ویژگی های دانش آموز در دوره ابتدایی
دانش آموز دوره ابتدایی دوره ای است که به لحاظ عاطفی جسمانی روانی دانش آموزان در مرحله رشد قرار دارند .لازم است معلم و والدین با شناخت ویژگی های مختلف دانش آموزان در این دوره سنی در صدد رفع هرچه بهتر نیازهای مختلف آن ها باشند.
http://img1.tebyan.net/big/1392/09/3...2231186170.jpg
1-رشد جسمانی:
در دوره ابتدایی ، تارهای عصبی ، " میه لینی " می شوند ، در نتیجه ، رشد جسمانی دانش آموز در این دوره ، بسیار مهم است . میه لینی شدن تارهای عصبی ، در مقطع دبستان ، به سطوح بالاتر و تکامل می رسد و سبب هماهنگی کامل حس و حرکت می گردد. هماهنگی حسی – حرکتی در این دوره از رشد بالایی برخوردار است. دانش آموز در اثر تکامل مراکز عصبی و تجارب جسمانی خود ، قادر به تعبیر و تفسیر پیام های دریافتی حواس خود بوده و می تواند بدان ها پاسخ صحیحی بدهد . تفاوت رشد جسمانی دانش آموز دبستانی و پیش دبستانی ، از این جنبه است .
2-کاهش خود مداری:
در دوره دبستان، خودمداری کاهش می یابد. دانش آموز در این مرحله ، در صورت قرار گرفتن در یک محیط مناسب ، مدرسه مطلوب و آموزگاران ماهر ، به تدریج می تواند به حقوق دیگران توجه و آن را رعایت نماید ؛ حتی گاهی اوقات نیز می تواند ، از حق خود بگذرد و دیگران را در نظر بگیرد .از طریق فعالیت های گروهی ، بیشتر می توان به این ویژگی توجه نمود .
3-معقول تر شدن پیوندهای عاطفی:
در این مرحله ، دانش آموز ارتباط عاطفی شدیدی با خانواده خود برقرار می کند . در دوره دبستان ، این پیوندها معقول می شوند و او می تواند چند ساعتی دور از آن ها، جدا از آن ها بماند، بدون این که خلأ عاطفی احساس کند. این ویژگی، در رشد عاطفی دانش آموز و هدف آموزش و پرورش که همانا استقلال عاطفی دانش آموزان است، بسیار مهم می باشد.در دوره دبستان، پیوندهای عاطفی سست نمی شوند و از بین نمی روند، بلکه در صورت برخورداری دانش آموز از محیط گرم خانوادگی ، مادری کاردان و جذابیت محیط آموزشی، به تدریج می تواند به استقلال دست یابد.
4-تغییر شکل کنجکاوی:
کنجکاوی دانش آموز در دوره دبستان، بر خلاف دوره پیش دبستانی که بی هدف بود، هدفمند و جهت دار می شود. در دوره دبستان، با استفاده از دروسی مثل علوم، می توان مفهوم علیت را در دانش آموز پرورش داد.
5-تغییر شکل مشاهدات:
دانش آموز دبستانی در هنگام مشاهده، به بررسی علل پرداخته، چرایی مسائل را جستجو کرده و به چگونگی فرایندها توجه می کند .
6-حرکت از تخیل به سوی واقعیت:
دانش آموز دبستانی بیش از حد از تخیل دور شده و به واقعیت نزدیک می شود . یکی از ویژگی های مهم این دوره ، کاهش تخیلات است .
به طور کلی ، بر اساس ویژگی های مذکور دوره دبستان ، باید به چند مسأله توجه نمود. یکی از فعالیت های بسیار مهم این دوره ، بازی است. در این مرحله، بازی های بی هدف و بی قاعده دوره پیش دبستانی به بازی های هدفمند تبدیل می شوند . مربی باید دانش آموزان را از بازی های بی هدف به بازی های همراه با کار سوق دهد، به این ترتیب دانش آموز با اتمام کار ، می تواند به ارضاء روحی برسد.
http://img1.tebyan.net/big/1392/08/2...8014729998.jpg
نکته دیگر در این دوره، هماهنگی خانه و مدرسه است. والدین باید در محیط خانه شرایط استقلال عاطفی دانش آموز را فراهم نمایند. مربیان نیز باید محیط جذابی را فراهم کنند تا دانش آموز نگرش مثبتی نسبت به مدرسه داشته باشد . هر چه ارتباط بین والدین و مربیان بیشتر باشد، بهتر می توان در جهت اهداف آموزشی گام برداشت.
در دوره دبستان، مربیان باید برخورد مطلوبی با اشتباهات و خطاهای دانش آموزان داشته باشند، هیچ گاه دانش آموز را در حضور جمع شرمسار نکنند، برای تغییر رفتارهای نامطلوب دانش آموز از روش های اصلاح رفتار بهره جویند و رفتار نامطلوب او را توسط تقویت رفتارهای درست تغییر بدهند. مربیان باید آگاه باشند که ضعف درسی دانش آموز بنا به دلایل بسیاری از جمله ناتوانی یادگیری، مشکلات عاطفی، شخصیتی و زمانی و ضعف محیط و روش های آموزشی صورت می گیرد.
در ادامه بحث درباره ویژگی های دانش آموز دبستانی، به ویژگی های بسیار مهمی که موریس دبس و دیگر روانشناسان به آن دوره ثبات، آرامش و سازگاری را اطلاق کرده اند ، می پردازیم.
دوره دبستان، دوره آرامش قبل از طوفان نام دارد ، چون دانش آموز در این مرحله به ثبات و آرامش دست می یابد . در این مقطع ، شخصیت دانش آموز به تدریج رشد و تکامل پیدا می کند و هیچ گونه بحران هویت و اختلال عاطفی در دانش آموزان بهنجار مشاهده نمی شود .این مرحله، دوره عقل و دانایی است و به آن دوران " بلوغ کودکی " اطلاق می شود، یعنی در مرحله کودکی، نوعی بلوغ محسوب می شود.
در این دوره که از شش تا ده سالگی است ، دانش آموز در مسائل اجتماعی خود مشکل خاصی ندارد و به راحتی می تواند با دیگران کنار بیاید.
http://img1.tebyan.net/big/1392/08/2...4174108175.jpg
مهم ترین ویژگی، ظهور تفکر اجمالی است. در دوره پیش دبستانی، تفکر دانش آموز در هم آمیخته است و روابط و مناسباتی در آن وجود ندارد، اصل علیت علمی بر آن حاکم نیست، برای پدیده های طبیعی، علل انسانی قائل می شود و جهان بینی مبهم است.زمینه ظهور تفکر اجمالی باید در دوره دبستان ( حدود نه تا ده سالگی ) فراهم شود. تفکر اجمالی، مرکب از روابط و مناسبات است. تفکری حد فاصل تفکر محسوس و انتزاعی است و فرد توسط آن می تواند، فراتر از تفکر عینی برود و تصوراتی از اشیاء در ذهنش شکل می گیرد. او می تواند بدون دیدن اشیاء به مسائل فکر کرده و مفهوم را در ذهن خود تشکیل دهد. در این دوره، چنانچه کودک از آموزش مناسبی برخوردار باشد، درک و فهم وی از دنیای خارج، حول چهار مفهوم اساسی شکل می گیرد:
این چهار مفهوم ، ذهن دانش آموز را نظم داده و او را به سمت تفکر منطقی سوق می دهد، در نتیجه او ، می تواند پدیده های اطرافش را درک کرده و بین آن ها ارتباط برقرار کند.
دوره نهفتگی : تحقیقات نشان داده، بر خلاف دوره پیش دبستانی که دانش آموز از لحاظ جنسی تا حدی فعال است ، در مرحله دبستانی ، تمایلات جنسی به دوره پوشیدگی و کمون می رسد، بدین دلیل، از این نظر مشکل خاصی نخواهد داشت ، در نتیجه ، این حالت به آرامش وی کمک کرده و او را آماده درک مطالب درسی می کند . این دوره ، برای ارایه آموزش ها بسیار مناسب است.
اوج گیری حافظه : از حدود نه سالگی به بعد ، قوه حافظه دانش آموز به سرعت رشد می کند و قادر است ، مطالب مورد علاقه اش را به راحتی حفظ کند. البته اوج گیری حافظه ، نکته منفی نیز دارد ، زیرا دانش آموز بیش از حد متکی به حافظه اش می باشد، معلومات وی بیشتر جنبه حفظی پیدا می کند و این امر ، به جنبه های دیگر رشد او لطمه خواهد زد.
ظهور استعدادها : سن نه سالگی، سن ظهور استعدادهای مختلف، از قبیل استعداد موسیقی می باشد . به منظور ظهور استعدادهای دانش آموز ، باید او را در معرض فرصت های یادگیری متنوع قرارداد و دانش آموز را در برنامه های مختلف فوق برنامه ، از قبیل فعالیت های علمی، هنری، ورزشی و موسیقی شرکت داد. در این برنامه ها، فرصت های یادگیری متنوعی در اختیار او قرار می دهند تا مربیان متوجه استعدادهای برجسته وی شوند و آن ها را پرورش دهند.
به منظور بروز استعدادها، باید از به کارگیری روش های تدریس یکسان در مورد دانش آموزان اجتناب نمود، زیرا این امر سبب کسالت و گریز وی از مدرسه می شود. معلمان باید تلفیقی از روش های تدریس، از جمله روش سخنرانی، توضیحی ، پرسش و پاسخ و ... را به کار گیرند تا به نتایج و بازدهی بالایی دست یابند.
الگوپذیری : دانش آموز دبستانی از بزرگسالان الگو می گیرد. یکی از جنبه های مهم شخصیت وی ، تقلید است . دانش آموز از افرادی که در نظر وی مهم و ارزشمند هستند ، تقلید می کند . وقتی معلم درباره ارزش ها صحبت می کند ، خودش حاصل ارزش ها می شود . معلمان باید سعی کنند که تناقضی بین رفتار و گفتارشان وجود نداشته باشد و به ارزش ها پایبند باشند
