کاتالیست های ارزان قیمتی که باعث حذف ترکیبات سرطان زا از سوخت خودروها می شود

تهران-ایرنا- محققان دانشگاه صنعتی شریف در حال تولید نوعی کاتالیست ارزان قیمت هستند که قادر است ترکیبات سرطان زا را به ترکیبات کم خطر تبدیل کند. این روش به دلیل استفاده از پسماندهای کشاورزی ارزان تر از روش های مرسوم است.



http://img7.irna.ir/1392/13921007/80...08-5373084.jpg

مسوولان حوزه بهداشت شهری و شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران می گویند که شهروندان تهرانی و کلان شهرها در طول 365 روز یک روز هم هوای سالم تنفس نمی کنند.

اکنون به دلیل استفاده از بنزین یورو 2 در خودروها باعث می شود تا ترکیبات آروماتیک در هوای منتشر شود که به گفته کارشناسان حوزه بهداشت این ترکیبات به طور مستقیم باعث بروز سرطان خون می شود.

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، محققان دانشگاه صنعتی شریف در حال حاضر در حال انجام پروژه ساخت کاتالیستی هستند که می تواند این ترکیبات آروماتیک را به ترکیبات کم خطرتر تبدیل کند.

محمد ذبیحی، دانشجوی دکترای دانشگاه صنعتی شریف تولید این کاتالیست را در پایان نامه دوره دکترای خود مورد پیگیری قرار داده است.

وی در توضیح بیشتر این موضوع به خبرنگار علمی ایرنا گفت: حذف ترکیبات آروماتیک با استفاده از کاتالیست ها از سال 1980 در جهان مطرح شده است و در حال حاضر در بسیای از کشورها استفاده می شود، اما استفاده از چنین کاتالیست هایی در محیط های بسته مانند کارگاه ها نیز در ایران رایج است.

به گفته وی کاتالیست مورد مصرف درایران عمدتا وارداتی هستند و در این پروژه تحقیقاتی قرار است فناوری تولید کاتالیست ها با حداقل هزینه بومی سازی شود.

کاتالیست ها موادی هستند که انجام فرآیندهای شیمیایی را با سرعت بیشتری انجام می دهند واز دو بخش ˈسایت فعالˈ و ˈپایهˈ تشکیل شده اند. سایت فعال با انجام واکنش های شیمیایی با گازها موجب تبدیل شدن این گازها به ترکیبات دیگر می شوند که در شرایط عادی یا انجام پذیر نیست و یا بسیار کند صورت می گیرد.

واکنش اصلی توسط ˈسایت های فعالˈ صورت می گیرد که به آن ˈکاتالیزرˈ نیز می گویند که در ترکیب با بخش ˈپایهˈ، ˈکاتالیست را تشکیل می دهد. بخش پایه باعث استحکام آن در برابر مقاومت مکانیکی و حرارت آن می شود.

ذبیحی خاطرنشان کرد: برای تولید این نوع کاتالیست با قیمت کمتر از پسماندهای جامد کشاورزی پوست گردو و بادام استفاده کرده ایم که از این ترکیبات بخش پایه کاتالیست ها تولید شده است.

وی گفت: چنین کاتالیست هایی که معمولا به صورت جامد تولید می شود در اگزوز خودرو ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد تا ترکیبات سرطان زا را در مبدا حذف کند.

این محقق با اشاره به روش ارزان تولید این کاتالیست ها گفت: براساس آمار، سالانه در ایران 24 هزار 865 تن گردو، 110 هزار تن بادام، 11890 تن فندق تولید می شود که بیش از 60 درصد از این وزن به دور ریخته می شود که می توان از بخش دورریز از محصولات برای ساخت کاتالیست ها استفاد کرد.

وی افزود: همچنین این نوع کاتالیست به گونه ای طراحی شده است که رطوبت ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی باعث کاهش حجم آن نمی شود و از سوی دیگر به سادگی قابل احیا است.

ذبیحی استفاده از این کاتالیست را در دمای پایین، از دیگر ویژگی های آن عنوان کرد و گفت: در کاتالیست سرامیکی، فرآیند ترمال کاتالیکی باید تا 800 درجه افزایش یابد اما این نوع کاتالیست که در مقیاس آزمایشگاهی به خوبی تست شده است، در دمای 200 درجه سانتیگراد ، کارایی داشته است.

وی خاطرنشان کرد: فعالیت های مشابهی اکنون در کشور انجام شده است، اما استفاده از پایه کربن ارزان قیمت با ضایعات مواد کشاورزی برای نخستین بار در این طرح دیده شده است.

***چند راه حل برای کاهش آلودگی هوای تهران

به گفته این محقق استفاده از بنزین یورو 4 مهمترین راه برای از بین بردن ترکیبات سرطان زا در هوا است.

وی همچنین توجه بر درست کارکردن اگزوز خودرو و کاتالیست درون آن در معاینه فنی خودروها را از دیگر موارد کاهش آلودگی هوای تهران دانست و گفت: کاتالیست ها با گذشت زمان نیاز به تعویض شدن دارند.

ذبیحی افزود: همچنین درصورت درست نسوختن سوخت در داخل موتور خودرو ترکیباتی مانند ناکس (NOX) و ساکس (SOX) در هوا آزاد می شود که با بروز بارندگی و ترکیب با آب باران به اسید نیتریک و اسید سولفوریک تبدیل می شود. که این امر درنهایت، خوردگی اسکلت خودروها ، سازه های آهنی در سطح شهر واز بین رفتن پوشش گیاهی را به دنبال دارد.

وی همچنین فعالیت کارخانجات در شهرها و یا حومه شهر ها را از دیگر عوامل ایجاد و تشدید کننده آلودگی هوا در تهران و سایر کلان شهرهای صنعتی دانست و گفت: این درحالی است که هنوز در بسیاری از کارخانجات و واحدهای تولیدی واحدی به نام محیط زیست ایجاد نشده است.