آسیب‌شناسی خانواده تک‌والد
آسیب‌شناسی خانواده تک‌والد
جامعه غربی در آستانه سده بیست و یكم و پشت سر نهادن عصر روشنگری و انقلاب صنعتی با تنگناهایی در عرصه‌های گوناگون دست به گریبان است. نهاد خانواده و چگونگی ازدواج در جوامع غربی، طی دو نسل گذشته دستخوش تغییرات مهمی شده، به گونه‌ای كه حفاظت از كیان خانواده به دغدغه‌جدی اخلاق گرایان در غرب تبدیل شده است.
عواملی چون رشد فزاینده طلاق، زندگی مشترك بدون ازدواج، تولد فرزندان نامشروع، روابط آزاد جنسی، ... تعداد و انواع خانواده‌های تك والدی را افزایش داده است.
این مقاله نگاهی دارد به خانواده‌های تك والدی و پیامدها و تأثیرات آن به خصوص بر كودكان.
دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با تغییرات اساسی در ساختار خانواده در غرب به ویژه ایالات متحده همراه بود. جنبش آزادی زنان آنها را به كار بیرون از خانه ترغیب كرد. دیوید اچ اولسون استاد علوم اجتماعی در دانشگاه مینوستا و صاحب نظر در حوزه خانواده در آمریكا در این باره می‌گوید: «به عقیده من بیشترین رشد طلاق، پس از جنگ جهانی دوم روی داد.
بسیاری از زنان در شرایط جدید پس از جنگ به كار كردن روی آوردند. پس از ساعت كار و بازگشت همسرانشان به منزل، روابط گذشته جای خود را به روابطی سست و متزلزل داد. در چنین شرایطی، بسیاری دیگر از زنان با امید یافتن زوج مناسب‌تر دست به طلاق زدند.» علاوه براین، حركتی كه علیه فرهنگ و سنت‌ها آغاز شده بود، اشكال جدیدی در روابط جنسی مطرح كرد كه در نتیجه آن زوج‌های بسیاری بدون ازدواج با هم زندگی می‌كردند.
افزایش میزان طلاق كه در سال ۱۹۹۶ حدود ۵۰ درصد بود، نیز به ایجاد انواع جدید خانواده كمك كرد. مگان ویلیامسن نویسنده و جامعه‌شناس و محقق مسایل اجتماعی می‌نویسد: «هم زمان با افزایش مشاركت زنان به عنوان نیروی كار، نرخ باروری با كاهش جدی روبه‌رو شد و نرخ طلاق در میان جمعیت ایالات متحده افزایش یافت.»
ویلیامسن در باره رشد روز افزون طلاق در جامعه آمریكا می‌گوید: «در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ تعداد طلاق‌ها در ایالات متحده بیش از دو برابر شد كه بالغ بر یك میلیون طلاق سالانه را شامل می‌شود.»
خانواده تك‌والدی از دهه ۱۹۶۰ در مغرب زمین رواج روزافزون یافته است. در این خانواده‌ها فرزندان تنها با یكی از والدین خود و در اكثر موارد با مادر زندگی می‌كنند.
الوین تافلر در كتاب موج سوم خود، این الگوی جدید از خانواده كه مبتنی بر مادر مداری است را نماد جوامع صنعتی جدید معرفی می كند.
آندره میشل خانواده‌های آمریكایی را به سه دسته تقسیم می‌كند كه نوع سوم آن، خانواده‌هایی عبارت از مادر و فرزندان است. آمار كشورهای اروپایی نشان می‌دهد كه بیش از ۵۰ درصد جمعیت این كشورها در دهه پایانی قرن بیستم، در خانواده‌های تك والدینی می‌زیسته‌اند. علاوه بر این دفتر آمار آمریكا گزارش داد كه در سال ۲۰۰۰ حدود ۱۲ میلیون خانواده تك والدینی وجود دارند.
محققان اجتماعی در نشریه پیام یونسكو، علت اصلی ظهور و گسترش خانواده‌های تك والدی را كاهش ازدواج رسمی، زندگی مشترك بدون ازدواج، فردگرایی مفرط، گرایش به طلاق و ساده‌سازی تشریفات طلاق در این گونه كشورها دانسته‌اند.
صاحب نظران غربی برای كاهش پیامدهای منفی این گونه خانواده‌ها و در كل افول خانواده در غرب، به فكر راهكارهای اساسی هستند. آدام بورسوا محقق مسایل اجتماعی در ایالت ایلی نویز آمریكا معتقد است كه باید خانواده‌های سنتی و مستحكم ایجاد كنیم كه در طول حیات كودك تداوم داشته باشد.
از نظر وی هیچ یك از پدر و مادر نباید به تنهایی مسئولیت فرزند را به عهده بگیرد و برای حل معضل خانواده‌های تك والدی باید فرزند‌دار شدن خارج از چهارچوب این خانواده ممنوع شود.
میگنا
