اسكيزوفرني چيست ؟ رستگاري در توهم ! هذيان !
اسكيزوفرني چيست ؟ رستگاري در توهم ! هذيان !
معلوم نيست كه از كجا شروع مي شود. شايد از يك بدبيني ساده نسبت به همسر تا يك توهم عجيب و غريب كه بيمار خود را انسان بزرگي فرض كند كه مي تواند كارهاي خارق العاده اي انجام دهد كه ديگران از انجام دادن آن عاجز باشند. اما آنچه كه در اين بين اهميت دارد اين است كه تشخيص زودرس اين بيماري مي تواند نه تنها بيمار را از نابود شدن برهاند بلكه يك خانواده را نجات دهد ، پس بشناسيدش اسكيزوفرني را ...!
در سال 1896 كراپلين روانپزشك معروف متوجه شد كه يك بيماري ناشناخته روانپزشكي وجود دارد كه موجب نابودي برگشت ناپذير برخي از افراد مي شود، از اين رو سعي در كشف اين بيماري نهاد و در سال هاي بعد اين بيماري خود را با نام اسكيزوفرني يا همان شيزوفرني به دنياي انسان ها عرضه كرد.
روانپزشكان آن را نوعي جنون يا Psychosis مي دانند كه سبب مي شود خود بيمار از مردم و فعاليت هاي دنياي اطرافش دور شود و به دنياي توهمات پسرفت كند و از واقعيت ها جدا شود. در واقع جنون يك اختلال تفكر است كه در آن تفسير واقعيت ها غيرطبيعي مي شود.
سن ظهور بيماري اهميت دارد. شايع ترين سن ظهور بيماري بين 13 تا 25 سالگي است و در مردان زودتر از زمان بيماري اتفاق مي افتد. در مردان جنون جواني در سنين نوجواني تا 20 سالگي عموميت دارد اما در زنان شروع بيماري مشخصات در سال هاي 20 سالگي يا اوايل
30 سالگي است . چگونه روانپزشكان اسكيزوفرني را تشخيص مي دادند؟
مهمترين بخش آشنايي با اسكيزوفرني همين بخش است، اين كه يك بيمار اسكيزو چه علائمي پيدا مي كند كه اولا به بيمار بودن وي شك كنيم و در مرحله بعد بيماري وي را تشخيص دهيم. مشكلات در اسكيزوفرني معمولا با سردرگمي همراه است، مهم اين است كه اين مشكلات را بتوان طبقه بندي كرد.
1- توهمات: توهمات باورها و تجارب غلطي است كه هيچ شخصي جز بيمار در آن شريك نيست. به عنوان مثال بيمار عنوان مي كند كه با خدا ارتباط بسيار نزديك دارد و خدا با او هر روز صبح صحبت مي كند و او خدا را مي بيند. يا بيمار مي گويد نيروهاي مرموزي هستند كه وي را تعقيب مي كنند و او مدام در حال فرار است. در بسياري از اوقات ديده شده كه فرد ماه ها به سفر مي رود تا از دست اين نيروها فرار كند. يا فرد مي گويد تلويزيون را كه روشن مي كند مي بيند گوينده تلويزيون دارد در مورد او صحبت مي كند يا توهم ديگر اين كه بيمار مي گويد همسرم مدام در حال خيانت كردن به من است و اين توهم در برخي اوقات آن قدر بيمار را اذيت مي كند كه تصميمات بسيار خطرناكي مي گيرد كه صدمه زدن به خود و يا همسرش جزو اين تصميمات خطرناك است. از اين دسته توهمات بيمارگونه بسيارند كه ذكر همه آنها در اين فرصت كم نمي گنجد.
* هذيان ها
هذيان ها يا Hallu Cinations هم جزو ديگر علائم بيماران اسكيزو است كه از اهميت ويژه اي در تشخيص بيماري برخوردار است. برخي از شايع ترين هذيان ها در كشور ما از اين قرار است كه بيمار عنوان مي كند امامان معصوم ع را با چشمان خود مي بيند و با آنها ارتباط دارد، يا خود عنوان مي كند كه صداهاي عجيب و غريبي را در گوشش مي شنود كه به وي دستور مي دهند فلان كار را انجام بده يا مثلا بيمار اعتقاد دارد كه مريض ها با وي در ارتباط هستند و او هر روز صبح آنها را مي بيند.
- اغتشاش فكر: كسي در اغتشاش فكري است كه نتواند رشته منطقي افكارش را دنبال كند و ايده هاي او در هم ريخته باشد. يك فرد اسكيزو قطعا از اغتشاش فكر درجاتي را از خود دارد. اين گونه بيماران نمي توانند به راحتي با ديگران ارتباط برقرار كنند و اين وضعيت امكان محاوره را سخت كرده و ممكن است به حس تنهايي و انزواي فرد بينجامد.
* علائم مهم ديگر را فراموش نكنيد
- احساس بي تفاوتي يا بي احساسي، ناتواني در تمركز كردن و اجتناب از تماس با افراد ديگر، از جمله اين گونه علائم هستند. براحتي نمي توان گفت كه اين علائم مختص بيماران اسكيزو به شمار مي رود اما بسيار ديده شده كه بيماران اسكيزو تجربيات مرموز و مبهمي دارند كه آنها را وادار به رفتارهاي عجيب و غريب مي كند، به عنوان مثال بيمار براي ساعات متمادي بي حركت و ساكت مي نشيند و به جايي خيره مي شوند يا مدام در حال حركت هستند و خانواده از بي قراري او شكايت داشته دارند.
* آيا بيماران اسكيزوفرني خطرناك هستند؟
- يكي از باورهاي غلط در خصوص اسكيزوفرني اين است كه اين دسته از بيماران افراد خطرناكي هستند و كساني كه از اين وضعيت رنج مي برند ممكن است از حالت آرام به حالت غيرقابل كنترل تغيير مزاج دهند، از اين رو بايد از آنها اجتناب كرد. البته نبايد از اين نكته غافل شد كه به هر حال كساني كه مبتلا به اين بيماري هستند در پاره اي از گزارشات دست به جواني زده اند اما رابطه بين اسكيزوفونيا و جرائم جدي چندان مشخص نيست و هرگونه پيش بيني درباره ارتباط اين دو تقريبا غيرممكن است و آنچه كه اهميت دارد اين است كه فرد اسكيزو را بايد سريعا تشخيص داد و بيماري وي را قبل از اين كه به جاي بحراني برسد مورد درمان قرار داد.
* كنترل و درمان بيماران هرچه زودتر!
- خانواده ها بايد بدانند كه هر چه زودتر بايد بيمار خود را شناسايي كنند تا در اسرع وقت درمان وي آغاز شود. امروزه در كنار درمان هاي دارويي پيشرفته روش هايي ازجمله كاردرماني و گفتاردرماني هم توانسته معجزاتي بس بزرگ را در درمان اين دسته از بيماران از خود نشان دهد. آنچه كه اهميت دارد نقش خانواده است. متاسفانه بسياري از خانواده ها اين روزها از بيمار خود نااميد مي شوند و به محض اين كه مي فهمند بيمارشان مبتلا به اسكيزوفرني است او را رها مي كنند، اما غافل از اين كه حمايت خانواده هميشه روند درمان را تسريع مي كند و بسياري از بيماران را مي بينيم كه با درمان هاي پزشكي در كنار حمايت خوب خانواده به درجه اي از بهبودي رسيده اند كه تمامي فعاليت هاي روزمره خود را از سر گرفته اند و به آغوش گرم خانواده خود بازگشته اند.
* عوامل زمينه ساز اسكيزوفرني كدامند؟
- اين سوالي است كه بسياري از خود مي پرسند كه اصلا اسكيزوفرني از كجا مي آيد؟ هم اكنون پزشكان عوامل مختلفي را در اين خصوص دخيل مي دانند كه مهم ترين آنها شامل: ارث، بيماري هاي عصبي، ضربه به سر، تومورهاي مغزي، تجارب خانوادگي دردناك، وقايع سخت زندگي، فقر و از همه مهم تر كه اين روزها اكثر بيماران اسكيزوفرني به اين دليل دچار اين بيماري سخت درمان شده اند استفاده از مواد مخدر است كه عواقب بسيار خطرناكي را با خود به همراه دارد. معمولا اين دسته از بيماران كه به دنبال مصرف مواد مخدر دچار اسكيزوفرني مي شوند، بسيار بد به درمان هاي روانپزشكي پاسخ مي دهند و درمان آنها در پاره اي از اوقات غيرممكن است.
كيوان رضواني
