حفظ ژن های کلیدی دخیل در باروری بر روی کروموزوم y

http://vimb.ir/content/news/453/453l.jpg


کروموزوم Y علیرغم اندازه کوچکش شامل ژن هایی می باشد که در باروری جنس نر دخیل است. بسیاری از ژن های این کروموزوم طی انتخاب طبیعی و جهش های ایجاد شده از بین رفته و این کروموزوم را به اندازه حیاتی امروزی خود پیرایش کرده است.
به گزارش بنیان به نقل از sciencedaily، در یک مقایسه ای از کروموزوم Y در 8 مرد آفریقایی و 8 مرد اروپایی این نظریه که ژن های کروموزوم Y اهمیت چندانی ندارند و این کروموزوم بتدریج کوچک شده و ناپدید می گردد را رد کرد.
کروموزومY ، نوددرصد ژن های مشترک با کروموزوم X را از دست داده است. برخی دانشمندان معتقد هستند که کروموزوم Y در کمتر از 5 میلیون سال ناپدید خواهد شد. برخی پستانداران تقریبأ کروموزوم Y خود را از دست داده اند، در حالیکه همچنان جنس نر هستند و به صورت نرمال تولید مثل می کنند. در ماه گذشته محققان برخی ژن هایی را گزارش کردند که موش های نر بدون کروموزوم Y ایجاد می کنند و فرزندان نرمالی نیز دارند، این مشاهدات منجر به این سوال شد که آیا کروموزوم Y زائد است؟ بر طبق این مطالعه ژن هایی که حفظ شده اند و آنهایی که از کروموزوم X به Y مهاجرت کرده اند، دارای اهمیت می باشند.
الگوهای تنوعات بر روی کروموزوم Y در بین 16 مرد توسط انتخاب طبیعی ایجاد شده است و موجب حفظ ژن هایی می گردد که اکثرأ در باروری مرد دخالت دارند. این کروموزوم Y کوچک شامل 27 ژن واحد می باشد، در حالیکه بر روی سایر کروموزوم ها هزاران ژن موجود است. با استفاده از تنوعات بر روی کروموزوم Y می توان به چگونگی حرکت جمعیت بر روی کره زمین پی برد و به بهبود تخمین تاریخچه تکاملی انسان کمک مؤثری خواهد کرد.
قبل از حدود 200 میلیون سال پیش، زمانی که پستانداران بر روی زمین نسبتأ جدید بودند، تنوعات کروموزوم های جنسی x و Y شبیه سایر جفت کروموزم ها بود، با هر نسل تعداد کمی از ژن ها تعویض می شود، بنابراین زاده ها مخلوطی از ژن های هر دو والد هستند. تخم های بارور شده با دو تا X ، ماده و با یک X و یک Y، نر می شوند. اما بنابر دلایلی به گفته دکتر Sayres، ژنی که آغازگر آبشار وقایعی می باشد که موجب ایجاد خصوصیات نر می گردد، بر روی کروموزوم Y فیکس شده است و سایر ژن های خاص نر را مانند آنهایی که تکوین بیضه، اسپرم و مایع منی را کنترل می کند، جذب می کند. بسیاری از این ژن ها برای ماده ها مضر می باشند، بنابراین کروموزوم X و Y تبادل ژن ها را متوقف می سازند و شروع به رشد جداگانه می کنند. کروموزوم های Y بیشتر از آنچه که ما گمان می بریم شبیه هم هستند. علت آن هنوز کاملأ مشخص نمی باشد که بدلیل حذف تنوعات توسط انتخاب طبیعی است یا بدلیل این است که نرهای کمی در ایجاد نسل بعد شرکت دارند.
محققین همچنین دریافتند که تمامی 27 ژنی که بر روی کروموزوم Y قرار دارد، تحت تأثیر انتخاب طبیعی قرار می گیرند. 17 عدد آنها پس از 200 میلیون سال حفظ شده اند و 10 تای آنها اخیرأ بدست آمده است. اکثر ژن های جدید در چندین کپی بر روی کروموزوم ها قرار دارند و حذف یک یا چند کپی از آنها با ناباروری مردها مرتبط است. دکتر Sayres توانست تنوعات کروموزوم Y را برای اولین بار اندازه گیری کند. ایشان تنوعات بر روی کروموزوم Y یک فرد را با تنوعات بر روی سایر 22 کروموزوم و کروموزوم X و کروموزوم میتوکندریایی مقایسه کرد. دکتر Sayres کل داده های ژنوم 16 فرد را بررسی کرد. مطالعات تنوعات کروموزوم Y در زمان نوزادی انجام شد. پیشرفت در تکنولوژی مطالعه ژنوم آنالیزهای کروموزوم Y را در آینده تسهیل خواهد کرد.

منبع : بنیان