علت نهی از بردن نام اصلی امام زمان(عج)
اگر دقت کرده باشید، در بعضی از روایات، نهی شده نام حضرت ولی عصر ارواحنا له الفداء برده شود. در برخی دیگر، این محدود به زمان غیبت است و در برخی روایات، نهی به دلیل تقیه و ترس، مطرح شده است.
بعضی از علماء شیعه بر این اعتقاد بوده اند که تا زمان ظهور امام زمان علیه السلام بردن نام ویژه حضرت که همان نام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است، جایز نیست و تنها می توان از القاب ایشان بهره برد که معروف ترین آنها مهدی و قائم و صاحب الامر علیه السلام است.
البته در میان عالمان گذشته و حال، کسانی بر این باورند: نهی از نام بردن، مخصوص به دوره غیبت صغری است که جان حضرت در خطر بوده و اکنون منعی برای نام بردن نیست. ما در این مجال بر آن امدیم که علت این دستور را با بررسی کتب تالیف شده و روایات بیان کنیم.
در غیبت نعمانى از ابو خالد كابلى نقل میكند كه گفت: بعد از رحلت حضرت امام زین العابدین علیه السّلام خدمت امام محمد باقر علیه السّلام رسیدم و عرض كردم فدایت گردم از اخلاص و انس من نسبت به پدر بزرگوارتان و ترسى كه از دشمنان داشتم اطلاع دارید؟ فرمود: بلى، مقصود چیست؟
عرض كردم: پدر بزرگوارتان طورى صاحب الامر را براى من توصیف فرمودند كه اگر او را در راهى ببینم دستش را می‌گیرم؟ امام فرمود: ابو خالد! مقصودت چیست؟
گفتم میخواهم نام او را بفرمائید تا او را بنام بشناسم فرمود: ابو خالد! بخدا قسم از امر عظیمى پرسش نمودى اگر براى دیگرى گفته بودم به تو نیز می گفتم. مطلبى پرسیدى كه اگر برخى از اولاد فاطمه علیه السّلام بدانند او را قطعه قطعه می‌كنند.
نیز در آن كتاب از ابو هاشم جعفرى روایت میكند كه گفت: شنیدهام امام على النقى علیهما السّلام می فرمود: جانشین من فرزندم حسن است ولى چگونه خواهد بود براى شما وضع جانشین او؟!.
گفتم: مگر چه مىشود فدایت گردم؟! فرمود: شما او را نمىبینید و روا نیست كه نام او را ببرید. گفتم پس چگونه او را نام ببریم؟! فرمود: بگوئید حجت آل محمد صلوات اللَّه و سلامه علیه.
در كمال الدین و غیبت شیخ و در كفایة الاثر باسناد دیگر این روایت از سعد بن عبد اللَّه اشعرى نیز مذكور است.
و صدوق در كتاب «توحید» از حضرت عبد العظیم حسنى از امام على النقى علیه السّلام نقل میكند كه فرمود: جایز نیست نام امام زمان برده شود تا گاهى که ظهور كند و جهان را پر از عدل و داد نماید بعد از آنكه پر از ظلم و ستم شده باشد.
در كمال الدین از صفوان بن مهران از امام جعفر صادق علیه السّلام روایت نموده كه فرمود: مهدى از فرزندان من و فرزند پنجم امام هفتم است. او از نظرها غائب شود و جایز نیست كه او را بنام یاد كنید.
در آن كتاب از عبد اللَّه ابن ابى یعفور نیز این حدیث از امام ششم منقول است. هم در آن كتاب است كه چون در محضر امام موسى بن جعفر علیهما السّلام از امام زمان سخن بمیان آمد فرمود: ولادت او بر مردم پوشیده می ماند و جایز نیست او را بنام یاد كنند. تا موقعى كه خداوند او را ظاهر گرداند و بوسیله او زمین را از عدل و داد پر كند از آن پس كه پر از ظلم و ستم شده باشد.
و نیز در كمال الدین از حضرت عبد العظیم حسنى از امام محمد تقى روایت شده كه فرمود: قائم كسى است كه میلادش بر مردم پوشیده میماند و خودش غائب مىشود و بردن نامش حرام میباشد و خود همنام و هم كنیه رسول خداست. در كفایة- الاثر از ابو عبد اللَّه خزاعى از اسدى نیز این روایت نقل شده است.
شیخ صدوق در كمال الدین از پدرش على بن بابویه و استادش ابن ولید قمى از حمیرى روایت نموده كه گفت: با احمد بن اسحاق نزد عثمان بن سعید عمرى (نائب خاص امام زمان علیه السّلام) بودیم. من به عثمان بن سعید گفتم: همان طور كه خداوند بحضرت ابراهیم (كه از خدا خواست چگونگى زنده شدن مردگان را باو بنمایاند) می‌فرماید: مگر بقدرت من و روز رستاخیز ایمان ندارى و ابراهیم گفت: ایمان دارم ولى میخواهم اطمینان قلبى پیدا كنم، من نیز از شما می پرسم، آیا امام زمان را دیدهاى؟ گفت: آرى دیدهام و گردن او نیز مانند اینست- و با دستهاى خود اشاره بگردن خود نمود- گفتم نام مباركش چیست؟ گفت از پرسش این مطلب بپرهیز. زیرا در نزد دشمنان ما مسلم شده كه نسل عترت طاهره قطع گردیده است.
در كافى از على بن محمد از ابو عبد اللَّه صالحى روایت نموده كه بعد از رحلت امام حسن عسكرى علیه السّلام شیعیان از من خواستند (كه توسط نواب امام زمان) از نام و محل حضرت جویا شوم. من نیز سۆال كردم و این جواب بافتخار من صادر گشت:
«اگر بگویم نامم چیست، شهرت می دهند، و اگر جایم را نشان دهم مردم را بدان جا راهنمائى می كنند».
در كمال الدین از على بن عاصم كوفى نقل میكند كه در چند توقیعى كه از ناحیه مقدسه امام زمان ارواحنا فداه صادر گشته نوشته بود: هر كس در محفلى مرا بنام یاد كند ملعون است ملعون. نیز در كمال الدین از محمد بن همام نقل میكند كه گفت از محمد بن عثمان قدس اللَّه روحه شنیدم كه میگفت: توقیعى بخط امام زمان صادر شد كه: هر كس در محفلى مرا بنام یاد كند لعنت خدا بر او باد.
هم در آن كتاب از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده كه فرمود: صاحب الامر مردى است كه جز شخص كافر او را بنام یاد نمیكند.
باز در آن كتاب از ریّان بن صلت روایت میكند كه گفت: راجع به ولى عصر از حضرت امام رضا علیه السّلام سۆال كردم. فرمود: شخصا دیده نمیشود و نامش را نمىبرند.
و هم در آن كتاب است كه: امام محمد باقر (علیه السلام) فرمود: عمر بن الخطاب از حضرت امیر المۆمنین علیه السّلام پرسید: نام مهدى چیست؟ فرمود: نامش را نمیگویم.
چه كه حبیبم رسول خدا با من پیمان بسته كه نام او را بكسى نگویم تا زمانى كه خداوند او را برانگیزد. و این از اسرارى است كه خداوند نزد پیغمبر ودیعه گذارده بود. در غیبت شیخ نیز این روایت را آورده است.
با توجه به این مطلب نزد عده ای از عالمان بردن نام امام حرام است. به همین دلیل نام ویژه حضرت را با حروف مقطعه(م.ح.م.د) می نویسند تا هنگام خواندن حدیث یا مطلبی که نام ویژه امام مهدی علیه السلام در آن آمده است، انسان ناخودآگاه آن اسم را تلفظ نکند و به کلمه (م.ح.م.د) که رسید، بداند نام ویژه امام زمان علیه السلام است و نباید به زبان بیاورد.
منابع:
مهدى موعود ( ترجمه جلد 51 بحار الأنوار)، علامه مجلسی
پورتال جامع مهدویت
