روز مازندران؛ روز بيعت مردم اين ديار با علويان
مازندران در اذهان بیشتر مردم ایران ، منطقه‌ای خوش آب و هوای و دارای جنگل سرسبز و دریای زیبا است ، در حالی كه علاوه بر این ویژگی ها ، این بخش از كشور به لحاظ تاریخی و فرهنگی نقش موثری در اعصار مختلف ایفاء كرده كه تاسیس نخستین حكومت شیعه در ایران یكی از دلایل این مدعا است.
بر طبق اسناد تاریخی ، مردم ایران از همان ابتدای ورود اسلام ، دوست‌دار اهل بیت بودند و با این كه به تبع حكومت‌های آن دوران ، اغلب آنان به طور رسمی شیعه نبودند ، محبت و احترام عمیقی نسبت به خاندان پیامبر (ص) از خود نشان می‌دادند.
در این بین ، منطقه شمال ایران وضعیتی خاص داشت و به طور كمابیش یكدست حامی اهل بیت (ع) بود ، به نحوی كه شیعیان ، قیام‌های متعددی را از این منطقه بر ضد حكومت عباسی شروع كردند.طبیعت خاص شمال ایران ، از جمله رشته كوه البرز و جنگل انبوه ، همچون سدی بلند جلوی نیروهای بنی‌امیه و بنی‌عباس را گرفت و شمال ایران را مامنی برای امامزادگان و بزرگان شیعه كرد ، به نحوی كه هم اكنون در استان مازندران بقعه یكهزار و 262 امامزاده وجود دارد.
مردم مازندران كه سرسختانه با لشكریان اموی و عباسی می‌جنگیدند ، با آغوش باز پذیرای فرزندان اهل بیت (ع) شدند و در نیمه قرن سوم هجری ، نخستین حكومت شیعی ایران را برپا كردند.مطابق منابع معتبر ، سادات علوی و امامزادگان در برابر فشار خلفای ظالم عباسی به شمال ایران كوچ می‌كردند تا در امان باشند و از حمایت مردم تبرستان و دیلم (مازندران و گیلان) بهره‌مند شوند . از جمله یحیی‌بن عبدالله ، نوه امام حسن مجتبی (ع) به دیلم آمد و در سال 176 هجری قمری قیام كرد.اما ، نخستین حكومت شیعی ایران ، بلكه نخستین دولتی كه در شرق اسلامی به دور از تایید خلفای عباسی تشكیل شد ، در سال 250 هجری قمری و به رهبری حسن‌بن زید ، یكی دیگر از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) بود.
به دلیل اهمیتی كه قیام حسن‌بن زید دارد ، در سال‌های اخیر تصمیم گرفته شد كه تاریخ شروع نهضت وی یعنی 25 رمضان 250 هجری قمری برابر با 14 آبان 243 هجری شمسی به نام مازندران نام‌گذاری شود.البته مطابق فرمول‌ها و جداول مختلف تبدیل تاریخ ، معادل شمسی این تاریخ ، 13 آبان است نه 14 آبان و با توجه به این كه ماه شعبان سال 250 هجری قمری 29 روزه بود ، مساله زودتر شروع شدن ماه رمضان نیز مطرح نیست و به نظر می‌رسد اعضای شورای فرهنگ عمومی مازندران برای پرهیز از عدد 13، ترجیح دادند روز 14 آبان را برگزینند.به هر حال ، 14 آبان به نام روز مازندران نامیده شده و انگیزه‌ای است تا نقش مردم این خطه، بویژه غرب مازندران در تكوین نخستین حكومت شیعه روشن‌تر شود.
