جزو اولین نسل هواپیماهای آموزشی توربوپراپ است و برای آموزش مراحل مختلق از مقدماتی گرفته تا پیشرفته قابل استفاده است. در سوم سپتامبر سال ۱۹۵۳ شرکت پیلاتوس نمونهء توربوپراپی از هواپیمای پیستونی P-3 به پرواز درآورد. پیش نمونهء هواپیمای جدید تا سالها کنار گذاشته شده بود تا آن که در سالهای نخست دههء ۱۹۶۰ مجددا فعالیت و آزمایشها بر روی آن آغاز شد. این بار بر روی این هواپیما موتور PT-6A ساخت پرات اند ویتنی که یک موتور توربوپراپ و جدید در آن زمان بود نصب شد و اصلاحاتی نیز برای ایجاد قابلیت پرواز وارون و نمایشی در آن ایجاد شد. این تغییرات جدید اقدامی جسورانه بود چون گواهینامهءصلاحیت این موتور به تازگی در سال ۱۹۶۳ صادر شده بود.
با کشیده تر کردن قوارهء کلی هواپیما و افزودن حجم مخازن سوخت طرح جدید برای اولین بار در ۱۲ آپریل ۱۹۶۶ پرواز کرد و در نمایشگاه هوایی لوبورژه در سال ۱۹۶۷ به نمایش گذاشته شد.
در آن زمان کاربران هواپیماهای آموزشی چنین میپنداشتند که آیندهء نزدیک فقط به پیشرانهء جت اختصاص دارد به همین خاطر خریداری برای طرح جدید پیلاتوس یافت نشد.اصلاحات بعدی هم کارساز نبود و سانحه ای در حین فرود با چرخ بسته به دلیل عملکرد نادرست سیستم سوخترسانی رخ داد و موجب تضعیف معروفیت طرح جدید شد.در همین دوران با بروز بحران نفتی در سالهای نخست دههء ۱۹۷۰ پیش بینیهای روشنی دربارهء آیندهء هواپیماهای توربوپراپ (به خصوص نمونه های آموزشی آن)بوجود آورد.بنابر این پیلاتوس یک فروند P-3 را از نیروی هوایی سوئیس اجاره کرد و آن را به موتور PT-6A-25 مجهز کرد این موور برای امور نمایشی بسیار مناسب بود.طرح جدید در ماه مه ۱۹۷۵ پروازهای آزمایشی را آغاز کرد و در ژوئن همان سال درنمایشگاه لوبورژه به نمایش درآمد.بی درنگ برای بهبود رفتار هواپیما در مارپیچ افزایش مخازن سوخت و افزایش زاویهء هفتی بال و افزایش عمر سازه ای اصلاحاتی انجام شد.سرانجام بر اساس قراردادهایی برای فروش ۱۲ فروند به برمه و ۸ فروند به بولیوی خط تولید طرح نهایی که اکنون PC-7 نامیده میشود به کار افتاد.این خط تولید تا اوایل سال ۱۹۹۵ بیش از ۴۴۰ فروند توربوترینر برای ۱۹ مشتری تولید کرد.
آخرین اصلاحات PC-7 به عرضهء مدل شماره ۲ (استرا) انجامید.این مدل که برای فروش به آفریقای جنوبی ساخته شده بود به بدنهء گران قیمت PC-9 مجهز است و از موتور پرتوان تر PT-6A-25C استفاده میکند.
مشخصات فنی مدل استاندارد:
یک موتور پرات اند ویتنی PT6A-25A
بیشینه توان موتور ۴۱۰KW=550shp
ملخهای سه پره ای هارتزل HC-B3TN/T10173C-8 تک سرعته
ظرفیت مخازن سوخت درون بالها:۴۷۴ لیتر
قادر به حمل مخازن سوخت رها کردنی ۱۵۲ یا ۲۴۰ لیتری زیر بالها
ابعاد:
طول: ۷۸/۹ متر
ارتفاع:۲۱/۳ متر
قطر ملخ:۳۶/۲ متر
رد چرخها:۵۴/۲ متر
پایه چرخها:۳۲/۲ متر
زاویه هفتی بال:۷ درجه
زاویه پسگرایی بال:۱ متر در ربع وتر
وزنها:
بیشترین وزن برخاستن:۲۷۰۰ کیلوگرم
بیشترین بار بال:۷/۱۶۲ کیلوگرم بر مترمربع
بیشترین بار توان:۵۹/۶ کیلوگرم بر کیلووات
عملکرد پروازی:
حد نهایی سرعت مجاز:۵۰۰ کیلومتر بر ساعت
بیشترین سرعت کروز:در ارتفاع ۲۰۰۰۰ پایی یا ۶۱۰۰ متری برابر با ۴۱۲ کیلومتر بر ساعت
سرعت واماندگی:ارابه های فرود و بالچه های فعال و موتور خاموش:۱۳۷ کیلومتر بر ساعت
PC-7 میتواند به مدت ۳۰ ثانیه پرواز وارون انجام دهد
(مراجع:کتاب Jane`s of the World Aircraft (به تاریخ سال ۱۹۸۶-۱۹۸۷))
ورود PC-7 به ایران و مونتاژ S-68 درایران
در سال ۱۳۶۲ ایران قراردادهای نظامی زیادی را با سوییس امضا کرد که البته به خاطر شرایط ویژه آن زمان و اجازه ای که آمریکا به سوییس داده بود مجبور به پرداختن کمیسیونهای زیادی به افراد مختلف و شرکت ها و حتی دولتهای واسطه و دولت سوییس بود.که موجب افزایش ۱۰ تا ۵۰ درصدی قیمت اقلام خریداری شده میشد.از جملهء این خرید ها نصب رادارهای ساخت سوییس در جزیرهء خارک در سال ۱۳۶۲ بود.
پس از باز تر شدن روابط تجاری/نظامی جمهوری اسلامی با سوییس نخست ایران ۶ فروند PC-7 را از سوییس خریداری نمود که در سال ۱۹۸۳ تحویل ایران شد پس از آزمایش نمونه های اولیه که به طور مستقیم توسط کارخانهء پیلاتوس سوییس خریداری شد قرار داد خرید ۳۵ فروند دیگر که پس از آزمایش ۶ فروند اول در آب و هوای ایران امضا شد و تا اوایل مرداد سال ۱۳۶۳ تحویل ایران شدند.
اکثر این PC-7 ها به صورت قطعات و تکه های جدا از هم به صورت جدا کردن بالها و موتور و… بوسیلهء ۷۴۷ های نیروی هوایی با کال سیگن ساها به ایران حمل شده و دوباره به هم متصل شدند.
ابتدا شماری از توربوترینرهای خریداری شده در اختیار اسکادران استشهادی/انتحاری سپاه قرار گرفت که تا زمان به خدمت گرفته شدن جنگنده های شینیانگ F-6 سپاه در خدمت این اسکادران بودند و تا چند سال گذشته شماری هنوز در کنار توکانو های سپاه خدمت میکردند.
لازم به ذکر است هدف اسکادران انتحاری سپاه این بود تا با کمک این توربو ترینرها به سبک کامیکازه ها به ناوهای آمریکایی برخورد نموده و آنها را منفجر کنند که این دلیل به این اسکادران استشهادی گفته میشد نخستین خلبانان این اسکادران که به خارج ارسال شدند گروهی ۳۲ نفره از خلبانان برتر بودند که برای دیدن دوره های آموزشهای مخصوص به کرهء شمالی فرستاده شدند فرماندهی این گروه را هوشنگ مرتضایی بر عهده داشت پس از مدتی هوشنگ مرتضایی به همراه یکی از PC-7 های سپاه به امارات متحدهء عربی پناهنده شد و اقرار کرد که طی یک هیئت ۲۴ نفر آموزشهای ویژه در کرهء شمالی دیده است نکتهء جالب این که در هواپیمای او ۱۱ جایگاه دینامیت و بمب برای عملیات کامیکازه قرارداشت، پس از مدتی اسکادران استشهادی سپاه در سالهای ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ به هواپیماهای جنگندهء قدیمی F-6 چینی که نمونه ای از جنگندهء قدیمی دههء ۱۹۵۰ شوروی یعنی MiG-19 بود مجموعا ۱۸ فروند از این جنگنده ها تحویل سپاه پاسداران شد و این جنگنده ها در پایگاههایی چون بند عباس و در برخی موارد در بوشهر نیز دیده شدند در نهایت این اسکادران کاری نتوانست از پیش ببرد و تا پایان جنگ نتوانست به ناوهای آمریکایی صدمه بزند اما در برخی موراد به کشتهای نفت کش و کشتیهایی که از بندر بصره به تنگهء هرمز نزدیک میشدند را مورد هدف قرار میداد
((این اسکادران پس از پایان جنگ به زاهدان منتقل شد و نهایتا به علت بی ارزش بودن این پرنده های قدیمی چینی پس از فروش اف ۶ ها به سومالی منحل شد))
پس از تحویل ۴۱ فروند توربو ترینر که بیشتر آنها از نمونه های PC-7 Mk II نمونهء اختصاصی برای آفریقای جنوبی بودند(مجهز به صندلی پران مارتین بیکر)قرار بر این شد تا شمار توربوترینرها در سپاه و نیروی هوایی به ۸۰ فروند برسد که قرارداد خرید ۳۹ فروند دیگر بسته شد که با تیره شدن روابط ایران و آمریکا و قبول نکردن پایان جنگ از سوی ایران و دریافت نکردن غرامتها از سوی عراق و کاربرد نظامی این این توربوترینرها در ایران به ایران تحویل نشدند ولی در عوض به جای آن ۳۹ فروند دهها موتور ملخ ارابهء فرود آلات دقیق و صندلیهای مارتین بیکر و قطعات فراوان و….. لوازم زیادی از جمله نقشه های ساخت بدنه آلومینیومی این پرنده ها تحویل ایران شد.
پس از سالها تلاش و با تامین سایر منابع دیگر از بازار سیاه هواپیمای آموزشی S.68 بوسیلهء مهندسی معکوس و ساخت قطعات و بدنه چیزی در حدود ۱۰ فروند S.68 تا کنون تحویل نیروی هوایی شده است.
پایگاه اصلی توربوترینرهای نیروی هوایی در حال حاظر در اصفهان میباشد و به آموزش مقدماتی خلبانان نیروی هوایی میپردازد.
شماره سریال PC-7 Mk II و S-68 در نهاجا به شرح زیر است:۹۹-۸ و ۹۹-۷
سریال بندی به این شکل است:۹۹۰۱-۸ تا ۹۹۴۱-۸ برای PC-7 ها و ۹۹-۷ برای S-68 ها
