برای چهلمین سال مرگ «پابلو نرودا»، شاعر شعرهای سبز
امروز (دو‌شنبه) چهلمین سالروز درگذشت «پابلو نرودا»، شاعر شیلیایی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات است که علت فوتش همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پابلو نرودا نام مستعارِ «ریکاردو نفتالی ریس باسوآلت» دیپلمات، سناتور و شاعر شیلیایی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات است.
وی روز دوازدهم جولای 1904 در پارال، شهری در جنوب سانتیاگو به‌دنیا آمد. نرودا از کودکی به نوشتن مشتاق بود و برخلاف میل پدرش با تشویق اطرافیان همراه می‌شد. یکی از مشوقان او «گابریلا میسترال» بود که خود بعدها برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات شد.
نخستین مقاله‌ی نرودا وقتی که 16 سال داشت در یک روزنامه‌ی محلی چاپ شد. با رفتن به دانشگاه و انتشار مجموعه‌های شعر، شهرت بیشتری یافت و با شاعران و نویسندگان دیگر آشنا شد.
نرودا از شاعرانی بود که از دوره‌ی نوجوانی فعالیت جدی در عرصه‌ی ادبی را آغاز کرد. اشعار سورئال، حماسه‌های تاریخی، زندگینامه خودنوشت و قطعات رمانتیک از سبک‌هایی بودند که این شاعر شیلیایی در آن‌ها حرفی برای گفتن داشت. وی در سال 1924 مجموعه شعری را با عنوان «بیست شعر عاشقانه و ترانه‌ای از ناامیدی» روانه‌ی بازار کتاب کرد.
نرودا بعدها رو به سیاست آورد و هوادار کمونیسم شد و در همین دوره بود که با «فدریکو گارسیا لورکا» دوست شد. پس از آن نرودا کنسول شیلی در پاریس شد و به انتقال پناهندگان جنگ اسپانیا به فرانسه کمک کرد.
در دهه‌ی 1930 هنگامی که نرودا در اسپانیا بود، دوستش «گابریل گارسیا لورکا» ازسوی فاشیست‌ها به قتل رسید. نرودا چپ‌گراهای افراطی را عامل این توطئه‌ها می‌دانست. وی متوجه شد دولت جبهه‌ی مردمی اسپانیا نه تنها با شورش نظامی «فرانکو»، بلکه با منابع فاشیست آلمان و ایتالیا روبه‌رو بودند.
نرودا در اکتبر سال 1937 به شیلی بازگشت و در مدت کوتاهی متوجه شد دولت «آرتورو آلساندری پالما» یک گرایش نازیستی دارد. این موقعیت‌ها نرودا را بر آن داشت تا شعری درباره‌ی قدم‌زدن در خیابان‌های جنوب شیلی، آن هم زیر جنگلی از پرچم‌های با آرم صلیب شکسته (آرم آلمان نازی) بسراید.
در سپتامبر سال 1938 کودتای نازی‌ها با شکست مواجه شد و نرودا به دلیل حمایت از «آکیور سردا»، نامزد جبهه‌ی مردمی شیلی، و نوشته‌های ضدفاشیستی به مرگ تهدید شد.
در اواسط جشن‌های پیروزی «سردا»، در اواخر سال 1938، نرودا مطلع شد که 500 هزار پناهنده‌ی اسپانیایی که در کوه‌های پیرنه زخمی یا مریض شده‌اند، به فرانسه فرار کرده‌اند و دولت سوسیالیست «لئون بلوم» فرانسه که از سوی جناح راست تحت فشار بود، آن‌ها را به اردوگاههای کار اجباری فرستاده است. به این ترتیب وضعیت آن‌ها در اردوگاههای فرانسه و مراکش با رنج و عذاب همراه بود. با نزدیک‌شدن جنگ جهانی دوم، وضعیت این افراد مشکل‌تر شد. نرودا که از دو قاره، تجربه‌های سیاسی زیادی اندوخته بود، می‌دانست که دوران مقابله با زمان و مرگ فرا رسیده است.
پس از آن، وی در پاریس به سمت کنسول ویژه‌ی سازمان مهاجرت اسپانیایی‌ها به شیلی منصوب شد. در آن‌جا با دولت تبعیدی اسپانیا همکاری کرد. حزب کمونیست شیلی طی چندین سال با نرودا هم‌چون یک انسان شورشی رفتار کرد.
«آنتونیو اسکارمتا» نویسنده شیلیلایی در سال 1951 در رمانی با عنوان «صبر سوزان» زندگی نرودا را در قالب داستانی روایت کرد. این اثر در سال 1985 راهی دنیای سینما شد.
نرودا در دهه‌ی 1960 به انتقاد شدید از سیاست‌های آمریکا و جنگ ویتنام پرداخت. دولت آمریکا به‌دلیل کمونیست بودن از دادن اجازه‌ی ورود به کشور به او خودداری می‌کرد، اما با کوشش نویسندگان آمریکایی، به‌ویژه «آرتور میلر» سرانجام به او ویزا دادند. نرودا جایزه‌ی نوبل ادبیات سال 1971 را از آن خود کرد.
«گابریل گارسیا مارکز»، نویسنده سرشناس برنده‌ی نوبل ادبیات نرودا را «بزرگترین شاعر قرن بیستم تمام زبان‌ها» خواند. پابلو نرودا که همیشه با جوهر سبز به نشانه‌ی امید نوشته‌هایش را به نگارش درمی‌آورد، در سپتامبر 1973 در سن 69 سالگی درگذشت.
وی که جزو فعالان سیاسی محسوب می‌شد، 12 روز پس از کودتای نظامی «آگوستو پینوشه» که به سرنگونی «سالوادور آلنده» انجامید، در بیمارستان جان خود را از دست داد.
اعضای خانواده نرودا معتقدند، او در سن 69 سالگی بر اثر پیشرفت بیماری سرطان پروستات درگذشت، اما «مانوئل آریا» - راننده شخصی او - در سال 2011 با اظهارات تکان‌دهنده خود مدعی شد که تزریقی که پیش از مرگ برای این شاعر برنده نوبل ادبیات انجام شد، علت فوت او بوده است.
طی چند ماه گذشته، متخصصانی از آرژانتین آمریکا و اسپانیا برای نبش قبر پابلو نرودا پس از گذشت 40 سال به نیروهای صلیب سرخ بین‌المللی پیوستند. تلاش‌ها برای تعیین علت دقیق مرگ نرودا در شرایطی صورت می‌گیرد که در سال 2011 پس از نبش قبر رییس‌جمهور «آلنده» مشخص شد، او برخلاف تصورات قبلی که گفته می‌شد در جریان کودتا و توسط سربازان پینوشه کشته شده، خودکشی کرده است.
منبع: ایسنا
