شكل مناسب برای مقطع دودكش، دایره است. باید سعی شود كه دودكشها در دیوارهای داخلی قرار گیرند. قراردادن دودكش در دیوارهای خارجی، بخصوص در منا
اگر قصد ساختن يک سرپناه براى خود داريد کافى است مطابق نقشه رعايت ضوابط فنى و استفاده از مصالح مرغوب، آغاز کنيد. اين گزارش، اين آگاهى را به شما مى دهد که سريع تر اقدام به جلوگيرى از اشتباهات و خطا هاى فنى مجرى ساختمان کنيد و با مطلع کردن مهندس ناظر خود، از بروز دوباره کارى (که بار مالى زيادى به شما تحميل مى کند) و همچنين پوشاندن خطا هاى غيرقابل جبران که مى تواند در آينده صدمات جبران ناپذيرى به ساختمان شما وارد آورد، جلوگيرى کنيد.
براى شروع با انواع اسکلت هاى ساختمان آشنا مى شويد، و در ادامه با جزييات فنى و اجرايى آشنا خواهيد شد.
ساختمان هاى فلزى: در ساخت اين نوع ساختمان ها از پروفيل هاى فولادى در ستون و تير هاى آن استفاده شده است. اجراى سريع، کوچک بودن ابعاد ستون ها (نسبت به حالت بتنى) مقاومت بالاى فولاد در برابر کشش و فشار از جمله مزيت هاى اين نوع ساختمان ها به شمار مى رود، در مقابل زنگ زدگى، خوردگى و ضعف در برابر آتش سوزى از جمله معايب آن به شمارمى رود.
نصب و اتصال اجزاى تير، ستون و پل هاى اين ساختمان ها به دو طريق جوشکارى و يا پيچ و مهره انجام مى پذيرد. در ايران، اکثر ساختمان هاى مسکونى با اسکلت فلزى به روش جوشکارى نصب مى شود.
ساختمان هاى بتنى: ساختمان هايى که اسکلت اصلى آنها از بتن آرمه است را ساختمان بتنى مى نامند. زلزله هاى اخير نشان داده که ساختمان هاى بتنى در صورت اجراى صحيح، مقاومت خوبى از خود به نمايش مى گذارد. همچنين مقاومت در برابر آتش سوزى، اجراى سازه هاى خاص، اجراى معمارى در خور توجه و عملکرد بهتر ديوار هاى آجرى با اسکلت بتنى از مزيت هاى اين نوع ساختمان ها به شمار مى آيد.
ساختمان هاى آجرى: مطابق آئين نامه ۲۸۰۰ زلزله ايران، ساختمان هاى با مصالح بنايى حداکثر بايد داراى دو طبقه (بدون احتساب زيرزمين) باشند.
ساختمان هاى خشتى: استفاده از خشت در ساختمان هاى روستايى و شهر هاى کوچک به دليل شرايط اقليمى انجام مى پذيرد. در مناطق کويرى که روز هاى گرم و شب هاى سرد دارد، بهترين روش سرمايشى و گرمايشى خانه ها استفاده از ديوار هاى قطور خشتى است. اما اين نوع ديوار ها در برابر زلزله آسيب پذير بوده و به صورت آوارى مهيب، جان زيادى را مى گيرد. متاسفانه هنوز آئين نامه اى در کشور براى اين نوع ساختمان ها تدوين نشده است. به غير از موارد فوق، ساختمان هاى پيش ساخته، ساختمان هاى چوبى و ساختمان هاى سنگى نيز بر حسب مناطق خاص خود ساخته مى شوند.
وقتى مى خواهيد خانه اى را بسازيد، چه بتنى باشد و يا فلزى، موارد زير را بايد رعايت کنيد:
ساختمان هايى که بيش از ۴ طبقه و يا ۱۲ متر به بالا هستند بايد با ساختمان مجاور خود فاصله داشته باشند. اين فاصله ها را که اصطلاحاً درز انقطاع مى نامند حداقل يک صدم ارتفاع استيعنى براى ساختمان به ارتفاع ۲۰ متر درز انقطاع ۲ سانتيمتر خواهد بود. وجود اين درز براى حذف و يا کاهش خسارت ناشى از ضربه ساختمان هاى مجاور به يکديگر است. اين درز ها را مى توان با مصالح نرم که در هنگام زلزله به راحتى خرد مى شوند، پر نمود.
پلان ساختمان بايد ساده و منظم باشد و داراى پيش آمدگى و پس رفتگى زيادى نباشد.
بار و تاسيسات سنگين مانند منبع آب در طبقات فوقانى ساختمان قرار داده نشود و سعى شود تا سنگينى ساختمان در پايين ترين سطح ممکن باشد.
اجراى مصالح نما، شيشه ، ديوار هاى جداکننده طورى باشد که هنگام زلزله از سازه جدا نشود.
سعى نکنيد بيش از آنچه که در نقشه سازه آورده شده است، اقدام به تقويت سازه، خصوصاً پل ها و تير ها کنيد. افزايش ابعاد پل يا تير و يا ميلگرد ها ى آن نتيجه عکس خواهد داد.اگر هنگام خاکبردارى به پى (فونداسيون) ساختمان همسايه برخورد کرديد، اقدام به تخريب آن نکنيد. ضمن هماهنگى با مهندس ناظر خود، با يک برگ يونوليت (فوم) اقدام به جداسازى پى ساختمان همسايه با بتن پى ساختمان خود کنيد.
پس از اتمام خاکبردارى و قبل از اجراى بتن مگر (بتنى کم سيمانى که به ضخامت ۱۰ سانتيمتر در زير فونداسيون روى خاک اجرا مى کنند) از محکم و سفت بودن خاک زير فونداسيون مطمئن شويد. در اين مورد حتماً با مهندس ناظر ساختمان خود مشورت کنيد. بار هاى وارد بر ساختمان، همگى در نهايت به پى (فونداسيون) ساختمان منتقل شده تا به زمين برسد. لذا دقت در اجراى مرحله از ساختمان حائز اهميت است. پى ها نيز انواع مختلفى دارند. اما پى رايج ساختمان هاى مسکونى در ايران به صورت پى نقطه اى (تکى يا دوبل) است.پس از خاکبردارى محل پى ساختمان، قبل از آنکه بخواهيد پى را اجرا کنيد، حتماً از مقاومت بستر خاکى که به آنرسيده ايد مطمئن شويد. اگر خاک بستر به راحتى توسط بيل دستى برداشته مى شود، اجراى فونداسيون به تنهايى جوابگو نخواهد بود. از آنجا که اکثر نقشه هاى محاسباتى داده شده به مالکين، بدون بررسى خاک منطقه و آزمايش هاى مربوطه است، لذا فقط به نقشه اکتفا نکنيد و حتماً از کارشناس امر يا مهندس ناظر خود بهره بجوييد. تراکم بستر خاک قبل از اجراى فونداسيون نيز نبايد فراموش شود. بعد از آنکه از خاک زير پى مطمئن شديد، بايد دقيقاً طبق پلان ساختمان (و از هر طرف نيز ۱۰ سانتيمتر بيشتر) سطح را با يک بتن کم عيار به ضخامت ۵ الى ۱۰ سانتيمتر بپوشانيد. سپس بر روى آن اقدام به آرماتوربندى و قالب بندى پى کنيد.براى متصل کردن کليه پى ها به هم بايد از شناژ استفاده کرد. ابعاد شناژ در نقشه هاى محاسباتى موجود است.
به خاطر داشته باشيد که آرماتور هاى شناژ حتماً به درون آرماتور هاى فونداسيون رفته و از مرکز ستون نيز عبور کند. اگر ساختمان اسکلت بتنى باشد، ميلگرد هاى ريشه ستون درون اين شناژ قرار مى گيرد و اگر ساختمان اسکلت فلزى باشد، صفحه ستون همراه با بولت هاى آن. مراقب بستن خاموت ها (آرماتور هاى عرضى که به دور آرماتور هاى طولى و اصلى در شناژ ها بسته مى شوند) باشيد. همانطور که در نقشه هاى سازه تان درج شده است، فاصله خاموت ها از هم درنزديکى ستون ها و پى ها کمتر مى شود. رعايت کردن اين فاصله ها بسيار مهم است ومتاسفانه مجريان جهت راحتى کار خود، کليه فواصل را مساوى در نظر مى گيرند که پس از زلزله آسيب جدى خواهند ديد. همچنين انتهاى کليه خاموت ها (تنگ ها) بايد کاملاً خم شود و خم هاى دو خاموت کنار هم روبه روى يکديگر قرار نگيرند.هنگام بستن ميلگرد هاى پى و شناژ دو نکته را در نظر داشته باشيد البته اين دو نکته در کليه آرماتور بندى هاى اجزاى ساختمان نيز به کار مى رود.
اول اينکه انتهاى ميلگرد هايى که آزاد هستند و ديگر ادامه پيدا نخواهد کرد بايستى به صورت ۹۰ درجه خم شوند. حداقل اندازه اين خم ها بايد ۱۲ برابر قطر آن ميلگرد باشد و مورد دوم طول روى هم قرار گرفتن آرماتور ها است. اگر آرماتور طولى در جايى قطع شد و مجبور شديد براى ادامه ازيک آرماتور ديگر استفاده کنيد بايد حداقل به ميزان ۵۰ برابر قطر آن آرماتور، آن دو را روى هم قرار دهيد. کمتر از اين ميزان و يا قرار گرفتن نوک به نوک ميلگرد ها به هيچ عنوان مجاز نيست.
اگر بتن را به صورت آماده خريدارى مى کنيد، از يک کارخانه معتبر تهيه کنيد. اگر اسکلت ساختمان شما بتنى است ريشه ستون ها را مطابق نقشه و قبل از بتن اجرا کنيد. هنگام بتن ريزى، بتن اين ناحيه بايد حسابى متراکم شود. از آنجا که تراکم ميلگرد ها در ناحيه ريشه ستون ها زياد است، ممکن است کارگران وقت و دقت زيادى را صرف اين کار نکنند.
لذا مراقب باشيد که تراکم بتن به خوبى انجام گيرد.اگر جهت قالب بندى فونداسيون خود از آجر استفاده کرديد، حتماً روى آجر ها را کاملاً با نايلون بپوشانيد تا مانع جذب آب بتن توسط آجر ها شويد. اگر از قالب چوبى و يا فلزى استفاده کرديد حتماً آن را با روغن مخصوص (و يا حتىالمقدور با روغن سوخته) چرب کنيد تا موقع جداسازى قالب ها از سطح بتن، بدون آسيبرساندن به بتن کار خود را انجام دهيد. البته مراقب باشيد که آرماتور ها روغنى و چرب نشود.فاصله بين قالب و آرماتور ها را مطابق نقشه رعايت کنيد.
حداقل بين ۵ تا ۷ سانتيمتر بين قالب و ميلگرد بايد فاصله باشد تا با بتن کاملاً پر شود. اگر تحت هر شرايطى پس از بتن ريزى، آرماتور فونداسيون نمايان بود (البته اين ميزان نبايد خيلى زياد باشد، در غير اين صورت بتن ريزى شما ايراد داشته و بايد با مهندس ناظر مشورت نماييد). يکملات پرسيمان با دانه بندى ريز درست کنيد و آن قسمت را بپوشانيد.
در غير اين صورت آن قسمت محل خوبى براى خوردگى آرماتور فونداسيون شما خواهد بود.آب دادن و نگهدارى از بتن را فراموش نکنيد. در واقع اين شما هستيد که مقاومت اصلى بتن را تعيين مى کنيد!
• بتن و بتن ريزى
يکى از کاربردى ترين مصالح مصرفى در ساختمان، بتن است. پى ها (فونداسيون ها)، ستون ها و تير هاى بتنى، بتن مصرفى در سقف هاى تيرچه بلوک، کامپوزيت و... همگى نشانگر اهميت اين ماده ساختمانى به شمار مى روند.بتن تشکيل يافته است از سيمان، شن و ماسه و آب کهبر حسب مقاومت لازم و محل مصرف، ميزان مصالح در هنگام اختلاط تعيين مى شود. بر حسبنوع و محل مصرف، احتمال اضافه کردن مواد افزودنى نيز وجود دارد.
بتن در مقابل نيروهاى کششى ضعيف است بدين جهت براى رفع اين ضعف از ميلگرد يا آرماتور استفاده مى شود که بر حسب محاسبات، قطر و تعداد آن مشخص مى شود.نکات مهمى که در هنگام ساخت بتن بايد در نظر داشته باشيد: سيمان مصرفى خود را بر حسب محل مصرف تعيين کنيد. به طور کلى سيمان پرتلند نوع ۲ براى کار هاى ساختمانى کفايت مى کند. سيمان پرتلند نوع ۵ سيمان ضدسولفات است و براى قسمت هايى از ساختمان که با سولفات در تماس است به کار مى رود. در بعضى از پى هاى ساختمان که ممکن است با خاک و يا آب هاى سولفاته در تماس باشد بايد از اين نوع سيمان استفاده کنيد.شن مصرفى بايد تميز و سخت باشد.
به کار بردن سنگدانه هاى درشت تر از ۲۲ ميليمتر در ساخت بتن آرمه توصيه نمى شود و حداکثر اندازه اى که مى توانيد مصرف کنيد ۴ سانتيمتر است. البته بايد در تعيين شن مصرفى خود به فاصله ميلگرد هاى بسته شده و يا ضخامت دال (قطعه بتنى با ضخامت کم) توجه لازم داشته باشيد.ماسه نيز بايد شسته باشد. از ماسه هاى خاکدار در بتن جداً دورى کنيد در غير اين صورت ضرر آن بيش از اختلاف قيمت ماسه شسته با ماسه خاکدار خواهد بود.آب مصرفى در بتن بهتر است آشاميدنى باشد. در غير اين صورت بايد از آبى استفاده شود که داراى بو و طعم خاصىنبوده و با مواد ديگر نيز آميخته نشده باشد.پس از تهيه مصالح، مطابق دستور العمل داده شده از طرف مهندس ناظر يا محاسب خود، اقدام به اختلاط آنها نماييد. در صورتى که به صورت دستى اقدام به ساخت بتن مى کنيد، ابتدا ماسه و سيمان را با هم مخلوط کرده، سپس شن را به آن بيفزاييد. پس از مخلوط کردن آنها با هم به آرامى آب به آن اضافه کنيد.
به خاطر بسپاريد که بعضى از کارگران بنا به عادتى که در ساخت ملات دارند، مخلوط را به صورتآبخوره درمى آورند که اين کار غلط است و باعث هدر رفتن دوغاب سيمان خواهد شد. (آبخوره يعنى مصالح خشک را به صورت توده تپه اى شکل مخلوط کرده و وسط آن را مانند کوه آتشفشان خالى مى کنند و درون آن آب مى ريزند.)
ساخت بتن توسط دستگاه هاى مخلوط کننده (ميکسر) کيفيت بهترى را به دست مى دهد.
پس از ساخت بتن آن را بايد به محل بتن ريزى انتقال داده و بلافاصله اقدام به بتن ريزى کنيد. اگر بتن در حال سفت شدن بود يا براى راحتى کار خود، هرگز به بتن ساخته شده آب اضافه نکنيد. اگر بتن سفت شده، ديگر قابل مصرف نيست اضافه کردن مجدد آب و يا حتى اضافه کردن آب بيش از اندازه در هنگام اختلاط، مقاومت نهايى بتن را کاهش مى دهد.
مهم ترين نکته اى که در حال اجراى بتن ريزى بايد به آن توجه داشته باشيد، متراکم کردن بتن است، اهميت اين قسمت از کار آن قدر بالاست که اگر پيمانکار بتن ريزى شما، فاقد وسايل مناسب متراکم (خصوصاً ويبراتور ) بود، از شروع کار خوددارى کنيد. ويبراتور که تشکيل شده از يک موتور و شلنگى که سر آن با لرزشى که ايجاد مى کند باعث تراکم بتن مى شود، بهترين وسيله براى اين کار به شمار مى رود.
بتن بايد طورى متراکم شود که کليه ميلگرد ها کاملاً در بتن مدفون شود و هواى محبوس درون بتن کاملاً تخليه شود. عمل ويبره کردن با ويبراتور در حدود ۵ تا ۱۵ ثانيه طول مى کشد و هنگام رو زدن شيره بتن متوقف مى شود. تراکم بيش از حد نتيجه معکوس مى دهد و براى بتن مضراست.
در جاهايى که احتياج داريد سطوح بتن را صاف کنيد (مانند سقف ها و پى ها) کمى صبر کنيد تا آب بتن رو بزند، آن گاه با ماله چوبى اقدام به صاف کردن سطوح کنيد. پس از اتمام عمليات بتن ريزى نگهدارى بتن حداقل به مدت هفت روز بسيار مهم است و در واقع در اين مدت است که بتن مقاومت اصلى خود را به دست مى آورد. تاخير در اين کار باعث از دست رفتن مقاومت بتن خواهد شد. در اين مدت نبايد اجازه دهيد که بتن آب خود را از دست بدهد. در تابستان و يا هواى گرم با آب دادن مداوم بتن و يا پوشاندن سطوح بتنى با چتايى (گونى) خيس مى توانيد آب لازم را تامين کنيد. در روز هاى سرد و هواى کمتر از ۵ درجه سانتى گراد بايد مراقب يخ زدگى بتن باشيد. بتن در اين هوا بايد گرم بماند. در سقف ها که ضخامت کم و سطح زيادى دارند، مى توانيد با روشن کردن بخارى در زير آنها، اين کار را انجام دهيد.
چند نکته را قبل از شروع بتن ريزى به خاطر بسپاريد.
•هرگز اجازه ندهيد ميلگرد ها به قالب چسبيده باشند. (چه در کنار و چه در کف قالب)
•داخل قالب ها بايد کاملاً تميز و عارى از نخاله، خاک و... باشد.
•از تماس مصالحى چون گچ، خاک و... که باعث جذب آب بتن مى شود جلوگيرى کنيد. اين کار را مى توانيد با پوشاندن خاک و يا... توسط نايلون انجام دهيد.
•قبل از بتن ريزى، محل را کاملاً مرطوب کنيد اما آب اضافى درون قالب ها را تخليه کنيد.
•ميلگرد ها بايد عارى از هرگونه چربى، رنگ و... باشد و هيچ گونه جسم خارجى نبايد به آن چسبيده باشد.
•و در آخر؛ موقع جدا کردن قالب ها از بتن سفت شده اين کار را به آرامى انجام دهيد و از ضربه زدن جداً خوددارى
کنيد.
سقف
سقف يک ساختمان نقش انتقال بار به پل ها را دارد. در ايران پرکاربرد ترين نوع سقف ها، تيرچه بلوک، طاق ضربى و کامپوزيت به شمار مى رود.
سقف هاى تيرچه بلوک : در حال حاضر در کشور ما اين نوع سقف کاربرد فراوانى در منازل مسکونى دارد. اجراى ساده و سريع و همچنين استفاده از آن در هر دو نوع اسکلت بتنى و يا فلزى، مجريان ساختمانى را به استفاده از اين روش ترغيب مى سازد. اجزاى اين سقف عبارت است از تيرچه، بلوک، آرماتور هاى حرارتى و بتن ريزى نهايى.
مهم ترين عضو انتقال دهنده نيرو هاى وارده بر سقف تيرچه ها هستند. اگر تيرچه را خريدارى مى کنيد، بايد از سازنده آن مطمئن باشيد. ميلگرد هاى طولى درون تيرچه بايد يکپارچه باشد و به صورت جوشکارى شده نباشد. به دليل آنکه اين ميلگرد ها درون بتن قرار گرفته اند، تشخيص اين موارد امکان پذير نيست. لذا با بازديد از محل ساخت تيرچه ها و يا اطمينان از شرکت فروشنده تيرچه از سلامت تيرچه ها اطمينان حاصل نماييد.
منبع: hmdmahmoudi.blogfa.com
به نقل از وبلاگ اسماعیل محمدی - mohandesi-sakhteman.blogfa.com
