نمایش نسخه قابل چاپ
قسمت قابل استفاده : برگ های گیاه
موارد استفاده : ملین و مقوی ، صفرا بر ، تصفیه کننده ی خون ، برطرف کننده ی اختلالات قاعدگی ، درمان یرقان
مقدار خوراک : 28 گرم در نیم لیتر آب داغ دم کرده و یک استکان هر سه ساعت یکبار مصرف می کنند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
دارای ساقه ای متعدد ، کوتاه و کم و بیش ضخیم است . برگ های آن متقابل ، کوچک ، نقریباً گوشتی ، تخم مرغی ، نیزه ای ، کامل و در انتها غیر تیز هستند . گل های این گیاه به رنگ سفید یا صورتی ، کوچک ، بدون گلبرگ ، محوری و به صورت خوشه های برگدار و کاسه های تخم مرغی هستند . موسم گل دهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .
موارد استفاده : آرام بخش ، مسکن اعصاب ، خواب آور و برطرف کننده تورم پوست است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
شقایق شاخدار زرد گیاهی به ارتفاع 20-90 سانتیمتر و ساقه ای منشعب ، پرشاخه و کمی پوشیده از کرک است . برگ های آن ضخیم بوده و برگ های پایینی ، کرکدار ، دم برگدار ، دارای بریدگی های کم عمق شانه ای ، نامنظم و دندانه دار و برگ های بالایی ، ساقه آغوش و دندانه های بزرگ هستند . گل های این گیاه منفرد ، به رنگ سبز ، کم و بیش کرکدار و واقع در انتهای شاخه گل دهنده می باشند . میوه آن کپسول ، بسیار بلند ، خمیده و کمانی و دارای برجستگی های غده ای یا صاف است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و تیر است .
قسمت های مورد استفاده : دانه ، برگ
موارد استفاده : دانه های آن ملین ، مسهل ، معرق ، آرام بخش و مسکن بوده و از آن به صورت ضماد جهت ناراحتی های پوستی و معالجه زگیل استفاده می شود . از دانه آن روغن زرد رنگی بدست می آید که خوراکی می باشد . سابقاً از آن برای مصارف روشنایی استفاده می شده است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
شنبلیله گیاهی است علفی و یکساله که از روزگار باستان شناخته شده و به خاطر خواص دارویی اش کاشته می شود . ساقه این گیاه صاف و مستقیم است و می تواند به 40-60 سانتیمتر برسد .
برگ هایش متناوب و مرکب است و از سه برگچه بیضوی و دندانه دار تشکیل می شود . دارای دمبرگ بلند و در انتها دارای گوشواره است . گل هایش سفید مایل به زرد ، درشت ، گاهی دوگانه است . گل در اوایل بهار تا اواسط تابستان باز می شود . میوه اش غلاف ویژه ای است حاوی چند دانه سخت و بیضوی .
قسمت های مورد استفاده : دانه ها ، سرشاخه های گلدار
ترکیب : لیستین ، مواد چرب ، کولین ، تریگونلین ، ساپونین ، تانن ، مواد صمغی ، دیاستاز ، روغن حاوی اسانس ، لعاب
خواص : ضد راشیتیسم ، ضد کم خونی ، ضد بیماری قند ، نرم کننده ، ملین
موارد مصرف : التهاب روده ، گلودرد ، برفک ، کم خونی ، عفونت مجاری تنفسی
تاریخچه : شنبلیله را در روزگار باستان می شناخته اند . مصریان آن را در قربان گاه های خود برای ستایش خدایان خود به کار می بردند . یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده به شمار می رود .
در برخی نقاط ، دامداران به خوبی به قدرت فربه کنندگی شنبلیله آگاهی دارند و پیش از فروش دام در بازار در علوفه آنها شنبلیله می افزایند . در شرق دور ، زنان که همواره در پی اضافه وزن بودند به خواص شنبلیله واقف بودند .
طرق استفاده : به خاطر خاصیت نرم کنندگی و خلط آور بودن دانه آن ، در عفونت های مجاری تنفسی ، به عنوان مقوی سینه بسیار سودمند است .
قابل ذکر است که طعم ناخوشایند ریشه و تخم شنبلیله را می توان با مربا ، لیمو و پرتقال از میان برد .
مرهم = به گرد تخم شنبلیله اندک اندک آب گرم اضافه کنید . خمیر را روی کورک ، درد ناخن و مواضعی که دچار بیماری رماتیسمی اند بگذارید .
کمپرس = در صورت ابتلا به ورم چشم یا آماس پلک ، یا برای پاک کردن زخم ، از جوشانده شنبلیله استفاده کنید .
غرغره = برای درمان گلودرد و ورم لوزه ، جوشانده را غرغره کنید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
نام لاتین این گیاه از کلمه ی عربی الکاکنج گرفته است . خود این کلمه از نام یونانی آمده که به معنای ( عشق در قفس ) است . به علاوه اقوام لاتین هم نام دیگری به این گیاه داده اند که به معنای مانه است . این نامگذاری از شکل گل ناشی می شود . میوه عروسک پشت پرده به خاطر خاصیت ادرار آوری اش مصرف می شود .
قسمت های مورد استفاده : میوه ، سرتاسر گیاه
ترکیب : ماده قرمز رنگی ، اسیدسیتریک ، قند ، آلکالوبیدها ، ویتامین C
موارد مصرف : سنگ کلیه و مثانه ، تورم مجاری ادرار ، انسداد کلیه ها و کبد
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 20-30 گرم میوه عروسک پشت پرده را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید دم بکشد برای درمان تورم مجاری ادراری ، سنگ و انسداد کلیه و کبد سودمند است . روزانه 2 تا 3 فنجان از این دم کرده بنوشید
جوشانده = 40-50 گرم میوه عروسک پشت پرده را در یک لیتر آب بجوشانید . از صافی بگذرانید و شکر به آن اضافه کنید . جوشانده عروسک پشت پرده ادرار آور و صاف کننده ی خون است 2 تا 3 فنجان بنوشید . بار اول را صبح ها ناشتا مصرف کنید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
نام دیگر آن قندرون یا ریش بز خالدار است
خاصیت درمانی : رفع انواع خاصیت های پوستی و اگزما ، ضد یبوست ، تقویت لثه ، رفع عفونت لثه
قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه
طرق مصرف : مردم استان چهارمحال و بختیاری شنگ را کاملاً شسته و آن را خرد کرده و همراه با ماست استفاده می کنند و یا اینکه شنگ را خرد کرده و با آن آش درست می کنند . از ضمغ ریشه ی شنگ آدامسی تهیه می شود که در تقویت لثه ها و رفع عفونت لثه مؤثر است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاهی است علفی ، یکساله و معطر از تیره چتریان ، به ارتفاع حدود 120-40 سانتیمتر ، ساقه آن گرد و نسبتاً تو خالی ، برگ ها باریک و متناوب ، گل ها کوچک زرد رنگ و میوه اش بیضوی شکل به طول و عرض 3-4 میلیمتر و ریشه آن راست و مخروطی سفید رنگ است . این گیاه به صورت خودرو و نیمه خودرو رشد می کند و به عنوان یکی از سبزیجات خوراکی نیز کاشته می شود .
قسمت مورد استفاده : برگ ، دانه ، میوه ، عرق و سرشاخه های گلدار
ترکیبات شیمیایی : اسانس ( حاوی کاروون ، دی هیدروکاروون ، لیمونن ، فلاندرن ، آنتول ، تری ترپن ، آلفافلاندرن ) ، تانن ، مواد رزینی ، قلاوونوئید ، گزانتول
موارد استفاده : شوید در طب سنتی گیاهی است گرم و خشک و به عنوان مدّر ، محرک ترشح شیر ، و تری گلیسرید ، قاعده آور ، پایین آورنده چربی خون ( به خصوص نوع LDL ) و نیز به درد درمان زخم معده ، بادشکن ، ضد اسپاسم و درمان سکسکه و استفراغ های کودکان به کار می رود . شوید در صنعت کنسرو سازی و تهیه خیارشور و ادویه و سرکه نیز مورد استفاده است .
مقدار مصرف : دم کرده 4-20 گرم دانه شوید در یک لیتر آب جوش روزانه 2-3 فنجان بعد از غذا مورد استفاده است و عرق آن مخلوط با نصف لیوان آب روزانه مصرف می شود . در استعمال خارجی جوشانده 100-50 گرم برگ و سرشاخه گلدار آن جهت تهیه لوسیون به کار می رود
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
خاصیت درمانی : ضد عطش ، ادرار آور ، نرم کننده سینه و خلط آور ، ضد التهاب شده ، قاعده آور ، تقویت کننده اعصاب ، ضد آسم ، زخم معده
قسمت مورد استفاده : ریشه گیاه
طرق مصرف : 2 قاشق از پودر شیرین بیان و یا یک تکه کوچک از ریشه شیرین بیان را در آب جوش حل کرده و هر گاه خواستید میل کنید
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
در فارسی به آن چای کوهی ، گل هزار چشم ، گل شهناز نیز گفته شده و در کتب طب سنتی با اسامی هوفاریقون آمده است . گل راعی به ارتفاع 110-50 سانتیمتر و ساقه ای با انشعابات زیاد ، خیزان ، دارای دو خط طولی در سطح و پوشیده از غده های کهربایی قرمز یا سیاه می باشد. برگ های آن تخم مرغی باریک یا بیضی کشیده ، بدون دمبرگ ، نوک گرد ، با حاشیه تخت و پوشیده از غده های شفاف و سیاه که شبیه سوراخ می باشند ، بوده که علت نامگذاری آن پرفوراتوم ( سوراخ سوراخ ) نیز همین غده ها می باشد که در حقیقت سوراخ نیستند . گل ها ، زرد رنگ درخشان با گل آذینی دیهیمی تا هرمی شکل و گل های فراوان که در بالای ساقه می رویند ، بوده که در گلرگ ها نقاط ریز با حطوط تیره مشاهده می گردد . این گیاه در حاشیه راه های روستایی ، مراتع ، مزارع رها شده ، نواحی کم درخت جنگل ها ، بیشه ها و ... می روید . موسم گلدهی اواخر اردیبهشت تا اواخر مهرماه است .
قسمت مورد استفاده : سرشاخه گلدار ، شیره درون غده های برگ ، برگ ، دانه ، گل . سرشاخه گلدار در اویل بهار و هنگامی که گیاه گل داده چیده می شود . معمولاً باید آن را در هنگامی چید که گل ها هنوز در حال طراوت یعنی قبل از پلاسیده شدن باشد . پس از چیدن سرشاخه های گلدار باید آن ها را با نخی به هم بسته و به صورت دسته های مجزا درآورده سپس بر روی طناب آویخته و در محل مناسبی جای داد تا به سرعت خشک شوند و یا آن که آنها را به صورت قشر نازکی بر روی سطح زمین در محل خشکی پهن کرد تا بدون فاسد شدن خشک شود . اگر عمل خشک کردن به سرعت و دقت انجام شود ، گل ها رنگ زیبا ، بو و طعم خود زا حفظ می کنند .
موارد استفاده : گل راعی دارای تاریخچه ای طولانی در طب گیاهی است تحقیقات جدید نشان می دهد که این گیاه ، دارویی بسیار ارزشمند در زمینه معالجه بیماری های عصبی است ( البته اثر آن فوری نیست و 2-3 ماه طول می کشد ) برگ ها و گل های آن صفرا بر ، ضد اسپاسم و تشنج ، داروی اعصاب ، ضد تومور ، آرامش بخش ، کرم کش و التیام دهنده زخم می باشند . این گیاه معالج طیف وسیعی از بیماری های مثانه ، اسهال و فشارهای عصبی است . همچنین در معالجه ادرار شبانه کودکان بسیار مؤثر است . بعضی از دانشمندان اعتقاد دارند که در درمان ایدز مؤثر است ، لذا تحقیقات بر روی اثربخشی این گیاه بر بیماری مذکور در حال انجام است .
این گیاه به طور محسوس اثر تب بر ، رفع التهاب سرخرگ ها و ضد کرم دارد . علف چای را در موارد کمی اشتها ، اسهال ، قولنج های کبدی و کلیوی ، یرقان ، سنگ کلیه ، نزله های ششی ، آغاز بیماری سل ، آسم مرطوب ، کم خونی دختران جوان ، هیستری ، صرع ، حالات تشنجی ، عدم تعادل عصبی ، سردردهای عصبی ، میگرن ، سیاتیک دردهای عصبی صورت ، بواسیر ، دفع کرم روده ، تب های نوبه ، قطع حالت قاعدگی در زنان جوان ، تأخیر در وقوع قاعدگی ، اختلالات مختلف قاعدگی و ترشحات مهبلی به کار می برند .
در طب سنتی از آن برای دفع اخلاط چرکین مسلولین و بیماری های سینه ، مخلوط با زنجبیل شامی و یا خرزالصخور ( نوعی گل سنگ ) به کار می برده اند . پزشکان عصر جدید از آن نتایج مطلوبی در زمینه درمان آب آوردن انساج گرفته اند . علف چای قاعده آور می باشد . اگر دم کرده برگ آن را با سرکه رقیق و یا مستقیماً عصاره ی برگ آن را تا 40 گرم بخورند برای رفع درد سیاتیک و نقرس مفید است .
آزمایشات انجام شده نشان داده است که گل راعی در رفع بی اختیاری دفع ادرار ، در خواب راه رفتن ناشی از هیستری اثر دارد . تخم گیاه به میزان روزی 2 گرم به همراه با عسل برای درد ناشی از فشار روی عصب سیاتیک بسیار نافع است . ضماد برگ آن برای پاک کردن و التیام زخم ها و جراحت های شدید و سوختگی ناشی از آتش مفید است . پاشیدن گرد برگ برای پاک کردن زخم های چرکی بسیار مؤثر است . دم کرده آن برای میگرن و سردردهای عصبی و تأخیر در قاعدگی زن های جوان ، صرع ، هیستری و تسکین اعصاب ، به مقدار 4 گرم به صورت گرد و یا دم کرده و یا جوشانده استفاده می شود .
در استعمال خارجی سرشاخه های گلدار آن به صورت دم کرده یا جوشانده برای رفع تومور و کبود شدگی پوست استفاده می شود . چای یا تنتور آن برای درمان اولسرهای بیرونی ، سوختگی ، زخم ، جوش ، کبود شدگی و کوفتگی پوست و گرفتگی عضله و خیسانده گل ها در روغن زیتون برای معالجه زخم ها ، جوش ، ورم و آفتاب سوختگی مصرف می شود .
بررسی دانشمندان در سال های اخیر نشان می دهد که فرآورده های گل راعی اثری مفید در درمان سوختگی ها دارد ، به طوری که درد و سوزش سوختگی ها به علت به وجود آمدن نوعی بی حسی موضعی در محل سوختگی ، کاهش یابد . به علاوه به کار بردن آن موجب می شود که التهاب تسکین یافته ، از چرک کردن و به وجود آمدن مایع تاول مانند ، در زیر پوست محل سوختگی ، جلوگیری به عمل آید و به تدریج در محل آسیب دیده ، پوست تازه ایجاد شود .برای التیام زخم ها پس از اینکه محل زخم با آب و صابون کاملاً تمیز شده ، برگ ها و گل های تازه و له شده علف چای را روی زخم قرار می دهند .
اثر قابض و ضد عفونی کننده این گیاه موجب گردیده است که از آن به عنوان لوسیون تونیک جهت پوست های چرب استفاده به عمل آید . معمولاً پوست صورت اگر چرب باشد ، پس از پاک کردن صورت از لوازم آرایشی ، بقایای آنها در منافذ پوست باقی مانده و آنها را مسدود می کند . برای نظافت کامل این گونه پوست ها ، جوشانده 50 گرم سرشاخه گلدار ، را در یک لیتر آب تیه کرده و بر روی پوست صورت می مالند و آن را پاک می کنند . جوشانده مذکور از پیدایش چین در صورت جلوگیری و باعث طراوت آن می شود . مخلوط آن همراه با شیرین بیان ( هر کدام 100 گرم ) برای درمان زخم معده به میزان یک قاشق غذاخوری در 250 سی سی آب جوشیده و تا 5 روز هر روز یک بار مؤثر است . زکریای رازی علف چای همراه با آویشن را برای کمردرد و درد جناغ سینه مفید می داند .
برای تهیه دم کرده علف چای مقدار 30-15 گرم آن را در یک لیتر آب جوش دم می کنند و قبل از هر غذا به میزان یک فنجان میل می کنند . برای استعمال خارجی جوشانده 50 گرم گیاه خشک در یک لیتر آب مصرف می شود .
طرز تهیه روغن گل راعی : به سه طریق روغن گل راعی تهیه می شود
1/ گل های بدون کاسه و دم گل علف چای را در 1/4 یک ظرف یک لیتری ریخته ، معادل نیم لیتر روغن زیتون به آن اضافه می نمایند و مجموع آن ها را در درون ظرف شیشه ای قرار داده و دهانه آن را محکم می بندند و مجاور گرما و نور خورشید به مدت 15 روز قرار می دهند ، سپس آن را صاف کرده و به میزان 8-6 قطره بر روی یک حبه قند به منظور مصارف داخلی و برای رفع گرفتگی های غیر ارادی عضلات بدن ، درد ناحیه شکم و ... به کار می برند .
2/ مقدار 500 گرم از سرشاخه های گلدار گیاه را خرد کرده و با یک لیتر روغن زیتون و نیم لیتر سرکه سفید مخلوط کرده و به مدت 15 روز رها می سازند . سپس مخلوط را در بن ماری جوشانیده تا سرکه آن کاملاً تبخیر شود . ماده روغنی باقی مانده را برای اینکه در اثر باز و بسته شدن مکرر ظرف فاسد نگردد ، می توان در شیشه های جداگانه به میزان هر بار پانسمان قرار داد . از این روغن به عنوان آرام بخش ، مسکن ، ضدعفونی کننده ، ایجاد پوست تازه در زخم ها ، اولسر و سوختگی ، بر روی پوست می مالند .
3/ خیسانده گیاه تازه در روغن گرم ، تا مواد دارویی گیاه در روغن وارد گردد از گل و برگ این گیاه رنگ زرد طلایی و قهوه ای بدست می آید . از گل های اسید تیه شده رنگ قرمز حاصل می شود و اگر تمام گیاه در الکل یا روغن خیسانده شود رنگ زرد ساخته می شود .
احتیاط مصرف : مصرف این گیاه برای زنان باردار ، مادران شیرده و کودکان زیر دو سال و اشخاصی که دارای فشار خون هستند ، جایز نبوده و سایر اشخاص می توانند از آن استفاده نمایند . ضمناً بیمارانی که از اسیدهای آمینه ، آمفتامین مهارکننده های مواد مخدر ، قرص ضد بارداری ، بخورهای ضد آسم ، داروهای سرماخوردگی و تب یونجه استفاده می نمایند نباید از این گیاه مصرف نمایند .
به علاوه در هنگام مصرف چای کوهی باید از خوردن فهوه ، کالباس ، شکلات ، باقلا ، خوراکی های دودی مانند ماهی دودی و خوراکی های شور مانند خیار شور خودداری نمود .
اگر در حین مصرف کمی سردرد ، سفتی گردن ، آشفتگی و یا عوارض دیگر مشاهده گردیده شد ، مصرف دارو را قطع کرده و اگر عوارض جانبی ذکر شده ، ادامه پیدا کرد ، به پزشک مراجعت شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
خاصیت درمانی : درمان اسهال و دل پیچه ، درمان درد معده ، درمان ناراحتی های کبدی و صفراوی ، تصفیه خون ، شادابی پوست
نحوه ی مصرف : هم به صورت خام مانند سبزی و هم پودر خشک شده ی گیاه همراه با ماست مصرف می شود .
قسمت مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
در فارسی به آن هزار بندک نیز گفته می شود . علف هفت بند ، گیاهی علفی ، خوابیده ، مقاوم و با ساقه ای متعدد ، منشعب در قاعده ، پر گره ، با شاخه های طویل کم و بیش محکم و به ارتفاع 60-30 سانتیمتر است . برگ آن تخم مرغی ، سر نیزه ای، نوک تیز و کوچک می باشند . گل های این گیاه بسیار کوچک ، محوری ، فاقد بو ، با دمگلی بسیار کوتاه ، منفرد یا سه تایی و به رنگ قرمز کمی مایل به سبز و یا صورتی مایل به سبز هستند . میوه آن فندقه و به رنگ تیره است . موسم گلدهی در ماه های مرداد و مهر است . برداشت آن در تابستان و اوایل پاییز صورت گرفته و خشک می شود .
قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه
موارد استفاده : علف هفت بند قابض و مدری مؤثر ، مطمئن و امن است که در درمان دیسانتری ، خونریزی ها همچنین ناراحتی های ریه به علت داشتن اسید سیلیسیک استفاده می شود .
برگ های آن از برنده انگل ها و کرم های بدن ، مدر و ملین می باشد . در کره از برگ ها و سرشاخه های سبز گیاه برای کاهش تب و رفع اگزما استفاده می شود . بذرهای این گیاه قی آور و ملین است . تحقیقات جدید نشان می دهد که علف هفت بند برای دیسانتری های باسیلی مفید بوده و بررسی های انجام شده بر روی 108 بیمار مبتلا به این بیماری نشان می دهد که 104 نفر از انها در مدت 5 روز بهبود یافته اند .
جوشانده آن در رفع خونریزی های رحمی و خونریزی های بینی مؤثر است . با مصرف آن حالت عمومی مسلولین بهبود یافته ، عمل دستگاه گوارش منظم گردیده و ضمن کم شده اخلاط ، وزن بیمار به میزان قبلی باز می گردد . مصرف آن مقدار قند خون را در ادرار بیماران مبتلا به دیابت کاهش می دهد . مقادیر کم آن اثر قطعی در رفع سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه دارد .
در مناطق حاور دور در اغلب مدارک دارویی به عنوان ضد کرم به خصوص کرم آسکاریس و کرم های روده کودکان نام برده شده است . همچنین از علف هفت بند برای بیماری های پوستی ، زردی و بیماری های زنان استفاده شده و برای آفتاب زدگی و دردهای معده و وبا مفید است . در شبه جزیره مالاریا برای مداوای سوزاک مصرف می شود .
مقدار خوراک آن به صورت جوشانده 20-40 گرم از برگ یا گیاه کامل ریشه دار در یک لیتر آب به مقدار 2-3 فنجان در روز و یا جوشانده 60 گرم ریشه گیاه در یک لیتر آب به اضافه 25 گرم برگ نعنا سبز تازه به مقدار 2-3 فنجان در روز می باشند .
برگ های جوان به صورت خام یا پخته خوراکی می باشند که به صورت ادویه یا سبزی مصرف شده و مغذی و سرشار از روی است . بذر نیز به صورت خام یا پخته خوراکی است و پودر آن در پنکیک و بیسکویت به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
علف یاندوق
قسمت قابل استفاده : ریشه گیاه
موارد استفاده : به قول مردم محل برای بواسیر
طرق استفاده : 50 گرم ریشه گیاه را با 2 لیتر آب می جوشانند تا به صورت شیره شود و از آن روز ، صبح یک فنجان مصرف می کنند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
قاشق واش سر نیزه ای گونه ای از بارهنگ آبی و گیاهی پایا ، علفی ، آبزی یا روینده در نقاط تالاپی و آب های راکد ، بدون کرک است . دارای ساقه ای ایستاده ، منتهی به گل آذینی با انشعابات چرخه ای ، غالباً مطبق و مرکب است . برگ های بارهنگ آبی دارای دمبرگی بلند ، خارج شده از آب ، نیام دار ، تماماً بن رست ، سر نیزه ای - بیضی ، در پایین کنجی ، در انتها کند و مدور به رنگ سبز متمایل به آبی و بدون کرک است . گل های آن به رنگ سفید یا به ندرت صورتی متمایل به ارغوانی ، مجتمع در چرخه های متعدد ، دارای دمگل بسیار طویل و کاسبرگی سبز و گلبرگ هایی بی دوام و بلندتر از کاسبرگ می باشند . پرچم ها دو به دو و متقابل با گلبرگ ها ، بساک ها بیضی ، برچه ها کوچک ، متعدد و مدور هستند .
قسمت های مورد استفاده : اندام های سبز گیاه
موارد استفاده : ضد هیجان و التهاب بوده ، گیاهی مدر ، تب بر و بند آورنده خونریزی و برطرف کننده سنگ کلیه است . دم کرده آن برای درمان تب بسیار عالی است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
قنطوریون زیبا گیاهی با ارتفاع 10-35 سانتیمتر و ساقه ای چهارگوش است که معمولاً از نزدیک قاعده ، دو شاخه و در بالا منشعب و فاقد برگ های طوقه ای است . برگ های ساقه ای ، تخم مرغی ، نوک کند ، دارای 3-5 رگبرگ مشخض و برگ های انتهای ساقه ، نیزه ای مستطیلی ، نوک تیز و بدون دمبرگ می باشد . گل آذین آن گرزن و پر گل است . گل ها به رنگ سفید یا صورتی می باشند . دانه آن قهوه ای تیره و کوچک است . موسم گلدهی در تابستان می باشند .
قسمت های مورد استفاده : اندام های هوایی
موارد استفاده : قنطوریون زیبا جهت مداوای بیماری قند ، التهاب روده ، ورم معده ( گاستریت ) و تسهیل در زایمان به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
کاج درخت زیبایی است که بلندیش به 40 متر می رسد به حالت خودرو و در مناطق کوهستانی می روید . در برخی نقاط نی کاشته می شود . ساقه هایش ، همانند قسمت فوقانی تنه ی درخت رنگ اخرابی به خود می گیرد که خاص این گیاه است . برگ هایش ماندگار و سوزنی اند و دو به دو کنار هم می رویند . گل های نر ( که صورت نگین گرد هم می آید ) و گل های ماده در بهار آشکار می شود . میوه مخروط سبز یا متمایل به خاکستری است که از چندین میوه ی فلس مانند تشکیل می شود .
قسمت های مورد استفاده : جوانه ها ، گاهی برگ ها
ترکیب : صمغ ، اسانس
خواص : ضد غلبه دم ، مقوی ریه ، ضد رماتیسم ، ادرار آور
موارد مصرف : سرفه ، عفونت های مجاری تنفسی ، التهابات مجاری ادراری ، رماتیسم ، نقرس
تاریخچه : این گیاه سوزنی برگی مشهور از دیرباز در داروسازی به کار می رفت . چه جوانه های آن و جه صمغ آن که در اثر شکاف دادن ساقه از آن خارج می شود . از این صمغ از طریق تعریق اسانس پایین تر و حتی قطران به دست می آید . جوانه ی کاج برای درمان عفونت های جهاز تفسی ، برونشیت ، زکام ، گریپ ، سرفه ، خروسک ، سینه پهلو ، تنگی تنفس ، سیاه سرفه به کار می رود . همچنین برای درمان التهابات مجاری ادراری و دردهای کلیوی و سمگ کلیه مفید است . در درمان نقرس و رماتیسم و نفخ نیز به کار برده می شود . در استعمال خارجی، به صورت استحمام و در مداوای همین عفونت ها به صورت بخور بسیار مؤثر است .
صمغ کاج ، به مقدار متعادل ، همان نتایج را به دست می دهد و عمل غالب دستگاه ها را تسهیل می کند اما باید از مصرف آن به میزان زیاد اجتناب کرد . چون ممکن است تهوع و سرگیجه و حتی مرگ به بار آورد .
در استعمال داخلی ، تربانتین آن ، به عنوان ادرار آور ، برای درمان دردهای کبدی ، التهابات مجاری ادراری ، ناراحتی های عصبی و رماتیسم به کار می رود . در دردهای رماتیسمی عصبی ، مالش یا مرهم اسانس بسیار سودمند است .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 30-40 گرم جوانه کاج را در یک لیتر آب جوش بریزید . صاف و با عسل شیرین کنید . برای درمان سرفه و عفونت های ریه و جاری تنفسی ، روزی 5-6 فنجان از این دم کرده بنوشید .
جوشانده = 30-40 گرم جوانه را در یک لیتر آب بجوشانید . برای التهابات مجاری ادراری ، نقرس و رماتیسم روزی 2 تا 4 فنجان بنوشید .
استعمال خارجی
غرغره = با جوشانده ی فوق برای درمان التهاب لوزتین ، گرفتگی صدا یا گلودرد غرغره کنید .
موارد مصرف زیبایی
تأثیر استحمام با تنهای کاج برای برطرف ساختن حالت های خستگی جسمی و عصبی شناخته شده است . همچنین خاصیت آن برای حفظ زیبایی و نرمی پوست ، 5 تا 6 مشت جوانه ی کاج را خشک کرده اید به مدت 30 دقیقه در 5 تا 6 لیتر آب بجوشانید . این محلول را در آب ولرم وان بریزید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
قسمت قابل استفاده : برگ و ریشه آن
موارد استفاده : مدر و ملین و مقوی . جوشانده ی آن در بیماری بزرگ شدن کبد و بیماری رماتیسم و نقرس مورد استفاده قرار می گیرد و برگ های آن را بعد از پختن همراه ماست استفاده می کنند . طرز جوشانده 28 گرم ریشه آن در نیم لیتر آب بجوشانید .
تاریخچه : مصریان باستان از ریشه ی آن غذاهای خوشمزه می پختند . در رم باستان ریشه آن را با اشتهای زیاد می خوردند . فرانسویان کاسنی را برای خنثی کردن اثرات تحریک آور قهوه می خوردند و از این گیاه داروی مسکن ساخته می شود که برای سل ریوی نافع است .
مورد استفاده : کاسنی خون را تصفیه می کند و تأثیرات سودبخشی روی کبد ، کلیه و طحال می گذارد . برای جلوگیری از ناراحتی های معده و تقویت مزاج ، هم وزن شیره کاسنی ، شکر ریخته مخلوط مزبور را می جوشانند تا قوام بیاید سپس آن را به مصرف می رسانند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
کنگر معمولی گیاهی دو ساله ، با ارتفاعی حدود 30-180 سانتیمتر است . ساقه آن ایستاده ، پوشیده از برگ های فراوان ، دارای خطوط و شیارهای طولی و در بخش بالایی منشعب است . برگ های بن رست ، در قسمت رویی زیر و در قسمت پشتی ظاهراً بدون کرک یا پوشیده از کرک های خزی و کرک های تار عنکبوتی سفید و قسمت پیرامونی سر نیزه ای ، پهن دراز ، قسمت شانه ای دارای تقسیمات پهن دراز ، تخم مرغی ، نامساوی ، متعابد است .
گل ها صورتی - ارغوانی رنگ ، مجتمع و کپه های انتهایی منفرد ، در قاعده دارای 1-2 برگ کوتاه باریک . خاردار ، تخم مرغی یا مدور با گریبانی بدون کرک یا پوشیده از کرک های سفید تار عنکبوتی و میله پرچم ها پوشیده از کرک های چین خورده هستند . میوه آن فندقه ، زردرنگ و تقریباً متمایل به سیاه است .
قسمت های مورد استفاده : ریشه
موارد استفاده : ضماد و جوشانده اش برای زخم دهان مورد مصرف قرار می گیرد . از جوشانده آن برای درمان رماتیسم ، بند آوردن خونریزی و بواسیر ( چه به صورت داخلی و چه به صورت خارجی ) استفاده می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاهی است علفی ، یک یا دو ساله از تیره شب بو به ارتفاع 20-30 سانتیمتر ، ساقه آن منشعب ، برگ های متناوب ، دارای بریدگی های عمیق و گل ها به حالت خوشه ای در انتهای ساقه ظاهر می شوند . میوه ی آن خورجینی قلبی شکل ، حاوی دانه های موسیلاژی بامزه تند است .
قسمت مورد استفاده : تمام اندام های گیاه است .
ترکیبات شیمیایی : عبارتند از بورسین ، اسیدهای آلی ، تانن ، کولین ، ترامین ، اسید بورساسیک ، اسانس ، میروزین و آنزیم میروزیناز
موارد استفاده : کیسه کشیش گیاهی است با طبیعت سرد و معتدل و دارای خاصیت بندآورنده ی خون ، قابض ، مدر و تنظیم کننده عادت ماهانه ی بانوان است ، همچنین در ناراحتی های دستگاه دفع و اعصاب ( بیماری صرع ) به کار می رود . در مصارف خارجی ، برای مداوای اگزمای ناشی از آفتاب سوختگی و نرم کردن دمل های چرکی پوست مؤثر است .
مقدار مصرف : 100 گرم گیاه تازه را در یک لیتر به مدت 2 ساعت جوشانده و به فواصل معین در طول روز مصرف می کنند و یا 30-50 گرم گیاه خشک شده را در یک لیتر آب دم کرده و هر یک ساعت یک قاشق غذاخوری به مصرف می رسانند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
کرفس وحشی گیاهی به ارتفاع 40-80 سانتیمتر و ریشه ای کوتاه ، کمی ضخیم ، عمودی و دوکی شکل است . ساقه آن علفی ، توخالی ، دارای انشعابات متعدد ، تقریباً زاویه دار ، سبز و با شاخه هایی ضخیم و کم و بیش گوشتی می باشد . برگ های این گیاه کمی گوشتی و ضخیم ، شبیه برگ های جعفری یا بریدگی های عمیق و مرکب از 3-7 برگچه ، و هر برگچه دندانه دار ، مثلثی یا لوزی شکل و معطر هستند . گل کرفس وحشی به رنگ سفید و مجتمع در چترهای بدون پایه که در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر می شوند ، بوده و میوه آن تخم مرغی ، قهوه ای و با خطوط سفید است که در آن دو عدد دانه قرار دارد . دانه دارای مقدار زیادی آلبومین بوده و کمی کوشتدار می باشد . کرفس وحشی در اراضی نمکدار ، کنار مرداب ها و زمین های آهکی می روید . موسم گل دهی آن در ماه های فروردین و اردیبهشت است .
قسمت های مورد استفاده : کلیه اندام ها به خصوص ریشه و برگ . ریشه در پاییز و کلیه اندام ها وقتی که گیاه میوه داده است برداشت می شود .
موارد استفاده : کرفس وحشی گیاهی معطر و تلخ است که فشار خون را کاهش داده و موجب بهبود سوء هاضمه شده و محرک و قوی می باشد . از گیاه روغنی بدست می آید که موجب آرامش سیستم مرکزی عصبی شده ، ضد اسپاسم و تشنج ، آرام بخش و ضد رعشه می باشد . در درمان فشارخون و روماتیسم مؤثر است .
کرفس وحشی مدر ، مقوی معده ، ضد اسکوربوت ، بادشکن ، صفرا بر و تب بر است . از ریشه آن قرن ها است که در درمان آب آوردن انساج و رفع بیماری های نقرس ، روماتیسم و حالات مربوط به زیادی اسید اوریک ، خیز عمومی بدن ، سنگ کلیه ، یرقان ، نزله های ششی ، آسم مرطوب ، ضعف های منشأ عصبی ، ضعف گوارشی ، بیماری های مثانه و آلبومینوری استفاده به عمل می آید شربت حاصل از جوشانده آن اثر مفید در رفع سرفه دارد .
اثر درمانی برگ ها ، شبیه ریشه می باشد و دارای اثر رفع پرخونی و چاقی است . بذر آن محرک ، مقوی قلب ، بادشکن ، مدر و قاعده آور است و به عنوان ضد عفونی کننده و در موارد برونشیت و آسم و برای رفع ناراحتی های کبد طحال و سوء هاضمه تجویز شده و به عنوان محرک و ضد اسپاسم خورده می شود .
در چین از کرفس وحشی به عنوان اصلاح کننده مزاج ، معالج ترشحات عادت ماهیانه و اختلالات گوارشی کودکان تجویز می شود . کمک بسیار مؤثری برای ترشح ادرار است . ریشه کرفس وحشی از نظر خواص قوی تر از سایر اعضاء آن می باشد و معتقدند که خوردن آن برای تنگی نفس ، درد پهلو ، سکسکه ، رفع قی ، دل پیچه و درد شکم مفید است . محرک اشتها و نیروی جنسی می باشد . اگر با داروهای مسهل خورده شود ، به عمل آنها کمک می کند . ضد نفخ و بازکننده گرفتگی ها و انسداد کبد و طحال بوده و مدر و قاعده آور است . و برای پاک کردن کلیه و مثانه ، سرخچه ، سرخک ، لرزه های بلغمی ، دردهای لگن خاصره ، سیاتیک ، نقرس ، درد پشت و اکثر بیماری های بلغمی مفید است .
برای از بین بردن چاقی از انجا که بذر آن مدر بوده و موجب کم شدن آب بدن و در نتیجه کاهش وزن خواهد شد مؤثر است که البته اگر سایر مراقبت های لازم صورت نپذیرد ، مجدداً وزن به حالت اولیه برخواهد گشت .
اگر آب آن را با آب انار و شکر بجوشانند و بخورند ، به عنوان ضد آسم اثر می کند . خوردن دم کرده برگ و ریشه کرفس وحشی برای مقابله با داروهای سمی کشنده و نیش گزندگان مفید است . ضماد آن به تنهایی یا همراه با عسل برای رفع ورم ها مفید است .
مقدار ریشه آن تا 12 گرم و دم کرده آن 20-40 گرم است . مصرف عصاره آن به مقدار 50 گرم در روز مدر و 150 گرم در روز تب بر است . مقدار مصرف آن برای عادت ماهیانه و آرام بخش ، 1 تا 2 قاشق مرباخوری از تخم کرفس کوبیده شده است که در 220 گرم آب جوش به مدت 10-20 دقیقه خیس شده باشد و تا 3 پیمانه در روز میل می شود . گیاه کرفس وحشی دافع حشرات است . برگ های آن به صورت خام یا پخته خوراکی هستند و دارای طعمی تند می باشند . بذر و ریشه آن نیز به صورت پخته خوراکی می باشند . از بذر روغنی به دست می آید که عنوان چاشنی غذا استفاده می شود .
احتیاط مصرف : کسانی که دارای التهاب و ورم کلیه می باشند باید از مصرف کرفس وحشی خودداری نمایند ، همچنین زنان باردار نیز باید از خوردن آن خودداری نمایند زیرا طبق آزمایشات صورت پذیرفته بر روی حیوانات ، تخم کرفس انقباض رحمی را تحریک کرده و موجب افزایش ترشحات عادت ماهیانه و سقط جنین می شود . همچنین از فرآورده های تخم کرفس به کودکان زیر دو سال نیز نباید داده شود
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاهی است علفی ، یکساله از تیره چتریان ، به ارتفاع حدود 30-60 سانتیمتر با گلهای سفید مایل به صورتی که به شکل مجتمع در انتهای ساقه قرار دارند . برگ های آن دارای بریدگی متناوب و میوه اش فندقه دو قسمتی حاوی دانه های فراوان است . این گیاه در مزارع و زمین های شخم خورده بیشتر دیده می شود .
قسمت های مورد استفاده : برگ ، میوه ( دانه )
ترکیبات شیمیایی : البومین ،تانن ، کومارین ، پکتین ، اسید فنلیک ، انواع ویتامین های آ و سی ، اسانس معطر حاوی لینالول ، میرسن ، بورنئول ، لیمونن ، ژرانیوم و ...
موارد استفاده : گشنیز گیاهی است خنک و گذشته از مصارف غذایی که به عنوان سبزی خوردنی یا پخته شده با برنج یا مخلوط با ماست و یا به صورت ادویه مصرف می شود ، در مواقع ابتلای به بیماری های تنفسی و نیز به عنوان بادشکن ، ملین ، مدر ، قاعده آور ، ضد انگل ، دافه تشنگی و کاهش دهنده چربی خون و ضد تشنج و مسکن دردهای احشایی و محرک قوه باه مورد استفاده قرار می گیرد . در طب سنتی ، گشنیز پخته شده در تب روده ( حصبه ) کودکان مؤثر است و خشک شده آن مخلوط با روغن ، جهت تهیه پمادهای مسکن دردهای روماتیسمی به کار می رود
مقدار مصرف : دم کرده 2قاشق مرباخوری از دانه خشک و یا یک قاشق چای خوری پودر خشک شده روزانه یک فنجان است . عرق آن همراه نصف لیوان آب بعد از غذا مصرف می شود و مصرف موضعی کوبیده شده یا تازه آن برای جلوگیری از خونریزی پس از کشیدن دندان مؤثر است
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاهی علفی یکساله یا دو ساله به ارتفاع حدود 30 -40 سانتیمتر ، گل ها به رنگ صورتی ، یاسی ، زرد یا مخلوط از رنگ های صورتی یاسی و زرد و قهوه ای است . گل ها به صورت جدا از هم و تقریباً شبیه گل محمدی می باشد و برگ ها ریز و چسبیده و به هم زیر گل ها در شاخه وجود دارد . این گیاه غالباً به حال خودرو در مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .
قسمت مورد استفاده : گل های خشک شده گیاه است
موارد استفاده : گل آروانه در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، مقوی ، ضد سرفه ، خلط آور می باشد و همچنین برای ناراحتی اعصاب ، سرماخوردگی ، گلودرد ، کوفتگی مورد استفاده قرار می گیرد . مقدار مصرف روزانه 2-3 گرم از گل های گل آروانه را در آب جوش دم کرده و در روز 2 لیوان توصیه می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاه گل آفاق علفی یک یا دو ساله ، ارتفاع آن حدود 40 تا 60 سانتیمتر است . گل ها به رنگ کرم روشن و یاسی رنگ یا مخلوط از دو رنگ می باشد . گل ها به صورت جدا از هم و ریز و داخل گل ها دانه های سیاه رنگ وجود دارد و پایین گل ها برگ های ریزی وجود دارد . این گیاه غالباً به حالت خودرو در مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .
قسمت مورد استفاده : گل های خشک شده گیاه است
موارد استفاده : گل آفاق در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، ضد سرفه ، خلط آور ، گرفتگی صدا می باشد و همچنین در ناراحتی قاعدگی و برونشیت ها و سرماخوردگی و گلودرد مورد استفاده قرار می گیرد . مقدار مصرف روزانه 2-3 گرم از گل خشک شده را در آب جوش دم کرده و روزی 2 بار توصیه می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گل رنگ ، ساقه ای به ارتفاع 30 تا 60 متر و برگ هایی دندانه دار با دندانه های منتهی به یک خار نازک و نوک تیز دارد . دندانه های درشت و زیبای آن به وضع منفرد و در انتهای ساقه یا انشعابات آن ظاهر می گرداند ، محصور در براکته هایی با ظاهر برگ مانند اند . گل های درون براکته های آن عموماً یکسان ، هرمافردایت و به رنگ زرد مایل به قرمزند .
تاریخچه : گل رنگ گیاهی است از تیره کاسنی که منشاء اولیه آن در عربستان بوده از آنجا به نواحی دیگر انتقال یافته است . گل رنگ ، از گیاهان مفیدی است که استفاده های مختلف از آن به عمل می آید . روغن گیاهی میوه گیاه ( به غلط دانه خوانده می شود ) ، پس از تصفیه قابل خوردن است . گل های گل رنگ دارای ماده رنگی زرد و ماده دیگری به رنگ قرمز می باشد . در ایران غالباً از گل رنگ جهت رنگین ساختن مواد غذایی ، سوهان و ... استفاده می شود و حتی به جای زعفران ، از آن استفاده می گردد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گل سرخ بوته ای است که از شرق نشأت گرفته و بلندی آن به یک متر و نیم می رسد . در زمین های آهکی ، در حاشیه جنگل ها و در کنار راه ها و پرچین ها و چمنزارهای خشک بخ صورت خودرو می روید و صد البته در باغچه ها هم کاشته می شود . ساقه اش باریک است و ساقه های جوانش دارای خارهای ریز و فراوان است ، ولی ساقه های پیرتر خار ندارند . برگ هایش غالباً دارای پنج برگچه ماندگار و دندانه دار و سبز تیره در رو و کدر در زیر است . گل هایش درشت و معمولاً منفردو به رنگ سرخ مایل به ارغوانی است . گل های باغچه ها پرپرند . گل در اواخر بهار تا اواسط تابستان باز می شود .
قسمت های مورد استفاده : گلبرگ های جدا شده از قسمتی از آن ها را به گلجام متصل می کند ، در صورتی که پیش از گل آوری کامل چیده شده باشند
ترکیبات : قند ، تانن ، اسید گالیک ، مواد فلاونوئیدی ، اسانس ، مواد مقوی ، مواد پکتینی ، ویتامین سی و ماده ی رنگی
خواص : مقوی عمومی ، شیرآور ، شاداب کننده ، آرام بخش
موارد استفاده : عفونت های گلو ، عفونت های چشم . از قرن ها پیش ، دم کرده و شربت آن چه برای درمان کم خونی ، خستگی مفرط ، بیماری های ناشی از ضعف و چه برای درمان ترشح خلط و بلغم ، عفونت های مجاری تنفسی و همچنین برای آرامش التهابات روده ای و اسهال به کار می رفته است . عسل آمیخته به گل سرخ از دیرباز به عنوان داروی آنژین به کار می رفته است و گل سرخ را در استعمال خارجی به صورت لوسیون برای درمان زخم ها به کار می برند . بدون گل سرخ صنعت عطر سازی هرگز نمی توانست به مرحله ی کنونی خود برسد .
تاریخچه : بنا به گفته برخی از مؤلفین پس از جنگ های صلیبی گل سرخ به اروپا راه یافت . گل سرخ مظهر محبت است و بیشتر به خاطر زیبایی و عطرش کاشته می شود تا خواص دارویی اش و از دوران باستان آن را ستوده اند حکمای یونان مصارف فراوانی برای آن ذکر می کردند و در طب شرق جایگاه خاصی داشت .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده یا جوشانده = یک مشت گلبرگ خشک را در یک لیتر آب جوش بریزید برای تسهیل هاضمه یک فنجان پس از غذا بنوشید
شربت = 30 تا 40 گرم گلبرگ خشک را به مدت یک روز در یک ظرف کوچک آب جوش دم کنید صاف کنید و 50 گرم شکر به آن بیفزایید و دوباره بپزید تا مایع غلیظی فراهم شود به عنوان آرام بخش پیش از هر وعده غذا یک قاشق غذاخوری بنوشید
استعمال خارجی
عسل گل سرخ = 60 گرم گلبرگ گل سرخ را به مدت یک روز در یک ظرف کوچک آب جوش دم کنید صاف کنید و 100 گرم عسل به آن بیفزایید . روی آتش ملایم بگذارید تا مایع غلیظی به دست آید مدتی بگذارید بماند . برای مراقبت از دهان و لثه و نیز برای درمان آنژین به کار می رود
سرکه گل سرخ = در یک لیتر سرکه جوشان دو مشت گلبرگ را به مدت دو روز بخوابانید صاف کنید و به صورت کمپرس روی سوختگی و موضع گزش حشرات قرار دهید . این سرکه را همچنین می توان در استعمال داخلی برای عفونت های گلو به مقدار دو قاشق چای خوری در یک لیوان آب مصرف کنید
موارد مصرف زیبایی
گلاب مایع مقوی قابضی است که می تواند به عنوان پاک کننده ( شیر پاک کن ) و یا به عنوان لوسیون روی پوست گردن و صورت به کار می رود با دم کردن چهار یا پنج مشت گلبرگ خشک شده ی گل سرخ در یک لیتر آب جوش به مدت نیم ساعت می توان لوسیونی فراهم آورد . پس از صاف کردن ، این محلول را می توانید به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت بگذارید . می توانید آن را به مدت 3 تا 4 روز در یخچال نگهداری کنید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
این گیاه که زادگاهش احتمالاً روسیه است گیاهی است یکساله و بسیار فراوان که در اطراف جاده ها ، و در زمین های بایر و گاهی هم در اطراف اماکن مسکونی می روید .بلندی ساقه ی ضخیم و محکمش به 40 تا 50 سانتیمتر می رسد . برگها متناوب و در تماس با پوست زبرند ، برگ های زیرین درشت و بیضوی و دارای دمبرگند . گل های ستاره شکل آن آبی خوشرنگ و به ندرت سفید یا صورتی است . سرتاسر گیاه پرزهای سخت دارد . گل دادن از اوایل بهار تا اواخر تابستان ادامه دارد .
قسمت های مورد استفاده : برگها و ساقه های گلدار
ترکیب : لعاب ( به مقدار قابل توجه ) ، صمغ ، ساپونتین ، نیترات پتاسیم ، تانن ، آلانتویین
تاریخچه : اعراب آن را ابولعرق یا بوعرق می نامیدند که به خاطر خاصیت تعرق آوری گل گاوزبان است . در قرون وسطی آن را با نام لاتین Borrago یا صاف کننده خون می خواندند . در قرن شانزدهم، خواص تقویت قلب به آن نسبت داده می شد .
موارد مصرف : التهابات مجاری تنفسی ، دردهای رماتیسمی ، سوختگی ، عرق آور ، ادرار اور ، آرام بخش ، ضد سرفه ، صاف کننده خون ، ملین
استعمال داخلی
جوشانده = 30 تا 40 گرم گل یا برگ را در یک لیتر آب جوش بریزید چند دقیقه بگذارید تا بجوشد ، برای درمان زکام ، سینه پهلو و سرماخوردگی ، جوشانده ی گل گاوزبان کاملاً مؤثر است . دو فنجان داغ از این جوشانده را بین غذاها و یک فنجان را پیش از خواب بنوشید در صورت التهاب ریوی به عنوان معرق ، اثربخش است . به عنوان آرام بخش و ادرار آور 25 گرم آب گیاه را در یک لیوان شیر بریزید و روزی 2 بار بنوشید
استعمال خارجی
مرهم = برگ های تازه ی گل گاوزبان را له کنید و در پارچه ی لطیف و نمناکی بگذارید و روی کورک و دمل قرار دهید . در مقدار بسیار کمی آب چند برگ خشک را بپزید آنها را در تنظیفی قرار دهید . برگ گل گاوزبان در این حالت ، در صورت دردهای رماتیسمی و نقرسی نتیجه ی مطلوبی می دهد .
موارد مصرف در زیبایی
برای پوست های خشک و شکننده ، می توان به طریق زیر لوسیون مؤثری آماده ساخت . حدود ربع ساعت 20 گرم گل گاوزبان را در نیم لیتر آب جوش بجوشانیذ ، این محلول را می توان مستقیماً به صورت لوسیون پوست به کار برد ، یا ترجیحاً به صورت کمپرس ولرم به مدت ده دقیقه نگه داشت . از این لوسیون می توان مجدداً به مدت دو یا سه روز استفاده کرد ، به شرط آنکه در یخچال نگهداری شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گندم که نام دیگر آن بنگ است ، گیاهی است علفی که معمولاً در تابستان در مزارع دیده می شود . ساقه اش راست و ناصاف و زبر است و می تواند به 70 سانتیمتر برسد . برگ های خطی اش به صورت متناوب می روید و رنگشان سبز مایل به خاکستری است و اندکی کرکدارند . گلهایش آبی ( ندرتاً صورتی یا سفید ) و به صورت کلاپرک در نوک ساقه جمع می شوند .
ترکیب : گلوکورید ، مواد پکتینی ، عصاره تلخ ، مواد رنگی
موارد مصرف : ورم ملتحمه ، جوش پلک ، سرفه ، ضد التهاب ، قابض
طرق مصرف :
استعمال خارجی
شست و شوی چشم = 80 گرم گل این گیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید . از صافی بگذرانید . برای درمان التهابات چشمی ، از این مایع به صورت کمپرس ولرم روی پلک ها استفاده کنید .
موارد مصرف زیبایی
زمانی گل گندم را برای حفاظت از موها به کار می بردند . امروزه این گیاه در ترکیب لوسیون های ضد ریزش مو به کار می رود . دم کرده ای که از 25 گرم گلبرگ در نیم لیتر آب جوش به دست آمده باشد ، به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت ، تأثیر آرام بخش و نرم کننده ای دارد . ضمناً به صورت مؤثری از پیدایش چین و چروک جلوگیری می کند
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گل گندم زرد گیاهی به ارتفاع 30 - 60 سانتیمتر و با ساقه ای منشعب و بالدار و شاخه هایی سخت ، محکم و پوشیده از کرک است . برگ های پایینی آن دارای پهنکی با تقسیمات متعدد ، نامنظم ، دراز پهن و منتهی به یک قطعه بزرگ با ظاهری بیضوی ، سه گوش در انتها و برگ های بالایی باریک و بدون تقسیم هستند . گل های لوله ای واقع در انولوکری مرکب از براکته های منتهی به خار باری و دراز تشکیل یافته اند . میوه گل گندم زرد ، فندقه ، واژ تخم مرغی و سیاه است . موسم گل دهی در ماه های اردیبهشت و خرداد می باشد .
قسمت مورد استفاده : ریشه و اندام های هوایی
موارد استفاده : موارد استفاده دارویی آن همانند گل گندم بنفش است . برای ریشه آن اثر تقویت کنندگی معده را قائل هستند . این گیاه همانند سبزی قابل خوردن است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گندم گیاهی است علفی یکساله که در غالب نقاط منطقه معتدله کره زمین می روید . ارتفاعش به طور متوسط به یک متر تا یک متر و بیست سانتیمتر می رسد . چندین گونه گندم وجود دارد . ساقه گیاه مستقیم ، میان تهی و باریک است . برگ ها به صورت متناوب می رویند ، بلند و غلافدارند و در انتها دارای دو دندانه می شوند . گل گیاه سبز است و در اصل مرکب است از دو فلس و سه پرچم . گل گندم دارای گل آذین سنبله است و مرکب از گل های کوچک و نوک تیز و فشرده .
تاریخچه : کاشت گندم به زمان های بسیار دور می رسد ، چون آن در دوران های ماقبل عصر حجر هم پیدا شده است . گندم در اصل گیاهی است سخاوتمند که عناصر گوناگونش هر روز مورد استفاده قرار می گیرند . نان ، این غذای مقوی در بسیاری از خانه ها غذای اصلی است . جوانه گندم به خاطر سرشار بودن از نظر ویتامین ها و املاح معدنی ، برای تعادل ارگانیسم کودکان و سالمندان و یا اشخاص بی بنیه ، نظیر ندارد
ترکیب : میوه ، مواد ازته ، نشاسته ، چربی ، جوانه ، روغن ، مواد پروتئینی ، قند ، ویتامین D.P.E.B
موارد مصرف : لک و پیس ، تحریکات مچاری گوارشی ، کم خونی ، خستگی جسمی و ذهنی
طرق مصرف :
استعمال داخلی
جوشانده = 10 تا 12 گرم نشاسته گندم را در یک لیتر آب بجوشانید . برای مداوای التهاب مجاری گوارشی ، یک فنجان جوشانده نشاسته را پس از هر وعده غذا بنوشید
گرد = دانه های گندم را در آسیابی بکوبید . برای تقویت کودکان کم بنیه و قوت سالمندان ، پیش از هر غذای اصلی ، یک قاشق چایخوری از این گرد را در شیر حل کنید و بخورانید
استعمال داخلی
مرهم = آرد گندم را تا مرحله خمیر شدن در آب حل کنید . برای درمان سوختگی و دمل فوق العاده مؤثر است . چندین بار مرهم را تجدید کنید
موارد مصرف زیبایی
ده گرم عسل را در 50 گرم شیر بریزید و ضمن گرم کردن به هم بزنید . سپس چهار تا پتج قاشق آرد مرغوب به آن اضافه کنید . این مخلوط را روی پوست صورت بمالید و بگذارید به مدت 10 دقیقه بماند
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
قسمت مورد استفاده : گلپر از برگ ها و جوانه ها و غنچه های ناشکفته و دانه های آن استفاده می کنند
موارد استفاده : خاصیت میوه گلپر این است که ضد تشنج و درد است و برگ آن هضم کننده و آرام کننده است
مقدار مصرف : از میوه یا برگ قاشق سوپ خوری در یک فنجان آب جوش است که باید ده دقیقه دم بکشد و هر روز سه فنجان از آن را بین غذا مصرف می کنند . در ایران میوه گلپر را کوبیده با اغذیه به عنوان بادشکن مصرف می کنند و برگ آن را هم ترشی می اندازند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
این گیاه در پایه چوبی و پوشیده از کرک های بلند سفید می باشد . ساقه آن متعدد ، خیزان ، چهارگوش ، با میان گره های پائینی به طول 15 میلیمتر و بالایی کوتاه می باشد که پوشیده از کرک های نرم ( بخصوص در زیر برگ ها ) است . برگ ها چمچمه ای و کنجی ، در قاعده باریک ، گل ها صورتی یا صورتی طلایی رنگ محوری ، منفرد متقابل با برگ ها ، دارای دمگلی کوتاه یا فاقد آن ، کاسه ها ، قیفی شکل ، باریک و پرچم ها ، کمی خارج شده از جام گل هستند . موسم گلدهی آن در اسفند و اردیبهشت ماه می باشد.
قسمت های مورد استفاده : برگ
موارد استفاده : از این گیاه جهت درمان سرطان استفاده می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
گیاهی است علفی ، معطر و پایا از تیره نعناع ، شاخه ها متعدد ، برگ ها سبز خاکستری ، باریک و نوع تیز ، گل ها کوچک سفید و آبی مایل به بنفش ، به شکل گل آذین 2-8 تایی و ارتفاع ساقه گلدار آن حدود 20 تا 50 سانتیمتر است . این گیاه اغلب به عنوان سبزی خوردنی کاشته می شود و مورد توجه زنبور عسل می باشد .
قسمت مورد استفاده : سرشاخه های گلدار ، برگ ، گل
ترکیبات مورد استفاده : تانن ، مواد چربی ، قندهای مختلف ، اسانس ( حاوی کارواکرول و پاراسیمن ) ترکیبات فنلی و ...
موارد استفاده : مرزه در طب سنتی گیاهی است گرم و خشک و به عنوان مدر ، بادشکن ، اشتها آور ، مسکن درد دندان ، محرک قوه باه ، مقوی معده ، خلط آور ، دافع سنگ کلیه و مجاری ادرار ، ضد اسپاسم عضلات صاف ، قابض ، مفید برای اسهال ، تنگی نفس و سرفه و ضد انگل کاربرد دارد . در استعمال خارجی ، لوسیون آن بر روی زخم های مقاوم به درمان مؤثر است .
مقدار مصرف : جوشانده 100 گرم گیاه مرزه در نیم لیتر آب ، روزانه به مدت 5 روز مورد استفاده قرار می گیرد . عرق مرزه نیز به مقدار نصف لیوان مخلوط ، با نصف لیوان آب مصرف می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
مریم گلی بوته ای است که بلندی آن به 20 تا 80 سانتیمتر و گاهی به یک متر می رسد . روی تپه های خشک نواحی مدیترانه ای و همچنین در زمین های سنگ لاخ می روید . ساقه اش چوبی و چهارگوش و اندکی کرکدار است . برگ هایش سبز مایل به سفیدی و حالتی پشمی مانند دارند ، و متقابل ، کامل ، بیضوی و نوک تیزند . بویشان کاملاً خاص آنها و خوشایند است . در زمستان ماندگارند . گل ها که سه یا چهارتایی به صورت سنبله در انتهای ساقه جمع می شوند ، به رنگ آبی مایل به بنفش و ندرتاً صورتی و نسبتاً درشتند ( 3 تا 4 سانتیمتر ) گل در اواخر بهار و اوایل تابستان باز می شود .
قسمت های مورد استفاده : برگ های بی دمبرگ ، سرشاخه های گلدار
ترکیب : ماده تلخ ، اسانس ، تانن ، لعاب ، ساپونین ، آسپارژین ، اسیدهای آلی ، گلوکوزید ، مواد صمغی
موارد مصرف : عفونت های مجاری تنفسی ، سوء هاضمه ، به عنوان مقوی عمومی در خستگی مفرط ، ادرار آور ، بندآورنده خون ، قابض ، پایین آورنده فشار خون
تاریخچه : مریم گلی از تیره نعناعیان است و بنابراین همه خواص این تیره را داراست . این گیاه که از زمان بقراط شناخته شده است ، تا به امروز از شهرتی استثنایی برخوردار بوده است . نام لاتین این گیاه به معنای نجات یافتن است و بنا به ضرب المثلی در فرانسه آن کس که عمر جاوید می خواهد ، در بهار باید مریم گلی بخورد و در قرون وسطی ، گفته می شد آنکه مریم گلی در باغچه اش بروید ، نمی میرد .
دم کرده مریم گلی عرق شبانه را که به دنبال تب طولانی و رماتیسم عارض می شود ، از میان می برد . مریم گلی معده را تحریک می کند و همچنین برای دوران نقاهت ، خستگی های مفرط ، ضعف اعصاب و بیماران عصبی مناسب است . به خاطر خواصش ، همچنین در درمان نقرس ، رماتیسم ، دردهای گوناگون ، استسقاء و تب مالاریا به کار می رود . در تنظیم قاعدگی و دردهای عادت ماهیانه و نیز قابلیت پایین آوردن قند خون در بیماران دیابتی نیز اثربخشی چشمگیری برای این گیاه قائل شده اند .
در استعمال خارجی ، به عنوان التیام بخش ، ضد عفونی کننده و عمدتاً به صورت غرغره و شستشوی دهان برای درمان التهابات لثه و ورم لوزه به کار می رود . همچنین برای ترمیم زخم ها و سرمازدگی ها و ... از لوسیون آن استفاده می شود و کشیدن برگ های خشک آن به جای سیگار برای افراد مبتلا به تنگی نفس توصیه شده است .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 30 تا 40 گرم برگ خشک شده مریم گلی را در یک لیتر آب جوش دم کنید . بگذارید بماند ، صاف کنید ، به عنوان مقوی عمومی یا در صورت سوء هاضمه یک فنجان از این جوشانده را بنوشید .
جوشانده = 40 گرم برگ تازه را به مدت یک تا دو دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید صاف کنید و با عسل شیرین کنید
استعمال خارجی
مرهم = نیم لیتر آب جوش را روی برگ های تازه یا خشک شده مریم گلی بریزید ، بگذارید حدود یک ربع ساعت خیس بخورد و سپس به صورت مرهم روی زخم ها و سوختگی های سطحی قرار دهید .
غرغره = 10 تا 15 گرم برگ مریم گلی را در نیم لیتر آب جوش بریزید . نیم ساعتی بگذارید بماند و سپس صاف کنید . این محلول را می توان با 20 گرم عسل شیرین کرد . همچنین برای درمان آنژین و ورم لوزه می توان از این محلول به صورت شست و شوی دهان استفاده کرد
موارد مصرف در زیبایی
برای حل مسئله عرق پا ، راه حل ساده ای وجود دارد ، در هر یک از کفش ها ، یک قاشق چایخوری کوچک گرد مریم گلی بپاشید
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
در فارسی به آن ترتیزک برگ پهن و تره تیزک وحشی نیز می گویند . در کتب طب سنتی با اسامی شیطرج و مسواک الراعی عصاب آمده است . موچه گیاهی علفی با ریشه ای ضخیم ، دراز و منشعب و ساقه ای به طول 50-100 سانتیمتر ، منشعب و در بخش فوقانی به صورت پانیکولی وسیع است . برگ های آن بزرگ ، پهن دراز ، سر نیزه ای ، نوک تیز و بی کرک هستند . گل های این گیاه سفیدرنگ ، بسیار کوچک و متعدد ، میوه ها خورجینگ ، گرد یا بیضی و کوچک می باشند . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .
قسمت های مورد استفاده : تمام قسمت های گیاه
موارد استفاده : گیاه موچه ضد اسکوربوت ، مدر ، تصفیه کننده خون و هضم کننده است . از خیسانده گیاه برای درمان بیماری های کلیه و کبد استفاده می شود .
اگر آن را با سرکه بر روی دست بمالند ، در درمان برص و کچلی تا حدودی مؤثر است . خوردنش بهترین درمان درد مفاصل است و اگر ریشه آن را بر گوش قرار دهند درد مثانه را کاهش می دهد . خوردن آن در معالجه خنازیر ، آب آوردن ، اختلالات هضمی ، حالات عصبی و هیستری توصیه گردیده است . در هندوستان از دم کرده موچه برای تنظیم ضربان قلب استفاده می شود .
در استعمال خارجی له شده گیاه ، زخم ها و جراحات را درمان نموده و از آنجا که پوست را قرمز کرده و خون را در نواحی سطح بدن جریان می دهد لذا در موارد سیاتیک ، رماتیسم و دردهای عصبی از آن استفاده می شود .
ضمناً در طب علوم از این گیاه جهت رفع ناراحتی های قلبی ، ورم لثه ناشی از کمبود ویتامین سی استفاده می شود .میزان مصرف آن در استفاده داخلی به صورت دم کرده 50 گرم در یک لیتر آب جوش و یا 20 گرم ریشه در یک لیتر آب جوش به مقدار نصف فنجان و سه مرتبه در روز می باشد
در استعمال خارجی 50-60 گم گیاه در یک لیتر را به صورت جوشانده تهیه نموده و به صورت لوسیون یا کمپرس بر روی عضو دردناک بدن در سیاتیک قرار می دهند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
درختچه ای است همیشه سبز از تیره مورد ، به ارتفاع حدود 1-3 متر با ساقه ای متعدد برگ هایی صاف و شفاف ، نوک تیز چرمی و معطر ، دارای نقاط کوچک و شفاف در سطح برگ ، گل های آن منفرد سفیدرنگ و درشت و خوشبو و میوه اش هسته ای یا مدور به اندازه نخود به رنگ سیاه مایل به آبی ، که حاوی دانه هایی به مقدار متعدد است ، روی ساقه آن برجستگی هایی به نام گل زیادی تانن است .
قسمت های مورد استفاده : برگ و میوه و دانه و برجستگی های روی ساقه
ترکیبات شیمیایی : تانن ، اسیدهای الی ، مواد رزینی ، اسید مالیک ، اسید سیتریک ، اسانس فرار روغنی ( حاوی دیپانتین ، لیمونن ، سینئول ، آلفاپنیول ، لینالول ، میرتنول ، نرول ، ژرانیول و کامفن ) و مواد معدنی به خصوص گوگرد و سلنیوم و ویتامین کا .
موارد استفاده : از نظر طب سنتی ، مورد گیاهی است سرد و معتدل و به صورت خوراکی در بیماری های دستگاه تنفس از جمله سینوزیت و سرفه های خشک به لحاظ خلط آور مصرف می شود ، میوه آن بادشکن است و به عنوان ضد انگل ، مقوی معده ، قابض ، آرام بخش و بندآورنده خونریزی مورد استفاده قرار می گیرد . در مصارف خارجی ، جوشانده برگ مورد ، جهت تقویت پیاز مو و جلوگیری از ریزش مو و به عنوان ضد عفونی کننده پوست های چرب به کار می رود . محلول و پماد تهیه شده از گیاه موزد در التیام بیماری های آفت دهان ، تب خال و برفک مؤثر است .
از برگ و گل مورد نوعی آب مقطر به نام ( Eaud angel ) تهیه می شود که معطر بوده و خاصیت قابض دارد . از اسانس مورد ، در تهیه شیاف ضد بواسیر نیز استفاده می شود . اسانس روغنی برگ مورد به صورت مالیدنی جهت تسکین جهت درد اندام های بدن و روماتیسم تجویز می شود و ضماد برگ مورد همراه سرکه برای جلوگیری از خونریزی بینی مؤثر است . مصرف موضعی برگ له شده مورد برای درمان بیرون زدگی مفعد اطفال یا ( پرولاپسوس ) مؤثر است . اسانس مورد در باکتری های گرم مثبت دارای اثرات آنتی بیوتیکی است و در مقابل باکتری های گرم منفی تقریباً بی اثر می باشد .
مقدار مصرف : مصرف جوشانده یک قاشق غذاخوری کوبیده مورد در نیم لیتر آب ، مقوی و ضد التهاب معده است .
دم کرده 25 گرم برگ خشک شده مورد در یک لیتر آب جوشیده روزانه 2 فنجان مصرف می شود ، غرغره این محلول ضد عفونی کننده دهان است .
در استعمال خارجی شستشوی مو سر با مخلوط کوبیده مورد و گل ختمی جهت تقویت موی سر مؤثر است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
انواع نعناع در کل گیاهانی اند که ارتفاعشان گاه به یک متر می رسد . عموماً در باغچه ها کاشته می شود و همچنین به صورت خودرو در چمنزارها می روید . ساقه اش چهارگوش و مستقیم است ، در زیر کم و بیش حالت خزنده به خود می گیرد . برگ هایش متقابل ، سبز تیره و دندانه دار است . گل هایش صورتی ، سفید یا ارغوانی است و به صورت سنبله جمع می شود . گل ها در تابستان تا اوایل پاییز باز می شوند .
قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ ها
ترکیب : اسانس ، تانن ، مواد صمغی ، مواد پکتینی
موارد مصرف : سوء هاضمه ، برخی دردهای عصبی ، ضرب دیدگی ، نیش حشرات ، تقویت دستگاه گوارشی ، ضد تشنج ، تسکین دردهای موضعی و ضد عفونی کننده
تاریخچه : در مورد نام لاتین این گیاه بسیار نوشته اند . بقراط و ارسطو برخلاف مؤلفین کاهش دهنده قوه باه می دانستند و برخی اندیشیده اند که نام گیاه از کلمه minuto معنای عقیم کردن مشتق شده است . بنا به افسانه ها ، نام گیاه در ابتدا نام دخترک زیبایی بود که فاتح قلب پلوتون خدای دریاها ، در اساطیر یونان شد و پروسپرین ، همسر حسود پلوتون او را به تنبیه گناهش به گیاهی بدل کرد . رایج ترین نوع مصرف این گیاه ، مصرف دم کرده آن پس از غذا ، برای کمک به هضم ، درمان اسهال ، نفخ و درد معده است اما همچنین در حالت های افسردگی ، خستگی جسمی و روحی نیز کاربرد دارد .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = حدود 10 گرم برگ خشک را در یک فنجان آب جوش به مدت هفت تا هشت دقیقه دم کنید . پس از هر غذای اصلی و پیش از خواب یک فنجان بنوشید . برای درمان بی خوابی ، می توان اندک زیرفون به نعناع بیفزایید و همین دم کرده با سه برابر نعناع ، به عنوان اشتها آور به کار می رود .
شربت = مقدار متنابهی برگ نعناع را بخیسانید و حدود 2 کیلوگرم شکر به ازای هر یک لیتر اضافه کنید . این شربت را به عنوان مقوی و شاداب کننده به کار برید .
استعمال خارجی
مرهم = با چند برگ تازه نعناع مرهمی فراهم آورید . روی تحریکات جلدی ، گزش حشرات یا ضرب دیدگی قرار دهید
استعمال خانگی
چند برگ نعناع را برای تاراندن پشه زیر بالش بگذارید ، یا برای دور کردن بید در گنجه ها از آن استفاده کنید
موارد مصرف در زیبایی
پوست های چرب را می توان پس از پاک کردن آرایش یا لوسیونی که به طریق زیر فراهم می آید شست ؛ 15 گرم گل و برگ نعناع را به مدت تقریبی پانزده دقیقه در آب جوش دم کنید . این محلول را پس از صاف کردن و سرد شدن روی پوست صورت بمالید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
هفت بند برگ بید یا هفت بند ترشکی از گونه های فلفل است . دارای ارتفاعی حدود 30 - 80 سانتیمتر است و از نظر بلندی گیاه و رنگ گل شبیه سایر هفت بندها می باشد .
قسمت های مورد استفاده : تمام گیاه
موارد استفاده : تمام گیاه ضدعفونی کننده و گند زدا و قابض می باشد و جهت رفع اسهال خونی به کار می رود . جوشانده آن برای ناراحتی های معده و تب به کار رفته است . برگ ها و بذر آن به صورت پخته و خام خوراکی است
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
در خصوص گیاه بومادران مطلب ندیدم
با سلامنقل قول:
نوشته اصلی توسط حسنعلی ابراهیمی سعید
والا تو کتابی که این مطالب ازش استخراج کردم درباره بومادران چیزی ننوشته ! نمیدونم شاید کوهستانی نیست شاید کشف نکرده شاید معطر نیست و خیلی شاید های دیگر ...
و حالا مطلب درباره بومادران : استخراج شده از سایت بیتوته [nishkhand]
http://www.beytoote.com/images/stori...lth/hee317.jpg
نام رایج در ایران: بومادران
قسمت های دارویی: سرشاخه های گلدار و برگ آن. شاخه برگ دار و گاهی گل ها به تنهایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
ترکیبات شیمیایی: این گیاه معطر دارای اسانس، اینولین و کمی تانن است و در کشورهای اروپایی به عنوان دارو برای قطع تب استفاده می شود.
سرشاخه های گلدار آن دارای اسانس نوعی هتروزید مولد اسید سیانیدریک، گلکو آلکالوئیدی به نام آکی لئن، اینولین، مواد چرب مومی، فیتوسترول، تانن، اسید آکونی تیک (اسید آکی لنیک) و ... است.
خواص دارویی گیاه بومادران : در قرون اولیه از بومادران برای بند آوردن خون و علاج زخم هایی که با خون ریزی همراه بوده، استفاده می کردند. مردم برخی از کشورها، از پیکر رویشی پخته شده این گیاه برای درمان کبودی ناشی از ضربه در اطراف چشم استفاده می کردند.
دم کرده سرشاخه های گلدار آن، در رفع گاستریت های حاد و مزمن، رفع نفخ و ترش کردن، اثر نافذ دارد. همچنین استفاده از دم کرده بومادران، سبب کاهش فشار خون شده و برای نارسایی های کیسه صفرا استفاده می شود. در ازدیاد ادرار و رفع سنگ کلیه نیز موثر است. به علاوه باد شکن و تب بُر نیز می باشد.اسانس آن خاصیت ضد باکتری و ضد تورم دارد. از این اسانس در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی در تهیه کِرم ها و پمادهای محافظ پوست و داروهای ضد تورم استفاده می شود.بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ عطری، به روی سلسله اعصاب و قلب نیز اثر می گذارد و در مواردی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچه های دل، بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنج های تشنج آور، نتایج مفیدی می دهد. شیره تازه این گیاه در آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی سودمند است.همچنین بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیرهای خونی و اسهال ساده، اثر معالج دارد.این گیاه به طور خاصی تب بُر است. ضماد آن جهت درد سینه مفید است. بخور و جوشانده آن برای درمان زکام مفید است. پس در زمان سرماخوردگی استفاده از آن توضیه می شود.1- ادرار را زیاد می کند، در نتیجه برای سنگ های کلیه مفید است.2- باد شکن است.3-ماساژ دادن محل درد با روغن بومادران یا گذاشتن سوخته آن بر روی محل زخم، موجب 4-تسکین درد و جلوگیری از خونریزی می شود.5-در قدیم ضماد بومادران یعنی برگ های تازه آن را که با روغن ترمس (باقلای مصری) مخلوط بوده، بر روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار می دادند.6-جوشانده سرشاخه گلدار آن برای رفع دردهای قاعدگی مفید است.ضماد بومادران برای درد سینه و انواع سردرد استفاده می شود.
طرز استفاده از گیاه بومادران :
1-دم کرده 10 تا 20 گرم سرشاخه گلدار یا برگ در نیم لیتر آب و مصرف یک تا سه فنجان در روز (این دم کرده چون سریعاً فاسد و تیره رنگ می شود باید همیشه به مقادیر کم تهیه شود) اصلح آن است که برای هر وعده، دم کرده تازه تهیه و مصرف کرد.
2-شیره تازه گیاه به مقدار 50 تا 100 گرم در روز.
3-تنطور (تنتور) یک پنجم به مقدار 30 تا 50 قطره در روز.2-4 قاشق چایخوری از سرشاخه های گلدار را در یک فنجان آب دم کنید و در طول روز، 3 فنجان مصرف نمایید.5-در استعمال خارج، از جوشانده 30 تا 60 در هزار سرشاخه های گلدار گیاه برای تهیه لوسیون ها، حمام و همچنین به کار بردن بصورت تنقیه استفاده بعمل می آید. شیره تازه گیاه نیز برای قراردادن بر روی زخم و جراحات، شکاف و ترک پستان و محل دردناک بواسیر، مورد استفاده قرار می گیرد. با افزودن 20 گرم اسانس بومادران به 45 گرم پماد کامفره، نوعی پماد برای مالیدن بر روی محل دردناک روماتیسم تهیه می شود.6-دم کرده سرشاخه های گلدار بومادران به مدت 5 روز (صبح یک فنجان و شب یک فنجان)
7-برای رفع زخم معده، مفید ذکر شده و همچنین برای دفع صفرا.
برای رفع خارش شدید، 50 گرم گیاه را در یک حلب آب ریخته و بجوشانید و بدن را با آن بشوئید.
همیشه بهار گیاهی است به بلندی 30 تا 40 سانتیمتر که در اواخر بهار و سرتاسر تابستان گل می دهد . به صورت خودرو و در نواحی مدیترانه ای می روید . در مناطق دیگر کاشته می شود . ساقه اش محکم و پرزدار است . برگ هایش بی پایه ، اریب ، قاشقی متناوب دارای دندانه های اندک است . گل به رنگ زرد نارنجی ، منفرد و به شکل کلاپرک است . و می تواند به 5 تا 6 سانتیمتر عرض داشته باشد .
قسمت های مورد استفاده : گل
ترکیب : روغن فرار ، ساپونین ، لعاب ، قند ، اسید سالیسیلیک
خواص : محرک ، صاف کننده خون ، عرق آور ، التیام بخش
موارد مصرف : کم خونی ، زکام ، اریون ، آبله مرغان ، سرخک ، التیام زخم ها
تاریخچه : این گیاه مانند کاسنی و کاسنی زرد ( گل قاصد ) از تأثیر خورشید پیروی می کند و با نخستین شعاع خورشید باز می شود . با استفاده از فرضیه نشانه ها پاراسلوس در قرون وسطی ، با در نظر گرفتن رنگ گل این گیاه که بی شباهت به رنگ افراد مبتلا به یرقان نیست ، از آن برای درمان ناراحتی های کبدی بهره می جست . این کاربرد دارویی امروزه نزد همه دست اندرکاران پذیرفته شده است . گفته می شود که بعدها ، قابله ای بسیار ماهر از نوعی تنتور همیشه بهار برای تسکین درد مشتریانش اعجاز می کرد . چنین به نظر می رسید که روند زایمان را تسریع می کند . امروزه آشکار شده است که همیشه بهار برای تنظیم قاعدگی های نامنظم و خونریزی بیش از حد آن و یا در بازسازی آن در صورت قطع ، بسیار مؤثر است ، به شرط آنکه دم کرده یا نتتور همیشه بهار را یک هفته تمام پیش از شروع قاعدگی به کار برند . در استعمال داخلی ، در برخی مناطق ، برای درمان سرمازدگی ، زخم ها ، سوختگی ها ، اگزما و اختلالات عصبی صورت ، از این گیاه پمادی می سازند .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده 10 گرم گل را در نیم لیتر آب جوش دم کنید . روزانه چهار تا پنج فنجان بنوشید . این دم کرده صاف کننده خون و مسهل است
دم کرده ( پنج گل ) به عبارتی دیگر 10 گرم گل همیشه بهار ، گل گاوزبان ، اسطوخودوس ، پنیرک و اقطی در یک لیتر آب برای تب های همراه با بئورات توصیه شده است .
استعمال خارجی
تنتور = 50 گرم گلبرگ را در 250 گرم الکل بخوابانید . 20 قطره از تنتور را به صورت کمپرس روی زخم ها ، میخچه ، کورک ، زگیل و دیگر اشکال اختلالات جلدی به کار برید .
موارد مصرف زیبایی
همیشه بهار برای نرم کردن پوست های شکننده به کار می رود ؛ یک مشت گل و ساقه همیشه بهار را به مدت یک ربع ساعت در آب بسیار گرم که در حال جوش نباشد بریزید و پس از سرد شدن به صورت کمپرس ولرم روی پوست گردن و وصرت بمالید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
ساقه این یونجه بسیار متعدد ، منشعب از قاعده و غالباً پخش و خوابیده و نازک می باشد . برگ های آن سه برگچه ای ، با برگچه های واژ تخم مرغی ، کامل یا در انتها دندانه دار با گوشوارک های مثلثی و گل ها به رنگ زرد ، بسیار کوچک ، مجتمع در خوشه های تقریباً تخم مرغی ، فشرده و پرتعداد است . دمگل این گونه یونجه نازک ، نخی و طویلتر از برگ است . میوه یا نیام این گیاه بسیار کوچک ، بدون کرک ، سیاه رنگ ، قلوه ای ، در سطح محدب دارای رگه های کمانی و مورب و دارای یک دانه تخم مرغی است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت و خرداد است .
قسمت مورد استفاده : اندام هوایی
موارد استفاده : عصاره گیاه ضد باکتری و ارام بخش می باشد
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی