چند نمونه از درختان فضای سبز

چند نمونه از درختان فضای سبز

درختان و درختچه ها:

از کاربرد درختان ودرختچه ها در یک طراحی میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
1. ایجاد سایه بان و استراحت گاه
2. ایجاد دیوار برای محصور کردن یک محوطه
3. ایجاد پوشش برای پنهان کردن یک محوطه مجزا از فضا
4. زیبا سازی محیط با درخت ودرختچه ی دارای گل ومیوه
به کار گیری درختان و درختچه ها:
با توجه به مورد استفاده درختان ودرختچه ها و نوع فضای مورد نظر فرم کاش،نحوه کاشت و نوع هرس و پرورش آنها متفاوت است.
الف- اگر هدف از کشت ایجاد سایه باشد که در طراحی های خواص استفاده میشود باید از درختان پا بلندی که شاخ و برگ زیاد درند استفاده کرد.این درختان با فواصل زیاد از هم (10m-30m) در بستری با زمینه چمن و خالی از پوشش های دیگر درختی کاشته می شوند.
ازدرختان با این نوع مورد استفاده میتوان به زبان گنجشک،گردو،بلوط ،چنار وافرا و... اشاره نمود.
ب- گاهی منظور از کشت درختان ودرختچه ها محصور کردن یک محوطه است که در این مورد با توجه به نوع محصور کردن درخت ودرختچه ی مورد استفاده تفاوت دارد.در طراحی بعضی فضاها با کاشتن پر ونزدیک به هم درختان کوتاه فضایی ایجاد می کنند که فضای صمیمی یا محصور نام دارد. البته گاهی این فضاها از یک طرف محصورند که به آنها فضای محصور نا متقارن گویند.کاربرد این فضا ها در باغ های ملی و پارکهای عمومی بیشتر است.
انواع مختلف سرو،مرکباتی مثل نارنج،دارائی،مورد،درختان توت و بید مجنون و... از جمله درختان با این کاربرد است.
ج- در برخی از فضا های سبز با کاشتن درهم وپر درختان مکان مجاور فضا را از دید بیننده که ممکن است خیلی از دیدن آن مکان خشنود نشوند پنهان میکنند و گاهی هدف اصلی یک فضای سبز جدا کردن دو مکان همسایه با موضوع متفات از هم مثل کلاسهای درس یک مدرسه با زمین ورزش آن مدرسه است.
اکثر درختان ودرختچه ها میتوانند این نقش را ایفا کنند.
د- نقش زیبا سازی درختان و درختچه ها در فضای سبز غیر قابل انکار است و در اکثر فضاهای سبز به کار میروند.البته نوع و گونه درخت مورد استفاده بسته به نوع و محل وسبک ایجاد باغ تفاوت دارد.


چنار:

ریخت شناسی : چنار اساسا درختی زیبا و نسبتا بلند(25m) است. ساقه آن پوست صاف دارد و هر ساله پوست قدیمی آن به صورت قطعاتی بزرگ و کوچک از تنه جدا می‌شود و جای آن به صورت لکه‌های سفید تا مدتها بر سطح پوست تازه باقی می‌ماند.برگها در پایین تقریبا قلبی و در حاشیه پنجه‌ای و دارای (3-5) بخش نیزه‌ای و دندانه ‌دار است، در آغاز رشد از کرکهای انبوه پوشیده شده است که به تدریج همه کرکها می‌ریزند و برگ فاقد کرک می‌شود. دمبرگ کم وبیش دراز است و پایین برگ ، به علت وجود نیام مخروطی شکل پوشاننده جوانه کناری ، متورم به نظر می‌رسد.با گل آذینهای کپه‌ای کروی با پولکهای پوشیده از کرک هستند.
نحوه ی کاشت : ازدياد از طريق رويش بذر در آبان ماه و سپس باز كاشت نهالها در سال بعد، از آبان تا اسفندماه می‌باشد.



زبان گنجشک:

ریخت شناسی : زبان گنجشك درختي است همیشه سبز، متوسط القامت(5m-10m) ، پوست تنة آن خاكستري تير و برگهاي آن شانه اي مركب داراي (15-9)برگچه بيضي شكل و كمي نوك دار و با دندانه هاي ريز، پشت برگها صاف و عاري از كرك است. گلها به رنگ قرمز مايل به قهوه اي و در برخی گونه ها سفید و معمولاً قبل از برگها در بهار ظاهر مي شود. ميوه آن داراي بال و بال آن بيضي، انتهاي آن تيز ولي قاعدة آن قوسي و در آن يك دانه قرار دارد. درخت زبان گنجشك معمولاً از سال 15-14)) به بعد شروع به ميوه دادن مي نمايد. ميوة آن در پاييز پس از ريزش برگها روي درخت مي ماند و تا بهار سال بعد به شاخه آويزان است.
نحوه ی کاشت : . تكثير اين درخت با كاشت بذر آن صورت مي گيرد. براي كاشت ، تخم آن را در پاييز لاي ماسه پهن مي كنند و نگه مي دارند تا بهار سال بعد كه كاملاً برسد و كامل شود. در بهار ابتدا آن را در خزانه اي كه باخاك مناسب تهيه شده باشد، در عمق (2-3)سانتي متر كاشته و پس از 2 سال كه نهالهاي جوان رشدكافي نمودند به محل اصلي منتقل مي شوند.
ارغوان:

ریخت شناسی : ارتفاع گیاه بعد از بلوغ از(3m-12m) دیده میشود.برگهای قلبی شکل سبز ، بدون کرک و با کناره های صاف دارد.گلهای کوچک،به رنگ صورتی تا بنفش (ارغوانی) و در بهار روی شاخه و گاهی ساقه اصلی در گروه های (3-6) تایی قبل از ظهور برگ دیده می شوند. بیشتر به عنوان درختچه شناخته می شود.
نحوه ی کاشت : در اکثر خاک ها رشد میکند اما اگر خاک زهکش خوبی داشته باشد بهتر است. ارغوان آفتاب دوست است و به نور مستقیم خورشید نیاز دارد. برای تکثیر در فروردین اقدام به کاشت بذر، قلمه زدن،پیوند زدن و خوابانیدن میکنند . در مناطق گرم میتوان در پائیز هم کشت کرد.


افرا:

ریخت شناسی :افرا گونه های زیادی دارد که در اینجا توضیحی کلی داده میشود. بیشترشبیه به چنار، بلند قد،برگها ساده و به ندرت مركب می‌باشند. پهنه برگها، پنجه‌ای با بريدگيهای خفيف يا عميق می‌باشد. دمبرگها طويل و رگبرگها شانه‌ای هستند. گل آذين خوشه يا چتر، گل‌ها نر ـ ماده و اغلب در روی يك پايه هم گل نر و گل ماده و هم گل نر ـ ماده يافت می‌شود.گلها به رنگ زرد و ياسبز بوده ودر بعضی گونه‌ها جام گل وجود ندارد.ميوه‌ خشك بالدار مضاعف است.(مشهور ترین و پر کاربرد ترین افرا در پارک سازی،افرای سرخ است)
نحوه ی کاشت : اكثر گونه‌ها در خاكهای غنی و مرطوب می‌رويند و تعداد كمی در خاكهای خشك و كوههای صخره‌ای رويش دارند. در محيط‌های آفتابی و نيمه سايه رشد مناسبی داشته و اگر نور كافی به آن نرسد مستعد پذيرش آفات گوناگون است.اين گياه پرتوقع بوده واكثر گونه‌ها به آبياری زياد احتياج دارند و به علت پوست نازكی كه دارند در برابر سرمای ديررس حساس بوده و در زمستانهای سخت آسيب ميبينند. افرا به راحتی از طريق بذر قابل ازدياد است اما از خشك شدن آن بايد جلوگيری نمود.در مورد گونه هايی كه بذر آنها زودرس است (بهار رس) بايد بلافاصله پس از رسيدن كاشته شوند. در گونه هايی كه بذر آنها در پائيز می‌رسد (اغلب افراها)، سرما دهی به مدت90 روز در دمای 4 درجه سانتيگراد و سپس كشت آنها در بهار منجر به رويش خوبی خواهد شد. كشت پائيزه در هوای آزاد به شرط آنكه بذرها ابتدا به مدت يك هفته خيسانده شده و آب آنها هر روز تعويض گردد، امكان پذير است.
لازم به ذكر است قوه ناميه بذرها يك سال می‌باشد.

اکالیپتوس:

ریخت شناسی : اكاليپتوس بومی استراليا است، و در اين قاره غذای اصلی موجود در وعده غذايی خرسهای كوآلا محسوب ميشود. امروزه اين گياه در سرتاسر جهان از جمله ايالات متحده كشت ميشود. اكاليپتوس گونه های بسياری دارد. برخی از گونه های آن به اندازه گلهای تزئينی و برخی ديگر به اندازه درختان بزرگ است. اكاليپتوس لثه آبی يا درخت تب استراليا، شناخته شده ترين گونه اكاليپتوس است كه مصرف پزشكی دارد. ارتفاع اين گياه به 230 پا می رسد.برگهایی (4-12) اينچی اين گياه سبز تند و براق است.
نحوه ی کاشت : تکثیر این درخت دشوار و از طرق برداشت تنه جوش و کشت قلمه است.

شمشاد:
ریخت شناسی : شمشاد درخت یا درختچه ای است که در باغ ها و پارک ها به عنوان گیاه تزئینی کاشته می شود. شاخه های سبز آن دارای برگ های بیضی شکل با لبه های صاف و چرمی شکل است.به صورت پر پشت و به عنوان پر چین کاربرد دارد. در اوایل بهار گلهای نر آن به رنگ طلائی در بغل برگ ها ظاهر می گردند. سپس گلهای ماده در اطراف گل های نر ظاهر می شوند. میوه ی آن به صورت کپسول است. وطن این گیاه اروپای جنوبی بوده که از آنجا در تمام دنیا گسترش یافت.
نحوه ی کاشت : شمشاد با کشت قلمه ازدیاد میشود.

فیکوس درختی:

ریخت شناسی : انجیر زینتی یا فیکوس،گونه های زیادی ازجمله درختی و گلدانی دارد که گونه های دارای برگهای همیشه سبز آن برای تزئین امارت و باغها کاربرد دارد. درخت زيبائی با برگهای پهن و بزرگ بيضی شكل كه يك روی آن سبز براق و پشتش سبز مات ميباشد . از اين درخت تا قد آن كوتاه است شاخه بيرون نمی آيد ولي وقتی قد كشيد از بالا شروع به شاخه كردن ميكند . اين درخت را چندين سال ميتوان در گلدان نگاهداشت و بر خلاف انواع نخلها كه وقتی بلند ميشوند نميتوان انتهای آن را بريده و كوتاه كرد ، برای كوتاه نگاهداشتن می شود انتهای ساقه اصلی را بريد. فيكوس در طبيعت درخت بزرگی به ارتفاع 30m)) با شاخ و برگ زياد می باشد .

نحوه ی کاشت : فيكوس در حرارت بالای 15درجه بهتر رشد می كند ولی چون در زمستان كمی استراحت ميكند حرارت11 درجه سانتيگراد برای آن كافی است. روشنائی غير مستقيم برای آن مناسب است هرچند محل كم نور را هم تحمل مي كند . خاك فيكوس از يك قسمت خاك باغچه ، يك قسمت خاكبرگ پوسيده ، يك قسمت كود دامی پوسيده و يك قسمت ماسه تشكيل ميشود .فيكوس به علت ترش شدن خاك از بين ميرود ، باين جهت برای فيكوس بايد خاكی که كاملا پوسيده باشد در نظر گرفت.( چون خاك نپوسيده ترشی ايجاد می كند )
معمولا ازدياد فيكوس بوسيله قلمه سبزی است كه از نوك شاخه با يك يا دو برگ كه دارای يك يا دو جوانه باشد می گيرند و باين ترتيب بوته خوش فرمی بدست می آيد ولی ميتوان از ساقه خشبی و نيمه خشبی هم برای ازدياد فيكوس استفاده نمود . موقع قلمه زدن فروردين درگلخانه گرم است بطوريكه گلدانهایي قلمه25 درجه حرارت داشته باشد. خاك قلمه از سه قسمت خاك برگ دو قسمت ماسه و يك قسمت تورب تشكيل مي شود .هر قلمه را جداگانه و بتنهائی در گلدان ميزنند زيرا ريشه فيكوس حساس است اگر چند قلمه را با هم بزنند ريشه ها صدمه می بينند برای اينكه شدت آفتاب به قلمه ها صدمه نزند ، روی شيشه گلخانه را با دوغاب آهك اندود مي كنند .تکثیر این گیاه در آپارتمان مشکل است برای تکثیر از قلمه هایی که حداقل یک برگ همراه دارد استفاده شود.البته اين طرز ازدياد و مراقبت های بعد برای توليد كنندگان گياهان زينتی است ول در منزل ميتوان بوسيله شاخه خواباندن هوائی فيكوس را زياد كرد . باين ترتيب كه با چاقو معادل دو سوم قطر ساقه شكافی در تنه ايجاد ميكنند و با خزه دور تنه را مي بندند و خزه را مرطوب می كنند و روی خزه را با پلاستيك محكم می بندند و باين ترتيب بعد از(4-3)هفته ريشه هائی در محل زخم ايجاد ميشود كه بايد از زير اين ريشه ها قسمت بالا را جدا كرده عليحده در گلدان بكارند .
نکته :چون فيكوس بنژامین ( بنجامين )نسبت به تغییر عوامل محیطی حساس است و با کمترین تغییری برگها ریزش می کند از چرخاندن و جابجایی گلدان بپرهیزید .
نکته مهم : برای اشخاصی که در نگهداری گیاهان آپارتمانی تازه کار هستند نگهداری فيكوس بنژامينا (بنجامین) توصیه نمی شود زیرا گیاه خیلی حساسی است و نگهداری این گیاه برای افراد کمی با تجربه توصیه می شود .


کاغذی:

ریخت شناسی : گیاهی همیشه سبز،چوبی،رونده ،گرمسیری و نیمه گرم سیری ارتفاع تا حدود (10m) که در بین مردم از محبوبیت زیادی برخوردار است. اين گياه به خاطر داشتن براكته های رنگی روشن وواضح كه گلهای لوله ای نامشخص داخل اين براكته ها هستند مورد توجه می باشد. برگها متناوب، قلبی شكل، ساقه ها چوبی،رونده،قوی ودارای خارهستند.وگلها عمدتا روی قسمتهای مسن تر ظاهر می شوند دارای شکوفه های رنگارنک و گاهی معطر که در تابستان به تعاد زیاد شکوفا میشوند.گل کاغذی به جای گل برگ دارای براکته(برگ تغییر شکل یافته) است و اطراف هر خوشه شکوفه،تعداد (3) برگ به رنگهای نارنجی ، قرمز و صورتی دیده میشود.
نحوه کاشت : قلمه های بلند انتهايی گوشتی ساقه (8-9cm) موثرترين روش ازدياد می باشد.بهترين فصل قلمه گيری پاييز يا تابستان است. حذف برگهای پايينی واستفاده از هورمون جهت ريشه زايی وهمچنين استفاده ازدمای بستر22 درجه سانتی گراد جهت ريشه زايی توصيه شده است. قسمتهای سبز ساقه رسيده با ((3-5 گره برای ازدياد بكار گرفته می شوند. محيط های كشت خوب زهكشی شده ياريشه زايی را می توان برای ريشه دار كردن قلمه ها بكار گرفت .دربعضی ازمنابع از خوابانيدن هوايی وكشت بذر نيزبه عنوان روشهای تكثير نام برده شده است. دمای محيط كشت برای ريشه زايی قلمه ها بايد 24 درجه سانتيگراد باشد.از سيستم مه پاشی يا ميست برای نگهداری وشادابی برگها درمدت ريشه زايی قلمه ها می توان استفاده كرد.


کاج:

دارای 80-90)) گونه بوده که در نیمکره ی شمالی و کوهستانهای نواحی گرم یافت میشود .
طبقه بندی کاج ها اغلب از روی تعداد برگ های قرار گرفته در غلاف مشترک و فرم مخروط انها انجام می گیرد . کاجها ، بومی ایران نیستند و توسط اشخاص به ایران اورده شده اند . از مهمترین کاجهای موجود در ایرن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- کاج ایرانی
- کاج جنگلی
- کاج کاشفی
- کاج سیاه
- کاج سنگی {کاج بادامی}



- کاج ایرانی

این کاج بومی ایالات الدار گرجستان بوده و از مدتها قبل به ایران وارد شده است و در مناطق مرطوب ونیمه خشک به خوبی رشد میکند. مخروطها به صورت دوتای وسه تای و عمود به شاخه هستند .


- کاج جنگلی

از اروپا وارد ایران شده و درختان کهن سال ان در سفارت انگلیس دیده می شود . تنه ی ان قرمز رنگ و برگها عموما دو بدو در یک غلاف قرار دارند و طول سوزن ها به7cm) ) میرسد. از این کاج در جنگل کاری استفاده میشود . میوه ها تخم مرغی و (7.5cm) طول دارند .

- کاج کاشفی
این گونه بومی هیمالیا بوده و در اوایل قرن بیستم ابتدا توسط مرحوم کاشف سلطنه به ایران وارد شده و در لاهیجان وجود دارد.


- کاج سیاه

برگهای دوتای به طول (15cm) ؛میوه ها تخمه مرغی تا(8cm) که قسمت داخل برچه ها ، سیاه رنگ است.


- کاج سنگی

این کاج به علت داشتن دانه های درشت به کاج بادامی مشهور است و بومی نواحی مدیترانه بوده و در شمال ایران کاشته شده است . برهای ان به صورت دو تای به طول12cm)) و مخروط ان درخشنده و 12cm)) طول دارد. از دیگر کاجهای موجود در ایران میتوان به کاج حفار و کاج دریای اشاره کرد.

نحوه ی کاشت : کاشت کاج کاری تخصصی و بسیار دشوار است.برای کشت باید ابتدا بذرهایی را که سالم هستند و دو سال از رسیدن آنها میگذرد جدا کرده ودر عمق(3cm) ماسه ی بادی (ساحل) در دیماه کاشت.

منبع