آیات قرآن کریم بصورت صفحه به صفحه..(تفسیر و توضیح)

(آيه 27)
مواهب و نعمتهاى اصحاب اليمين! بعد از بيان مواهب معنوى و مادى مقربان، نوبت به «اصحاب اليمين» مى‏رسد، همان جمعيت سعادتمندى كه نامه اعمالشان به علامت پيروزى در امتحانات الهى به دست راستشان داده مى‏شود، و در اينجا به شش نعمت از نعم خداوند اشاره مى‏كند كه با مقايسه به نعمتهاى مقربان كه در هفت بخش آمده بود يك مرحله پايينتر است.

نخست براى بيان بلندى مقام آنها مى‏فرمايد: «و اصحاب يمين و خجستگان چه اصحاب يمين و خجستگانى»؟! (وَ أَصْحابُ الْيَمِينِ ما أَصْحابُ الْيَمِينِ).

و اين برترين توصيف است كه از آنها شده، زيرا اين تعبير در مواردى به كار مى‏رود كه اوصاف كسى در بيان نگنجد و به هر حال اين تعبير بيانگر مقام والاى اصحاب اليمين است.


(آيه 28)
اين آيه به نخستين موهبت اين گروه اشاره كرده، مى‏گويد: «آنها در سايه درختان سدر بى‏خار قرار دارند» (فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ).


(آيه 29)
دومين موهبت اين است كه آنها «در سايه درخت طلح پر برگ» به سر مى‏برند! (وَ طَلْحٍ مَنْضُودٍ).
«طلح» درختى است سبز و خوشرنگ و خوشبو، جمعى گفته‏اند همان درخت موز است كه برگهاى بسيار پهن و سبز و زيبا، و ميوه‏اى شيرين و گوارا دارد.

بعضى از مفسران گفته‏اند با توجه به اين كه درخت سدر برگهائى بسيار كوچك و درخت موز برگهائى بسيار پهن و بزرگ و گسترده دارند ذكر اين دو درخت اشاره لطيفى به تمام درختان بهشتى است كه در ميان اين دو قرار دارد.


(آيه 30)
سومين نعمت بهشتى را چنين بيان مى‏كند: «و سايه كشيده و گسترده» (وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ).
بعضى اين سايه گسترده را به حالتى شبيه بين الطلوعين تفسير كرده‏اند كه سايه همه جا را فرا گرفته است و در حديثى در روضه كافى اين معنى از پيغمبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله نقل شده است.

غرض اين است كه حرارت آفتاب هرگز بهشتيان را متألم و ناراحت نمى‏كند، و دائما در سايه‏هاى مطبوع و گسترده و روح‏افزا به سر مى‏برند.


(آيه 31)
در مرحله چهارم به آبهاى بهشتى اشاره كرده، مى‏فرمايد:
بهشتيان «در كنار آبشارها» كه منظره فوق العاده زيبا و دل انگيزى دارد به سر مى‏برند» (وَ ماءٍ مَسْكُوبٍ).


(آيه 32)
و البته آن درختها و آن همه آب جارى دائم انواع ميوه‏ها را نيز همراه دارد، و لذا در پنجمين نعمت مى‏افزايد: «و ميوه‏هاى فراوان» (وَ فاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ).


(آيه 33)
«كه هرگز قطع و ممنوع نمى‏شود» (لا مَقْطُوعَةٍ وَ لا مَمْنُوعَةٍ).
آرى! همچون ميوه‏هاى اين جهان نيست كه محدود به فصول معينى باشد.


(آيه 34)
سپس به نعمت ديگرى اشاره كرده، مى‏افزايد: «و همسرانى بلند مرتبه» (وَ فُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ).





منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518.html

(آيه 35)
سپس به اوصاف ديگرى از همسران بهشتى پرداخته، مى‏گويد:
«ما آنها را آفرينش نوينى بخشيديم» (إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً).
اين جمله ممكن است اشاره به همسران مؤمنان در اين دنيا باشد كه خداوند آفرينش تازه‏اى در قيامت به آنها مى‏دهد، و همگى در نهايت جوانى و طراوت و جمال و كمال ظاهر و باطن وارد بهشت مى‏شوند كه طبيعت بهشت طبيعت تكامل و خروج از هرگونه نقص و عيب است.


(آيه 36)
سپس مى‏افزايد: «و همگى را دوشيزه قرار داديم» (فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً).
و شايد اين وصف هميشه براى آنها باقى باشد، چنانكه بسيارى از مفسران به آن تصريح كرده‏اند و در روايات نيز به آن اشاره شده يعنى با آميزش، وضع آنها دگرگون نمى‏شود.


(آيه 37)
و در اوصاف آنها باز مى‏افزايد: «زنانى كه تنها به همسرشان، عشق مى‏ورزند و خوش زبان و فصيح و هم سن و سالند» (عُرُباً أَتْراباً).


(آيه 38)
سپس مى‏افزايد: «اينها همه براى اصحاب يمين است» (لِأَصْحابِ الْيَمِينِ).
و اين تأكيدى است مجدد بر اختصاص اين مواهب (ششگانه) به آنها.


(آيه 39)
«كه گروهى از امتهاى نخستينند» (ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ).


(آيه 40)
«و گروهى از امتهاى آخرين» (وَ ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ).

و به اين ترتيب گروه عظيمى از اصحاب اليمين از امتهاى گذشته هستند و گروه عظيمى از امت اسلام، چرا كه در ميان اين امت صالحان و مؤمنان، بسيارند، هر چند پيشگامان آنها در قبول ايمان نسبت به پيشگامان امم سابق با توجه به كثرت آن امتها و پيامبرانشان كمترند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518.html

(آيه 41)
كيفرهاى دردناك اصحاب شمال! در تعقيب مواهب عظيم گروه مقربان و گروه اصحاب اليمين به سراغ گروه سوم و عذابهاى دردناك و وحشتناك آنان مى‏رود تا در يك مقايسه وضع حال سه گروه روشن گردد.
مى‏فرمايد: «و اصحاب شمال، چه اصحاب شمالى» (وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ).

همانها كه نامه اعمالشان به دست چپشان داده مى‏شود كه رمزى است براى آنان كه گنهكار و آلوده و ستمگرند و اهل دوزخ، و همان گونه كه در توصيف مقربان و اصحاب اليمين گفتيم اين تعبير براى بيان نهايت خوبى يا بدى حال كسى است، فى المثل مى‏گوئيم سعادتى به ما رو كرد، چه سعادتى؟ يا مصيبتى رو كرد؟
چه مصيبتى؟!


(آيه 42)
سپس به سه قسمت از كيفرهاى آنها اشاره كرده، مى‏گويد: آنها «در ميان بادهاى كشنده و آب سوزان قرار دارند» (فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ).


(آيه 43)
«و در سايه دودهاى متراكم و آتش زا» (وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ).
باد سوزان كشنده از يكسو، و آب جوشان مرگبار از سوى ديگر، و سايه دود داغ و خفه كننده از سوى سوم، آنها را چنان گرفتار مى‏سازد كه تاب و توان را از آنان مى‏گيرد، و اگر هيچ مصيبت ديگرى جز اين سه مصيبت را نداشته باشند براى كيفر آنها كافى است.


(آيه 44)
سپس براى تأكيد مى‏افزايد: سايه‏اى كه «نه خنك است و نه آرامبخش» (لا بارِدٍ وَ لا كَرِيمٍ).

سايبان گاه انسان را از آفتاب حفظ مى‏كند، و گاه از باد و باران و يا منافع ديگرى در بر دارد، ولى اين سايبان هيچ يك از اين فوائد را ندارد. پيداست سايه‏اى كه از دود سياه و خفه كننده است جز شر و زيان چيزى از آن انتظار نمى‏رود.

گرچه كيفرهاى دوزخيان انواع و اقسام مختلف و وحشتناكى دارد ولى ذكر همين سه قسمت كافى است كه انسان بقيه را از آن حدس بزند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518.html

[golrooz] صفحه ی 319 از قرآن کریم شامل آیات 45 تا 89 از سوره ی واقعه [golrooz]



اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
پناه میبرم به خدا از شر شیطان رانده شده



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان



إِنَّهُمْ كَانُوا۟ قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَفِينَ(45)
آنها پيش از اين (در عالم دنيا) مست و مغرور نعمت بودند،(45)



وَكَانُوا۟ يُصِرُّونَ عَلَي الْحِنثِ الْعَظِيمِ(46)
و بر گناهان بزرگ اصرار مي‌ورزيدند،(46)



وَكَانُوا۟ يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبْعُوثُونَ(47)
و مي‌گفتند: «هنگامي كه ما مُرديم و خاك و استخوان شديم، آيا برانگيخته خواهيم شد؟!(47)



أَوَءَابَآؤُنَا الْأَوَّلُونَ(48)
يا نياكان نخستين ما (برانگيخته مي‌شوند)؟!»(48)



قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْءَاخِرِينَ(49)
بگو: «اوّلين و آخرين،(49)



لَمَجْمُوعُونَ إِلَيٰ مِيقَٰتِ يَوْمٍ مَّعْلُومٍ(50)
همگي در موعد روز معيّني گردآوري مي‌شوند،(50)



ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّآلُّونَ الْمُكَذِّبُونَ(51)
سپس شما اي گمراهان تكذيب‌كننده!(51)



لَءَاكِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ(52)
قطعاً از درخت زقّوم مي‌خوريد،(52)



فَمَالُِٔونَ مِنْهَا الْبُطُونَ(53)
و شكمها را از آن پر مي‌كنيد،(53)



فَشَٰرِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ(54)
و روي آن از آب سوزان مي‌نوشيد،(54)



فَشَٰرِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ(55)
و همچون شتران مبتلا به بيماري عطش، از آن مي‌آشاميد!(55)



هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ(56)
اين است وسيله پذيرايي از آنها در قيامت!(56)



نَحْنُ خَلَقْنَٰكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ(57)
»ما شما را آفريديم؛ پس چرا (آفرينش مجدّد را) تصديق نمي‌كنيد؟!(57)



أَفَرَءَيْتُم مَّا تُمْنُونَ(58)
آيا از نطفه‌اي كه در رحم مي‌ريزيد آگاهيد؟!(58)



ءَأَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَٰلِقُونَ(59)
آيا شما آن را (در دوران جنيني) آفرينش (پي در پي) مي‌دهيد يا ما آفريدگاريم؟!(59)



نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ(60)
ما در ميان شما مرگ را مقدّر ساختيم؛ و هرگز كسي بر ما پيشي نمي‌گيرد!(60)



عَلَيٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَٰلَكُمْ وَنُنشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ(61)
تا گروهي را به جاي گروه ديگري بياوريم و شما را در جهاني كه نمي‌دانيد آفرينش تازه‌اي بخشيم!(61)



وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَيٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ(62)
شما عالم نخستين را دانستيد؛ چگونه متذكّر نمي‌شويد (كه جهاني بعد از آن است)؟!(62)



أَفَرَءَيْتُم مَّا تَحْرُثُونَ(63)
آيا هيچ درباره آنچه كشت مي‌كنيد انديشيده‌ايد؟!(63)



ءَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّٰرِعُونَ(64)
آيا شما آن را مي‌رويانيد يا ما مي‌رويانيم؟!(64)



لَوْ نَشَآءُ لَجَعَلْنَٰهُ حُطَٰمًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ(65)
هرگاه بخواهيم آن را مبدّل به كاه در هم كوبيده مي‌كنيم كه تعجّب كنيد!(65)



إِنَّا لَمُغْرَمُونَ(66)
(بگونه‌اي كه بگوييد:) براستي ما زيان كرده‌ايم،(66)



بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ(67)
بلكه ما بكلّي محروميم!(67)



أَفَرَءَيْتُمُ الْمَآءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ(68)
آيا به آبي كه مي‌نوشيد انديشيده‌ايد؟!(68)



ءَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ(69)
آيا شما آن را از ابر نازل كرده‌ايد يا ما نازل مي‌كنيم؟!(69)



لَوْ نَشَآءُ جَعَلْنَٰهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ(70)
هرگاه بخواهيم، اين آب گوارا را تلخ و شور قرار مي‌دهيم؛ پس چرا شكر نمي‌كنيد؟!(70)



أَفَرَءَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ(71)
آيا درباره آتشي كه مي‌افروزيد فكر كرده‌ايد؟!(71)



ءَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَآ أَمْ نَحْنُ الْمُنشُِٔونَ(72)
آيا شما درخت آن را آفريده‌ايد يا ما آفريده‌ايم؟!(72)



نَحْنُ جَعَلْنَٰهَا تَذْكِرَةً وَمَتَٰعًا لِّلْمُقْوِينَ(73)
ما آن را وسيله يادآوري (براي همگان) و وسيله زندگي براي مسافران قرار داده‌ايم!(73)



فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ(74)
حال كه چنين است به نام پروردگار بزرگت تسبيح كن (و او را پاك و منزّه بشمار)!(74)



۞ فَلَآ أُقْسِمُ بِمَوَٰقِعِ النُّجُومِ(75)
سوگند به جايگاه ستارگان (و محل طلوع و غروب آنها)!(75)



وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَّوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ(76)
و اين سوگندي است بسيار بزرگ، اگر بدانيد!(76)



إِنَّهُ لَقُرْءَانٌ كَرِيمٌ(77)
كه آن، قرآن كريمي است،(77)



فِي كِتَٰبٍ مَّكْنُونٍ(78)
كه در كتاب محفوظي جاي دارد،(78)



لَّا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ(79)
و جز پاكان نمي‌توانند به آن دست زنند [= دست يابند](79)



تَنزِيلٌ مِّن رَّبِّ الْعَٰلَمِينَ(80)
آن از سوي پروردگار عالميان نازل شده؛(80)



أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ(81)
آيا اين سخن را [= اين قرآن را با اوصافي كه گفته شد] سست و كوچك مي‌شمريد،(81)



وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ(82)
و به جاي شكر روزيهايي كه به شما داده شده آن را تكذيب مي‌كنيد؟!(82)



فَلَوْلَآ إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ(83)
پس چرا هنگامي كه جان به گلوگاه مي‌رسد (توانايي بازگرداندن آن را نداريد)؟!(83)



وَأَنتُمْ حِينَئِذٍ تَنظُرُونَ(84)
و شما در اين حال نظاره مي‌كنيد (و كاري از دستتان ساخته نيست)؛(84)



وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنكُمْ وَلَٰكِن لَّا تُبْصِرُونَ(85)
و ما از شما به او نزديكتريم ولي نمي‌بينيد!(85)



فَلَوْلَآ إِن كُنتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ(86)
اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمي‌شويد،(86)



تَرْجِعُونَهَآ إِن كُنتُمْ صَٰدِقِينَ(87)
پس آن (روح) را بازگردانيد اگر راست مي‌گوييد!(87)



فَأَمَّآ إِن كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ(88)
پس اگر او از مقرّبان باشد،(88)



فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ(89)
در رَوح و ريحان و بهشت پرنعمت است!(89)



صدق الله العلي العظيم

(آيه 45)
سپس دلائل گرفتارى اصحاب شمال را به اين سرنوشت شوم و وحشتناك در سه جمله خلاصه مى‏كند:

نخست اين كه «آنها پيش از اين (در عالم دنيا) مست و مغرور نعمت بودند» (إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُتْرَفِينَ).

«مترف» به كسى مى‏گويند كه فزونى نعمت او را غافل و مغرور و مست كرده و به طغيان واداشته است.

درست است كه همه «اصحاب الشمال» در زمره «مترفين» نيستند، ولى هدف قرآن سردمداران آنهاست.

همان گونه كه امروز هم مى‏بينيم فساد جامعه‏هاى بشرى از گروه متنعمين مست و مغرور است كه عامل گمراهى ديگران نيز مى‏باشند، سر نخ تمام جنگها و خونريزيها و انواع جنايات، و مراكز شهوات، و گرايشهاى انحرافى، به دست اين گروه است، و به همين جهت قرآن قبل از هر چيز انگشت روى آنها مى‏گذارد.


(آيه 46)
سپس به دومين گناه آنها اشاره كرده، مى‏افزايد: «و بر گناهان بزرگ اصرار مى‏ورزيدند» (وَ كانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ).

بنابر اين ويژگى اصحاب شمال تنها انجام گناه نيست، بلكه اصرار بر گناهان عظيم است، چرا كه گناه ممكن است، احيانا از اصحاب يمين نيز سر زند، ولى آنها هرگز بر آن اصرار نمى‏ورزند، هنگامى كه متذكر مى‏شوند فورا توبه مى‏كنند.


(آيه 47)
سومين عمل خلاف آنها اين بود كه: مى‏گفتند: هنگامى كه مرديم و خاك و استخوان شديم، آيا برانگيخته خواهيم شد»؟ (وَ كانُوا يَقُولُونَ أَ إِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ).

بنابر اين انكار قيامت كه خود سر چشمه بسيارى از گناهان است يكى ديگر از اوصاف اصحاب الشمال مى‏باشد.

سه گناهى كه در آيات سه گانه فوق به آن اشاره شده در حقيقت مى‏تواند اشاره به نفى اصول سه گانه دين از ناحيه اصحاب شمال باشد: در آخرين آيه تكذيب رستاخيز بود، و در آيه دوم انكار توحيد، و در آيه نخست كه سخن از «مترفين» مى‏گفت اشاره‏اى به تكذيب انبياء است.


(آيه 48)
آنها به اين هم قناعت نمى‏كردند و براى اظهار تعجب بيشتر مى‏گفتند: «يا نياكان نخستين ما» كه هيچ اثرى از آنها باقى نمانده برانگيخته مى‏شوند؟ (أَ وَ آباؤُنَا الْأَوَّلُونَ). همانها كه شايد هر ذره‏اى از خاكشان به گوشه‏اى افتاده است يا جزء بدن موجود ديگرى شده است؟


(آيه 49)
سپس قرآن به پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله دستور مى‏دهد كه در پاسخ آنها «بگو: (نه فقط شما و پدرانتان بلكه) اولين و آخرين ...» (قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ).


(آيه 50)
«همگى در موعد روز معينى (روز رستاخيز) گردآورى مى‏شوند» (لَمَجْمُوعُونَ إِلى‏ مِيقاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ).

از اين آيه به خوبى استفاده مى‏شود كه معاد و رستاخيز همه انسانها در يك روز همراه هم انجام مى‏گيرد، و همين معنى در آيات ديگر قرآن نيز آمده است.

شايد نياز به تذكر نداشته باشد كه منظور از معلوم بودن قيامت، معلوم بودن نزد پروردگار است و گر نه هيچ كس حتى انبياء مرسلين و ملائكه مقربين از وقت آن آگاه نيست.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518.html

(آيه 51)
بخش ديگرى از مجازاتهاى اين مجرمان گمراه! از اين به بعد همچنان ادامه بحثهاى مربوط به كيفرهاى «اصحاب الشمال» است، نخست آنها را مخاطب ساخته، چنين مى‏گويد: «سپس شما اى گمراهان تكذيب كننده»! (ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ).


(آيه 52)
«از درخت زقّوم مى‏خوريد» (لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ).


(آيه 53)
«و شكمها را از آن پر مى‏كنيد» (فَمالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ).
تعبير فوق اشاره به اين است كه آنها نخست گرفتار حالت گرسنگى شديد مى‏شوند به گونه‏اى كه حريصانه از اين غذاى بسيار ناگوار مى‏خورند و شكمها را پر مى‏كنند.


(آيه 54)
هنگامى كه از اين غذاى ناگوار خوردند تشنه مى‏شوند، اما نوشابه آنها چيست؟ قرآن در اين آيه مى‏گويد: «و روى آن (غذاى ناگوار) از آب سوزان مى‏نوشيد»! (فَشارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ).


(آيه 55)
«و همچون شتران مبتلا به بيمارى عطش از آن مى‏آشاميد» (فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ).
شترى كه مبتلا به بيمارى استسقا مى‏شود آن قدر تشنه مى‏گردد و پى در پى آب مى‏نوشد تا هلاك شود، آرى اين است سرنوشت «ضالّون مكذّبون» در قيامت.


(آيه 56)
و در اين آيه بار ديگر اشاره به اين طعام و نوشابه كرده، مى‏گويد:
«اين است وسيله پذيرائى از آنها در قيامت»! (هذا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ).
و اين در حالى است كه «اصحاب اليمين» در سايه ‏هاى بسيار لطيف و پرطراوت آرميده‏اند، و از بهترين ميوه‏ها و چشمه‏هاى آب گوارا، و شراب طهور، مى‏نوشند و سرمست از عشق خدا هستند.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518-2.html

(آيه 57)
هفت دليل بر مسأله معاد: از آنجا كه در آيات گذشته سخن از تكذيب كنندگان معاد در ميان بود، و اصولا تكيه بحثهاى اين سوره عمدتا روى مسأله اثبات معاد، است در اينجا به بحث و بررسى پيرامون ادله معاد مى‏پردازد، روى هم رفته هفت دليل بر اين مسأله مهم ارائه مى‏دهد كه پايه‏هاى ايمان را در اين زمينه قوى كرده، قلب انسان را به وعده‏هاى الهى كه در آيات گذشته پيرامون مقربان و اصحاب اليمين و اصحاب الشمال آمده بود مطمئن مى‏سازد.

در مرحله اول مى‏گويد: «ما شما را آفريديم پس چرا (آفرينش مجدد را) تصديق نمى‏كنيد»؟ (نَحْنُ خَلَقْناكُمْ فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ).
چرا از رستاخيز و معاد جسمانى بعد از خاك شدن بدن تعجب مى‏كنيد؟ مگر روز نخست شما را از خاك نيافريديم؟


(آيه 58)
در اين آيه به دليل دوم اشاره كرده، مى‏فرمايد: «آيا از نطفه‏اى كه در رحم مى‏ريزيد آگاهيد»؟! (أَ فَرَأَيْتُمْ ما تُمْنُونَ).


(آيه 59)
«آيا شما آن را (در دوران جنينى) آفرينش (پى در پى) مى‏دهيد؟ يا ما آفريدگاريم؟! (أَ أَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخالِقُونَ).

چه كسى اين نطفه بى‏ارزش و ناچيز را هر روز به شكل تازه‏اى در مى‏آورد و خلقتى بعد از خلقتى، و آفرينشى بعد از آفرينشى مى‏دهد؟ راستى اين تطورات شگفت‏انگيز كه اعجاب همه اولوا الالباب و متفكران را برانگيخته از ناحيه شماست يا خدا؟ آيا كسى كه قدرت بر اين آفرينشهاى مكرر دارد از زنده كردن مردگان در قيامت عاجز است؟!


(آيه 60)
سپس به بيان دليل سوم پرداخته، مى‏گويد: «ما در ميان شما مرگ را مقدر ساختيم، و هرگز كسى بر ما پيشى نمى‏گيرد» (نَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ).
آرى! ما هرگز مغلوب نخواهيم شد و اگر مرگ را مقدر كرده ‏ايم نه به خاطر اين است كه نمى‏توانيم عمر جاويدان بدهيم.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518-2.html

(آيه 61)
بلكه هدف اين بوده است «تا گروهى را به جاى گروه ديگرى بياوريم، و شما را در جهانى كه نمى‏دانيد آفرينش تازه‏اى بخشيم» (عَلى‏ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَكُمْ وَ نُنْشِئَكُمْ فِي ما لا تَعْلَمُونَ).

استدلال در دو آيه فوق چنين است: خداوند حكيم كه انسانها را آفريده و مرتبا گروهى مى‏ميرند و گروه ديگرى جانشين آنها مى‏شوند هدفى داشته، اگر اين هدف تنها زندگى دنيا بوده سزاوار است كه عمر انسان جاودان باشد، نه آنقدر كوتاه و آميخته با هزاران ناملائمات كه به آمد و رفتنش نمى‏ارزد.

بنابر اين قانون مرگ به خوبى گواهى مى‏دهد كه اينجا يك گذرگاه است نه يك منزلگاه يك پل است، نه يك مقصد، چرا كه اگر مقصد و منزل بود بايد دوام مى‏داشت.


(آيه 62)
در اين آيه سخن از چهارمين دليل معاد است، مى‏فرمايد: «شما عالم نخستين را دانستيد چگونه متذكر نمى‏شويد» كه جهانى بعد از آن است (وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولى‏ فَلَوْ لا تَذَكَّرُونَ).

اين دليل را به دو گونه مى‏توان بيان كرد: نخست اين كه فى المثل اگر ما از بيابانى بگذريم و در آن قصر بسيار مجلل و با شكوهى با محكمترين و عاليترين مصالح، و تشكيلات وسيع و گسترده، ببينيم، و بعد به ما بگويند اين همه تشكيلات و ساختمان عظيم براى اين است كه فقط قافله كوچكى چند ساعتى در آن بياسايد و برود، پيش خود مى‏گوئيم اين كار حكيمانه نيست، زيرا براى چنين هدفى مناسب اين بود چند خيمه كوچك برپا شود.

دنياى با اين عظمت و اين همه كرات و خورشيد و ماه و انواع موجودات زمينى نمى‏تواند براى هدف كوچكى مثل زندگى چند روزه بشر در دنيا آفريده شده باشد، و گر نه آفرينش جهان پوچ و بى‏حاصل است، اين تشكيلات عظيم براى موجود شريفى مثل انسان آفريده شده تا خداى بزرگ را از آن بشناسد معرفتى كه در زندگى ديگر سرمايه بزرگ اوست.

ديگر اين كه صحنه‏هاى معاد را در اين جهان در هر گوشه و كنار با چشم خود مى‏بينيد، همه سال در عالم گياهان صحنه رستاخيز تكرار مى‏شود، زمينهاى مرده را با نزول قطرات حياتبخش باران زنده مى‏كند، چنانكه در آيه 39 سوره فصلت مى‏فرمايد:
«كسى كه اين زمينهاى مرده را زنده مى‏كند هم اوست كه مردگان را زنده مى‏كند»!



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518-2.html

(آيه 63)
زارع خداوند است يا شما؟! تا كنون چهار دليل از دلائل هفتگانه‏اى را كه در اين سوره براى معاد ذكر شده خوانده‏ايم. در اين آيه و آيات آينده به سه دليل ديگر كه هر كدام نمونه‏اى از قدرت بى‏پايان خدا در زندگى انسان است اشاره مى‏كند كه يكى مربوط به آفرينش دانه‏هاى غذائى و ديگرى «آب» و سومى «آتش» است، زيرا سه ركن اساسى زندگى انسان را اينها تشكيل مى‏دهد، دانه‏هاى گياهى مهمترين ماده غذائى انسان محسوب مى‏شود، و آب مهمترين مشروب، و آتش مهمترين وسيله براى اصلاح مواد غذائى و ساير امور زندگى است.

نخست مى‏فرمايد: «آيا هيچ در باره آنچه كشت مى‏كنيد انديشيده‏ايد»؟! (أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَحْرُثُونَ).


(آيه 64)
«آيا شما آن را مى‏رويانيد يا ما مى‏رويانيم»؟ (أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ).

آرى اين خداوند است كه در درون دانه، يك سلول زنده بسيار كوچك آفريده كه وقتى در محيط مساعد قرار گرفت در آغاز از مواد غذائى آماده در خود دانه استفاده مى‏كند، جوانه مى‏زند، و ريشه مى‏دواند، سپس با سرعت عجيبى از مواد غذائى زمين كمك مى‏گيرد و گاه از يك تخم صدها يا هزاران تخم بر مى‏خيزد.


(آيه 65)
در اين آيه براى تأكيد روى اين مسأله كه انسان هيچ نقشى در مسأله نمو و رشد گياهان جز افشاندن دانه ندارد، مى‏افزايد: «هر گاه بخواهيم آن (زراعت) را مبدل به كاه درهم كوبيده مى‏كنيم (به گونه‏اى) كه تعجب كنيد»! (لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْناهُ حُطاماً فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ).

آرى! مى‏توانيم تندباد سمومى بفرستيم كه آن را قبل از بستن دانه‏ها خشك كرده در هم بشكند، يا آفتى بر آن مسلط كنيم كه محصول را از بين ببرد، و نيز مى‏توانيم سيل ملخها را بر آن بفرستيم.
آيا اگر زارع حقيقى شما بوديد اين امور امكان داشت؟ پس بدانيد همه اين بركات از جاى ديگر است.


(آيه 66)
آرى! تعجب مى‏كنيد و به حيرت فرو مى‏رويد و مى‏گوئيد: «به راستى ما زيان كرده‏ايم» و سرمايه ز كف داديم، و چيزى به دست نياورديم (إِنَّا لَمُغْرَمُونَ).


(آيه 67)
«بلكه ما بكلى محروميم» و بيچاره (بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ).


(آيه 68)
اين آب و آتش از كيست؟ در اينجا اشاره به ششمين و هفتمين دليل معاد، در اين بخش از آيات سوره واقعه مى‏كند كه بيانگر قدرت خداوند بر همه چيز و بر احياى مردگان است.
نخست مى‏فرمايد: «آيا به آبى كه مى‏نوشيد انديشيده ‏ايد»؟ (أَ فَرَأَيْتُمُ الْماءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ).



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518-2.html

(آيه 69)
«آيا شما آن را از ابر نازل مى‏كنيد؟ يا ما نازل مى‏كنيم»؟ (أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ).

اين آيات وجدان انسانها را در برابر يك سلسله سؤالها قرار مى‏دهد و از آنها اقرار مى‏گيرد، و در واقع مى‏گويد: آيا در باره اين آبى كه مايه حيات شماست و پيوسته آن را مى‏نوشيد هرگز فكر كرده‏ايد؟
اگر مى‏بينيم در آيات فوق فقط روى آب نوشيدنى تكيه شده و از تأثير آن در مورد حيات حيوانات و گياهان سخنى به ميان نيامده به خاطر اهميت فوق العاده آب براى حيات خود انسان است، به علاوه در آيات قبل اشاره‏اى به مسأله زراعت شده بود و نيازى به تكرار نبود.


(آيه 70)
سر انجام در اين آيه براى تكميل همين بحث مى‏افزايد: «هرگاه بخواهيم اين آب گوارا را تلخ و شور قرار مى‏دهيم» (لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً).
«پس چرا شكر نمى‏كنيد»؟ (فَلَوْ لا تَشْكُرُونَ).

آرى! اگر خدا مى‏خواست به املاح محلول در آب نيز اجازه مى‏داد كه همراه ذرات آب تبخير شوند، و دوش به دوش آنها به آسمان صعود كنند، و ابرهائى شور و تلخ تشكيل داده، قطره‏هاى بارانى درست همانند آب دريا شور و تلخ فرو ريزند! اما او به قدرت كامله‏اش اين اجازه را به املاح نداد، نه تنها املاح در آب، بلكه ميكربهاى موذى و مضر و مزاحم نيز اجازه ندارند همراه بخارات آب به آسمان صعود كنند، و دانه‏هاى باران را آلوده سازند به همين دليل قطرات باران- هر گاه هوا آلوده نباشد- خالصترين، پاكترين، و گواراترين آبهاست.


(آيه 71)
سر انجام به هفتمين و آخرين دليل معاد در اين سلسله آيات مى‏رسيم و آن آفرينش آتش است، آتشى كه از مهمترين ابزار زندگى بشر، و مؤثرترين وسيله در تمام صنايع است، مى‏فرمايد: «آيا در باره آتشى كه مى‏افروزيد فكر كرده‏ايد»؟ (أَ فَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ).


(آيه 72)
«آيا شما درخت آن را آفريده‏ايد يا ما آفريده‏ايم»؟ (أَ أَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَها أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِؤُنَ).


(آيه 73)
در اين آيه براى تأكيد بحثهاى فوق مى‏افزايد: «ما آن را وسيله يادآورى (براى همگان) و وسيله زندگى براى مسافران قرار داده‏ايم» (نَحْنُ جَعَلْناها تَذْكِرَةً وَ مَتاعاً لِلْمُقْوِينَ).

بازگشت آتش از درون درختان سبز از يك سو يادآور بازگشت روح به بدنهاى بى‏جان در رستاخيز است، و از سوى ديگر اين آتش تذكرى است نسبت به آتش دوزخ، چرا كه طبق حديثى پيغمبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «اين آتشى كه بر مى‏افروزيد يك جزء از هفتاد جزء آتش دوزخ است»! تعبير «مَتاعاً لِلْمُقْوِينَ» اشاره كوتاه و پرمعنى به فوائد دنيوى اين آتش است.



منبع : http://www.qurangloss.ir/thread518-2.html