تک بطنی (Single ventricle) / جراحی اطفال

تک بطنی (Single ventricle)

الف. تعریف :



این بیماری یک ناهنجاری مادرزادی نادر است که در آن قلب بیمار فقط یک حفره پمپ کننده (بطن)دارد .در قلب معمولی این حفره های پمپ کننده دو تا هستند که بطن چپ وراست نامیده می شوند . بطن چپ بطور معمول خون پر از اکسیژن را از دهلیز چپ می گیرد و به سراسر بدن پمپ می کند و بطن راست خون بدون اکسیژن را از دهلیز راست دریافت کرده و به ریه ها می فرستد . بنابراین در قلب طبیعی خون اکسیژن دار و بدون اکسیژن با هم مخلوط نمی شوند .
اما در نوزادی که فقط یک بطن دارد خون بدون اکسیژن واکسیژن دار قبل از آنکه از قلب پمپ شوند به آسانی با هم مخلوط می شوند و جریان خون غیر طبیعی پدید می اید . به همین دلیل بافتهای بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کنند و بچه کبود متولد می شود . لبها و ناخنها و نواحی دیگر بدن این نوزاد کبود می باشد و به نام بچه آبی خوانده میشود .این بیماری اگر درمان نشود می تواند منجر به نارسایی قلب و حتی مرگ شود.
ب. علائم بیماری :



1 . کبودی
2 . خستگی خصوصا در خلال گریه کردن و تغذیه
3 . تحمل کم برای فعالیت و ورزش
4 . تنفس سریع و کوتاه
5 . غش کردن
6 . به سختی غذا خوردن و به سختی مکیدن سینه مادر یا پستانک
7 .تاخیر در وزن گیری
8 . رشد کم وتاخیررشد در کل قسمتهای بدن
9 . تعریق
10 . صدای اضافی در قلب که توسط پزشک شنیده می شود.
اگر این بیماری پیشرفته باشد ممکن است علائم نارسایی بزرگ شدن قلب و اختلال در کار قلب و کبد وریه دیده شود.


ج. تشخیص :


تشخیص به کمک معاینه و استفاده از روشهای مختلف تشخیصی زیر صورت می گیرد:
1 . عکس قفسه سینه
2 . نوار قلبی
3 . اکو کاردیو گرام
4 . کاتتریزاسیون قلبی که به کمک آن دریچه ها بررسی میشوند .



د. درمان :


درمان از طریق جراحی و طی دو مرحله جداگانه انجام میشود .


مرحله اول :

اولین مرحله در 6 ماهگی انجام میگیرد که در خلال ان وریدی که به دهلیز راست می آید و خون بدون اکسیژن را به قلب می آورد ٬ بطور مستقیم به شریان ریوی متصل میشود که این شریان خون تیره را به ریه می برد . این راه جدید باعث می شود خون بدون اکسیژن بدون مخلوط شدن با خون اکسیژن دار در بطن ، مستقیما به ریه برود.اما این کار نیمه تمام است زیرا هنوز بعد از این مرحله بچه کبود است،ولی قادر به مقابله با عفونتها است .


مرحله دوم :

جراحی بطور معمول قبل از 3 سالگی انجام می شود . ورید اجوف تحتانی که خون بدون اکسیژن را از قسمتهای پایین بدن جمع می کند به شریان ریوی وصل می شود . حالا تمام خون بدون اکسیژن به ریه می رود . بعد از این مرحله دیگر خون اکسیژن دار و بدون اکسیژن مخلوط نمیشوند و مشکلات کودک بر طرف می شود .



ه. پیش آگهی کودک مبتلا به تک بطنی :


درمان این بیماری از 20 سال قبل کشف شده است . به همین دلیل پیش آگهی آن مشخص نیست و شاید این بیماران در سالهای بعد نیاز به پیوند قلب داشته باشند . البته عملکرد قلب و ریه در کوتاه مدت بهبود می یابد . اما بیمار باید به طور دائم تحت درمان باشد. بعلاوه موارد زیر برای فرد مبتلا به تک بطنی مضر می باشد.
1 . سیگار کشیدن
2 . چاقی
3 . ورزش نکردن
4 . رژیم غذایی نا مناسب مثل استفاده از نمک زیاد
5 . استفاده از الکل
6 . استفاده نامناسب از داروهایی مثل آمفتامین



لازم به ذکر است که ممکن است در طولانی مدت، فرد نیازمند انجام پیوند قلب باشد.

مراقبتهای بعد از عمل :

1 . پرهیز از ورزش زیاد و خستگی زیاد
2 . مصرف مقدار کافی آب
3 . پیشگیری از ابتلا به سرما خوردگی و سایر بیماری ها
4 . معاینه مکررماهیانه توسط پزشک قلب اطفال
5 . استفاده از آنتی بیو تیک زیر نظر پزشک قبل از اعمال جراحی سرپایی و دندانپزشکی



منبع