زنده ماندن در شرایط سخت قسمت هجدهم - جهت يابي مقتضي با شرايط
جهت يابي مقتضي با شرايط
در شرايط سخت ، اگر شما مجهز به نقشه و قطب نما باشيد نسبت به زنده ماندن خود بيشتر اميدوا رخواهيد بود . اگر شما اين دو وسيله را داشته باشيد ، احتمال اين كه بتوانيد به يك پناهگاهي حركت كنيد بسيار زياد مي شود . اگر شما در استفاده از نقشه و قطب نما زياد حرفه اي نيستيد . بايد حتماً اين مهارت را كسب كنيد .
روش هاي متفاوتي وجود دارند كه شما مي توانيد به كمك خورشيد و ستارگان مسير خود را پيدا كنيد . البته اين روش ها فقط مسير عمومي حركت را به شما نشان مي دهند . اگر شمــا عوارض منطقه يا كشــور را بدانيد احتمال پيدا كردن مسير صحيح براي شما بيشتر مي گردد .
شما بايد هر قدر مي توانيد درباره عوارض طبيعي منطقه اي كه شما يا واحد شما ممكن است به آنجا فرستاده شويد اطلاعات كسب كنيد ، خصوصاً هر برآمدگي مشخصه يا علامتهاي مشخصه در منطقه . اين دانش درباره عوارض طبيعي و منطقه عمليات همراه با استفاده از روش هاي شرح داده شده در زير به شما اجازه مي دهند تا مسير صحيح را پيدا كنيد و به ناوبري شما در زمين كمك مي كند .
استفاده از خورشيد و سايه ها
ارتباط زمين با خورشيد مي تواند به شما كمك كند تا مسير خود را بر روي زمين تعيين كنيد . خورشيد همواره از شرق طلوع مي كند و در غرب غروب مي كند . در نيمكره شمالي ، وقتي كه خورشيد در بالاترين نقطه خود قرار ميگيرد به سمت جنوب است و در اين حالت اشياء سايه قابل ملاحظه اي ندارند . در نيمكره جنوبي در چنين حالتي خورشيد يه سمت شمال قرار مي گيرد . در نيمكره شمالي حركت سايه ها طبق عقربه هاي ساعت است . در نيمكره جنوبي حركت سايه ها خلاف عقربه هاي ساعت است و با تمرين ، شما مي توانيد سايه را براي تعيين مسير و زمــان روز استفاده كنيد . روش هاي سايه كه براي يافتن مسير استفاده مي شود عبارتند از روش نوك سايه و روش ساعت .
روش نوك سايه
در اولين روش ، يك چوب راست به طول يك متر پيدا كنيد و در قسمتي از زمين بگذرايد كه هيچگونه بوته اي در آنجا نباشد و سايه چوب كاملاً واضح باشد . اين روش ساده مي باشد و دقيق و از چهار مرحله تشكيل شده است :
اول : چوب را داخل زمين و يك مكان صاف قرار دهيد كه سايه كاملاً آشكاري ايجاد كند . نوك سايه را با يك سنگ علامت بگذرايد . اين اولين علامت سايه همواره در جهت غرب است ، حالا مي خواهد در هر كجاي زمين باشد .
دوم : به مدت 10-15 دقيقه صبر كنيد تا نوك سايه چند سانتي مترحركت كند . نوك سايه دوم را مانند قبل علامت بگذاريد .
سوم : يك خط مستقيم از طي دو علامت رسم كنيد تا خطي شرقي ـ غربي بكشيد .
چهارم : طوري بايستيد كه اولين علامت ( غرب ) طرف چپ و دومين علامت در طرف راست شما قرار گيرد . حالا شما به سمت شمال هستيد . اين در حقيقت در هر كجاي زمين درست است .
يك روش ديگر نيز وجود دارد كه دقيق تر است ، اما نيازمند زمان بيشتري است . چوب را در زمين قرار دهيد و اولين سايه را در صبح علامت بگذاريد . از يك تكه ريسمان استفاده كنيد تا يك نيمدايره از طي اين علامت و اطراف تكه چوب رسم كنيد . در نيمروز ، سايه كوتاهتر شده و ناپديد مي گردد . در بعدازظهر دوباره طول پيدا مي كند و در نقطه اي كه سايه نيمدايره را لمس مي كند ، دومين علامت را بزنيد . در طي دو علامت يك خط رسم كنيد تا يك خط شرقي ـ غربي دقيق به دست آيد ( تصوير 1-18 )
| 1ـ نوك سايه را علامت گذاري كنيد . |
2ـ نقطه جديد را علامت گذاري كنيد و بين دو علامت را با خط رسم كنيد .
|
3ـ طوري بايستيد كه علامت اول طرف چپ شما و علامت دوم در سمت
راست باشد . حالا شما رو به شمال هستيد .
|
تصوير 1-18 . روش نوك سايه |
شما مي توانيد با استفاده از يك ساعت عقربه اي معمولي مسير خود را تعيين كنيد . اگر شما از ساعت محلي درستي استفاده كرده باشيد ، بدون هيچ تغييري براي زمان ذخيره و نور روز شما مسير درست را تعيين مي كنيد . به خاطر داشته باشيد ، هر قدر شما از خط استوا دورتر باشيــد اين روش دقيـق ترخواهد بود . اگر شما فقط يك ساعت ديجيتال داريد ، شما مي توانيد بر اين مشكل غلبه كنيد . سريعاً شكل يك ساعت را روي كاغذ رسم كنيد و زمان دقيق آن را روي آن بكشيد و از آن براي تعيين مسير در آن زمان استفاده كنيد .
در نيمكره شمالي ، ساعت را افقي بگيريد و عقربه ساعت را به طرف خورشيد بگيريد و زاويه بين عقربه ساعت و علامت ساعت 12 را نصف كنيد تا خط جنوب ـ شمال رسم شود ( تصوير 2-18 ) . اگر شك داريد كه كدام انتهاي خط به سمت شمال است ، به خاطر داشته باشيد كه خورشيد از شرق طلوع مي كند و در غرب غروب مي كند و در ظهر به سمت جنوب است . خورشيد قبل از ظهر در شرق و بعدازظهر در غرب است .
نكته : اگر ساعت شما بر روي زمان ذخيره نور روز تنظيم شده است ، از نقطه وسطي بين عقربه ساعت و ساعت يك استفاده كنيد تا خط جنوب ـ شمال را رسم كنيد .
تصوير 2-18 . روش ساعت
در نيمكره جنوبي ، ساعت 12 را به سمت خورشيد بگيريد و يك خط بين عقربه ساعت و ساعت 12 خط جنوب ـ شمال را نشان مي دهد ( تصوير 2-18 ) .
استفاده از ماه
به دليل اين كه ماه از خودش نور ندارد ، ما مي توانيم فقط آن را وقتي كه نور خورشيــد را منعكــس مي كند مشاهـده كنيم . به دليل اين كه در طي 28 روز ماه دور زمين مي چرخد ، بسته به موقعيت آن شكل انعكاس نور متفاوت مي باشد و ماه به شكل هاي مختلفي ديده مي شود . ما وقتي ماه در جهت مخالف زمين از خورشيد قرار دارد مي گوييم كه ماه جديد است . سپس همين طور كه ماه از زير سايه زمين خارج مي شود ، شروع به انعكاس نور از طرف راست خود مي شود و كم كم شروع به بزرگ شدن مي نمايد تا زماني كه بدر كامل گردد شما مي توانيد از اين اطلاعات براي جهت يابي استفاده نماييد .
اگر قبل از غروب آفتاب ماه طلوع كند ، قسمت نوراني آن سمت شرق خواهد بود ، اگر ماه بعد از نيمه شب طلوع كند سمت نوراني آن به طرف شرق خواهد بود . اين كشف بزرگ به ما كمك مي كند تا جهت شرق غرب را در شب پيدا كنيم .
استفاده از ستاره ها
محل شما در نيمكره جنوبي يا شمالي تعيين مي كند كه از چه صورت فلكي استفاده كنيد تا مسير جنوب يا شمال راتعيين كنيد .
شمال آسمان
مهمترين صور فلكي كه بايد آموخت عبارتند از : دب اكبر كه به خرس بزرگ معروف است و ستارة دابليو .
( تصوير 3-18 ) هيچكدام از اين صور فلكي ثابت نيستند . همگي آنها در يك شب صاف قابل مشاهده مي باشد . از آنها براي تعيين قطبين استفاده مي شود ، همچنين آنها به عنوان ستارة قطبي يا ستارة شمال شناخته مي شوند . ستارة شمال بخشي از دسته دب اصغر را تشكيل مي دهند و احتمال اشتباه شدن آن با دب اكبر وجود دارد . براي جلوگيري از اشتباه از دب اكبر و ستاره دابليو استفاده كنيد . دب اكبر و ستارة دابليو دقيقاً مقابل يكديگر قرار دارند . آنها در جهت خلاف عقربه هاي ساعت اطراف قطبين حركت مي كنند و ستارة قطبي در وسط آنها قرار دارد . دب اكبر يك صورت فلكي با هفت ستاره و به شكل ملاقه است . دو ستاره لبه خارجي آن ملاقه را تشكيل مي دهند و به عنوان ستارگان اشاره كننده شناخته مي شوند زيرا به سمت ستارة شمال اشاره مي كنند . يك خط فرضي از ستاره خارجي و انتهايي دب اكبر به ستاره بالايي موجود در بخش ملاقه اي شكل آن رسم كنيد . اين خط را به اندازه پنج برابر فاصله بين ستارگان اشــاره كننده امتــداد دهيد . در طـي اين خط امتداد داده شده ، شما به ستارة شمال مي رسيد .
تصوير 3-18 . دب اكبر و ستاره دابليو |
بعد از تعيين ستاره شمال با رسم كردن يك خط فرضي به سمت زمين قطب شمال و شمال درست را تعيين كنيد .
جنوب آسمان
به دليل اينكه ستاره درخشان به اندازه كافي وجود ندارد ، تعيين قطب جنوب راحت نيست . يك صورت فلكي كه به عنوان صليب جنوبي معروف است ، به عنوان علامت جهت تشخيص جنوب مورد استفاده واقع مي شود ( تصوير 4-18 ) . صليب جنوبي يا كروكس پنج ستاره دارد .چهار ستاره آن تشكيل صليب را مي دهند كه به يك سمت متمايل شده اند . دو ستاره كه محور بزرگ صليب را تشكيل مي دهند ستارگان اشاره كننده هستند . براي تعيين قطب فاصله اي پنج برابر قاصله بين اين دو ستاره را تصو ركنيد ، انتهاي خط فرضي به افق نگاه كنيد و مسير خود را انتخاب كرده و حركت كنيد . در يك شرايط سخت ساكن ، مي توانيد با گذاشتن چوب در زمين در هنگام شب مسير حركتي خود را در روز ثابت كنيد .
تهيه قطب نماي ابتكاري
شما مي توانيد با استفاده از يك تكه فلز آهن دار كه مي تواند سوزني شكل باشد ، يا يك تيغه صاف دو لبه و يك تكه رشته غير فلزي يا موي بلند يك قطب نماي ابتكاري درست كنيد . شما مي توانيد با كشيدن اينها به يك تكه ابريشم يا كشيدن آنها در موهاي خود آنها را مغناطيسي يا پلاريزه كنيد . همچنين مي توانيد با كشيدن مستمر آنها به يك آهنربا آنها را مغناطيسي نماييد . همواره آنها را در يك مسير بكشيد . اگر باتــري و سيــم الكتريكـي داريد مي توانيد فلز را با جريان الكتريسيته پلاريزه نماييد . سيم بايد عايق كاري شده باشد . اگر عايق نداشت جسم فلزي را در يك ورقه نازك كاغد بپيچيد تا از اتصالي كردن آن جلوگيري نماييد . باتري حداقل بايد دو ولتي باشد . با سيم الكتريكي يك سيم پيچ درست كنيد و دو انتهاي آن را به ترمينال هاي باتري متصل نماييد . به طور مستمر يك انتهاي جسم فلزي را داخل و خارج سيم پيچ نماييد . در اين حالت سوزن الكترومغناطيس مي شود . وقتي كه سوزن از يك ريسمان غير فلزي آويزان شده باشد يا روي يك تكه چوب شناور در آب باشد ، خود به خود در مسير جنوب ـ شمال قرار مي گيرد .
مي توانيد با استفاده از يك سوزن خياطي يا جسم فلزي نازك يك قطب نماي ابتكاري مورد اطمينان بيشتر درست كنيد . البته علاوه بر سوزن خياطي براي تهيه اين قطب نما به يك ظرف غير فلزي مثلاً يك ظرف پلاستيكي درپوش آن در حالي كه وسط درپوش بالا آمده باشد و ضد آب باشد و نوك نقره اي يك خودكار نياز است . براي تهيه اين قطب نما از يك سوزن خياطي معمولي استفاده كنيد و آن را نصف كنيد . يك نصفه آن به عنوان نشانگر ونميه ديگر به عنوان نقطه محوري عمل مي كند . آن بخش از سوزن را كه به عنوان نقطه محوري است در انتهاي مركز ظرف فرو كنيد . اين بخش بايد در انتها كاملاً تراز باشد و با درپوش تداخل نكند . نيمه دگر سوزن را با استفاده از چسب ، شيرة درخت يا پلاستيك ذوب شده به نوك نقطه خودكار وصل كنيد . يك انتهاي نشانگر را مغناطيسي كنيد و آن را روي نقطه محوري قرار دهيد .
ساير وسايل جهت يابي
باور قديمي استفاده از خزه هاي روي يك درخت براي تعيين شمال دقيق نيست ، زيرا خزه ها كاملاً اطراف بعضي درختها مي رويند . در واقع گياهان روييده شده در قسمتي از درخت كه رو به شمال است ، در نيمكره شمالي پر آب تر و با طراوت تر هستند و بر عكس اين موضوع در نيمكرة جنوب وجود دارد . اگر چندين درخت افتاده در اطراف شما وجود دراد كه مي توانيد آنها را با همديگر مقايسه كنيد به كُنده درختان نگاه كنيد . رويش گياهان بر روي طرفي كه به سمت استوا است بيشتر مي باشد و حلقه هاي رشد درخت در آن سمت عريض تر هستند . در مقابل حلقه هاي رشد درخت در سمتي كه به طرف قطب مي باشد به همديگر نزديكترند . مسير باد ممكن است در بعضي موارد كه جريان غالب را تشكيل مي دهد و شما مسير آن را مي دانيد مي تواند در يافتن مسير حركت مفيد باشد .
تشخيص تفاوت بين گياهان و طرح و شكل رطوبت در سراشيبي هايي در مسير شمال و جنوب مي تواند به شما در تعيين مسير كمك كند . در نيمكره شمالي ، سراشيبي هاي به سمت شمال نور كمتري نسبت به سراشيبي هاي به سمت جنوب دريافت مي كنند و بنابراين سردتر و مرطوب تر هستند . درتابستان سراشيبي هاي به سمت شمال به صورت تكه تكه برف وجود دارد . در زمستان ، درختان و فضاي باز در سراشيبــي هاي به سمت جنوب ، اولين سراشيبــي هايي هستند كه برف خود را از دست مي دهند و زمين آنها برف كم عمق تري دارد .
