سفینه ی فضایی glast در حینی که در بالای زمین چرخش می کند منبع کیهانی اشعه گاما را رصد خواهد کرد

هنگامی که ناسا جدیدترین رصدخانه ی فضایی اش را پرتاب می کند ، فیزیکدانان در دانشگاه کالیفرنیا ، سانتا کروز شاهد محصول تلاش سخت 16 ساله خود که به مدار پرتاب شده خواهند بود .http://www.parssky.com/picture/20098...Color_Logo.jpg
تیم UCSC ( UC Santa Cruz) ( UC=University of California )یک تلاش بین المللی را برای ساختن بزرگترین سیستم آشکارساز اشعه گاما ( GLUST ) ( Gamma-ray Large Area Space Telescope ) رهبری می کرد . این محصول در روز 11 ژوئن ساعت 12:05 عصر از سکوی Canaveral پرتاب شد
GLAST جهان را در دورترین نقاط آن برای یافتن پاسخ پرسش هایی درباره ماده ی تاریک ، سیاه چاله ها و انفجارهای اشعه ی گاما جستجو خواهد کرد . دانشمندان از تلسکوپ مدارگرد شناسایی هزاران منبع ناشناخته ی پرتو گاما را انتظار دارند . با حساسیت فوق العاده و زمینه ی دید وسیعی که GLAST دارد این اولین تلسکوپ با قابلیت اسکن تمام آسمان در 3 روز عادی است .

Bill Atwood که کمک پروفسور فیزیک مرتبط با SCIPP ( Santa Cruz Institute for Particle Physics ) در UCSC است گفت GLAST این پتانسیل که به سوالات اساسی علمی پاسخ دهد را دارد . این وسیله حتی شاید موفق به کشف ذرات فرضی ای شود که هنوز با فیزیک تایید نشده اند .
http://scipp.ucsc.edu/%7Eatwood/Atwood.jpeg
آتوود : " ذرات بنیادی آجرهای سازنده ی جهان اند ، اگر ما خصوصیات آنها را به خوبی بفهمیم فکر ما در مورد چگونه زاده شدن جهان و سیر تکامل آن باز می شود "
دو جزء اصلی GLAST عبارتند از LAT ( Large Area Telescope ) و GBM ( GLAST Burst Monitor ) یعنی تلسکوپ دید وسیع و آشکار کننده انفجار GLAST ، تیم UCSC مسئولیت قسمت LATرا به عهده دارد که یک سیستم آَشکارساز اشعه ی گاما ( که با نام Tracker شناخته می شود ) است که از تکنولوژی سیلیکون نواری ساخته ی SCIPP بهره می برد .
از سال 1992 هنگامی که Atwood روی مرکز شتابدهنده ی خطی در Stanford ، SLAC ( Stanford Linear Accelerator Center ) کار می کرد ایده ی ساخت LAT را در ذهن می پرورانید . یکی از فیزیکدانان UCSC به نام Robert Johnson بعد از چند سال به Atwood پیوست تا به او در راه اندازی آنچه در ذهن داشت و تبدیل آن به واقعیت کمک کند و او مسئولیت اولیه ی مدیریت و پی گیری ماجرا را به عهده گرفت .
http://scipp.ucsc.edu/%7Ejohnson/ind...s/image001.jpg
جانسون : " همکاران در ایتالیا و ژاپن نقش بزرگی را در این پروژه بازی کردند ، باریکه های سیلیکونی آشکارساز ( 11000 مورد ) در ژاپن ساخته و تست شد بعلاوه سرهم سازی و تست های محیطی در ایتالیا انجام شد . "
وزن LAT به 3 تن می رسد و شامل میلیون ها قسمت الکترونیکی ، بیشتر در قسمت یابنده می باشد که هر یابنده شامل 73 متر مربع از آشکارگرهای باریک سیلیکونی هستند ، علارغم اندازه و پیچیدگی ای که LAT دارد جانسون راهی برای به کار انداختن کل سیستم فقط با 160 وات قدرت پیدا کرد .
بعد از این سالها تقریبا 11 نفر از دانشجویان دانشگاه UCSC ( 6 دانشجوی فارغ التحصیل که هم اکنون 2 نفر از آنها با جانسون کار می کنند و 5 فیزیکدان فوق دکترا ) مسئولیت قسمت مکانیکی این دستگاه را به عهده گرفته اند . تیم بر آن شد که یک ساختار محافظ کربنی را برای اطمینان از سالم ماندن یابنده از آنچه Atwood شرح داده بود " آتش و گوگرد " بسازد تا سرانجام از پایگاه موشک سنگین دلتا 2 در ماه ژوئن پرتاب شود .
ابتدا GLASTدر مدار جریان مستقیمی از اطلاعات راجع به منابع اشعه ی گاما را برای آنالیز نزد اخترفیزکدانان خواهد فرستاد . اشعه ی گاما نوعی از تابش پر انرژی از تابش های الکترومغناطیس است ، این تابش میلیون ها تا بیلیون ها برابر پر انرژی تر از نور مرئی است .
اخترفیزیکدانان امیدوارند که GLAST فهم بهتری از ماده ی تاریک به آنها بدهد . ماده ی اسرار آمیزی که پنداشته می شود که بیشتر سهم ماده ی جهان ما در اختیار اوست ، گرچه حضور آن را تنها از روی اثر گرانشی آن می توانیم دریابیم .
جانسون : " این که نشانه ای از ماده ی تاریک ببینیم خیلی هیجان انگیز است گرچه من روی این موضوع شرط نمی بندم "
چیز زیادی در مورد ماهیت ماده ی تاریک نمی دانیم اما تئوری قوی ای وجود دارد که می گوید ماده ی تاریک تشکیل شده از WIMPها (weakly interacting massive particles ) این ذرات تئوری در اثر برخورد نابود و از خود تابش گاما گسیل خواهند کرد .
David Smithبه عنوان دستیار پروفسور در دانشگاه UCSC گفت : " یک نقطه در آسمان که اشعه ی گاما به یک واحد انرژی ساطع می کند می تواند یک ماده تاریک مرده را به ما نشان دهد همه جا مهمانی خواهد بود اگر ما همچین نشانه ای را ببینیم .
http://physics.ucsc.edu/people/facul...ges/smithd.jpg
در میان منابع اصلی اشعه ی گاما gigantic ها قرار دارند سیاه چاله های فعالی که در مرکز کهکشان ها قرار دارند هنگامی که ماده به درون این سیاه چاله ها سقوط می کند انرژی را به فرم تابش گاما و سایر تابش های پر انرژی از خود ساطع می کند . ستارگان نوترونی که در اثر رمبیده شدن مرکز ستارگان پرجرم ایجاد می شوند نیز منبع دیگری از اشعه ی گاما به شمار می روند . میدان های قوی مغناطیسی که به دور ستارگان نوترونی چرخش می کنند میدان الکتریکی بوجود می آورند که باعث شتاب گرفتن ذرات تا انرژی های بالا می شود و هنگامی که این ذرات پر انرژی به صورت مغناطیسی منحرف می شوند نتیجه اشعه ی گاما می شود .
حتی روشنتر از سایر منابع این تابش ، ستارگان پرجرم مرده هستند که گهگاهی از خود انرژی به صورت پرتو باریکی از اشعه ی گاما آزاد می کنند . به این حالت انفجار پرتو گاما گفته می شود پدیده ای که GLAST به عنوان دومین ابزار خود قصد آشکار سازی آن را دارد .
Smith توضیح می دهد که آشکارسازی های GLAST سود دیگری که برای ما دارد این است که ذرات تابش گاما با دیگر فوتون های نور تعامل می کند و در نتیجه می تواند الکترون و پادش یعنی پوزیترون را تولید کند و در ادامه می گوید " اگر ما منبعی دور دست داشته باشیم و بدانیم که چه مقدار تابش باید به ما برسد اما مقداری از تابش را نداشته باشیم ، ما می دانیم که فرضا باید توسط نور ستارگان بین کهکشانی خورده شده باشند ، دانستن این که چقدر تابش از دست رفته در مقایسه با انتظاری که داشتیم اطلاعاتی راجع به مقدار نور ستارگان بین کهکشانی در آنجا به ما می دهد به علاوه می توانیم در مورد تعداد ستارگانی که درگذشته آنجا بوده اند اطلاعاتی بدست بیاوریم . "
Atwood اضافه می کند " ما در مورد سیر تحول کهکشان ها بیشتر یاد می گیریم این یک مسئله ی بنیادی است و یک موضوع بزرگ که جهان چگونه شروع شد ؟ ما GLAST را به خاطر جهان از دست نمی دهیم "
Johnson گفت : " در این راه مشکلات تکنیکی بسیاری وجود داشت و فشار زیادی برای سر زمان آماده شدن کار اما این واقعا عالی بود هنگامی که در نهایت همه چیز هماهنگ شد "
Atwood اضافه کرد که LHC ( Large Hadrin Collider ) برای کمک به فیزیکدانان به منظور توضیح ماهیت بنیادی ماده امسال شروع به فعالیت خواهد کرد فیزیکدانان UCSC به رهبری کارگردان SCIPP ، Abraham Seiden به ساختن یکی از دو آشکارساز ذرات LHC کمک کردند .
http://www.ucsc.edu/oncampus/art/seiden_a.97-12-15.gif
Atwood در پایان گفت : " سال دیگر هنگامی که تمام این اطلاعات جدید به هم ترکیب می شوند UCSC مکان هیجان انگیزی خواهد شد . "
منابع : ScienceDaily (June 4, 2008) ، www.ucsc.edu