بارداری و تراتوژن ها ( داروهای مجاز و غیر مجاز در بارداری )

تاثیرات مخرب دیگر:
وجود چندین عامل مخرب به طور هم زمان،مانند تغذیه بد،فقدان مراقبت پزشکی و تراتوژنهای بیشتر می توانند تاثیر یک عامل زیانبخش تنها را وخیم تر کنند.

● سن ارگانیزم پیش از تولد :

در دوره تخمک بارورقبل از لانه گزینی تراتوژنها به ندرت تاثیر دارند و اگر تاثیر هم داشته باشند توده ریز سلولها معمولا آنچنان صدمه می بینند که می میرند. دوره رویانی زمانی است که نارساییهای جدی به احتمال بیشتری روی می دهند زیرا شالوده تمام اندامهای بدن ریخته شده است.معمولا در دوره جنینی آسیب تراتوژنها جزئی است.



● دوره جنینی

دوره جنینی که از هفته نهم تا پایان حاملگی به طول می انجامد،مرحله (رشد و پایانی) است.در این طولانی ترین دوره رشد پیش از تولد،اندازه ارگانیزم در حال رشد به سرعت افزایش می یابد.

طول جنین تقریبا ۷۵ میلی متر است.حال دیگر به انسان شباهت دارد.هر چند که سر به طور نامناسبی بزرگ است.صورت به شکل صورت بچه هاست.پلک،چشم و ناخنها شروع به رشد می کنند و جنسیت در این موقع به سادگی قابل تشخیص است.دستگاه عصبی هنوز بسیار ابتدایی است.
گاهی رشد پیش از تولد را به دوره های سه ماهه یا سه دوره زمانی مساوی تقسیم می کنند.در پایان ماه سوم دوره سه ماه اول کامل می شود.



● ماه دوم:

رشد به سرعت ادامه می یابد،در هفته ششم دست و پاها شروع به رشد می کنند ولی بازوها هنوز کوتاهتر و انعطاف ناپذیرتر از آن هستند که به هم برسند.در این موقع است که کبد شروع به ساختن سلولهای خونی می کند.در هفته هشتم رویان در این موقع حدود ۲۵ میلی متر طول دارد ،صورت،دهان،چشمهاوگوشها تقریبا شکل مشخصی گرفته اند.رشد ماهیچه ها و غضروفها آغاز می شود



● دوره سه ماه دوم:

در هفته شانزدهم جنین تقریبا ۱۱۵ میلی متر است.احتمالا مادر می تواند حرکات جنین را احساس کند.اندامهای انتهایی سر و اندامهای داخلی به سرعت رشد می کنند.تناسبهای بدنی به بدن بچه ها شباهت بیشتری می یابد.بین هفته ۱۷ و ۲۰موجود جدید به اندازه کافی بزرگ شده است که مادر حرکات آن را احساس می کند.ماده سفید و پنیر مانندی به نام ورنیکس اکنون ازخشک شدن پوست جنین که ماهها در مایع آمنیوتیک غوطه ور بوده است،محافظت می کند.موهای سفیدی به نام کرک نیز روی کل بدن نمایان می شود که به ورنیکس کمک می کند تا به پوست بچسبد.



● در ماه پنجم:

حاملگی نیمه کامل است جنین حالا دیگر تقریبا ۱۵۰ میلی متر است و می تواند بشنود وبا آزادی کامل حرکت کند.دست و پا دیگر کامل شده است.



● ماه ششم:

جنین تقریبا ۲۵۰ میلی متر است. چشمها حالا دیگر شکل کامل دارند،پرزهای چشایی روی زبان ظاهر می شوند. جنین حالا می تواند هوا را به داخل برد و خارج کند و صدای گریه مانند خفیفی از خود بیرون دهد.در این موقع احتمال تولد زود رس وجود دارد.



● در پایان دوره سه ماهه دوم

اغلب نورونهای مغز و سلولهای عصبی که اطلاعات را ذخیره و منتقل می کنند آماده هستند،تعدادی از آنها بعد از این دوره تولید می شوند.به این حال سلولهای گلیالی که نورونها را حمایت و تغذیه می کنند.در طول حاملگی و بعد از تولد به افزایش سریع خود ادامه می دهند.رشد مغز به معنی تواناییهای رفتاری جدید است.جنین ۲۰ هفته ای را می توان با صوت تحریک و ناراحت کرد.با این حال جنین که در این زمان به دنیا بیاید نمی تواند زنده بماند.ششهای او هنوز کاملا رشد نکرده اند و مغز هنوز نمی تواند حرکات تنفسی و دمای بدن را کنترل کند.



● دوره سه ماهه سوم:

در هفته ۲۴ جنین می تواند درد را احساس کند.در هفته ۲۵ جنین به صداهای دورو بر با حرکات بدن واکنش نشان می دهد.



● در ماه هفتم :

جنین به مرحله زیست پذیری رسیده است(احتمال دارد که در صورت تولد پیش از موعد زنده بماند)از لحاظ فیزیولوژیکی می تواند مزه ها و بو ها را تشخیص دهد. حساسیت در برابر درد تقریبا وجود ندارد.تنفس هنوز سطحی و نا منظم است و توانایی مکیدن و بلعیدن ضعیف است.
دوره سه ماهه سوم،پاسخدهی بیشتر به تحریک بیرونی را نیز به همراه دارد.جنین بیش از ۲ و نیم کیلوگرم وزن کسب می کند و ۱۷/۵ سانتی متر بزرگتر می شود که تقریبا به طور متوسط ۵۰ تا ۵۵ سانتی متر طول دارد.



● در ماه هشتم :

یک لایه چربی اضافه می شود تا به تنظیم دما کمک کند جنین از خون مادرپادتن ها را نیز می گیرد که او را از بیماری محفوظ نگه می دارد،زیرا دستگاه ایمنی خود نوزاد تا چند ماه بعد از تولد خوب کار نمی کند .در هفته آخر رشد جنین متوقف می شود و اغلب جنین ها حالت وارونه می گیرند که تا اندازه ای به خاطر شکل رحم و سنگین تر بودن سر از پاهاست.پسران کمی بیش از دختران وزن داشته و بلند ترند.ضربان قلب سریع تر است و قرمزی رنگ پوست بر طرف می شود.بینایی و شنوایی دارای عکس العمل است.



● تاثیرات محیطی پیش از تولد:

محیط پیش از تولد نوزادان با یکدیگر متفاوت است و فشارهایی که بر یک نوزاد دارد می شود احتمالا به فشارهایی که نوزاد دیگری در معرض آن قرار می گیرد فرق می کند.
تحقیقات نشان می دهد که وضعیت بدنی و عاطفی مادر و محیطی که مادر در نتیجه وضعیت بدنی و عاطفی اش پیش از تولد برای فرزندش مهیا می کند در دوره رشد جنینی و متعاقب آن در سلامت و سازگاری کودک تاثیر مهم دارد

منبع

● فصل دوم: داروها و بارداری

تعداد محدودی از داروهای پر مصرف در دوران بارداری بسیار خطرناک می باشند این داروها شامل داروهای حاوی هورمویهای جنسی مشتقات ارگوتامین برخی مشتقات ویتامین آ و ویتامین د برخی داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد سرطان ، داروهای ضد تشنج ، بنزودیازپین ها و غیره می باشند

ویتامین آ یکی از ویتامین های ضروری در دوران بارداری است ولی با دوزهای بالا تر از ۶۰۰۰ واحد در روز اثرات نامطلوبی در رشد و نمو جنین دارد و جزئ داروهای خطرناک در دوران بارداری است مطالعات بر روی حیوانات نشان داده است که ویتامین آ با دوزهای بالا باعث ایجاد ناهنجاریهایی در سیستم اعصاب مرکزی چشم سقف کام و دستگا تناسلی ادراری می شود بنابر این مصرف زیاد غذاها و داروهای سرشار از ویتامین آ از جمله روغن کبد ماهی جگر گوسفند کره مولتی ویتامین و غیره در دوران بارداری توصیه نمی گردد
به علت محدود بودن اطلاعات در مورد اثر داروها بر روی جنین به عنوان یک اصل کلی باید از مصرف داروها در دوران بارداری اجتناب شود

داروها را از لحاظ عوارض جنینی به پنج گروه تقسیم می کنند که شامل

a,b,c,d,x

می باشند

(fda ) تقسیم بندی داروها از نظر میزان خطر برای جنین تقسیم بندی:

● گروه آ :
بر پایه مطالعات کنترل شده در انسان ، مصرف آنها هیچ خطری برای جنین ندارد .


● گروه ب :
بر پایه مطالعات انجام شده بر روی حیوانات ، مصرف این داروها هیچ خطری برای جنین ندارد، اما بررسی کنترل شده ای روی زنان باردار بعمل نیامده یا اینکه مطالعه کنترل شده روی حیوانات ، عوارضی روی جنین نشان داده ولی مطالعات کنترل شده روی زنان باردار ، هیچگونه خطری را بر جنین نشان نداده است .



● گروه سی :

مطالعه بر روی حیوانات تراتوژن بوده اند اما بررسی ها روی زنان باردار نشده ، فقط در صورت سود بیشتر آنها برای مادر بیش از ضرر احتمالی میتوان تجویز کرد .



● گروه دی:

نشانه هایی از خطر این داروها بر روی جنین در دست است . اما با وجود این واقعیت ممکن است ناگزیر از مرف آنها در در بارداری باشیم .( در موارد تهدید جان بیمار )



● گروه ایکس:

مطالعه بر روی انسان حاکی از ایجاد ناهنجاری در جنین است و زیان مصرف آنها آشکارا بیشتر از سود آن است . مصرف توسط زن باردار و یا زنی که قرار است .

● آنتی بیوتیک ها

● آنتی بیوتیک های سالم در حاملگی :

پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها (گروه ب) هستند . تتراسایکلین ها (مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین ) در گروه( د) قرار دارند . این گروه در صورت مصرف در بارداری میتوانند موجب تغییر رنگ دائمی دندان شوند.


کلرامفینکل در گروه(سی ) قرار دارد. مصرف این دارو در نزدیکی زایمان دمیتواند خطر کلاپس قلبی_عروقی یا همان سندرم بچه خاکستری شود . عده ای از متخصصین موافقند در بارداری مصرف نشود .



کوتریموکسازول در نزدیکی زایمان در گروه ( دی ) قرار دارد . زیرا موجب افزایش بیلی روبین آزاد نوزاد و زردی میشود .



جانشین مناسبی برای پنی سیلین در افراد حساس به پنی سیلین است .

B اریترومایسین در گروه

● اسپکتینومایسین در( گروه بی )

● آمینوگلیکوزیدها مانند جنتامایسین در( گروه سی )



این داروها بعلت اثراتی که بر سیستم شنوایی جنین دارند بهتر است برای عفونت های تهدید کننده حیات ذخیره شوند .
در مورد مترونیدازول توافق عمومی وجود ندارد (گروه ب) عده ای آن را به خاطر عوارض تراتوژنیک و موتاژیک در حیوانات در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی کند . اگر قرار است طی شیردهی به صورت تک دوز ( برای درمان تریکومونا واژینال) مصرف شود . بهتر است به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف دارو ، شیردهی قطع گردد.



● نیتروفورانتوئین و نالیدیکسیک اسید جزء ( گروه ب ) هستند .

کلروکین که یک داروی ضد مالاریاست در حاملگی قابل مصرف است و در شیردهی نیز مجاز است .

● ضد دردها

ضد درد و تب انتخابی در حاملگی استامینوفن است . آسپرین در گروه c است و در صورت مصرف در سه ماهه سوم در( گروه دی ) جای میگیرد .
این دارو مکانیسم هوموستاز را در مادر و نوزاد مختل میکند و منجر به خونریزی شدید میشود .مقادیر زیاد آن سبب افزایش مرگ و میر پره ناتال ، تاخیر رشد داخل رحمی و ناهنجاری میشود . اما مقادیر کم آن ، این عوارض را ندارد . مصرف آن در نزدیکی زایمان حتی در مقادیر کم ، سبب طولانی شدن زمان زایمان و خونریزی زیاد زایمانی میشود . طی شیردهی بهتر است دارو بعد از دفعات شیر دادن مصرف شود.

ارگوتامین که در درمان میگرن مصرف میگردد جز( گروه د) است و در شیر دهی ممنوع است. کلا مهارکننده های سنتز پروستاگلندین ها مانند بروفن ، ایندومتاسین و آسپرین موجب بسته شدن پیش از موعد مجرای شریانی جنین و تداوم افزایش فشار خون فشار ریوی میشوند. این داروها با مهار کردن درد، میتوانند موجب طولانی شدن زمان زایمان شوند . مصرف این گروه در شیردهی مجاز است .
تری فلوپرازین و اکسازوپام که آرام بخش هستند در گروه س قرار دارند . هیوسین که یک ضد درد احشایی است در گروه س است . این دارو در سه ماه اول با احتمال بروز ناهنجاری کوچک همراه بوده است .

● داروهای ضد تشنج

داروهای ضد صرع اگر چه همگی عوارض سوء ثابت شده ای در جنین ایجاد میکنند اما با توجه به اینکه عدم کنترل تشنجات در مادر باردار میتواند برای مادر و جنین ، تهدید کننده ی حیات باشد ، مورد استفاده قرار میگیرند .
● مواد هورمونیocp
او سی پی های مرکب و مواد هورمونی استروژنی در( گروه ایکس) هستند . فرآورده های حاوی پروژستین تنها در گروه دی قرار دارند .
کورتیزول نیز دی است .
بتامتازون و دگزامتازن در گروه سی و پردنیزولون در گروه دی است .
آنتی اسید ها
رانیتیدین و سایمتیدین که مهار کننده تشنج اسید معده هستند در بارداری در گوه بی اند ولی در شیردهی بعلت مهار ترشح شیر اسید معده نوزاد منع مصرف دارند.
متیل دوپا در( گروه سی ) است و داروی معمول کنترل فشار خون در حاملگی است . دیورتیک تریامترن
h در گروه دی است

● ضد تیروئید

پروپیل تیوراسیل در گروه دی قرار دارد و علی رغمأ آثار سوء بر جنین نسبت به بقیه داروهای این گروه ضرر کمتری دارد و انتخابی دوره حاملگی است .(ptu)

واکسن ها

واکسن سرخک ، سرخجه ، اوریون و آبله در گروه ایکس است .

تقویت کننده های قلب

دیگوکسین در( گروه سی ) است و در شیردهی مجاز است .

شل کننده عضلات رحم

سولفات منیزیم و ریتودرین در گروه ب اند .

● اتانول

گروه دی است اما مصرف طولانی یا مقادیر بالای آن جز گروه ایکس است .و در شیر دهی بلا مانع است .باید به وجود الکل در الگزیرها توجه داشته باشد .

● ضد کرم ها

● مبندازول در گروه سی و پیپرازین در گروه ب است .

● ضد سرفه و آنتی هیستامین

● دکسترومتورفان (ضد سرفه) ، دیفین هیدرامین (ضد حساسیت و ضد سرفه ) و پرومتازین ( ضد استفراغ ، ضد حساسیت ، و بعنوان همراه با داروی مخدر در طول درد های زایمان ) در گروه سی قرار دارند .

دکسکلرفنیرامین( ضد حساسیت) در گروه بی است .



دیمن هیدرانات ( ضد تهوع و استفراغ و سرگیجه ) نیز در گروه بی قرار دارند .

● منادیون ( ویتامین k3)

( گروه سی ) است اما در سه ماهه سوم یا نزدیک زایمان ( ایکس ) است . زیرا موجب افزایشروبین خون نوزاد و کرنیکتروس میشود .