است آبیاری به آرامی انجام گرفته و از خط کشت آب بالاتر نیاید .
گل گیری :
یک هفته بعد از آنکه سر بوته را چیده و شاخه های جانبی بوته رشد نمود مجدداً شاخه های اضافی را قطع نموده و فقط 2 شاخه باقی میگذارند و این کار پس از 2 هفته تکرار میکنند و جوانه هایی که ساقه تولید میکنند قطع کرده تا بوته ، آماده گل دادن شود باید توجه داشت که قطع جوانه ها باید یک در میان در دو طرف شاخه انجام بشود . پس از آنکه گل تبدیل به میوه شد باید به ترتیبی روی آنرا خاک داد تا از حمله آفات و کرم زدگی و سوزش آفتاب مصون بماند . از آنجائیکه گلهای نر و ماده روی گیاه جداگانه است و این عمل اغلب به وسیله زنبور و حشرات انجام میگیرد چنانچه به وسیله برس نرم پشم شتر ، تلقیح را انجام دهیم تشکیل میوه به طوز حتم صورت خواهد گرفت .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...x-Koeh-167.jpg
چغندر (Beets )
سردسته سبزیهای ریشه دار ، انواع مختلف چغندر میباشد . چغندر از تیره Chenopodiacees (قازیاغی) از گیاهین دو ساله است که از آن به عنوان گیاه یکساله استفاده میکنند ، از انواع آن میتوان به چغندر علوفه ای ، چغندر گاوی ، چغندر قند ، چغندر لبوئی ، چغندر ریشه طلایی ، چغندر ریشه قرمز ، چغندر استوانه ای ، چغندر دسته ای که دارای برگهای سبز خوشرنگی است و چغندر عمیق ملکه که غده های ریز و قرمز خوشرنگی دارد و چغندر گوشت زرد و چغندر مصری که قرمز مایل به سیاه است و چغندر قرمز بشقابی میتوان نام برد .
در سال اول فقط از ریشه آن استفاده میشود و در سال دوم گلهای کوچک و سبزرنگی در دسته های 5-6 تایی با برگهای بیضی شکل و گاهی چین دار ظاهر میشود و به دنبال آن تبدیل به دانه شده که عبارت از دانه های کوچک قهوه ای است و در غلاف زردرنگ مایل به خاکستری پنهان است به دست می آید و این غلاف شکل نامنظمی دارد .
برگ چغندر چنانچه هنگام عصر چیده شود شیرین است و در صورتیکه در هنگام صبح چیده شود برگ آن بی مزه است علت آن این است که در زوز با تابش نور خورشید در سطح برگ قند تولید شده و در شب ، مواد قندی برای ذخیره شدن به ریشه فرستاده میشود .
طرز کاشت :
عملیات مقدماتی – در آخر فصل پاییز زمین زراعتی را با عمق 40 سانتیمتر برگردان کرده و حدود 350 کیلوگرم کود حیوانی پوسیده به هر صد مترمربع زمین میدهند باید دقت نمود استفاده از کود تازه گاوی ضرر جبران ناپذیری برای آن دارد و از رشد جوانه ها جلوگیری مینماید و 3 هفته قبل از کاشت بذر جمعاً مقدار 5 کیلوگرم کود شیمیایی و 3 کیلوگرم سوپرفسفات به فاصله 5 روز و در 3 نوبت در هر یک صد مترمربع پخش کرده و به وسیله شن کش به داخل زمین فرو کرده و در اواخر فروردین ماه در ردیفهایی که به فاصله 40-60 سانتیمتر است به فاصله 5-10 سانتیمتر از یکدیگر و در عمق 2-3 میلیمتری میکارند معمولاً 60-70 گرم بذر برای یک صد مترمربع زمین کافی خواهد بود و تعداد تقریبی بذرها در هر صد گرم برابر با 5600 عدد است یعنی در 3360 عدد بذر را در یک صد مترمربع زمین بایستی کاشت . 36 تا 24 ساعت قبل از کاشت بذررا در گونی ریخته و کاملاً خیس میکنند سپس اقدام به کاشتن بذر مینماید و در این صورت بذرها زودتر جوانه زده و نتیجه بهتری میدهد .
معمولاً چنانچه درجه حرارت خاک بین 5تا15 درجه باشد پس از 10 تا 40 روز جوانه ظاهر میگردد و در حرارت 20-35 درجه جوانه پس از 5 روز سر از خاک بیرون می آورد پس از آنکه جوانه ها رشد کردند و قابل مصرف خوراک شدند فاصله بین آنها را در چند مرحله تنک مینمایند به طوریکه در مرحله اول فاصله بوته به 5 سانتیمتر و مرحله دوم 10 سانتیمتر و بلاخره در آخرین مرحله به 25-10 سانتیمتر میرسانند .
لازم به یادآوری است که خاک اطراف بوته ها را بایستی مرتباً سله شکنی نمود و علفهای هرز را خارج نمود و در فصل تابستان به خصوص در مورد چغندرهائیکه ریشه آنها از سطح زمین بیرون آمده ، اطراف آنرا خاک داد و برگهای اضافه آنرا قطع نمود تا از تبخیر بیش از حد آب جلوگیری به عمل آید .
آبیاری :
در مناطق خشک برای اینکه ریشه ترد و شکننده شود بایستی هر هفته به طور مرتب مزرعه را آبیاری نمود ولی در مناطق مرطوب و بارانی فقط 2-3 بار آبیاری در سال انجام میگیرد ، تحمل این گیاه نسبت به خاکهای اسیدی بسیار کم است ، به طور متوسط در هر 2 تا 4 هفته یکبار قبل از آبیاری مقدار 2 تا 4 کیلو کود شیمیایی کامل 5-10-10 بین ردیف ها داده و سپس آبیاری میکنند ، چغندر از گیاهانی است که احتیاج به کود B دارد و حداقل بایستی بین 5/0 تا یک قسمت در میلیون خاک ، وجود B داشته باشد .
مدت برداشت محصول ریشه بین 55 تا 70 روز به طول می انجامد البته در بعضی از واریته ها مانند چغمدر طلایی 50 روز به طول می انجامد و نوع چغندرهای استوانه ای که به طول 20 سانتیمتر و قطر 4 سانتیمتر میباشد و در مدت 60-65 روز محصول آن قابل برداشت است . مقدار تولید محصول چغندر لبویی 28 تن در هکتار یا 280 کیلو در هر صد مترمربع میباشد.
بذرگیری از چغندر :
به طوریکه گفته شد ، چغندر گیاه دو ساله است . یعنی سال اول برگ و ریشه میدهد و در سال دوم گل و بذر تولید میکند . برای بذرگیری همیشه باید چغندر سالم ، بدون عیب ، خوش رنگ و فاقد ترک خوردگی را انتخاب کرد و در محل خنک و خشک در زیر ماسه یا شن خشک یا خاک اره یا خاک ذغال نگهداری نموده و در موقع حذف برگهای اضافی حتی المقدور سعی گردد جوانه های وسط چغندر سالم باقی بماند . در فروردین ماه سال بعد ، چغندر را از انبار خارج کرده و در زمین پوک و کود داده به فاصله 90 سانتیمتر از هر طرف میکارند و پس از گل دادن انتهای ساقه گل را قطع کرده تا فقط شاخه هائیکه نزدیک به ریشه میباشند قویتر شده ، گل داده و بذر تولید نماید . در مردادماه بذر چغندر آماده بهره برداری است و باید خوشه های بذر را چیده و پس از خشک شدن کوبیده و بذر را از چوب جدا مینمایید .
از آنجائیکه گشن گیری گلهای چغندر به وسیله باد انجام میگیرد و چنانچه در نظر است بذر چغندر خالص به دست آید بایستی در فاصله 2 کیلومتری مزرعه ، نوع و واریته دیگری از چغندر کشت نشده باشد در غیر این صورت بذر خالص به دست نخواهد آمد .
مقدار تولید بذر از هر هکتار مزرعه چغندر حداکثر حدود 2250 کیلو بذر میباشد و میزان متوسط تولید بذر در هکتار در حدود 1500 کیلو میباشد .
لازم به یادآوری است که رطوبت زیاد و گرما باعث کاهش شدید قدرت زیست و باروری بذر چغندر میگردد و هر اندازه مدت نگهداری در انبار زیادتر باشد دقت در شرایط نگهداری آن حائز اهمیت است و هرچه درجه رطوبت بذر کمتر باشد مدتی که میتوان آنرا انبار نمود طولانی تر خواهد بود و برای اینکه میزان رطوبت بذر را پایین آورند میتوان بذر را مدت 3 ساعت در مسیر هوای گرم 43 درجه حرارت قرار داد و آنرا در تونلی قرار داده و هوای گرم از داخل تونل عبور داد . در این شرایط میتوان رطوبت بذر را تا حد 5-7 درصد پایین آورد و به خوبی میتوان در حرارت 25 درجه به مدت یکسال نگهداری کرد . بدیهی است اینگونه بذرها قوه نامیه خود را تا 4 سال به خوبی نگه میدارند .
برداشت محصول :
چنانچه برداشت محصول چغندر به تأخیر بیفتد ، به علت خشبی شدن ریشه ، مرغوبیت خود را از دست میدهد .
از آنجائیکه برگ چغندرهای جوان ریز ، قابل مصرف است در موقع تهیه برگ و حمل آن به بازار بایستی برگ و ریشه را با هم از زمین درآورده و به بازار حمل نمود و چنانچه نخواهند آنرا قطع کنند حتی المقدور نبایستی با چاقو از ریشه قطع گردد زیرا مقداری از ترکیبات محلول در ساقه از محل قطع خارج شده و برگ چغندر زودتر پلاسیده میشود ، لذا بهتر است با پیچ دادن ، برگ را از ریشه جدا کرد . ریشه چغندر در اواخر مهر و اواسط آبان ماه آماده بهره برداری است و بایستی ریشه چغندر را در محل خنکی در زیر شن یا خاک ذغال نگهداری نمود و معمولاً برای تنک کردن بین بوته ها ، سعی میگردد چغندرهایی که قطر آنها به 5/2 تا 3 سانتیمتر رسیده خارج نموده و به بازار فروش عرضه نمود . میزان تولید چغندر در شرایط خوب در هر هکتار برابر با 28-30 تن است .
چغندر را میتوان در جعبه های چوبی به عمق 30 سانتیمتر در داخل آپارتمان کاشت و فاصله بین بوته ها 6-8 سانتیمتر و چنانچه بذر آنرا متراکم بکارند میتوان به تدریج بین بوته ها را تنک نموده تا فاصله آنها به 8-10 سانتیمتر برسد .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...ngena_ja02.jpg
بادنجان (Eggplant )
بادنجان از خانواده Solanacea از گیاهانی است که در سرتاسر جهان به طور وفور کشت میشود .
سابقه کشت :
در کتاب 5 قرن تاریخ چین سابقه کشت و استفاده از بادنجان را در چین از قرنها پیش ذکر کرده اند . از پوست بادنجان رنگ گیاهی به دست می آورند که خانم های مدیست چین در قدیم برای رنگ کردن دندان های خود به کار میبردند و پس از رنگ آمیزی آن را پولیش نموده و مانند یک فلز براق دندانها میدرخشید.
برای اولین مرتبه از بوته وحشی بادنجان در هندوستان برای زراعت استفاده شد این گیاه از ایران به آفریقا و از اسپانیا به امریکا برده شده در سال 1807 نوع تزئینی آن که سفید و ارغوانی است در اروپا تربیت شد و به سراسر جهان پخش گردید .
پرورش بادنجان :
بوته بادنجان از گیاهان یک ساله است و برگهای آن دارای خارهای بسیار ریز و گل آن شبیه گل سیب زمینی و به رنگ بنفش کمرنگ است .
این گیاه به سرما حساس و زودتر از گوجه فرنگی سرما به آن صدمه میزند . درجه حرارت مناسب برای رشد آن بین 32-24 درجه است ولی در 15 درجه حرارت رشد متوسطی دارد و در حرارت 35 رشد آن متوقف میشود . در مواقعی که درجه حرارت محیط به خصوص شبها از 21 درجه پایینتر میرود بایستی روی محل کشت را پوشش نایلنی بکشید تا از سرما محفوظ بماند .
در هر صورت چنانچه حتی یک مرتبه هم در معرض سرمای کمتر از 15 درجه قرار گیرد ، رشد بعدی آن دچار وقفه شده و میوه های تامرغوبی تولید میکند . به منظور پیش رسی کردن تولید بادنجان در اغلب نقاط آنرا در خزانه کاشته و در فصل مساعد نشای آنرا به بازار عرضه میکنند و به این ترتیب بین 6 تا 9 هفته محصول آنرا پیش رسی میکنند . مقدار بذر لازم برای تولید 10 هزار نشاء حدود 110 تا 120 گرم است .
نحوه کشت :
بذر بادنجان را در اواسط اسفند تا اواسط فروردین در جعبه های چوبی که محتوی خاک برگ پوسیده و کود میباشد در عمق 1 سانتیمتری میکارند و در محل سرپوشیده در حرارت 23-30 درجه نگه میدارند . موقعی که نشاءها به ارتفاع 13-15 سانتیمتر رسید آنها را تنک نموده و چنانچه جعبه برای پرورش آن کوچک است آنرا به جعبه بزرگتری انتقال میدهند و از اواسط اردببهشت ماه جعبه ها را به محیط آزاد منتقل نموده ، چنانچه هنوز شب ها سرد میشود بایستی روی آن را نایلون کشیده و یا به داخل شاسی انتقال داد .
در بسیاری از مناطق برای آنکه بوته بادنجان بیشتر رشد کند هر بذر را در یک نایلن سیاه به قطر 18 سانتیمتر یا در گلدانهای پلاستیکی 18 سانتیمتری کاشته و در موقع انتقال به محل اصلی کافیست که نایلنش را پاره کرده و بدون آنکه ریشه آن دستکاری شود روی ردیفهای تعیین شده میکارند و چنانچه در گلدان پلاستیکی کاشته اند در اوائل خردادماه آنرا به محیط آزاد انتقال داده و هر 15 روز یک مرتبه با محلول کود شیمیایی ، هر هفته یک مرتبه با آب معمولی آبیاری نموده و در موقع ظهور گل باید سعی نمود 4-5 عدد گل ، روی بوته نگهداری نمود و بقیه را حذف کرد . در فصل زمستان مقدار 30-40 تن کود حیوانی به مزرعه داده و آنرا در زمین برگردان نموده و در اوائل بهار مقدار 200 کیلو کود نیتراته و 300 کیلو کود پتاسه و 400 کیلو کود سوپرفسفات را به تدریج در 2 نوبت به خاک میدهند و در زمین با خاک کاملاً مخلوط میکنند .
نشای بادنجان را در ردیفهای به فاصله 2/1 متر و به طور خطی به فاصله 75-90 سانتیمتر از یکدیگر روی لبه پشته در محلی که خط آبیاری روی لبه پشته مشخص است میکارند و حتی المقدور موقعی نشاء را میکارند که خطر بروز سرما ، مرتفع شده باشد .
پس از کاشت نشاء در نزدیک و اطراف هر بوته به طوریکه به ریشه آن صدمه نزند مقدار 20-30 گرم نیترات داده و آنرا با خاک مخلوط میکنند . پس از کاشت نشاء بهتر است جوانه آنرا قطع نمایند . مقدار نشاء مورد نیاز برای کاشت یک هکتار زمین حدود 10 هزار عدد است از آنجائیکه تعداد قابل ملاحظه ای از نشاءها به علت زخم شدن ریشه و یا دست کاری و آفت زدگی از رده خارج میشوند لذا لازمست تعداد 15 تا 20 هزار نشاء فراهم نمود و فقط نسبت به کاشت نشاهای لازم و قوی و شاداب اقدام نمود . مزرعه بادنجان هر هفته به طور مرتب احتیاج به آبیاری دارد چنانچه به علت کم آبی زمین آن خشک شود ، محصول و بوته ها ، لاغر و کم آب خواهد شد و برای آنکه بادنجان درشت و مرغوب بدست آید بایستی تعدادی از گلها را به طور مرتب هرس نمود .
پس از برداشت چین اول که از اواخر خردادماه شروع و تا اواخر مردادماه ادامه دارد ، سرشاخه هایی که فاقد گل هستند قطع نموده تا گیاه مجدداً شاخه و گل جدید تولید کند و به این ترتیب تا آخر مهرماه یک چین دیگر از محصول برداشن مینمایید .
باید دانست که بادنجان های چین دوم غالباً کوچک ، تلخ مزه است . بادنجان را قبل از آنکه به رشد نهایی خود برسد بایستی چید در غیر این صورت تخم های بسیاری در لایه های داخلی گوشت ایجاد میگردد .
بذرگیری :
برای آنکه بذر مرغوب به دست آید ، باید تعدادی از بوته های سالم و قوی را برای این منظور پرورش داد و کلیه گلهای اضافی آنرا هرس نمود و روی هر بوته فقط 2 عدد گل باقی گذارد و مخصوصاً محل کاشت بایستی در نقطه آفتابی و جایی که کود به حد کافی به آن داده شده باشد . این گونه بادنجان ها را پس از رسیدن کامل چیده و پس از چند روز بذرگیری مینمایند . بذر بدست آمده را در محل سایه خشک نموده و برای کاشت سال بعد در قوطی دردار محفوظ نگه میدارند .
برداشت محصول :
بهترین موقع برای چیدن بادنجان ، زمانی است که رنگ پوست آن ارغوانی تیره و براق شده و بلندی آن به 15 سانتیمتر رسیده است . در هر صورت بادنجان هایی که اندازه آنها به 15 سانتیمتر رسیده ولی رنگ آن براق و ارغوانی نشده است باید چیده شود .
تولید بادنجان در هر هکتار 23-30 تن بسته به نوع آن دارد بدیهی است زمین هائیکه خوب کود داده نشده و علف های هرز آن به طور مرتب وجین نشود و کود شیمیایی سرک به آن داده نشود مقدار محصول به مراتب کمتر خواهد بود .
پرورش بادنجان در آپارتمان :
بذر بادنجان را در گلدانهای 8 سانتیمتری در عمق 1 سانتیمتری کاشته و پس از آنکه رشد آن به 15 سانتیمتر برسد به گلدان های 12 سانتیمتری انتقال میدهند خاک آن باید از کود پوسیده ، خاک باغچه و خاک برگ تشکیل شود و مادام که حرارت محیط خارج به 21 درجه نرسیده است نباید آنرا به هوای آزاد منتقل کرد و گلدان را در محل آفتابی یا حداقل 6 ساعت در روز در مقابل آفتاب قرار داد . شاخه های اضافی و کناری گیاه را باید هرس نمود و با محلول کود شیمیایی کامل هر 15 روز یک مرتبه تقویت کرد باید توجه داشت که کودهایی که حاوی عناصر شیمیایی کمیاب مانند مولیبدن ، روی ، منگنز ، آهن و مس باشد به گلدان داده بشود .
روی هر بوته فقط 5-7 گل نگه میدارند زیرا ذخیره غذایی یک گلدان در همین حد است توضیح داده میشود هر 2 روز یک مرتبه برگهای آنرا با غبارپاش بشوئید تا بوته تازه و شاداب باقی بماند .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...ng_oregano.jpg
ارگانو (Oregano )
ارگانو یک نوع مرزنجوش وحشی است که به طور خودرو و در مناطق کوهستانی میروید . ارتفاع بوته حدود 70 سانتیمتر و گیاهی است دائمی که برگ های بیضی شکل دارد و شکوفه های آن به رنگ صورتی ارغوانی است . از برگهای تازه و خشک آن برای تهیه و معطر کردن پیتزا و سایر خوراک های گوشتی استفاده مینمایند .
طرز کاشت :
زمین متوسط و خاک قابل تهویه و مناطق آفتابی را ترجیح میدهد . زمین را در پاییز شخم زده و به مقدار 25-20 تن کود حیوانی در یک بار به زمین داده و آن را در خاک برگردان میکنند و در بهار با یک شخم سطحی مقدار 150 کیلو کود ازته را با خاک مخلوط کرده و دیسک و ماله به زمین داده و در اردیبهشت ماه بذر آنرا میکارند و پس از ابیاری هر 10 روز یک مرتبه به زمین آب میدهند . این گیاه از مناطق معتدله دائمی و در مناطق سردسیر که درجه حرارت خاک به 10-15 درجه زیر صفر میرسد دوام نمی آورد . برای آنکه بتوان از بوته های آن محصول خوبی برداشت نمود لازم است به طور مرتب سرشاخه ها را هرس نموده و از گل دادن آن جلوگیری کرد تا شاخه های پربرگ تولید نموده و محصول فراوان بدهد . هر 2 ماه یک مرتبه احتیاج به کود سرک دارد .

http://upload.wikimedia.org/wikipedi...emary_bush.jpg
اکلیل کوهی (Rosemary )
اکلیل کوهی از خانواده نعناییان و برگ آن دارای ماده تانن است و سرشاخه های آن دارای اسانس معطر و تلخی است که به وسیله بخار آب آن را تقطیر نموده و در تهیه ادوکلن بکار میبرند . بوته این گیاه دائمی است و شکوفه های آن دارای رنگ آبی کم رنگ تا آبی تند است و درختچه بسیار زیبایی است که در مناطق کوهستانی به طور خودرو وجود دارد . رنگ برگها خاکستری مایل به سبز و ارتفاع بوته بین 1 تا 5/1 متر متغیر است و در اطراف بوته ریشه نابجا تولید شده و توسعه پیدا میکند .
پرورش اکلیل کوهی :
این گیاه احتیاج به نور فراوان و زمین شنی با خاک معمولی دارد و به خشکی مقاوم است و تکثیر آن به وسیله قلمه انجام میگیرد .
ترجیح داده میشود برای تکثیر آن از شاخه های ریشه دار که از پایه مادری جدا میکنند استفاده گردد معمولاً در اردیبهشت ماه قلمه ریشه دار را به فاصله 90 سانتیمتر از هر طرف در زمین شنی کاشته و باید در فصل زمستان آنرا از سرمای زیاد محفوظ نگه داشت . قلمه آنرا نیز از شاخه های جوان گرفته و در خردادماه در محل گرم و مرطوب در ماسه قلمه زده تا سال بعد ریشه دار شده و در اردیبهشت ماه به طریق فوق در زمین اصلی میکارند .
هر 10-15 روز یک مرتبه به آبیاری احتیاج دارد و برگهای آن را به تدریج از خرداد تا مهرماه جمع آوری نموده و به بازار عرضه میکنند .