انتقاد مشاور وزیر ارشاد از نبود مسئولیت اخلاقی در اطلاع‌رسانی
باید فضا را از نفوذ دروغ‌پردازان گرفت
شایعه‌‌پراکنی و خبرسازی برخی رسانه‌ها علیه دولت در روزهای اخیر شدت گرفته است. این رسانه‌ها با انتشار خبرهایی با اهداف مشخص و غیرواقعی علیه دولت، سعی می‌کنند مسئولان را درگیر مسائل حاشیه‌ای کنند. نکته عجیب در اقدامات غیراخلاقی این رسانه‌ها، تکرار و اصرار بر این‌گونه خبرسازی‌هاست که متاسفانه در سال‌های اخیر آنچنان رواج پیدا کرده است که هم اکنون خود به عنوان یک بحران در سطوح مختلف جامعه مطرح است.
آفتاب- سرویس فرهنگی: در همین زمینه بابک دربیکی، مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد معتقد است که نبود مسئولیت اخلاقی در اطلاع‌رسانی و یا فقدان آگاهی‌های حرفه‌ای موجب نشر این‌گونه خبرها می‌شود.
مشاور وزیر ارشاد در گفت‌و‌گو با آفتاب، اهداف شخصی و سیاسی را یکی از عوامل این حاشیه‌سازی‌ها علیه دولت تدبیر و امید می‌داند و ضمن بیان اینکه دروغ‌پردازان، پیوندهای مختلف اجتماعی دولت را هدف گرفته‌اند، تاکید می‌کند که باید فضا را از نفوذ دروغ‌پردازانی که با استمرار در انتشار دروغ، در پی وارونه جلوه دادن حقایق هستند، گرفت.
***
در خبرها آمده بود که در یکی از موسسات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر جدید از بانوان خواسته که از این پس برای حجاب از چادر استفاده نکنند. آیا این خبر صحت دارد؟
به هیچ وجه صحت ندارد. مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی، همان زمان که در یکی از سایت‌های خبری این دروغ منتشر شد آن را رسما تکذیب کرد. برای سایت‌های مختلف نیز که این کذب را بازنشر کرده بودند تکذیبیه ارسال شد.
اما همچنان برخی از سایت‌ها به بازنشر آن پرداختند.
دقیقا. جالب است که بسیاری از کسانی که این موضوع را در سایت‌های خود بازنشر دادند، ظاهراً به این نکته توجه نکردند که در خبر از مجهولات زیادی استفاده شده بود که ابهامات محتوا را نیز با شکل خبردهی درآمیخته بود. به طور مثال ادعای «شنیده شده است» و نیز عدم ذکر نام موسسه و یا عدم ارائه زمان و مکان و عواملی از این دست، که ابهام را در منبع، محتوا و زمان ایجاد می‌کند، اعتبار زیادی برای نشر خبر باقی نمی‌گذارد. اما متاسفانه شاید نبود مسئولیت اخلاقی در اطلاع‌رسانی در برخی از رسانه‌ها و یا فقدان آگاهی‌های حرفه‌ای موجب بازنشر این خبر شده است. البته نباید از یاد برد که گاهی برخی افراد برای اغراض شخصی و یا سیاسی، مسئولیت‌ها و یا آگاهی‌های حرفه‌ای خود را نادیده می‌گیرند.
یعنی خبر از پایه و اساس شایعه یا دروغ بوده است؟
فارغ از این بحث، هر شایعه‌ای الزاماً دروغ نیست. هر موضوعی که از درجه‌ای از ابهام و اهمیت برخوردار باشد، قابلیت تبدیل شدن به شایعه را دارد. در خصوص این موضوع، شایعه اتفاق نیفتد، بلکه خبر دروغی در میان برخی از رسانه‌ها، به ویژه رسانه‌های مخالف دولت – تاکید می‌کنم مخالف ذاتی دولت نه منتقد دولت- منتشر شد. اما موضوع ظاهراً برای برخی که به دنبال امور عجیب و غریب هستند، آنقدر جذاب بود که حاضر نبودند حتی برای لحظه‌ای فکر کنند که آیا اساساً چنین چیزی امکان‌پذیر است یا خیر و به دنبال اعتبار منبع نیز نباشند و حتی خبر را به طور کامل مطالبه نکنند. می‌توانستند با کمی تلاش، صحت و سقم آن را از منابع رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جویا شوند. البته برای رسانه‌هایی که ذاتاً در جهت به زمین زدن دولت حرکت می‌کنند، صحت و یا سقم خبر ظاهراً مهم نیست، آنچه بیشتر اهمیت دارد، استفاده سیاسی از خبر است. اما فکر می‌کنم رسانه‌های منتتقد دولت که به شکل حرفه‌ای کار می‌کنند، فارغ از وابستگی سیاسی، به دلیل ماهیت حرفه‌ای خود، معمولاً به اعتبار منابع و صحت اخبار و نیز تحلیل‌های واقع‌بینانه‌تر با توجه به تاثیرات آن بر جامعه، اهمیت بیشتری می‌دهند.
به نظر شما چرا چنین دروغ‌هایی اساساً شکل می‌گیرد؟
بخشی از مخالفان دولت که پایگاه اجتماعی مناسبی نداشته، در طول سال‌های گذشته بیشتر به دنبال تقابل نیروهای درون نظام، در جهت حذف و یا تضعیف پایگاه‌های اجتماعی و سیاسی نخبگان ریشه‌دار کشور بوده‌اند تا از این طریق بتوانند خود بر جایگاه آنان تکیه زنند. با اتفاق اخیر و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، عملاً حیات سیاسی خود را در خطر می‌بینند اما همچنان بر ضرورت انجام پروژه خود، اصرار دارند. این بار، برای پیشبرد پروژه خود، بیشتر به دنبال جدایی بخشی از پایگاه اجتماعی دولت هستند که اتفاقاً دولت گذشته در اواخر دورانش، از دست داده بود. در واقع، این تلاش برای جدایی بخش مذهبی و سنتی جامعه از طریق ایجاد حساسیت برای علما و مراجع مذهبی دنبال می‌شود. برای این منظور، فرهنگ و هنر کشور، به دلیل گستردگی موضوعات و تنوع سلایق و دیدگاه‌ها، یکی از مهم‌ترین و آسیب‌پذیرترین حوزه‌های فعالیت هر دولتی است. تا زمانی که بتوانند از طریق یافتن ضعف‌ها و یا نکاتی واقعی، اما با بزرگ‌نمایی و یا تحلیل‌های جهت‌دار، این حساسیت‌ها و واکنش‌ها را برانگیزند، این کار را می‌کنند اما گاهی حاضرند برای شتاب بخشیدن به روند ایجاد حساسیت و یا حتی به قولی داغ کردن فضا، به دروغ‌هایی متوسل شوند که در خود موضوع آنقدر حساسیت باشد که با بازنشر آن در فضای رسانه‌ای، اذهان جامعه را مشوش کنند. با این تشویش در درازمدت و با استمرار دروغ‌های خود، گاهی ذهنیت‌ها را خراب می‌کنند و در بزنگاه‌ها می‌توانند با استناد به همان دروغ‌‌ها -هر چقدر هم از سوی مقامات تکذیب شوند- زهر سیاسی خود را وارد پیکر رقیب کنند. هدف وسیله را برای این افراد توجیه می‌کند. این نیروها به راحتی دروغ می‌گویند و اساساً برای دستیابی به اغراض سیاسی و یا شخصی خود از هیچ حرکتی اخلاقی و یا غیراخلاقی ابا ندارند.
رویکرد کلی شما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص چیست؟
در قبال چنین حملاتی، دو نوع واکنش وجود دارد؛ سلبی و ایجابی. به هر حال ما مجبور هستیم برای روشن شدن اذهان جامعه، کذب بودن برخی ادعاها را بیان کنیم اما آنچه اهمیت بیشتری دارد، آگاه‌سازی جامعه نسبت به ماهیت فعالیت‌های فرهنگی و هنری است و نیز در عین حال ارائه اخبار واقعی به جامعه. اطلاع‌رسانی دقیق و درست می‌تواند در مقابل بخشی از این فضاسازی‌ها نقش مهمی ایفا کند. اما نباید از این حقیقت غافل شد که دروغ‌پردازان، پیوندهای مختلف اجتماعی دولت را هدف گرفته‌اند، از همین‌رو باید این پیوندها را تقویت کرد و نگذاشت سست شود؛ این موضوع به ویژه در خصوص علما و مراجع مذهبی، شخصیت‌های تاثیرگذار اجتماعی و سیاسی باید بیشتر مورد توجه باشد. هدف چنین دروغ‌پردازانی، شکاف بین دولت و راهبران مذهبی کشور و در نتیجه شکاف بین بدنه سنتی و مذهبی و دولت است. لذا باید با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف و حضور موثر در حوزه نفوذ علمای بزرگ دینی و مراجع عظیم‌الشان، فضا را از نفوذ دروغ‌پردازانی که با استمرار در انتشار دروغ در پی وارونه جلوه دادن حقایق هستند، گرفت.
