بررسی شیوع تهوع و استفراغ بعد از عمل با بیهوشی عمومی

مقدمه :


موارد تهوع و استفراغ پس از اعمال جراحی که با بیهوشی عمومی انجام می گیرد، در برخی از اعمال جراحی نظیر ارتوپدی بالاتر می باشد . تهوع و استفراغ پس از عمل ، مسئله ای پر اهمیت و گاهی توأم با عوارض جدی است . تمایل روز افزون برای کنترل و پیشگیری از این عارضه ، نیاز به استفاده از ترکیبات کم عارضه وکم هزینه را الزامی ساخته است ( 3)
تاکنون مطالعات بسیاری در زمینه کاهش دادن این عارضه به کمک داروها و روش های مختلف صورت گرفته است . موافق و همکاران (1383 ) در دانشگاه علوم پزشکی تهران مطالعه ای در خصوص مقایسه اثر بخشی لیدوکائین ، دگزامتازون و پروپوفل در کاهش تهوع و استفراغ انجام دادند . در این مطالعه 280 بیمار مذکرکلاس ASA که کاندید عمل جراحی انتخابی ارتوپدی اندام فوقانی با بیهوشی عمومی بودند به طور تصادفی در 4 گروه 70 نفره بررسی شدند که بر اساس این مطالعه لیدوکائین ودگزامتازون در کاهش بروز تهوع و استفراغ پس از جراحی ارتوپدی مؤثر بوده و اثر بخشی آنها به اندازه پروپوفل می باشد (3).

درمطالعه ای دیگر در بیمارستان خاتم الانبیا شهر زاهدان بر روی 160 بیمار مرد درگروه سنی 20 تا 60 سال تأثیر کلونیدین خوراکی قبل از عمل در کاهش تهوع و استفراغ بعد از اعمال انتخابی ارتوپدی اندام بالغین بررسی شد . به گروهی 1/0 میلی گرم کلونیدین قبل از عمل و به گروه شاهد کپسول داروی خالی به عنوان دارونما همراه با CC 50 آب تجویز شد در گروه پلاسبو 32 بیمار ( 40% ) در دوره بعد از عمل هیچ گونه تهوع و استفراغی نداشتند، در حالی که در گروه دریافت کننده کلونیدین 66 بیمار (5/82% ) در دوره بعد از عمل بدون علامت بوده ودارای تهوع و استفراغ نبودند در نتیجه با استفاده از دوز کم کلونیدین خوراکی ، می توان به طور قبل ملاحظه ای تعداد بیمارانی که بعد از عمل جراحی ارتوپدی فاقد تهوع و استفراغ بعد از عمل هستند را افزایش داد (4)
از نظر نوع عمل در اعمال زنان و بعد اعمال چشم بیشترین احتمال خطر بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل مشاهده می شود و در یک کلام اینگونه می توان بیان نمود که خانم هایی که در سنین باروری تحت اعمال جراحی یا زنان بیش ازیک ساعت و بالوله تراشه قرار می گیرند ، بیشترین ریسک تهوع و استفراغ رادارندکه در این مورد پرومتازین موثر است (5)
تأثیر پماد کاپسیکوم بر روی نقاط و جهت کاهش تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی کاتاراکت توسط شیرین پازوکی و همکاران (1387) در دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز بررسی شده است که این مطالعه با هدف تعیین تأثیر طب فشاری با کمک پماد کاپسیکوم در کاهش تهوع و استفراع و میزان نیاز به داروهای ضد استفراغ انجام شد . پس از تجویز همزمان پمادها قبل از بیهوشی در نقاط و دو گروه 100 نفری دریافت کننده ی پماد کاپسیکوم و دارو نما از نظر شدت ودفعات تهوع و استفراغ و نیاز به داروهای ضد استفراغ در طی 12 ساعت بعد از عمل به روش مصاحبه بررسی شدند که شدت تهوع در 6 و 12 ساعت اول بعد از عمل در گروه پلاسبو (دارو نما ) بیش تر از گروه کاپسیکوم بود و از نظر دفعات استفراغ طی 12 ساعت بعد از عمل بین دو گروه تفاوت معنی داری نبوده است در نتیجه به نظر می رسد که تحریک همزمان نقاط و در هر دو دست یک روش آسان غیر تهاجمی و موثر در کاهش تهوع و استفراغ پس از عمل می باشد (4)
Cyclizine آنتی هیستامینی است که به همراه مخدرهای مسکن به عنوان Premedication مصرف می شود و روع تهوع و استفراغ بعد از عمل موثر است داروهای آنتی موسکارینی مثل آتروپین یا هیوسین (اسکوپولامین ) نیزبه عنوان ضد استفراغ می توانند مصرف شوند ولی به خاطر زمان اثر کوتاهشان نسبت به مورفین نمی توانند کاملاً اثر استفراغ آورمورفین را از بین ببرند ( 5)
اثر بتامتازون نیز در پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد از عمل توسط سید عباس جهرمی و همکاران( بهار1381 ) بررسی شده است که هدف از این مطالعه پاسخگویی به این سؤال است که اگر قبل از شروع بیهوشی عمومی از بتامتازون عضلانی استفاده شود میزان تهوع و استفراغ بعد از عمل چه تغییری می کند؟ به این منظور 60 بیمار 40- 20 ساله که در کلاس I تا II بیهوشی قرار داشتند تحت اعمال جراحی انتخابی هرنی و همورئید مورد مطالعه قرار گرفتند قبل از بیهوشی درگروه اول mg 12 ( ml 3 بتا متازون ) و در گروه دوم دارو نما به صورت عضلانی استفاده شد و روش بیهوشی درهر دو گروه یکسان بود نتایج مطالعه نشان می دهد که میزان بروز تهوع و نیز میزان شدت آن طی 6 ساعت بعد از عمل در گروه بتامتازون نسبت به گروه شاهد کاهش قابل ملاحظه ای یافته است . (93%در مقابل 50% ) ولی میزان بروز استفراغ و شدت آن در دو گروه تفاوت قابل توجهی با یکدیگر نداشته است (1).
دکتر کریم ناصری و همکاران در دانشگاه علوم پزشکی کردستان تأثیر طب فشاری روی تهوع و استفراغ بعد از عمل را مورد بررسی قرار دادند بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند درگروه مداخله min 5 قبل از بیهوشی عمومی طب فشاری بوسیلة مچ بند فشاری که در نقطه ی GUAN1 تعبیه شده بود انجام شد که نتایج این مطالعه نشان داد که انجام طب فشاری روی نقطه طب سوزنی ( Pericardium - ) یک روش مفید برای کاهش تهوع و استفراغ در بالغین بعد از عمل جراحی ارتوپدی است و پیشنهاد می کنیم که از این روش در سایر جراحی هایی که با میزان بالاتری از بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل همراه هستند نیز استفاده گردد( 2)
نتیجه گیری
هر دارویی علاوه بر فواید و مزیتهایش عوارضی را هم ایجاد می کند که داروهای عنوان شده در این مقاله نیز از این قاعده مستثنی نیستند. لذا بسته به دستور پزشک برای بیماران با بیماریهای مختلف با توجه به عملکردشان تجویز می شوند . مثلاً پرومتازین اگر چه داروی بسیار خوبی در کاهش میزان بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل محسوب می شود اما به دلیل آرام بخشی و خواب آوری شدیدی که در دوران ریکاوری ایجاد می کند اندیکاسیون کمی دارد .
به همین منظور هدف ما از طرح این موضوع و بررسی داروها و روش های مختلف بیان این پیشنهاد بود که درمان ها وداروهای Safe تری برای درمان این عارضة شایع استفاده شوند . که دراین مقاله روش طب فشاری به عنوان بهترین روش عنوان شده است که دلیل آن هزینة کم و عوارض بسیار کمتر این روش نسبت به روش های دیگر است . بنابراین به دلیل فواید بسیار خوب و اثر بخشی کافی این روش در جلوگیری از بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل ، این روش می تواند درمانی مناسب برای کاهش و یا حتی عدم وقوع این عارضه بعداز عمل در بیماران باشد.




منابع

1-مجله انجمن آنستزیولوژی و مراقبتهای ویژه ایران ، سال 1382 ، ص 58 .
2- مجله پزشکی هرمزگان ، سال دهم ، شماره چهارم ، زمستان 85 ، صفحات 362-357.
3- http: //journals. Tums. Ac.ir
4- www.iranmedex.com
5- www.aj.com