تومورهاي فيبروييد رحم Fibroid tumors of the uterus
| شرح بيماري |
تومورهاي فيبروييد رحم عبارت است از رشد سلول‌هاي غيرطبيعي در ديواره عضلاني (ميومتر) رحم. واژه «فيبروييد» غلط‌انداز است، زيرا سلول‌هاي اين نوع تومور منشاء فيبروزي ندارند، بلكه اين تومورها از سلول‌هاي عضلاني غيرطبيعي تشكيل شده‌اند. فيبروييدهاي رحم شايع و معمولاً خوش‌خيم (غيرسرطاني) هستند.
سه نوع اصلي فيبروييد وجود دارد (برحسب مكان آن در رحم): نوع زير سروزي آن روي سطح خارجي رحم ظاهر مي‌شود، نوع داخل ديواره‌اي آن به ديواره رحم محدود است، و نوع زير مخاطي آن در سطح داخلي رحم پديدار مي‌گردد. فيبروييدها ندرتاً گردن رحم را درگير مي‌كنند. |
| علايم شايع |
غالباً بدون علامت است. امكان دارد در معاينه لگني كشف شود.
فواصل بين قاعدگي‌ها كمتر و ممكن است مقدار خونريزي نيز بيشتر شود به طوري كه گاهي اوقات لخته‌هاي بزرگ خوني بيرون مي‌آيد و احساس ناراحتي زيادي وجود دارد.
خونريزي در بين قاعدگي‌ها
احساس فشار روي مثانه يا راست روده
كم‌خوني (ضعف، خستگي و رنگ‌پريدگي)
ندرتاً افزايش ترشحات از مجراي تناسلي
مقاربت دردناك يا خونريزي پس از مقاربت |
| علل |
| دليل قطعي آن مشخص نيست. با توجه به اينكه تومورهاي فيبروييد در دختران قبل از بلوغ و نيز خانم‌هاي يائسه به ندرت رخ مي‌دهند، هورمون استروژن براي تحريك و رشد تومورهاي فيبروييد ضروري است. |
| عوامل تشديد كننده بيماري |
مصرف قرص‌هاي ضد حاملگي و هورمون درماني جايگزين با استروژن ممكن است باعث رشد بيش از اندازه فيبروييدها شوند.
عوامل ژنتيك. تومورهاي فيبروييد در خانم‌هاي سياه‌پوست نسبت به سفيدپوست 5-3 برابر شايعتر هستند. |
| پيشگيري |
| هم اكنون نمي‌توان از آن پيشگيري به عمل آورد، اما اجتناب از مصرف هورمون‌هاي زنانه ممكن است رشد فيبروييدها را كمتر كند. |
| عواقب مورد انتظار |
اگر قبل از يائسگي جراحي ضرورت نيابد، معمولاً اين تومورها پس از يائسگي بدون درمان كوچك مي‌شوند.
در صورتي كه جراحي ضرورت داشته باشد، بيمار بستري مي‌شود. فيبروييدها در شرايط زير عموماً جراحي مي‌شوند: خونريزي بيش از اندازه، ايجاد علايمي كه در حامله شدن يا حاملگي خلل وارد مي‌آورند، يا سرطاني شدن (كه خيلي به ندرت رخ مي‌دهد).
غالباً مي‌توان فيبروييدها را بدون درآوردن كل رحم جراحي نمود و تا زماني كه رحم درآورده نشده باشد توانايي حامله شدن وجود دارد. |
| عوارض احتمالي |
خونريزي شديد و كم‌خوني
عوارضي كه در زمان حاملگي مي‌توانند رخ دهند عبارتند از: سقط خودبه‌خودي (معمولاً در نوع زير مخاطي فيبروييد)، زايمان زودرس (معمولاً در فيبروييدهاي بزرگ)، و امكان جدا شدن جفت وقتي كه جفت روي فيبروييد قرار گرفته باشد. در مواردي كه فيبروييد بزرگ است، رشد جنين ممكن است به خطر افتد زيرا خون بيشتر به سوي فيبروييد جريان مي‌يابد و كمتر به جفت مي‌رسد.
امكان دارد فيبروييد پس از جراحي دوباره عود كند.
سرطاني شدن فيبروييد (در كمتر از 5/0% موارد رخ مي‌دهد). اين عارضه نادر معمولاً با رشد سريع تومور خود را نشان مي‌دهد. |
| درمان |
|
| اصول كلي |
اقدامات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: آزمايش خون؛ سونوگرافي؛ لاپاروسكوپي (بررسي احشاي داخل حفره شكم با وسيله‌اي كه سر آن منبع نور قرار دارد از راه سوراخي بر روي شكم)؛ يا هيستروسالپنگوگرام (بررسي رحم و لوله‌هاي رحمي با تزريق ماده‌اي به دورن رحم كه در عكس‌برداري با اشعه ايكس به خوبي ديده مي‌شود).
در مورد درمان برحسب علايم و نيز نتايج اقدامات تشخيصي مختص هر بيمار تصميم‌گيري خواهد شد.
در مواردي كه علايم خفيف هستند، امكان دارد نيازي به درمان وجود نداشته باشد و توصيه شود كه بيمار پس از 12-6 ماه مجدداً براي معاينه مراجه كند.
در بعضي از موارد، ممكن است توصيه به جراحي شود و انواع روش‌هاي مختلف جراحي وجود دارد. اگر پزشكتان جراحي را توصيه كرده است، قبل از تصميم‌گيري در مورد آن از تمام جوانب مربوطه مطلع شويد.
تاريخ خونريزي‌ها و تعداد تامپون‌ها يا پدهاي مصرف شده در روز را يادداشت كنيد. |
| داروها |
استروژن موجود در قرص‌هاي ضدحاملگي با دوز كم، چندان خطر مهمي ندارند. اما استروژن با دوز زياد ممكن است باعث بزرگ شدن فيبروييدها شود. اگر ضرورت يابد، به فكر استفاده از ساير روش‌هاي جلوگيري باشيد، مثل ديافراگم، آي‌يودي، كاندوم يا كف يا ژل ضد حاملگي
امكان دارد براي به حداقل رساندن خونريزي رحمي مصرف پروژستين‌ها توصيه شود.
براي تخفيف درد از داروهاي ضد التهاب غير استروييدي استفاده كنيد.
براي كم‌خوني ناشي از خونريزي، مكمل آهن مصرف كنيد.
امكان دارد يك هورمون محرك گنادوتروپين‌ها براي شما تجويز شود. اين دارو باعث بروز يائسگي مصنوعي و سريع شده و به طوري كه خونريزي متوقف و اندازه فيبروييد كوچك مي‌شود. اين نوع دارو نبايد بيش از 6 ماه مورد استفاده قرار گيرد. |
| فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
| محدوديت خاصي براي آن وجود ندارد مگر جراحي انجام شده باشد. در اين صورت بايد مدتي در رختخواب استراحت شود، فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري ها تا حدودي محدود شوند، و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري جنسي نيز تا تقريباً يك ماه متوقف شود. |
| رژيم غذايي |
| رژيم خاصي توصيه نمي‌شود. |
| درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم تومور فيبروييد را داريد.
اگر علايم تومور فيبروييد شديدتر شوند.
اگر مجبور باشيد هر تامپون يا پد را زودتر از يك ساعت عوض كنيد. |
