ملاک‌های دخترانه و پسرانه در همسرگزینی
ملاک‌های دخترانه و پسرانه در همسرگزینی
پسران، ملاک های مرتبط با زیبایی و دختران ملاک های مرتبط با توانایی مالی مرد و قابل اتكا بودن او را بیشتر ترجیح می‌دهند.
انتخاب همسر یکی از مهمترین انتخاب‌های زندگی هر فرد است که می‌تواند مسیر زندگی او را تغییر بدهد و سرنوشت سالهای بعدی زندگی را به شکل دیگری رقم بزند. اما ملاک‌هایی که دختران و پسران برای گرفتن این تصمیم دارند با هم تفاوت دارد. تحقیقات مختلف در سالهای اخیر این تفاوت را تایید کرده.
به تازگی یک تحقیق در دانشگاه شهید بهشتی با هدف بررسی ترجیح‌های انتخاب همسر دختران و پسران و مقایسه ملاكهای دو جنس انجام شد. 375 دانشجو شامل 168 پسر و 207 دختر در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند و مشخص شد ملاک‌های دختران و پسران برای انتخاب همسر با یکدیگر متفاوت است. به طور كلی، پسران، ملاكهای مرتبط با زیبایی و دختران، ملاكهای مرتبط با توانایی مالی مرد و قابل اتكا بودن او را بیشتر ترجیح می‌دهند.
ملاكهای انتخاب پسران و دختران، حاكی از ن است كه برای پسران ملا ك‌های جذابیت عشقی متقابل، سلامتی خوب، فراهم كننده موقعیت نشاط‌انگیز، شخصیت قابل اتكا، ثبات هیجانی و پختگی عاطفی بیشترین اهمیت را دارد و ملاكهای زمینه تحصیلی مشابه، آینده مالی خوب، تشابه در عقاید سیاسی، تشابه مذهبی، دست‌پخت خوب، خانه‌دار بودن، كوشایی و ارتقاجویی كمترین اهمیت را دارد. برای دختران، شخصیت قابل اتكا، ثبات هیجانی و پختگی عاطفی، موقعیت اجتماعی خوب، اهل فرزند و خانواده‌داری، فراهم كننده موقعیت نشاط‌انگیز و اهل معاشرت بودن، مهمترین ملاكها و دست‌پخت خوب و خانه‌دار بودن، خوش قیافه بودن، زمینه تحصیلی مشابه، تشابه در عقاید سیاسی، تحصیلات و هوش و تشابه مذهبی كم‌اهمیت‌ترین ملاک‌ها هستند.
هاشم جبرائیلی، دکتر علی زاده‌محمدی و دکتر محمود حیدری این تحقیق را انجام داده‌اند. این پژوهشگران تغییرات جامعه ایران را از دلایل تغییر ملاک‌های ازدواج می‌دانند.
از نظر آنها از جمله عوامل مۆثر در تحول وضع ازدواج جمعیت ایران، عبارت‌اند از: افزایش شهرنشینی، فروپاشی خانواده گسترده و شبکه خویشاوندی، افزایش سواد عمومی و تحصیلات، به ویژه تحصیلات زنان و اشتغال بیشتر زنان در فعالیت‌های بیرون ازخانواده، افزایش هزینه زندگی، به ویژه هزینه مسكن، جهیزیه، كاهش ارزش اقتصادی و افزایش هزینه فرزند و رواج نسبی تفكر عقلانی. همچنین مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهش دیگری که در اوایل دهه شصت انجام شده بود نشان دهنده تغییراتی در زمینه ملاكهای انتخاب همسر، از جمله افزایش اهمیت ینده مالی خوب برای دختران و اهمیت زیبایی برای پسران بود.
در طول سه دهه گذشته، چند تغییر در مهمترین ملاكهای انتخاب همسر زنان و مردان ایجاد شده: افزایش اهمیت آینده مالی خوب مردان برای زنان، كاهش اهمیت كوشا و ارتقاجو بودن همسر بالقوه هم برای مردان و هم برای زنان و افزایش اهمیت خوش قیافه بودن همسر برای مردان و كاهش اهمیت این ملاك برای زنان.
در پژوهش دیگری که در سال 1389 در دانشگاه علوم پزشکی زابل انجام شده بود بررسی معیارهای انتخاب همسر بین384 دانشجو نشان داد كه بین بیشترِ معیارهای انتخاب همسر، یعنی تحصیلات عالی، زیبایی ظاهری، مادیات، میزان مهریه، شغل همسر و موقعیت اجتماعی، با جنس دانشجویان ارتباط وجود دارد. بیشترین اختلاف در پاسخ ها مربوط به زیبایی ظاهری و شغل همسر بود که به ترتیب، برای پسران و دختران از بیشترین اهمیت برخوردار بود. پژوهشی دیگری در سال 1388 در بررسی ارزش‌های فرهنگی ازدواج بین 2هزار و 680 دانشجو و دانش موز دختر و پسر ایرانی به این نتیجه رسید كه هم دختران و هم پسران، در رویارویی با الگوهای ارزش سنتی و غیرسنتی ازدواج، بر ارزش‌های سنتی تأكید كمتری می‌كنند و بیشتر به برابری و خودپیروی اهمیت می‌دهند. تحقیقی در سال 1387 با هدف بررسی شاخص‌های جسمانی انتخاب همسر در هزار و 126 دانشجوی دانشگاه شیراز به این نتیجه رسید که هم برای دختران و هم برای پسران، جذابیت جسمانی نقش مهمی در انتخاب همسر دارد.
آنها به چهار ملاك تعهد، پاكدامنی، اخلاق و سلامت هم به عنوان مهمترین ملاكها در گروه زن و مرد متأهل و مجرد اشاره کرده بودند. عوامل مالی نیز ملاکی مهم در انتخاب همسر زنان بود و ملاك ظاهر و قیافه همسر در بین مردان، چه مجرد و چه در متأهل در مقایسه با ملاک‌های دیگر کم اهمیت بود. در 1387 هم یک تحقیق در دانشگاه علوم پزشکی مازندران در بررسی ملاكهای ازدواج 380 دانشجوی دختر و پسر مجرد مشخص کرد اولویت‌های انتخاب همسر به ترتیب اهمیت، از تفاهم اخلاقی، وفاداری، مسئولیت پذیری تا زیبایی و جذابیت رتبه‌بندی می‌شود. معیارهای ارزشمند برای دانشجویان پسر، به ترتیب تفاهم اخلاقی، وفاداری، مسئولیت پذیری، زیبایی و جذابیت ظاهری و شناخت قبل از ازدواج؛ اما برای دانشجویان دختر، تفاهم اخلاقی، وفاداری، رضایت والدین، شناخت قبل از ازدواج، عشق و علاقه، مسئولیت پذیری، زیبایی و جذابیت ظاهری است.
تبیان
