مواد غذایی انرژی زا را بشناسید/ اشتباهات تغذیه ای که موجب شکست ورزشکاران می شود
سلامت نیوز: یک متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه:« چربی ها و کربوهیدرات های پیچیده ، به شرط آنکه استفاده از آنها از چهارچوب درصد فیزیولوژیکی فراتر نرود؛ منبع تامین کننده عمده نیرو و انرژی است که هر فردی به آنها احتیاج دارد» نسبت به اشتباهات تغذیه ای ورزشکاران هشدار داد.
دکتر ضیاءالدین مظهری در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز، درباره غذاهای انرژی زا گفت:« یکی از مهمترین نیازهای انسان انرژی است که در چند بعد نقش آفرینی می کند. بخشی از انرژی مورد نیاز بدن ما برای فعالیت و اقدامات غیرارادی حیات بخش بدن ما مثل ضربان قلب، حرارت بدن، غدد درون ریز و فعالیت دودی روده ها و ... است که اراده ما هیچ نقشی در کاهش یا افزایش عملکرد آنها ندارد.»
وی ادامه داد:« این بخش از انرژی مورد نیاز بدن که ادامه حیات و سلامتی ما در گرو عملکرد درست آنها است انرژی پایه نام دارد و اگر مواد غذایی مصرفی نتواند نیاز انرژی پایه را پوشش دهد سلامت ما به خطر می افتد. مجموعه انرژی که مورد نیاز بدن ما است، انرژی پایه + انرژی فعالیت + انرژی رشد است همچنین انرژی افزوده شده ای است که در دوران بارداری یا در دوران شیردهی باید از طریق منابع غذایی انرژی زا که حاوی درشت مغذی های ، قندها، چربی ها و پروتئین هاست تامین شود.»
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت:« بدن به ازای مصرف هر گرم پروتئین 4 کیلو کالری، هر گرم مواد قندی 4 کیلوکالری و هر گرم چربی 9 کیلوکالری انرژی ایجاد می کند بنابراین غذاهایی می توانند انرژی بدن ما را تامین کنند که حاوی این مواد باشند البته در رابطه با انرژی که جهت فعالیت های ارادی و غیرارادی امان احتیاج داریم یک نسبتی وجود دارد. لازم است انتخاب ما از گروه های غذایی طوری تنظیم شود که بین 55 تا 60 و در ورزشکاران 70 درصد از انرژی مورد احتیاج بدن ما (با توجه به سن، جنس، وضعیت فیزیولوژیکی و نوع ورزش هایی که انجام می دهیم) از کربوهیدرات های پیچیده تامین شود.»
وی ادامه داد:« توصیه می شود بین 25 تا 30 درصد کل انرژی از منابع چربی ها تامین شود چرا که چربی ها ضمن تولید انرژی فراوان برای بدن، وظایف مختلفی را نیز از نظر ساختاری و حفاظتی و تولید هورمون های رشد و جنسی به عهده دارند.»
دکتر مظهری افزود:« از پروتئین ها کمترین مقدار انرژی را انتظار داریم چرا که وظایف متعددی را در بدن دارند بنابراین کافی است بین 12 تا 20 درصد از کل انرژی بدن بسته به سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیک از منابع پروتئین ها تامین شود.اگر نسبت های دریافت انرژی از مواد اشاره شده را به همین نسبت تامین کنیم تقریبا ریزمغذی های بدن را تامین می کنیم و می توانیم سال ها سلامتی را حفظ کنیم و دیرتر پیر و کمتر مریض شویم.»
استاد و مدیرگروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات خاطرنشان کرد:« برخی از مواد غذایی به صورت مصنوعی و کوتاه مدت می توانند انرژی بدن را افزایش دهند. به عنوان مثال افرادی که افت قند خون پیدا می کنند در عوض اینکه به سمت مصرف مواد غذایی دارای قندهای دیرجهش بروند به سراغ مصرف شیرینی و آب قند و شربت و شکلات می روند.»
وی ادامه داد:« گرچه استفاده از این مواد با افزایش مقدار سطح قند خون، افت قند را سریعا ولی به طور موقت جبران می کنند و فشار خون پایین افتاده فرد را به مدت کوتاهی تعدیل می نمایند ولی هر ماده قندی که سریع الجذب باشد باعث تحریک لوزالمعده شده و لوزالمعده شروع به ترشح بیشتر انسولین می کند. انسولین که وارد خون شود بلافاصله آن حالت خوش را تبدیل به ناخوشی می کند یعنی مواد انرژی زا را به طرف داخل سلول ها هدایت می کند و افت قندخون سریعی را بیشتر از حالت قبلی ایجاد می کند و ناتوانی و احساس خواب آلودگی را القاء و زمینه را برای دریافت مواد قندی بیشتری مهیا می کند.»
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تاکید کرد:« متاسفانه گاهی در مسابقات ورزشی اشتباهاتی که در تغذیه ورزشکاران رخ می دهد باعث می شود در زمانی که وی باید به اوج انرژی برسد، انسولین ترشح شود و انرژی را داخل سلول ها کند لذا نه تنها در قبال به کارگیری نیرو و توانمندی جسمی اشان ناتوان می شوند بلکه قدرت فکر و اندیشه و تصمیم گیری آنها نیز افت پیدا می کند، همچنین این حالت می تواند به دلیل تغذیه نادرست به هنگام یادگیری دروس، امتحانات آخر سال و یا کنکور رخ دهد که باعث افت قندخون شده و می تواند تمرکز و یادآوری آنها را زیرسئوال برد.»
وی هشدار داد:« معمولا چربی ها و کربوهیدرات های پیچیده ،منبع عمده نیرو و انرژی است که هرکسی احتیاج دارد البته به شرط آنکه از آن درصد فیزیولوژیکی فراتر نرود. استفاده بیش از نیاز از پروتئین ها و پودرهای بدنسازی مثل کراتین که به جوانان بی اطلاع توصیه می شود آسیب های جدی کلیوی و کبدی را در آنها ایجاد می کند و ممکن است به قدری آسیب ها شدید باشد که احتیاج به پیوند کبد و کلیه پیدا کنند.»
