دوره حساس نوجواني،سرکشی های چشم بسته!
http://www.migna.ir/images/docs/000019/n00019664-b.jpg
نگاهي به گذشته برخي از بزه كاران يا بهتر است بگوييم زورگيران امروز و پدر و مادرآزارهاي ديروز نشان مي‌دهد اين‌ها همان افرادي هستند كه تهديدات و آزار و اذيت‌ها و دزدي‌هاي خود را از دوره نوجواني و در بستر خانواده شروع كرده‌اند.
اگر پاي درددل‌هاي برخي از پدر و مادران بنشينيد و لحظاتي را با آنها همدل و هم‌صحبت شويد، مي‌بينيد دنياي امروزي چنان بي‌رحم شده است كه نوجوان براي برآورده شدن خواسته‌هاي افراطي و گاه غيرمعقول خود، والدينش را آزار مي‌دهد.
فشارهاي رواني، تهديد به دزدي، بي‌توجهي به موقعيت مالي خانواده و رقابت با گروه همسالان همگي دست به دست هم مي‌دهند تا اين نوجوان سركش بحران جدي و جنگ ناجوانمردانه‌اي را در بستر خانواده به نمايش بگذارد.
چندي پيش كه به قصد خريد، را‌هم را كج كرده و به سمت مغازه‌اي راه افتادم با ديدن صحنه‌اي تكان دهنده بهت‌زده شدم. گوشه خيابان مغازه لوازم پلاستيك‌فروشي قرار داشت، نزديك آن كه شدم مرد مغازه‌دار بساطش را از جلوي مغازه جمع كرده و آماده شد تا كركره را پايين بكشد. در اين ميان بگو‌مگوهاي مغازه‌دار و پسرش توجهم را به خود جلب كرد.
پسر مغازه‌دار وقتي به حجره پدرش رسيد با وجود اين‌كه مغازه دار با ديدن پسرش خوشحال شد و سريع سوئيچ را از جيبش درآورد و با لبخندي بر چهره پرايدي را كه جلوي در مغازه‌اش پارك شده بود، به وي نشان داد اما پسر مغازه‌دار با ديدن پرايد به سمت پدر حمله‌ور شد و با مشت‌هاي گره زده‌اش فرياد زنان گفت: مگر نگفته بودم پرايد به درد من نمي‌خورد، مگر از تو نخواسته بودم برايم خودروي مدل بالا بخري حالا كه اين‌طور شد....
آنچه مي‌‌كاريم درو مي‌كنيم!
دكتر كامران عسگري روانشناس باليني كودك و نوجوان درباره تضادهاي جدي بين والدين و نوجوانان در جهت تأمين نيازهاي آنان مي‌گويد: نوجوان با ورود به دوران بلوغ خواسته‌ها و نيازهايش تغيير مي‌كند. تغيير در خواسته‌ها، تضادهاي جدي بين والدين و آنها ايجاد مي‌كند كه حتي تبديل به بحران‌هاي جدي در روابط خانوادگي مي‌شود.
با ورود بچه‌ها به سن نوجواني پدر و مادر تا حدود زيادي توان كنترل خود را در مورد آنها از دست مي‌دهند. در واقع بچه‌ها با ورود به دوره نوجواني قابليت تغيير چنداني را نداشته و شيوه‌هاي تربيتي و آموزشي والدين كارساز نخواهد بود. پس لازم است زماني كه هنوز شخصيت كودكان كامل نشده است مشكلات تربيتي آنها جدي گرفته شود زيرا با ورود به دوران بلوغ 85 درصد از شخصيت بچه‌ها شكل مي‌گيرد و تربيت نمي‌تواند نقش چنداني در تغيير رفتارها داشته باشد.
دكتر عسگري با اشاره بر اين‌كه عوامل متعدد مي‌تواند نوجوان را تهاجمي، پرخاشگر و تهديدكننده بار بياورد، اظهار داشت: تربيت بچه‌هاي بيش از حد گيرنده و درخواست‌كننده، تنبيه و سرزنش والدين، آسيب‌هاي كودكي درمان نشده، بي‌توجهي به تربيت نوجوان رها شده و اختلالاتي مانند افسردگي و بيش‌فعالي همگي جزو عواملي هستند كه باعث مي‌شوند نوجوان مشكلات جدي براي خود، خانواده و جامعه ايجاد كند.
دكتر اعظم عسگري روانشناس و مشاور خانواده معتقد است نوجواناني كه براي رسيدن به خواسته‌هاي خود، پدر و مادرشان را تحت فشار قرار مي‌دهند و در صورت برآورده نشدن نيازهايشان آنها را تهديد به دزدي مي‌كنند در طبقه ضد اجتماعي قرار مي‌گيرند. اگر چه درصد اين گروه از نوجوانان كم است ولي اين گروه كه اختلال سلوك و روش دارند بيشتر بزهكاران نوجوان را تشكيل مي‌دهند. اين اختلال از اوايل نوجواني و از سن 12 تا 14 سالگي شروع مي‌شود و در اين شرايط بچه‌ها والدين‌شان را تهديد مي‌كنند و حتي دست به دزدي‌هاي كوچكي مي‌زنند.
اين گروه از نوجوانان حتي در مدرسه، دانش‌آموزان ديگر را آزار مي‌دهند. اين اختلال در پسران غالب‌تر است. دروغ، پنهان‌كاري، تهديد به آزار و اذيت و فريب از دستاوردهاي اختلال روش است كه در صورت عدم معالجه، اين نوجوانان از خانواده طرد شده و زورگيراني مي‌شوند كه دست به انواع بزهكاري در جامعه مي‌زنند.
به‌نظر مي‌رسد وقتي مسأله تهديد، دزدي و تحت فشار قرار دادن والدين مطرح مي‌شود نوجوان ضد اجتماعي آسيب شديدي در جامعه مي‌بيند و راهش به‌طور كلي از نوجوانان ديگر جدا مي‌شود. اينجاست كه آنان سر از زندان، قاچاق مواد مخدر و اعتياد درمي‌آورند. در فرايند روش‌هاي سالم فرزندان در خانواده مناسب، منضبط و متعهد پرورش مي‌يابند و هرگز تهديد و آزار و اذيت والدين در اين خانواده‌ها مشاهده نمي‌شود.
خريدهاي بي‌رويه ممنوع
دكتر عسگري با اشاره بر موضوعيت خريدهاي بي‌رويه و باب شدن فرزندسالاري در خانواده عنوان كرد متأسفانه تماشاي برخي از برنامه‌هاي تلويزيوني و اختلال در نظام تربيتي خانواده موجب شده والدين بويژه مادران جوان راه افراط و تفريط را در پيش بگيرند و با ناديده گرفتن نيازهاي معنوي، ريشه‌اي و شخصيتي فرزندانشان فقط به نيازهاي مالي آنان اهميت بدهند و در نتيجه خريدهاي بي‌رويه را در خانواده بسترسازي كنند.
خريدهاي بي‌رويه و رقابت‌هاي نادرست با گروه همسالان نقطه پاياني ندارد، همان‌طور كه اثر اين خريدهاي بي‌رويه را مي‌توان در اعتياد به خريد گوشي‌هاي تلفن همراه گرانقيمت مشاهده كرد. خانواده‌ها براي تعديل اين معضل نقش اساسي را برعهده دارند اگر اين سيستم روند طبيعي و كاركرد مناسبي را در پيش بگيرد معمولاً از شدت رفتارهاي تهديد‌آميز نوجوانان در جهت تأمين خواسته‌هاي افراطي‌شان كم مي‌شود. محبت مالي و اشباع بي‌رويه موجب اختلال در عملكرد خانواده مي‌شود. پدر و مادري كه به وظايف فرزندپروري خود آگاهي لازم ندارند يا در مشكلات حل نشده خويش غرق هستند با بي‌توجهي و بي‌تفاوتي‌هاي غيرعمد موجب مي‌شوند بچه‌ها مسير اصلي زندگي‌شان را گم كنند.
بحران در دوران لباس‌هاي كوتاه
دكتر جعفر‌باي جامعه‌شناس و محقق آسيب‌هاي اجتماعي درباره آزادي نوجوانان در جدال با پدر و مادرانشان براي رسيدن به خواسته‌هايشان مي‌گويد: نوجواني دوره گذاري است كه به لحاظ فرايند سريع رشد جسماني و تحولات همه‌جانبه روحي، رواني و عاطفي به دوره لباس‌هاي كوتاه هم معروف است.
در اين دوره به‌علت رشد سريع اعضا، تعادل رفتاري فرد براي ايجاد يك عادت مناسب دستخوش مرور زمان مي‌شود. نوجواني دوره تكوين شخصيت، هنجارپذيري، ارزش‌گزيني، نافرماني، عصيانگري و استقلال‌طلبي به حساب مي‌آيد. متأسفانه نظام فرزندسالاري در خانواده ايراني فرايند رشد نوجوان را با ستيزه‌جويي با خانواده همراه كرده است.
آزادي‌هاي افراطي كه نوجوان در فرايند رشد از آن برخوردار است، امكانات رفاهي و آسايش مطلقي كه او از خانواده دريافت مي‌كند، نوجوان را سلطه‌جو و ستيزه جو بار مي‌آورد. علاوه بر آن تفاوت‌هاي نظام تربيتي پدر و مادر فرصتي را فراهم ساخته تا نوجوان با حمايت‌هاي افراطي يكي از والدين، زياده طلب شده و براي برآورده شدن نيازهايش دست به هر كاري بزند به طوري كه در صورت تأمين نشدن كوچك‌ترين خواسته‌اي چنان آشوبي در خانه به پا مي‌كند كه گاه پدر و مادر از تولد چنين فرزندي پشيمان مي‌شوند.
سرقت عابربانك والدين، ناسزاگويي و بددهني و دزديدن طلاجات و... نمونه‌هايي از آزار پدر و مادر توسط نوجوانان ستيزه‌جو است. اين جامعه‌شناس در پايان خاطرنشان كرد نوجواني كه شرايط دشوار زندگي را تجربه نكرده با كوچك‌ترين اعتراض يا انتقادي واكنش تند و نامناسبي از خود بروز مي‌دهد و با تهديد‌هاي بسيار تندي موجب هتك حرمت و بي‌احترامي نسبت به والدين خويش مي‌شود.
منبع:
میگنا
