نمایش نسخه قابل چاپ
مشاركت در سرمايه‌گذاري مخاطره‌آميز Musharakah Venture Capital
اين تكنيك مشاركت بين دو طرف در تامين مالي يك پروژه است.
سهم سود هر يك از قبل توافقي تعيين مي‌شود اما سهم زيان احتمالي بر حسب ميزان
مشاركت در طرح تعيين مي‌شود و مديريت پروژه بر عهده هر دو طرف است.
منبع : بانکی
اجاره (Ijara)
معني تكنيكي اجاره فروش يك حق عمري و رقبي معين در مقابل دريافت پاداشي معين است.
عموما براي اجير كردن و به خدمت گرفتن مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اجاره همچنين براي در اختيار گرفتن يك زمين در مقابل پرداخت اجاره بهاي ثابت به صورت نقدي به كار گرفته مي‌شود.
مضاربه (Muzarah) حالتي از اجاره است كه صاحب زمين با اجاره دادن آن بخشي از محصول به دست آمده را به عوض اجاره دريافت مي‌كند.
همين روش نيز توسط بانك اسلامي به كار گرفته مي‌شود.
بانك براساس قراردادي ساختمان، لوازم و امكاناتي مشابه را در ازاي يك اجاره بهاي توافقي به مشتري اجاره مي‌دهد.
اجاره‌بها ثابت بوده آنچنانكه بانك مبلغ سرمايه‌گذاري اصلي به علاوه سود آن را كسب خواهد كرد.
منبع : بانکی
لیزینگ
ليزينگ يكي از شيوه‌هاي قانونمند كسب درآمد براساس قوانين اسلامي است.
در اين شيوه يك دارايي واقعي مانند دستگاه، اتومبيل، كشتي و يا يك خانه مي‌تواند از سوي موجر به مستاجر براي دوره معين در قبال قيمت معين اجاره داده شود.
هزينه و منفعت در اين معامله به صور روشن و آشكار در قالب قرارداد اجاره قيد مي‌شود.
از اين شيوه بانك‌هاي بسياري در كشورهاي اسلامي استفاده مي‌كنند.
بانك توسعه اسلامي (idb)، بانك اسلامي مالزي و تعدادي از بانك‌هاي تجاري در پاكستان اين شيوه را به‌كار مي‌گيرند.
براساس قرارداد اجاره يا ليزينگ يك بانك اسلامي يك دارايي را براساس
مشخصات و خواسته‌هاي مشتري خريداري مي‌كند و آن را با توافق طرفين ضمن تعيين مدت اجاره و ميزان اجاره به مشتري اجاره مي‌دهد.
مشخصات و طبيعت دارايي مورد اجاره نيز به هنگام تعيين اجاره و زمان اجاره مورد نظر قرار مي‌گيرد.
در طول مدت ليزينگ مالكيت دارايي در اختيار اجاره‌دهنده (بانك) است.
بانك اين حق را دارد كه اين مالكيت را به اجاره‌كننده (مستاجر) انتقال دهد.
در پايان مدت اجاره دارايي مجددا به بانك تحويل داده مي‌شود.
منبع : بانکی
اجاره به شرط تمليك (Lease to Purchase)
ليزينگ در معاملات مالي اسلامي از ظرفيت‌هاي بسياري برخوردار است و بانك‌هاي اسلامي شيوه‌هاي مختلف آن را به مرور تجربه كرده و به كار مي‌گيرند.
توافق خريد اجاره يكي از اين نمونه‌ها است. براساس اين توافق كه به اجاره به شرط تمليك، فروش اقساطي يا «اجاره و الاقتناء» نيز معروف است، مورد اجاره در پايان دوره ليزينگ به تملك مستاجر در مي‌آيد و مبالغ پرداختي اقساط به جاي اجاره (سود سرمايه) و همچنين اصل سرمايه محسوب شده و در پايان، مالكيت اجاره‌دهنده (بانك) سلب مي‌شود.
از اين روش عمدتا براي خريد منزل و اتومبيل استفاده مي‌شود.
منبع : بانکی
قرض‌الحسنه (Qars aL hasana)
قرض‌الحسنه يك وام با فضيلت است.
وام قرض‌الحسنه با شرط اينكه در پايان دوره به هيچ عنوان مبلغي به آن اضافه نشود، پرداخت مي‌شود.
اين وام بدون بهره براي اهداف خيريه يا برطرف كردن نيازهاي سرمايه‌گذاري‌هاي كوتاه‌مدت اعطا مي‌شود.
قرض گيرنده موظف است كه تنها اصل مبلغ وام را بازگرداند.
اين وام فقط مخصوص افراد نيازمند است و پاداش پرداخت اين وام نزد خداوند است.
بانك‌هاي اسلامي در ارائه اين وام به روش‌هاي مختلفي عمل مي‌كنند.
برخي از اين بانك‌ها وام قرض‌الحسنه را صرفا براي سرمايه‌گذاري در خود بانك به متقاضيان ارائه مي‌دهند.
برخي ديگر به همه مشتريان اين وام را پرداخت مي‌كنند.
برخي از بانك‌ها اين وام را صرفا به دانشجويان نيازمند و ديگر بخش‌هاي اقتصادي ضعيف جامعه مي‌دهند.
توليدكنندگان كوچك، كشاورزان و شركت‌هايي كه قادر نيستند از منابع ديگر نقدينگي مورد نياز خود را تامين كنند از متقاضيان اين وام‌ها هستند.
منبع : بانکی
صندوق سرمايه‌گذاري اسلامي
صندوق سرمايه‌گذاري اسلامي يكي از بخش‌هايي است كه در نظام مالي اسلامي به سرعت رشد كرده است.
در سراسر دنيا تقريبا 100صندوق سرمايه‌گذاري اسلامي وجود دارد.
جمع كل دارايي‌هاي مديريت شده در اين صندوق‌ها نزديك به 5ميليارد دلار است كه سالانه 12 تا 15درصد نيز رشد مي‌كند. نظر به علاقه روزافزون به بانكداري اسلامي، تعداد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري روزبه‌روز بيشتر مي‌شود.
در كشورهاي غربي نيز بانكداري اسلامي علاقه‌مندان زيادي پيدا كرده است.
با وجود اين موفقيت‌ها، برخي از نيازهاي سرمايه‌گذاران در اين بازارها برآورده نشده و تعدادي از اين صندوق‌ها بسته شده است.
اغلب اين صندوق‌ها دارايي‌هاي شخصي، دارايي موسسات تعاوني و سرمايه‌گذاري‌هاي كوچك را مورد هدف قرار داده‌اند كه بين 50هزار تا يك‌ميليون دلار را شامل مي‌شود.
بازارهاي هدف براي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري اسلامي متفاوت هستند.
برخي از آنها سرمايه‌هاي بازارهاي محلي كشور مالزي و برخي ديگر سرمايه‌هاي كشورهاي حاشيه خليج‌فارس را هدف قرار داده‌اند.
برخي ديگر به سرمايه‌هاي خاورميانه چشم دوخته‌اند.
در عين حال برخي از آنها براي عدم توفيق در دستيابي به بازارهاي محلي و موفق نشدن در جذب سرمايه‌هاي جوامع اسلامي مورد شماتت قرار گرفته‌اند.
از آغاز به‌كار صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري اسلامي در دهه 1990، شاهد ايجاد شاخص سهام اعتباري به وسيله شاخص بازار اسلامي داوجونز و سري شاخص جهاني اسلامي FTSE بوده‌ايم.
وب‌سايت failaka.com شرح فعاليت صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري اسلامي و فهرستي از اين صندوق‌ها را در سراسر جهان ارائه كرده است.
دنیای اقتصاد
فلسفه بانكداري اسلامي
شريعت اسلامي تنها ربا (بهره) را حرام اعلام كرد، اما ساير درآمدهاي سرمايه را ممنوع نكرده است.
به عبارت ديگر هر گونه پيش‌شرط براي انتفاع از اصل سرمايه و بدهي ممنوع اعلام شده است.
براساس اصول اسلامي شيوه اجرايي و به‌كارگيري سرمايه در يك پروژه و موارد ايجاد شغل از اهميت ويژه برخوردار است.
با الهام از آيه 275 سوره دوم قرآن كريم، سوره بقره ممنوعيت كار و درآمد بدون ريسك موجب مي‌شود كه فعاليت‌هاي مالي در اسلام دارايي‌هاي واقعي با ارزش افزوده همراه باشد.
بانكداري اسلامي بر تقسيم ريسك، دادوستد فيزيكي كالا، درگيري مستقيم با تجارت و كار، اجاره و قراردادهاي ساختماني با استفاده از عقود مختلف شرعي استوار است، همچنين بانكداري اسلامي با مديريت دارايي به منظور افزايش درآمد عمومي است.
تقسيم ريسك و مديريت آن براي دستيابي به حاكميت مشاركت و همكاري در انجام پروژه‌ها يكي از اهداف بانكداري اسلامي است.
سود در اسلام پاداش نام دارد و فعاليت‌هاي مبتني بر تقسيم ريسك و استفاده از منابع براي بالابردن ارزش سرمايه مجاز شمرده شده است.
معاملات مالي مجاز از سوي شريعت اسلامي بايد مبتني بر ارائه كالا، خدمات و منافع باشد.
اين سياست براي برخورد و تعامل بهتر سياست‌هاي پولي و مالي و ايجاد نظم بيشتر مورد توجه قرار دارد.
به‌علاوه اسلام اجاره دارايي و حق عمري و رقبي و دريافت اجاره‌بها را مجاز دانسته است
منبع :دنیای اقتصاد