پرسشنامه 16 عاملی شخصیت کتل

پرسشنامه 16 عاملی شخصیت کتل

Sixteen personality factor Questionnaire (16PF)



ریموند کتل (1973)، شخصیت را از بین ابعاد مختلف آن به 16 بعد اساسی که آنها را صفات عمقی نامید کاهش داد و با استفاده از روش تحلیل عوامل، پرسشنامه شخصیتی 16 عاملی را در 5 فرم A،B،C،D و E ساخت که بر اساس آن می توان ارزیابی کاملی از شخصیت هر فرد، به دست آورد. وی به هر عامل 2 نمره داده است یکی برای نمره های بالا و دیگری برای نمره های پایین (اتکینسون و هیلگارد،1983).


16PF یک پرسشنامه با قابلیت نمره گذاری عینی است که بر مبنای پژوهش های بنیادی در روان شناسی جهت فراهم آوردن کامل ترین پوشش شخصیت ممکن در یک زمان کوتاه تهیه شده است. این پرسشنامه در مطالعات بسیار زیادی جهت ارزیابی و بررسی ویژگی های شخصیتی به کار گرفته شده است (ماهلر 1975، تی سنگ1973 ، شالمن و کارپنتر1982، سربان و کاتر 1975، ابر 1975،راس1971، ترابیاس 1973، هاریس و بودن 1978، اسپرسون 1991و1992؛ به نقل از عبادی 1382).


16PF به زبان های مختلف ترجمه شده است و مطالعات بین فرهنگی در اروپای شرقی، خاورمیانه، استرالیا و کانادا صورت گرفته و پژوهش های مختلف روایی آزمون را نشان داده است (عبادی،1382).

“کتل” این پرسشنامه را با استفاده از فهرست صفات شخصیت که توسط آلپورت و اودبرت (1936) از ادبیات روان شناسی و روانپزشکی تدوین شده بود و شامل 4505 صفت بود، تدوین کرد که در مرحله اول این صفات را به 171 رگه محدود کرد و نهایتا پس از محاسبه همبستگی متقابل این رگه ها و با استفاده از روش تحلیل عاملی آنها را به 36 بعد تقلیل داد.

کتل (1975) نهایتا پس از تحلیل عاملی مجدد 16 عامل متمایز را تبیین کرد و به عنوان پرسشنامه 16 عاملی کتل (16PF) مطرح ساخت.






تعداد سوالات و روش اجرا :


این آزمون 187 سوال دارد. بنابراین وقت و حوصله ی کافی جهت انجام تست می طلبد. اگرچه بعد از اجرای تست، از نتایج آن شگفت زده خواهید شد!





روایی و پایایی پرسشنامه :


در ایران


در ایران برزگر (1375) این پرسشنامه را در مورد 910 نفر از دانش آموزات دختر و پسر پایه دوم و سوم دبیرستان های شیراز هنجار یابی نموده است. متوسط میزان ضریب اعتبار به دست آمده با روش آزمون ـ آزمون مجدد با فاصله زمانی دو هفته برابر با 0.65 و با فاصله زمانی سه ماه ، 0.52 با روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) برابر 0.54 گزارش کرده است که با ظرایب گزارش شده در تحقیقات دیگر هم خوانی دارد (اصغری، 1380).





در خارج از کشور


در مورد اعتبار پرسشنامه کتل، با چندین روش اعتبار آن محاسبه شده که همگی نشان دهنده اعتبار بسیار بالای این پرسشنامه می باشد. برای نمونه ضریب اعتبار پرسشنامه با روش آزمون ـ آزمون مجددبا فاصله 2 هفته در مورد آزمودنی های کانادایی و آمریکایی بترتیب بدین گونه است:

0.51 و A=0.86 ، 0.58 و B=0.79، 0.78 و C=0.83، 0.79 و E=0.83، 0.79 و F=0.90 ،0.81 و G=0.81 ، 0.79 و H=0.92 ،0.77 و I=0.90 ،0.75 و L=0.78 ، 0.70 و M=0.75 ، 0.61 و N=0.77 ، 0.79 و O=0.83 ، 0.73 و0.82=Q1 ، 0.73 و Q2=0.85 ، 0.62 و Q3=0.80 ، 0.62 و Q4=0.80 (مؤسسه سنجش توانایی، 1986، به نقل از اکبری ، 1378).



ضریب اعتبار همسانی درونی 16PF از 0.66 تا 0.86 با میانه 0.75 در دو نمونه از جمعیت عمومی و از نمونه از دانشجویان کالج و اعتبار آزمون ـ آزمون مجدد پس از دو هفته برای دانشجویان کالج از 0.69 تا 0.87 پس از دو ماه از 0.56 تا 0.79 به دست آمده است (یک هفته 0.78 ، شش ماه 0.66 ، یک سال 0.59 و شش سال 0.48) توسط شورگر (1992) گزارش شده است.



روایی پرسشنامه توسط کتل (1975) مورد تأیید قرار گرفته و از نظر وی روایی آن بسیار بالاست. همچنین مطالعات بین فرهنگی در اروپای غربی ، اروپای شرقی، خاورمیانه، استالیا و کانادا صورت گرفته و پژوهش های مختلف، روایی آن را تأیید کرده اند(کتل و همکاران، 1975).