تفاوت سرگيجه و گيجی سر + علت و درمان

سرگيجه و احساس سبكي سر از شكايت هاي رايج بيماران مراجعه كننده به پزشكان عمومي و حتي متخصصان مغز و اعصاب است.


به گزارش افکارنیوز، زن ميانسالي با شكايت از احساس سرگيجه در زمان هاي مختلف مانند راه رفتن، برخاستن، تميز كردن شيشه ها و يا بالا رفتن از نردبان به پزشك مراجعه مي كند و مي گويد نگران است هنگام راه رفتن و يا خانه داري زمين بخورد.

دختر جواني هم مي گويد پس از ورزش كردن احساس گيجي دارد. ديگري توصيف احساسش برايش سخت است اما مي گويد وقت سوار آسانسور شيشه اي مي شود كه از بالا به پايين در حركت است نمي تواند بيرون را نگاه كند و مي گويد پس از پياده شدن تا چند دقيقه چشمانش سياهي مي رود و حال خود را نمي فهمد. هر يك از ما براي يك بار هم كه شده احساس سبك سري، سرگيجه و سياهي رفتن چشم را تجربه كرده ايم. در بيشتر موارد اين حالت ها مسئله ساز و مهم نيستند اما در موارد مي توانند نشانه يك مشكل مهم باشند. دكتر عسگر قرباني، متخصص مغز و اعصاب و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران و دكتر جاويد صادقيان، جراح و متخصص گوش و حلق و بيني و حنجره درباره تفاوت هاي سردرگمي، سرگيجه و گيجي سر و دلايل ايجاد و راه هاي درمان آنها توضيح مي دهند.

سرگيجه و احساس سبكي سر از شكايت هاي رايج بيماران مراجعه كننده به پزشكان عمومي و حتي متخصصان مغز و اعصاب است. اگر چه سرگيجه، احساس سبكي و حتي سنگيني سر، هر يك به تنهايي براي بيمار يك مسئله آزاردهنده است ولي به ندرت به يك بيماري وخيم و خطرناك تبديل مي شود. سرگيجه يك اصطلاح كلي است كه بيشتر براي توصيف دو احساس متفاوت مورد استفاده قرار مي گيرد؛ بنابراين مهم است كه وقتي مي گوييد «سرگيجه دارم» دقيقاً چه حسي داريد. به همين دليل براي افتراق اين دو از هم بايد تعريف درستي از سرگيجه، گيجي سر و سردرگمي داشته باشيم.

گيجي سر يا سرگيجه؟

در گيجي سر فرد از احساس منگي و مواج بودن، سياهي رفتن چشم، سبك شدن و احساس سنگيني در سر و سرگيجه شكايت دارد؛ بنابراين گيجي سر يك اصطلاح كلي است كه سرگيجه و احساس سبكي سر را در دل خود دارد. اين حالت عموماً با دراز كشيدن بهتر شده و از بين مي رود؛ البته در حالت شديد با احساس غش و يا بيهوشي همراه است. در خارج از ايران كلينيك هاي مخصوص گيجي سر وجود دارند كه وقتي بيمار به آنها مراجعه مي كند و شرح دقيق حالت هاي خود را توضيح مي دهد، براساس شرح حال و معاينه فيزيكي مشخص مي شود كه «بيمار دچار سرگيجه است يا گيجي سر». پس از تشخيص، درمان شروع مي شود. وقتي بيمار نتواند توصيف دقيقي از وضعيت خود ارائه دهد و يا نتوان براي توصيف اش معادلي در نظر گرفت، در دسته گيجي سر قرار مي گيرد. از سوي ديگر، سرگيجه عبارت است از توهم حركت، يعني بيمار احساس مي كند خود يا محيط اطرافش در حال چرخيدن، كشيده شدن به يك سمت و نزديك شدن اشياي موجود در محيط به طرف خودش است. به بياني ديگر در سرگيجه بيمار فكر مي كند خودش يا محيط او در حال حركت است.

دلايل رايج سرگيجه عبارتند از: اختلال گوش دروني، وقتي سرماخوردگي به گوش سرايت مي كند و نارسايي خون به مغز، مانند بلند شدن ناگهاني صبح هنگام. اضطراب و دلهره اي كه به دنبال آن ضربان قلب افزايش مي يابد و حركت هاي اشتباه و نادرستي كه منجر به افت فشار خون مي شوند نيز مي توانند باعث سرگيجه شوند. جدي ترين عامل سرگيجه خونريزي است. گاهي ممكن است فرد به دليل بيماري هاي دستگاه گوارش روزانه يا در طول هفته دچار خونريزي هاي داخلي باشد كه پنهان است. در اين حالت سرگيجه با خستگي بيش از حد نشانه مشكل جدي در دستگاه گوارش است.

شما سبكي سر داريد

سبكي سر احساس شناور و ناپايداري است كه در اثر عوامل زيادي مانند كم خوني، آلودگي هوا، بيماري هاي گوش داخلي، بي خوابي، استرس هاي روزمره، اختلال هاي بينايي، عفونت، حساسيت و همچنين تمام بيماري هاي سيستماتيك (كليه، ريه، قلبي و...) ايجاد مي شود. سرگيجه، گيجي سر و سبك سري محدوديت سني ندارند اما بيشتر افراد از اين دو حالت مي ترسند زيرا فكر مي كنند كه اين حالت ها مقدمه يك بيماري مغزي مانند تومور، سكته، ام اس و... است. اين ترس موجب اضطراب، تپش قلب، افزايش فشار خون و محدوديت فعاليت هاي اجتماعي افراد مي شود بيشتر دلايل سرگيجه و گيجي سر به تنهايي جدي نبوده و كاملاً قابل درمان هستند.

تازگي ها سر سنگين شده ايد

سر سنگيني نوعي گيجي سر است كه به صورت احساس سنگيني در سر بيان مي شود. شايع ترين دليل سنگيني سر عفونت سرماخوردگي است كه در آن مخاط سينوس ملتهب و تخليه سينوس مختل مي شود. سردردهاي تنشي و افرادي كه مايع مغزي نخاعي آنها كشيده مي شود بيشتر دچار اين حالت مي شوند. بسياري از مردم سنگيني سر را به دليل وجود تومور مي دانند كه اين باور نادرست است.

سرگيجه ناشي از اختلال در سيستم شنوايي

سرگيجه بسته به سن و شرايط فرد مي تواند دلايل و عوامل مختلفي داشته باشد. بيشتر سرگيجه ها به دليل اختلال در سيستم شنوايي اتفاق مي افتند و مهمترين ويژگي اين نوع سرگيجه، تكرار آنهاست؛ در صورتي كه ساير سرگيجه ها پس از مدتي برطرف مي شوند. بيشتر سرگيجه هاي مربوط به گوش مياني ناشي از التهاب هستند و مهمترين دليل آن عفونت حاد ويروس سرماخوردگي است كه باعث التهاب و آسيب گوش مي شود. حساسيت نيز از ديگر عوامل ايجاد اين نوع سرگيجه است. شايع ترين دليل سرگيجه هاي ناشي از اختلال در سيستم شنوايي، بيماري گوش داخلي است كه به نام «سندروم مِنير» معروف است. در اين بيماري، فرد دچار حمله هاي متناوب سرگيجه، تهوع و استفراغ شده و با تغيير وضعيت سر تشديد مي شود. البته علاوه بر اينها بيمار دچار سنگيني پيشرونده و بيشتر اوقات يك طرفه گوش هم مي شود. در اين گونه بيماران ممكن است صداهاي غير طبيعي در گوش نيز ايجاد شوند. هر چند دليل اصلي آن ناشناخته است اما گاهي به دنبال ضربه هاي وارده شده به جمجمه و يا عفونت گوش داخلي و مياني ايجاد مي شود. فردي كه دچار سندروم مِنير است ممكن است به دليل سرگيجه هاي متناوب به زمين بيفتد. حمله هاي سرگيجه ممكن است بين چند دقيقه تا حتي چند ساعت طول بكشند و معمولاً با وزوز گوش و كاهش شنوايي همراهند. شروع سرگيجه ها ناگهاني است و گاهي شدت سرگيجه به حدي است كه بيمار قادر به راه رفتن و ايستادن نيست. در اين حالت به بيماران توصيه مي شود زياد جابجا نشوند و بعد از يك هفته تا ۱۰ روز پس از خروج ويروس از بدن و مصرف دارو بيمار بهبود مي يابد. اگر چه سرگيجه نشانه مشكل خاصي نيست اما از كنار آن نيز نبايد به سادگي گذشت. اگر سرگيجه همراه با وزوز گوش، تهوع و استفراغ شديد و كاهش شنوايي باشد دليل آن بيماري گوش داخلي است. هرگاه سردرد، دوبيني، تاري ديد، بي حسي در صورت يا دست و پا و يا اختلال تعادل در حركت و راه رفتن با سرگيجه همراه شود، احتمال بيماري دستگاه عصبي مركزي شامل مغز، مخچه و ساقه مغز بيشتر است.

درمان: استراحت و تجويز داروهايي است كه روي دستگاه تعادلي گوش داخلي اثر آرامبخش دارند و به بهبود بيمار كمك مي كند. بهتر است غذاي فرد بي نمك باشد. ورزش نيز براي كاهش تحريك پذيري دستگاه تعادلي گوش داخلي و پيشگيري از تكرار حمله ها مفيد است؛ البته همه اين موارد بعد از معاينه بيمار بايد توسط پزشك معالج تجويز مي شود.

استرس عامل سرگيجه است يا برعكس؟

برخلاف باور عمومي سرگيجه بيشتر باعث اضطراب و استرس افراد مي شود تا اينكه استرس عامل سرگيجه باشد. اگر چه شواهد بسياري در دست است كه نشان مي دهند استرس هاي روزمره مانند شكست هاي زندگي، از دست دادن عزيزان و مشكلات اقتصادي عامل تشديد بسياري از بيماري ها هستند اما اينكه استرس را به عنوان عامل بيماري ها بدانيم، هنوز بحث برانگيز است؛ براي مثال اينكه استرس ناشي از رد شدن كنكور را باعث كته و يا يك بيماري مغزي بدانيم كاملاً اشتباه است. البته استرس مي تواند باعث تشديد بيماري ام اس، ميگرن و بيماري هاي قلب و عروق شود زيرا در زمان استرس شديد هورمون هاي شيميايي مانند اپي نفرين تشرح مي شوند كه باعث عدم كارايي قلب و ايست قلبي مي شوند اما اين اتفاق هميشگي نيست و گاهي بيمار زمينه قبلي دارد و استرس تنها تشديدكننده آن است.

اين مواقع حتماً به پزشك مراجعه كنيد

اگر چه نادرس است كه سرگيجه نشانه يك بيماري مهم ديگر باشد ولي اگر همراه هر يك از موارد زير بود، بهتر است سريع به پزشك مراجعه كنيد:

ـ سردرد شديد و متفاوت كه به تازگي شروع شده است.
ـ اختلال در صحبت كردن و بينايي و دو بيني
ـ ضعف در پاها و يا دست ها
ـ كاهش هوشياري
ـ اختلال در راه رفتن
ـ بي حسي، حالت گزگز و سوزن سوزن شدن اندام ها

نگذاريد سرگيجه بدتر شود

ـ از تغييرات ناگهاني در وضع و حالت بدن اجتناب كنيد.
ـ از حالت خوابيده به آهستگي بلند شويد و قبل از ايستادن براي چند دقيقه در حالت نشسته باقي بمانيد.
ـ هنگام ايستادن مطمئن شويد چيزي براي گرفتن يا تكيه كردن داريد.
ـ هنگام بروز علائم بي حركت مانده و استراحت كنيد.
ـ به آهستگي فعاليت خود را افزايش دهيد.
ـ از نورهاي روشن، تلويزيون و مطالعه كردن در هنگام سرگيجه اجتناب كنيد زيرا ممكن است علائم را بدتر كند.
ـ از فعاليت هايي مانند رانندگي، راه اندازي ماشين آلات سنگين و كوهنوردي يا حتي بالا رفتن در سربالايي تا يك هفته بعد از بروز علائم اجتناب كنيد.
ـ استرس هاي زندگي خود را به حداقل برسانيد

http://www.afkarnews.ir/vdcjyhe8tuqexxz.fsfu.html