عوامل حیات امت ها
الف- ایمان
« فَلولا کانت قریة آمنت فنفعها أیمانها إلّا قوم یونس لمّا آمنوا کشفنا عنهم عذاب الخزی فی الحیاة الدّنیا و متّعناهم إلی حین»؛ (یونس:98)
« چرا هیچ یک از شهرها و آبادی ها ایمان نیاوردند که [ایمانشان به موقع باشد و] به حالشان مفید باشد؛ مگر قوم یونس، هنگامی که آنها ایمان آوردند، عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف ساختیم و تا مدت معینی[پایان زندگی و اجلشان] آنها را بهره مند ساختیم».
ب- دوری از طاغوت ها
« و لقد بعثنا فی کلّ أمّة رسولا أن اعبدوا الله و اجتنبوا الطّاغوت فمنهم مّن هدی الله و منهم مّن حقّت علیه الضّلالة » ؛ (نحل: 36)
« ما در هر امتی رسولی برانگیختیم که خدای یکتا را بپرستید و از طاغوت اجتناب کنید؛ پس گروهی را خدا هدایت کرد و گروهی؛ ضلالت و گمراهی دامنشان را گرفت ».
امّت ها دو قسم اند: آنهایی که خدا هدایتشان کرده و به عبادت او و اجتناب از طاغوت موفق شدند و آنها که در اثر تبعیت از طاغوت، گمراه شدند و با دست خود، خویشتن را هلاک کردند « فإنّ الله لا یهدی من یضلّ » (نحل: 37)
ج- دوری از پلیدی ها
« یا ایّها الّذین آمنوا إنّما الخمر و المیسر و الانصاب و الأزلام رجس مّن عمل الشّیطان فاجتنبوه لعلّکم تفلحون» ؛(مائده:90)
« ای کسانی که ایمان آورده اید! شراب و قمار و بت ها و ازلام[نوعی قمار] پلید و از عمل شیطان است؛از آنها دوری کنید، تا رستگار شوید».
شیطان می خواهد به وسیلۀ همین پلیدی ها، بین شما کدورت و دشمنی به وجود آورد{ إنّما یرید الشیطان أن یوقع بینکم العداوة و البغضاء فی الخمر و المیسر}(مائده:91) و شما را از نماز و یاد خدا غافل کند. وقتی کدورت و دشمنی و اختلاف در جامعه پدیدار شد و یاد خدا فراموش شد، زمینۀنابودی آن جامعه ایجاد می شود.
د- اتحاد و الفت
« و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرّقوا و اذکروا نعمة الله علیکم إذ کنتم أعداء فألّف بین قلوبکم...» ؛ (آل عمران: 103)
« همگی به ریسمان خدا (قرآن و اهل بیت علیهم السلام) چنگ بزنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دلهای شما الفت ایجاد کرد... ».
اتحاد نقش مهمی در سعادت و بقای امت ها دارد. قدرت عظیم ملت، نتیجۀ به هم پیوستن و الفت بین دل ها است. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: «المومنون کالنفس الواحدة».
