شاهتيرها عضوهاي فلزي افقي
اصلي هستند كه با اتصالات لازم به ستونها متصل مي شوند و به وسيله آنها بار طبقات
به ستونها انتقال مي يابد. شاهتيرهاي فلزي ممكن است به صورتهاي زير به كار روند : [font="][/font][/font]
الف)
تيرهاي معمولي بصورت تك يا دوبله
ب
) تيرآهن بال پهن
ج
) تيرآهن معمولي با ورق تقويتي روي بالها و يا بال و جان
د
) پلهاي لانه زنبوري از تيرآهن معمولي يا تيرهاي بال پهن كه بصورت مفصل در همين مجموعه
توضيح خواهم داد.
ه
) تير ورق (گيردار) تركيب تيرآهن معمولي با ورق يا تيرآهن بال پهن با ورق و يا از
تركيب ورقها درست مي شود
و
) خرپاها
ساخت
پلها و شاهتيرها :[font="]
هرگاه در شاهتيرهاي فلزي به جاي تير تكي از تيرهاي دوبله استفاده شود ، بايد دو
تير در محل بالها به يكديگر به گونه اي مطلوب اتصال داشته باشند . چنانچه پلها
(شاهتيرها ) براي لنگر خمشي موجود كفاف ندهد ، آنها را با اضافه كردن تسمه يا ورق
تقويت مي نمايند . در مورد ورق تقويتي در تيرهاي معمولي بايد نكات زير را رعايت
كرد :[font="][/font][/font]
1 ) حداكثر ضخامت ورق تقويتي 8/0 ضخامت بال تير باشد .
2 ) ورقهاي تقويتي به طول كامل با بالها تماس و اتصال داشته باشد.
3 ) ضخامت جوش 75/0 ضخامت ورق باشد.
4 ) ورق تقويتي از هر دو طرف و در قسمت عرض نيز جوش گردد.
[font="]
پلهاي مركب :[font="][/font][/font]
[font="]در بارهاي سنگين و احتمالا
دهانه زياد كه پروفيل استاندارد موجود در بازار كافي يا اقتصادي نباشد ، همچنين
مقطع نير لانه زنبوري كه با تسمه يا ورق تقويت شده است ، براي بار وارد شده و
دهانه خمش كافي نباشد ، از تيرهاي مركب استفاده مي شود كه تير مركب در چندين حالت
استفاده مي شود :[font="][/font][/font]
[font="]1 ) تير مركبي كه از بريدن پروفيلهاي معمولي
ايراني از وسط جان تير و اتصال صفحه و ورق مناسب به دو قسمت بريده شده ساخته مي
شود . اين روش براي پروفيلهاي نمره 20 به بالا اقتصادي خواهد بود .[font="][/font][/font]
[font="]2 ) تير مركبي كه از سه صفحه ( قطعات تقويتي
) تشكيل مي شود. در اين حالت ، در پروفيلهاي معمولي از فولاد جان تير نسبت به فولاد
بالها براي مقابله با خمش چندان استفاده نمي شود ، بلكه سعي مي گردد ، حتي المكان
، جان تير را نازكتر و ارتفاع آن را زياد كنند.[font="][/font][/font]
[font="] [/font]
[font="]اتصالات ساده تير به ستون و
شاهتير :[/font][font="][/font]
اين
اتصالات بر دو نوع است :
[font="]1 ) اتصال با جفت نبشي جان : معمولا دو عدد
نبشي را در كارخانه به جان تير جوش مي دهند . جوشهاي بين نبشي و ستون يا شاهتير را
در كارگاه در روي كار انجام مي دهند . معمولا نبشيهاي اتصال را به اندازه 10 تا 12
ميليمتر از انتهاي جان تير فاصله آزاد مي گذارند تا اگر تير در حدود رواداريهاي
مجاز بلند باشد ، بدون بريدن سر آن و تنها با جابه جا كردن نبشي آن را نصب كنند.[font="][/font][/font]
[font="]2 ) اتصال با نبشي نشيمن : اين نوع اتصال را
در عكس العملهاي نسبتا كوچك تا حدود 15 تن به كار مي برند . نبشي نشيمن عمل نصب و
تنظيم تير را آسان مي كند . اين نبشي را معمولا قبلا در كارخانه يا پاي كار در
ارتفاع لازم به ستون جوش مي دهند و بعد تير روي آن سوار و به آن جوش مي شود . در
اين اتصال ، نبشي كمكي ديگري در بالاي تير نصب و جوش مي شود كه در محاسبه در مقابل
عكس العملهاي تكيه گاه به حساب نمي آيد و عمل آن تنها ثابت كردن تير در محل خود و
تامين تكيه گاه عرضي و جلوگيري از غلتيدن آن است . سعي مي شود كه اتصال با نبشي
نشيمن تا حد امكان انعطاف پذير باشد تا از آزادي دوران تير در تكيه گاه جلوگيري
نشود و در حقيقت ، اتصال ساده و مفصلي باشد تا در تكيه گاه ايجاد لنگر نكند .
معمولا عرض نشيمن گاه نبايد از 5/7 سانتيمتر كمتر باشد . در آيين نامه [font="]aisc[/font][font="] عرض استاندارد را 10 سانتيمتر براي نشيمن[/font]
انتخابكرده اند . براي اين منظور نبشي فوقاني را با ابعاد ظريف و فقط دو لبه
انتهايي بالها آن را ( در امتداد عرض بال تير ) جوش مي دهند . لازم به ذكر است كه
وقتي عكس العمل زيادتر از حد تحمل نبشي گردد ، مي توان از نبشي تقويت شده با مقطع [font="]t[/font][font="] استفاده كرد . ضخامت صفحه نشيمن گاه در حدود[/font]
ضخامت بال تير انتخاب مي شود . استفاده از صفحات تقويت كننده زير يك نشيمن به صورت
مستطيلي يا مثلثي استفاده مي گردد .[font="][/font][/font]
[font="] [/font]
[font="]اتصال چند پل در يك محل به
ستون : [/font][font="][/font]
[font="]مواقعي كه با توجه به پوشش
سقف به نصب پل در دو جهت عمود بر هم در محل ستون مي شود ، يك پل به بالهاي ستون و
پل ديگر به جان ستون متصل خواهد شد ؛ در نتيجه ، ستون از دو جهت تحت تاثير بار
قرار خواهد گرفت كه بايد با توجه به بار وارد شده و دهانه پل ، همچنين تعيين نوع
گيرداري پلها در محل ستون اقدامات لازم براي اتصال صحيح و مطلوب به عمل آيد . اگر
برخورد پل در خارج از ستون باشد ، بايد آن ناحيه را از نظر نيروي خارج از مركز ،
همچنين نحوه اتصال صحيح و اصولي به ستون به دقت بررسي و كنترول كرد.[font="][/font][/font]
[font="] [/font]
[font="]روش نصب پلها در طبقات : [/font][font="][/font]
[font="]محل نصب پلها در اسكلت فلزي
بسيار مهم است ، زيرا پلها تحمل كننده بار سقف از طريق تيرها هستند . با توجه به
مقدار بار وارد شده و دهانه ، ارتفاع آنها مشخص مي شود و معمولا از ضخامت سقف و
ارتفاع تيرها بيشتر است ؛ بنابراين ، با توجه به نقشه هاي معماري و تقسيم فضاها ،
پلها بايد در جايي طراحي و نصب شوند كه به علت ارتفاع زياد ايجاد اشكال در كف
نكنند و سعي شود به صورت آويز در سقف مشخص نباشد ، به اين دليل ، معمولا پلها در
زير ديوارهاي جدا كننده بين فضاها مصب مي شوند كه علاوه بر بار وارد شده بايد وزن
ديوارهاي جدا كننده بر روي آنها در محاسبه منظور شود.[font="][/font][/font]
[font="]روش اتصال پل به پل :[/font][font="] [font="][/font][/font]
اتصال دو پل كه داراي ارتفاع
هستند ، به روش زبانه كردن آنها انجام مي گيرد كه اين روش از نظر اتصالات بهتر است
. در صورت امكان پل با دهانه بزرگتر در داخل پل با دهانه كوچكتر زبانه مي شود .
نصب ورق اتصال در جان و روي بال پل كوچكتر براي برش ضروري است . در اين حالت ، به
علت كوتاه بودن دهانه ، لنگر خمشي كمتري ايجاد شده در نتيجه ، نمره با سطح مقطع
پلها كاهش مي يابد
