دانش‌آموزان تنبل عاشق حل‌المسائل!
حسابی گیج می‌زند، نمی‌تواند به جواب آخر برسد دیگر کلافه شده است، دل دل می‌کند مهسا با خود می‌گوید: «نمی‌دونم برم سراغش یا نه؟ اگر مامان بفهمه شاکی می‌شه، اما خوب کار دیگه‌ای نمی‌تونم انجام بدم».
به سمت قفسه کتاب‌هایش می‌رود، کتاب حل‌المسائل ریاضی در میان کتاب‌هایش جلوه دیگری دارد از طرفی هم شک و تردید مانند خوره به جانش افتاده است و شیطنت هم در این میان جولان می‌دهد و به استفاده از حل‌المسائل تشویقش می‌کند «حالا یک بار ایراد نداره، دیگه استفاده نکن»... اما عذاب وجدان هم لحظه‌ای رهایش نمی‌کند...
کمک گرفتن از دیگران و یاری رساندن همواره در همه حال از جمله امور سفارش شده‌ای است که مورد توجه قرار دارد، حال گاهی این کمک گرفتن می‌تواند از فرد باشد و یا حتی یک کتاب و جزوه.کتاب‌های حل‌المسائل و کمک درسی نیز از جمله کتاب‌هایی هستند که بازارشان در طول سال تحصیلی داغ است و دانش‌آموزان و گاهی بعضی والدین از طرفداران پر و پا قرص اینگونه کتاب‌ها هستند.
در واقع حضور کتاب‌های حل‌المسائل همانند آب سردی بر پیکره خشکیده تفکر و تعمق دانش‌آموزان است و این گونه کتاب‌ها خیانتی به دانش‌آموزان و معلمان است و تلاش معلمان را بیهوده و کاسه انگیزه آنها را تهی می‌کند.
یک کارشناس آموزش و پرورش اظهار می‌کند: کتاب‌های کمک درسی و آموزشی از یک نوع نیستند این موضوع به شیوه‌های تدوین و تهیه آن بر می‌گردد زیرا هر یک با هدفی مشخص تدوین شده‌اند.
اکبر حیدری عدم طی شدن فرایند یادگیری را یکی از مهم‌ترین معایب کتاب‌های حل‌المسائل می‌داند و می‌گوید: هنگامی که لقمه حاضر و آماده در اختیار دانش‌آموز قرار بگیرد تلاش و جستجو را رها می‌کند و این تنبلی ضربه سنگینی به درک و تعمق دانش‌آموز می‌زند.کتاب‌های حل‌المسائل مسیر خلاقیت را با موانعی می‌بندد و اجازه پیشروی را از دانش‌آموز می‌گیرد.استدلال و درک مطالب کتاب دانش‌آموز را فعال می‌کند و اشتیاق او را به جستجوی مطالب افزایش می‌دهد.
کتاب‌های کار بدون پاسخ در افزایش درک دانش‌آموز موثر است
این کارشناس آموزش و پرورش ادامه می‌دهد: بعضی از کتاب‌های کمک درسی حاوی مطالب تکمیلی است که موجب می‌شود دانش‌آموز علاوه بر مطالب کتاب خود مطالب اضافی دیگری نیز بیاموزد و در نتیجه دید و درکش از متون درسی افزایش یابد. حیدری کتاب‌هایی را که با هدف تمرین تدوین شده و فاقد پاسخ است را مهم عنوان و بیان می‌کند: این گونه کتاب‌ها با افزایش فهم و درک همراه است و علاوه بر آن او می‌تواند با گونه‌های متنوع سوالات آشنا شود و همین امر در موفقیت‌های بعدی‌اش موثر خواهد بود. دانش‌آموزان در طی سال تحصیلی علاوه بر فراگیری دانش نحوه زندگی و رفتار با دیگران را درک می‌کنند.
حیدری با اشاره به اینکه مطالب کتاب‌های کنونی قوی است، می‌افزاید: اگر دانش‌آموزان توجه کامل به مطالب کتاب‌های خود نشان دهند براحتی می‌توانند مطالب متنوعی را یاد بگیرند که حتی نیازی به مطالب تکمیلی نداشته باشند.جامعه‌پذیری، خلاقیت، مسئولیت‌پذیری، رشد و تحصیل علم از جمله اهداف حضور دانش‌آموزان در مدرسه است. گرچه شاید نمره‌گرایی، تشویق و تنبیه نیز به نوبه خود در استفاده دانش‌آموزان از اینگونه کتاب‌ها بی‌تاثیر نیست.
در اینجا سوالی که ذهن را درگیر می‌کند این است که با وجود آثار زیان‌بار چه نیازی به چاپ کتاب‌های حل‌المسائل است؟ این کارشناس در این خصوص می‌گوید: مسئولانی که نظارت دارند باید به این امر توجه داشته باشند زیرا حضور این کتاب‌ها با تنبلی و بی‌سوادی دانش‌آموز همراه خواهد بود.
والدین نیز به دنبال کتاب‌های حل‌المسائل هستند
امیری صاحب یکی از کتاب‌فروشی‌های کمک درسی می‌گوید: اگرچه فروش اینگونه کتاب‌ها کم شده است، اما خریداران از دانش‌آموزان به سمت والدین پیش رفته است، اکثر طرفداران این گونه کتاب‌ها پدرها و مادرها هستند که با کمک گرفتن از آنها فرزندانشان را در بعضی دروس یاری می‌کنند.
خانم میری مادر دو دانش‌آموز ابتدایی و راهنمایی می‌گوید: کتاب‌ها حسابی تغییر کرده‌اند فهم بسیاری از مطالب برایم دشوار و سنگین است چاره‌ای جز کمک گرفتن از این نوع کتاب‌ها را ندارم.کتاب‌ها انگار سال به سال تغییر می‌کنند، گرچه باسوادم، اما باز در بسیاری از مطالب لنگ می‌زنم.
یک دبیر مدرسه راهنمایی نیز در این مورد می‌گوید: دانش‌آموزان در دوره راهنمایی و دبیرستان استقبال خوبی از کتاب‌های حل‌المسائل می‌کنند و تعدادی نیز این نوع کتاب را در منزل دارند.اعظم محمدی می‌افزاید: در چند سال اخیر با توجه به تخصصی شدن کتاب‌ها والدین نیز موظف به گذراندن دوره‌هایی برای آموزش فرزندانشان هستند و از طرفی با توجه به تغییر کتاب‌های درسی حل‌المسائل‌ها نمی‌توانند نیازهای دانش‌آموزان را برآورده کنند زیرا تا زمانی که درک درست از مطالب کتاب به دست نیاوری استفاده از این کتاب‌ها بی‌فایده است.
عاطفه دانش‌آموز سال دوم راهنمایی است و از همان ابتدای سال کتاب حل‌المسائل ریاضی و زبان را تهیه کرده است و از استفاده آنها رضایت کامل دارد. او در این خصوص می‌گوید: در این دو درس بسیار ضعیفم و از اینکه پای تخته بروم و بلد نباشم خجالت می‌کشم، گرچه مادرم از وجود این کتاب‌ها بی‌خبر است من هم همواره یواشکی از آنها استفاده می‌کنم.
مهسا دیگر نمی‌تواند جلوی وسوسه شیطان را بگیرد کتاب را برمی‌دارد و به دور از چشمان مادر مسئله ریاضی را حل می‌کند گرچه عذاب وجدان هنوز رهایش نکرده، اما انگار تا حدی خیالش راحت است.
معلم مهسا را صدا می‌زند و او هم با اطمینان کامل از پاسخ به سمت تخته می‌رود، درست بود حسابی به خود می‌بالید و معلم که حسابی لذت برده است، می‌گوید: مهسا جان کل مسئله را برای دوستانت شرح بده تا همه به هوش و استعدادت پی‌ببرند، اما مهسا دهانش بسته است و با کمال شرمندگی می‌گوید: بلد نیستم...
منبع:
تبیان
