پدافند غیر عامل چیست ؟

پدافند غیر عامل چیست ؟

پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که به بکارگیری جنگ افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.

پدافند غیرعامل به معنای کاهش آسیب‌پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفا با بهره‌گیری از فعالیت‌های غیرنظامی، فنی و مدیریتی است. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازه‌های امن می‌باشد.

در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمان‌ها، صنایع و حتی مردم عادی می‌توانند نقش موثری ایفا کنند در حالیکه در پدافند عامل مانند سیستم‌های ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر، تنها نیروهای مسلح مسئولیت برعهده دارند.

هر چقدر درجه هشیاری مدیریت دفاعی برای بکارگیری پدافند عامل بالا باشد، باز هم دشمن سعی دارد در ساعات نخست تهاجم با واردکردن ضربات سنگین به مراکز مهم دفاعی و مراکز حساس و حیاتی کشور آسیب برساند و برای این کار پرهزینه ترین ابزار را با قدرت آتش سنگین بکار می‌گیرد. معمولاً بعد از روزهای اول و تهاجم هوایی، جنگ زمینی آغاز می‌شود که طی آن زیرساخت‌های حساس و مهم کشور، با همان دقت اولیه ولی با گستردگی بیشتر مورد تهاجم هوایی قرار می‌گیرد. در صورتیکه روحیه دفاعی ملت پس از چند هفته حفظ شود، در مرحله بعدی بمباران افراد غیر نظامی آغاز می‌شود که اکثرا بعنوان خطای نظامی وانمود می‌گردد. طی این مرحله از تهاجم ایجاب می‌کند که تمام ساختمانها در مقابل موج انفجار، ترکش و امکان فروپاشی مقاومت نسبی قابل قبولی داشته باشند و در بخش‌های مناسبی از آنها فضای امن قابل بهره برداری در دسترس باقی بماند.

تهدیدها به دو دستهٔ تهدیدهای طبیعی و انسان ساز تقسیم می‌گردند. تهدیدهای طبیعی (مانند سیل، زلزله و توفان) مشمول پدافند غیرعامل نیستند اما تهدیدهای انسان ساز در این حوزه قرار گرفته و خود به سه دسته تقسیم می‌گردند:

تهدیدهای نظامی: شامل تهاجم هوایی، زمینی و دریایی
تهدیدهای امنیتی: شامل خرابکاری، بمب گذاری و ...
تهدیدهای اتفاقی: شامل آتش سوزی، انفجار مخازن سوخت و یا نشت مواد خطرناک و...

پدافند = پد + آفند
پد = پاد = متقابل يا متضاد
آفند = جنگ و جدال و دشمني دفاع
دفاع يا پدافند دو جزء دارد.

1 - دفاع يا پدافند عامل:
پدافند عامل عبارت از رويارويي و مقابله مستقيم با دشمن و به کارگيري جنگ افزارهاي مناسب و موجود به منظور دفع حمله و خنثي کردن اقدامات آفندي وي مي باشد.

2 - پدافند غيرعامل يا دفاع غيرعامل:
پدافند غیرعامل (Passive Defense) ، مجموعه اقداماتی است که قبل از خطر انجام ميگيرد و در هنگام بروز هرگونه تهديد طبيعي و غيرطبيعي (مانند جنگ) موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های حیاتی یک کشور می گردد.
پدافند غيرعامل به معناي کاهش آسيب‌پذيري در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامي و صرفا با بهره‌گيري از فعاليت‌هاي غيرنظامي، فني و مديريتي است. اقدامات پدافند غيرعامل شامل پوشش، پراکندگي، تفرقه و جابجايي، فريب، مکان يابي، اعلام خبر، قابليت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فريبنده و سازه‌هاي امن مي‌باشد.
در پدافند غيرعامل تمام نهادها، نيروها، سازمان‌ها، صنايع و حتي مردم عادي مي‌توانند نقش موثري ايفا کنند در حاليکه در پدافند عامل مانند سيستم‌هاي ضدهوايي و هواپيماهاي رهگير، تنها نيروهاي مسلح مسئوليت برعهده دارند.
تصاویر زیر نشان می‌دهد که چگونه یکی از کارخانجات مهم هواپیماسازی در آمریکا (متعلق به شرکت لاکهید) در جریان جنگ جهانی دوم برای در امان ماندن از تیررس هواپیماهای ژاپنی مورد اختفا قرار گرفته به طوری که از بالا شبیه یک دهکده متروک به نظر می رسد:

قبل از استتار

http://www.du.ac.ir/fa/images/passiv...ence/befor.jpg

بعد از استتار

http://www.du.ac.ir/fa/images/passiv...ence/after.jpg

تمایز پدافند عامل و غیرعامل



پدافند عامل ابزاری است که نیاز به مدیریت مستقیم و کاربردی انسان دارد و عامل انسان وجه تمایز ایندو می باشد و در شراط عدم حضور انسان، ابزار به خودی خود فاقد اعتبار است

(پدافند عامل)

در پدافند غیر عامل امکانات معماری در زمینه مهندسی جنگ است به گونه ای که بدون ابزار و توانمندی، نیروی رزمی و دفاعی را افزایش می دهد.

نتیجه اقدامات پدافند غیرعامل

.1کاهش سطوح آسیب پذیر کشور در نتیجه افزایش آستانه شکست

.2افزایش قابلیت مدیریت بحران

.3افزایش ضریب امنیتی و ایمنی کشور

.4افزایش هزینه تجارت و ضریب بازدارندگی کشور

.5افزایش پایداری و تداوم فعالیت

.6کمک به حفظ آرامش عمومی

.7ارتقاء آستانه مقاومت مردمی

.8بی اثر کم اثر سازی عملیات های دشمن

.9ایجاد تردید در متجاوز نسبت به شروع تجاوز

حوزه ها و محورهای اساسی پدافند غیرعامل

.1منابع مالی و اقتصادی کشور

.1حوزه صنایع و معادن

.2حمل و نقل، راه و ترابری

.3سلامت، آب، غذا و دارو

.4حوزه انرژی

.5حوزه انرژی دیپلماسی و امنیت

.6حوزه پدافند

.7حوزه مخابراتی

.8حوزه رسانه ها و تبلیغات

مکان یابی به طور اختصار





uانتخاب بهترین و مطلوب ترین نقطه و محل استقرار است، بطوریکه پنهان و مخفی نمودن نیروی انسانی، وسایل، تجهیزات و فعالیت را به بهترین وجه ممکن امکان پذیر سازد.

فواید مکان یابی صحیح

.1نیاز به تسهیلات پدافندی را کاهش می دهد.

.2صرفه جویی در حفظ سرمایه های ملی

.3تقلیل آسیب پذیری

.4ایجاد وضعیت پدافندی مناسب

.5دشمن را در حمله با مشکل و محدودیت مواجه می سازد.

اعلام خطر



uآگاهی و هشدار به نیروهای خودی مبنی بر اینکه عملیات تعرضی قریب الوقوع دشمن، نزدیک می باشد که این سیستم اعلام خطر بخشی از اقدامات پدافند غیر عامل است.(رادار – دیده بانی – آژیر – بلندگو – پیام ها – آگهی ها)