سیر تحول بمب افکن های استراتژیک روسیه
سیر تحول بمب افکن های استراتژیک روسیه
در طول سالهای جنگ جهانی دوم اتحاد جماهیر شوروی شاهد بمباران ژاپن توسط ب ٢٩ های دورپرواز آمریکا بود. استالین رهبر شوروی فرمان ساخت یک بمب افکن دوربرد برای نیروی هوایی روسیه را صادر کرد.
آمریکا در طول سالهای جنگ جهانی دوم از اجاره دادن بمب افکن های استراتژیک خود به شوروی امتناع کرد. لیکن در سه نوبت جداگانه بمب افکن های بی ٢٩ به علت اتمام سوخت مجبور به فرود اضطراری در خاک روسیه شدند. علیرغم درخواست آمریکا برای استرداداین بمب افکن ها، شوروی آنها را ضبط کرده و استالین از توپولف دانشمند صنایع هوایی خواست این هواپیماها را شبیه سازی کند. بدین ترتیب اولین بمب افکن استراتژیک روسیه به نام توپولف Tu-4 متولد شد که بسیار شبیه بی ٢٩ ولی ١٤٠٠ کیلوگرم سنگین تر ودارای برد و توانایی حمل مهمات کمتر بود. این بمب افکندر سال ١٩٤٩ وارد خدمت شده و تا سال ١٩٥٢ حدود ٨٥٠ فروند از آنها ساخته شد که به عنوان هواپیمای شناسایی و سوخت رسان هوایی نیز عمل می کردند.
بیشتر بمب افکن های شوروی در خلال سالهای ١٩٤٥ تا ١٩٥٤ توسط توپولف ساخته شدند. اولین بمب افکن جت شوروی توپولف تی یو ١٦ باجر Badger بود که دارای بالهای به عقب برگشته و دو موتور زیر بالها بود. این بمب افکن برای عملیات در نزدیکی خاک روسیه طراحی شده بود و با برد ٧٢٠٠ کیلومتر و قابلیت حمل بمب ٩٠٠٠ کیلوگرم یک بمب افکن متوسط بشمار می رفت. تعداد 1500 عدد از این بمب افکن ها ساخته شد.
یکی از اولین تلاش های شوروی برای ساخت یک بمب افکن دوربرد که قادر به رسیدن به خاک آمریکا باشد در سال ١٩٥٢ به طراحی و ساخت Myasishchev M-4 منجر شد. ابتدا این بمب افکن ٤٧ متری که بردی حدود ٨١٠٠ کیلومتر داشت نگرانی های فراوانی در بین مقامات غربی برانگیخت لیکن بزودی معلوم شد این هواپیما قابلیت پرواز تا خاک آمریکا و بازگشت به خاک روسیه را ندارد. تنها ٩٣ فروند از این بمب افکنها ساخته شد که بیشتر آنها به عنوان هواپیمای شناسایی و حمل و نقل بکار گرفته شدند.
اما یکی از موفقترین پروژه های توپولف بمب افکن تی یو ٩٥ موسوم به بی یر یا خرس بود که با استفاده از چهار موتور توربوپراپ خود می توانست ١٥٠٠٠ کیلومتر را بدون سوخت گیری بپیماید. این بمب افکن که سریعترین هواپیمای ملخی دنیا بشمار می رود بزودی به نماد جنگ سرد تبدیل شد و باعث گردید آمریکا روی هواپیماهای شکاری دوربرد و سریع سرمایه گذاری نماید.
نمودار زیر خط زمانی توسعه بمب افکن های روسیه شوروی در فاصله سالهای ١٩٤٦ تا ١٩٥٤ را نشان می دهد:
اولین بمب افکن مافوق صوت شوروی تی یو ٢٢ بلایندر بود که در سال ١٩٦٢ وارد خدمت شد. این بمب افکن ٤١ متری می توانست با سرعت ١٥٠٠ کیلومتر در ساعت پرواز کرده و ٩٠٠٠ تن مهمات حمل کند. عراق ١٢ فروند از این بمب افکن ها را در اختیار داشت که در جنگ علیه ایران و در جنگ تانکرها بکار گرفت. دو فروند از تی یو ٢٢ های عراق در سال ١٩٨٨ در طی حمله به تانکرهای نفت کش ایرانی توسط هواپیماهای اف ١٤ و اف ٤ سرنگون شدند و یک فروند نیز توسط موشک سام ٢ بر فراز تهران مورد اصابت قرار گرفت. تی یو ٢٢ بلایندر جزو معدود بمب افکن های ساخت شوروی بود که وارد نبرد واقعی شد.
وضعیت امروزین نیروی هوایی استراتژیک روسیه
نیروی هوایی استرتژیک روسیه اکنون از سه نوع بمب افکن شاخص تشکیل می شود. تی یو ٢٢بک فایر یک بمب افکن با برد متوسط و بال متغیر است که در سال ١٩٧٢ معرفی شده و از آن زمان تاکنون تحت توسعه قرار گرفته است. این بمب افکن با برد ٥٠٠٠ کیلومتر و سرعت ٢٠٠٠ کیلومتر در ساعت یکی از سریعترین هواپیماهای سنگین بشمار می رود. طولآن ٤٢ متر بوده و قادر به حمل ٢٤٠٠٠ کیلوگرم مهمات از قبیل بمب وموشک کروز است.
اما یکی از قابل توجه ترین هواپیماهای نظامی دنیا بمب افکن دوربرد بین قاره ای روسیه تی یو ١٦٠ بلک جک است که با طول ٥٤ متر بزرگترین هواپیمای جنگی دنیا محسوب میشود. بلک جک بسیار شبیه راکول بی ١ آمریکاست ولی بمب افکنی از کلاس و اندازه کاملا متفاوت محسوب می شود. با قابلیت حمل ٤٠٠٠٠ کیلوگرم بمب بیشترین حجم مهمات را در میان بمب افکن های دوربرد می تواند حمل کند. علیرغم این ابعاد عظیم قادر به حرکت با سرعت بیش از ٢٢٠٠ کیلومتر در ساعت است. در شکل زیر اندازه سه بمب افکن بک فایر، تی یو ١٦٠ بلک جک و راکول بی ١ بی با یکدیگر مقایسه شده است.
