دکلمان یا كندگي شبكيه چيست ؟
دکلمان یا كندگي شبكيه چيست ؟
كندگي شبكيه چيست؟
·علت كندگي شبكيه چيست؟
·علائم كندگي شبكيه چيست؟
·چه كساني در خطر كندگي شبكيه اند؟
·انواع مختلف كندگي شبكيه چيست؟
·درمان كندگي شبكيه چيست؟
·مراقبتهاي پس از عمل جراحي كندگي شبكيه چيست؟
·بازگشت ديد پس از عمل جراحي كندگي شبكيه چگونه است؟
·آيا پس از عمل محدوديت فعاليت لازم است؟
·آيا احتمال كندگي مجدد شبكيه در چشم عمل شده وجود دارد؟
ا سامي ديگر :جدا شدگي پرده شبكيه، دتچمنت رتينR.D) )
كندگيشبكيه چيست ؟شبكيه لايه اي شفاف و نازك از بافت حساس به نور است كه قسمت داخلي كره چشم را مي پوشاند و تصوير دنياي خارج روي اين لايه حساس تشكيل مي شود (همانند فيلم در دوربين عكاسي ) ، اين ساختمان پيامهاي بينايي را از طريق عصب بينايي به مغز مي فرستد . عصب بينايي رابط بين مغز و چشم مي باشد.
واژه كندگي شبكيه به جدا شدن لايه حساس شبكيه از لايه پوششي زير آناطلاق مي شود و بدين ترتيب تصوير دنياي خارج روي آن بخوبي تشكيل نشده و باعث اختلال ميدان بينايي و به دنبال آن كاهش شديد بيناييمي گردد و در صورت عدم درمان در نهايت باعث نابينائي مي شود .
علت كندگي شبكيه چيست؟
اكثر موارد كندگي شبكيه در اثر ايجاد سوراخ يا پارگي در شبكيه و نفوذ مايع داخل چشم به زير آن اتفاق مي افتد. سوراخ يا پارگي شبكيه اغلب بدنبال تغييرات ساختماني زجاجيه چشم ( مايع شفاف ژله اي كه قسمت مياني چشم را اشغال مي كند) ايجاد مي شود. اين جسم در چند نقطه از ديوارة خلفي خود به شبكيه متصل شده و با چروكيدگي ، بخشهايي از شبكيه را با خود مي كشد و در روي شبكيه سوراخ يا پارگي ايجاد مي كند. برخي موارد سوراخ يا پارگي ها در شبكيه هايي كه بطور مادرزادي يا در اثر نزديك بيني بالا نازك و مستعد پارگي هستند، اتفاق مي افتد.
علائم كندگي شبكيه چيست؟
ظهور ناگهاني لكه يا جرقه هاي نوراني يا حالت مگس پران در ميدان بينايي مي تواند نشانه هاي پارگي يا كندگي شبكيه باشد . گاهي جداشدگي هاي شبكيه بدون مشاهده مگس پران و جرقه هاي نوراني عارض مي شود و در چنين مواردي بيمار متوجه حالت موجي يا آب گرفتگي در بينايي خود يا ظهور سايه اي سياه در بخشي از ديد محيطي اش مي گردد . پيشروي بيشتر كندگي شبكيه، ديد مركزي را تار مي كند و آسيبهاي قابل ملاحظه اي به بينايي فرد وارد مي كند. كندگي شبكيه تقريباً يك اورژانس چشم پزشكي است و هر فردي كه متوجه علائم و نشانه هايي از كندگي شبكيه گردد ، بايد فوراً جهت معاينه كامل به چشم پزشك مراجعه كند.
چه كساني در خطر كندگي شبكيه قرار دارند؟
هر فردي ممكن است دچاركندگي شبيكه شود، اما برخي شرايط مثل كندگي قسمت خلفي زجاجيه، نزديك بيني شديد، التهابات داخل چشمي، ضربه به چشم يا سر، اعمال جراحي مثل آب مرواريد مي توانند خطر كندگي شبكيه را افزايش دهند. گاهي اين عارضه وراثتي است و حتي احتمال وقوع آن در نوزادان و كودكان نيز وجود دارد.
انواع مختلف كندگي شبكيهچيست؟
سه نوع اصلي وجود دارد : 1- در اثر پارگي شبكيه2- فرم كششي كه بدنبال برخي بيماريها مثل بيماري قند ديدهمي شود. 3- فرم ترشحي كه بدنبال بيماريهايي مانند فشارخون خيلي بالا يا در بيماريهاي التهابي و عفوني مشيميه رخمي دهد. نوع اول با درمانهاي جراحي قابل اصلاح است و در نوع دوم نيز ممكنست نياز به جراحي باشد و فرم سوم نياز به درمان بيماري زمينه اي دارد.
درمان كندگي شبكيه چيست؟
درمان بستگي به نوع كندگي شبكيه دارد، درنوع ناشي از پارگي شبكيه در مراحل اوليه كه هنوز پارگي شبكيه منجر به جداشدگي شبكيه نشده است، پارگي شبكيه با ليزر يا كرايوپكسي قابل درمان است. اين اقدامات معمولاً سرپائي انجاممي شود. طي جراحي ليزر، سوختگي هاي كوچكي در اطراف لبه پارگي ايجاد مي كنند كه بافت حاصل باعث بسته شدن لبه هاي پارگي شده از عبور مايع داخل چشم و تجمع آن زير شبكيه پيشگيري مي كند. در كرايوپكسي هم به طريق مشابهي اطراف سوراخ را فريز مي كنند.
براي درمان كندگي شبكيه با جراحي بيمار بايد در بيمارستان بستري گردد. اعمال جراحي بر اساس نوع و ميزان جداشدگي و پارگي متفاوتند در اعمال جراحي لايه عصبي چشم را كه از لايه زيرين آن جدا شده بهم نزديك مي كنند .
در عمل جراحي اسكلرال با كلينگ (S.B )، باندي از جنس الاستيك بر روي كره چشم دوخته مي شود . در موارد شديد عمل ويتركتومي انجام مي شود ، كه عمل سنگين تري است و از داخل چشم انجام مي شود . يعني برش كوچكي روي صلبيه (قسمت سفيد چشم) داده و سپس يك وسيله كوچك را جهت خارج كردن زجاجيه داخل چشم مي كنند، در اين روش يك سرم نمكي يا گاز و يا روغن سيليكون را براي جايگزيني زجاجيه داخل چشم تزريق مي كنند. گاز تزريق شده بتدريج از داخل چشم جذب خواهد شد، ولي روغن طي يك عمل جراحي ديگر بايد از چشم خارج شود .
مراقبتهاي پس از عمل جراحي كندگي شبكيه چيست ؟
1- اكثر بيماران بعد از اين نوع جراحي طي يك تا دو روز اول دچار حالت تهوع و استفراغ مي شوند، لذا دادن آب ميوه هاي شيرين و غذاي كم در اين مدت تا بازگشت اشتهاي بيمار توصيه مي گردد .
2- شستن صورت روز بعد از عمل جراحي بلامانع است.
3- گاهي لازم است پس از عمل جراحي بيمار به مدت 24 الي 48 ساعت هر دو چشمش بسته باشد، در اينصورت چشم سالم فقط در مواقع بسيار ضروري بايد بازگردد و در ساير مواقع هر دو چشم بايد بسته باشد . اين عمل به موفقيت عمل جراحي كمك خواهد نمود.
4- اگر طي عمل جراحي داخل چشم، گاز تزريق شده است، بيمار بايد در چند روز اول سرخود را در وضعيت خاصي قرار دهد . رعايت اين وضعيت كه با توجه به محل پارگي و نوع عمل انجام شده ، توسط پزشك معالج براي بيمار توضيح داده مي شود، در روزهاي اول پس از عمل جراحي بسيار مهم است، زيرا با گذشت زمان گاز داخل چشمي
جذب شده و اثر بخشي آن از بين خواهد رفت .
5- اگر طي عمل جراحي داخل چشم روغن تزريق شده باشد، بيمار بايد در چند روز اول پس از عمل بر روي شكم بخوابد و در صورتيكه وضعيت خوابيدن روي شكم را نمي تواند تحمل كند بايد در حالت نشسته و ايستادهصورت خود را رو به پايين قرار دهد.
6- استراحت بيمار پس از عملنسبي است .
7- پس از عمل، معمولاً از قرص هاي كورتيكواستروئيدي(كورتون) استفاده مي شود كه اغلب پس از يك هفته تا ده روز بعد از عمل قطع مي شود. استفاده از كورتون جهت كاهش التهاب و كمك به سير بهبودي بيماري است و با وجود عوارض جانبي، مصرف آن الزامي است مگر آن كه پزشك معالج تصميم ديگري اتخاذ كند.
8- بخيه هاي چشم دو نوع مي باشند: بخيه هاي عمقي، كه دائمي بوده و برداشته نمي شوند و بخيه هاي سطحي، كه اگر پس از 2 تا 3 هفته نيفتاده باشند توسط پزشك معالج برداشته مي شوند.
9- پس از ترخيص در تاريخ هاي تعيين شده جهت معاينه مراجعه كنيد.
10- نماز خواندن از روز عمل بلامانع است ( سجده كردن نيز مانعي ندارد )
11-زمان حمام كردن را حتماً از پزشك خود سوال كنيد. معمولاً اگر عمل جراحي با عارضه اي توام نباشد بعد از روز پنجم مي توان حمام كرد.
12- مطالعه، تماشاي تلويزيون و فعاليتهاي عادي زندگي مانعي ندارد به شرطي كه نحوه صحيح قرارگرفتن سر ، رعايت شود.
13- در روزهاي بعد ازعمل، خطر ايجاد التهاب و عفونت زودرس يا ديررس وجود دارد . در ضمن به علت نوع خاص عمل جراحي اسكلرال باكلينگ، به ندرت احتمال عفونت محل جراحي و انتشار آن به داخل چشم وجود دارد.
بنابر اين به محض ايجاد درد دائمي چشم، قرمزي ، حساسيت به نور ، كاهش ديد و ترشح چركياز چشم فوراً به پزشك خود مراجعه كنيد. در صورتي كه به جراح خود دسترسي نداشتيد به درمانگاه اورژانس چشم مراجعه كنيد.
14- تعداد روزهاي بعد از عمل را هميشه بخاطر بسپاريد و در هر مراجعه يادآوري كنيد.
15- پس از عمل مسافرت با اتومبيل و قطار بلامانع است. مسافرت با هواپيما در صورتي كه گاز يا هوا در چشم باشد، بايد با نظر پزشك معالج انجام شود.
در روزهاي اول پس از عمل بيمار بايد از صعود به ارتفاعات و پرواز با هواپيما خودداري كند.
16- بعد از عمل جهت محافظت از محل عمل و ضربه به چشم، از محافظ پلاستيكي (شيلد) به مدت 2 تا 3 هفته استفاده كنيد. روزها مي توانيد از عينك و شبها از شيلد استفاده نمائيد. محافظ پلاستيكي قابل شستشو است. روزانه آن را با آب و صابون بشوئيد و سپس روي چشم خود قرار دهيد.
17- مصرف قطره هاي چشمي حداكثر 1 تا2 ماه پس از عمل لازم است و ادامه داروها حتماً بايد تحت نظر پزشك معالج باشد. از مصرف خودسرانه داروها جداً خودداري كنيد.
18- در هر مراجعه داروهاي مصرفي را با خود بياوريد و نام آنها را نيز ياد بگيريد چون اولاً ممكن است داروخانه مشابه دارو و يا داروي ديگري داده باشد كه حتماً بايد كنترل شود و يا به علت تشابه ظاهري برخي قطره ها و ديد كم بيماران، داروها جابجا مصرف شوند.
19- هيچ گاه اطراف چشم را با پارچه هاي خشن يا دستمال كاغذي تميز نكنيد. زيرا اين كار ممكن است باعث خراش قرنيه شود. براي پاك كردن چشم مي توان از پنبه تميز استفاده كرد.
بازگشت ديد پس از عمل جراحي كندگي شبكيه چگونه است؟
در صورتيكه قبل از عمل جراحي ديد بيمار كم نشده باشد، پس از عمل جراحي موفق با جلوگيري از پيشرفت كندگي شبكيه، ديد قبلي بيمار حفظ خواهد شد و چنانچه ديد بيمار قبل از عمل جراحي كم شده باشد، پس از عمل موفق ديد بيمار بطور تدريجي افزايش خواهد يافت و پس از چند ماه به وضعيت نهايي خواهد رسيد. گاهي علي رغم عمل موفق شبكيه، ديد بيماردچارافت خواهد شد. همچنين ممكن است پس از عمل، فرد نياز به عينك پيدا كند يا شماره عينك قبلي وي تغيير نمايد .
در چند روز اول پس از عمل بعلت خراش قرنيه يا وجود گاز داخل چشم، بينايي كم است كه پس از چند روز مشكل برطرف خواهد شد.
