جلوه هایی از عظمت و نورانیت نماز
تشکیل مجمعی از صاحب نظران برای اقامه ی نماز، یکی از شایسته ترین و ضروریترین کارهایی است که باید در جمهوری اسلامی صورت می گرفت؛ زیرا برپاداشتن نماز، نخستین ثمره و نشانه ی حکومت صالحان است؛ و در رتبه ی بعد از آن است که نوبت به «زکات» به مثابه ی تنظیم مالی جامعه و ریشه کن کردن فقر، و نیز «امر به معروف و نهی از منکر» یعنی سوق دادن به نیکیها و باز داشتن از بدیها می رسد؛ «الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوة و اتوا الزکوة وامروا بالمعروف و نهوا عن المنکر» (1).
اقامه ی نماز فقط این نیست که صالحان، خود نماز بگزارند؛ این چیزی نیست که بر تشکیل حکومت الهی متوقف باشد؛ بلکه باید این ستون دین در جامعه به پا داشته شود و همه کس با رازها و اشاره های آن آشنا، و از برکات آن برخوردار گردند . درخشش معنویت و صفای ذکر الهی، همه ی آفاق جامعه را روشن و مصفا کند و تن ها و جانها با هم به نماز بشتابند و در پناه آن، طمأنینه و استحکام یابند .
نماز، رکن اصلی دین است و باید اصلیترین جایگاه را در زندگی مردم داشته باشد . حیات طیبه ی انسان در سایه ی حاکمیت دین خدا وقتی حاصل خواهد شد که انسانها دل خود را با یاد خدا زنده نگهدارند و به کمک آن بتوانند با همه ی جاذبه های شر و فساد مبارزه کنند و همه ی بتها را بشکنند و دست تطاول همه ی شیطانهای درونی و برونی را از وجود خود قطع کنند . این ذکر و حضور دایمی، فقط به برکت نماز حاصل می شود؛ و نماز درحقیقت پشتوانه یی مستحکم و ذخیره یی تمام نشدنی در مبارزه یی است که آدمی با شیطان نفس خود که او را به پستی و زبونی می کشد، و شیطانهای قدرت که با زر و زور او را وادار به ذلت و تسلیم می کنند، همیشه و در همه حال دارد .
هیچ وسیله یی مستحکمتر و دایمی تر از نماز برای ارتباط میان انسان با خدا نیست . مبتدیترین انسانها رابطه ی خود با خدا را به وسیله ی نماز آغاز می کنند . برجسته ترین اولیای خدا نیز بهشت خلوت انس خود با محبوب را در نماز می جویند . این گنجینه ی ذکر و راز را هرگز پایانی نیست، و هر که با آن بیشتر آشنا شود، جلوه و درخشش بیشتری در آن می یابد .
کلمات و اذکار نماز، هریک خلاصه یی است که به بخشی از معارف دین اشاره می کند و به طور مکرر و پی درپی آن را به یاد نمازگزار می آورد . نمازی که با تدبر در معانی و بدون سهو و غفلت گزارده شود، انسان را روزبه روز با معارف الهی آشناتر و به آن دلبسته تر می سازد .
نورانیت نماز، و رازها و رمزهای آن، و درسهایی که در آن گنجانیده شده، و اثر آن در ساختن فرد و جامعه، چندان نیست که بشود در مقالی کوتاه از آن سخن گفت؛ بلکه چنان نیست که بی خبری چون من بتواند از اعماق آن خبری آورد . آنچه من با قلم قاصر و معرفت ناچیز خود می گویم، آن است که مردم ما و جامعه ی ما و بخصوص جوانان ما که اکنون بار امانت سنگینی را بر دوش گرفته اند باید نماز را منبع قدرتی لایزال بدانند و در برابر جبهه ی فساد و بی عدالتی و کجروی که امروز بشریت را تهدید می کند، از نماز و یاد خدا نیرو بگیرند . میدان مبارزه یی که امروز پیش روی ماست، ما را به تکیه گاه مستحکم ذکر خدا و امید و اعتماد به او، بیش از همیشه و پیش از همه محتاج می سازد؛ و نماز آن سرچشمه ی جوشانی است که این امید و اعتماد و قدرت معنوی را به ما می بخشد .
نماز باحضور و باتوجه، نمازی که از یاد و ذکر سرشار است، نمازی که آدمی در آن با خدای خود سخن می گوید و به او دل می سپارد، نمازی که والاترین معارف اسلام را پیوسته به انسان می آموزد، چنین نمازی انسان را از پوچی و بی هدفی و ضعف می رهاند و افق زندگی را در چشمش روشن می سازد و به او همت و اراده و هدف می بخشد و دل او را از میل به کجروی و گناه و پستی نجات می دهد . از این روست که نماز در همه ی حالات، حتی در میدان نبرد و سخت ترین آزمایشهای زندگی، اولویت خود را از دست نمی دهد . انسان همیشه به نماز محتاج است، و در عرصه های خطر، محتاجتر .
حقیقت آن است که در کار معرفی نماز کوتاهیهای زیادی شده است؛ و نتیجه آن که نماز هنوز جایگاه شایسته ی خود را، حتی در نظام اسلامی ما به دست نیاورده است . این مسؤولیت سنگین، بر دوش دانشوران و آشنایان به معارف اسلامی است که نماز را به همه، بخصوص به نسل جوان بهتر بشناسانند . از کودک دبستانی تا پژوهشگر دوره های عالی، هریک فراخور ذهن و معرفت خود، می توانند در راه شناختن نماز و رازهای آن، قدمهایی بردارند و با ناشناخته هایی آشنا شوند . حتی عرفای بزرگ نیز برای سالکان وادی معرفت، «اسرارالصلوة» نوشته و آموخته اند؛ یعنی اعماق این اقیانوس، همچنان ناشناخته و پیمودنی است .
در جامعه ی ما فصل مهمی باید در معرفی نماز در همه ی سطوح گشوده شود . رسانه ها و بخصوص صدا و سیما، با شیوه های گوناگون، نماز را معرفی و یادآوری کنند . همه جا و همیشه در رادیو و تلویزیون، نماز در اولویت گذاشته شود و شوق ایمان و عطش یاد خدا در دلها پدید آید . در کلاسهای دروس دینی مدارس و دانشگاهها، درس نماز جایگاه خود را باز یابد و سخنان سنجیده و افکار بلند در بازشناسی نماز فراهم، و در معرض ذهن و دل دانشجویان و دانش آموزان گذاشته شود .
فلسفه ی نماز و تحلیل رازها و رمزهای آن، با زبان هنر در معرض دید همگان قرار گیرد، تا هر کس به قدر ظرفیت خود از آن متمتع گردد . کتابها و جزوه ها در سطوح مختلف و از دیدگاههای گوناگون به وسیله ی محققان و عالمان به سلک تحریر درآید و مایه ی کارهای هنری و ادبی گردد . فصلی نیز باید برای آسان کردن انجام نماز گشوده شود .
در همه ی مراکز عمومی مدارس، دانشگاهها، کارخانه ها، سربازخانه ها، فرودگاهها، ایستگاههای قطار، ادارات دولتی و امثال آن جایگاههای مناسبی برای نماز پیش بینی شود . مساجد و نمازخانه ها، پاکیزه و مرتب و رغبت انگیز باشد . نماز در وقت فضیلت و به جماعت گزارده شود . در هر محیطی، برجستگان و بزرگان آن بر دیگران پیشقدم شوند و عملا اعتناء به نماز را به دیگران بیاموزانند . و خلاصه در همه جا حرکت به سمت نماز و شتافتن به نماز محسوس باشد .
پی نوشت:
1) حج: 41
http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/6246?ParentID=59955
