رفتار کلامی والدین نقش مؤثری در تربیت کودکان دارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علیرضا تراشیون، کارشناس و روانشناس تربیت دینی، در برنامه پرسمان کودک و نوجوان که از رادیو معارف پخش می‌شد، گفت: پیامبر اکرم (ص) فرمودند «خدا رحمت کند کسی را که به بچه‌اش نیکی کند» یک نفر پای منبر پیامبر(ص) بلند شد و گفت «چگونه به بچه‌هایمان نیکی کنیم؟» آن گاه حضرت چهار نکته تربیتی را بیان کردند.

وی ادامه داد: پیامبر اکرم (ص) پاسخ دادند «اول اینکه کار کم بچه را قبول کن، (اگر هفته‌ای دو شب مسواک می‌زند از او تشکر کن، این کار باعث می‌شود که تشویق شود و این کار را بیشتر انجام دهد)، دوم اینکه خارج از توانش از او توقع نداشته باش (در بحث نمره، کار خانه یا بحث عبادت، خارج از توانایی اگر توقع داشته باشیم او را خسته می‌کنیم و دیگر این کار را انجام نمی‌دهد).

این کارشناس تربیتی در ادامه گفت: سوم اینکه او را به گناه وادار نکن (اگر مادری نوع لباس پوشیدنش خوب نیست، اگر پدری ماهواره و سی دی موسیقی به خانه می‌آورد، در واقع بچه خود را وادار به گناه می‌کنند)، پیامبر (ص) در بیان آخرین نکته فرمودند «دروغ نگو و اعمال بد جلوی بچه‌ات انجام نده»، اگر والدین دروغ بگویند، بچه هم یاد می‌گیرد، اگر اعمال بد انجام دهند، فحاشی کنند و قانون شکنی کنند بچه‌ها الگو می‌گیرند.

این کارشناس حوزوی ابراز داشت: بخش زیادی از مشکلاتی که بین والدین و فرزندان وجود دارد، به خاطر نوع رفتار کلامی است که با آن‌ها دارند، یعنی والدین نمی‌توانند با فرزندانشان به خوبی ارتباط برقرار کنند، مثلاً ما وقتی می‌خواهیم به بچه بگوییم مدل موها، لباس و ظاهرش مناسب نیست، خوب این پیام را به او نمی‌دهیم، چون نوع پیام ما غلط است، بچه به حرف ما گوش نمی‌دهد و لجبازی می‌کند.

وی افزود: مثلاً لباس بچه ما کثیف است ولی او می‌خواهد حتماً همین را در مهمانی بپوشد، اولین پیامی که مادر می‌دهد اتهام زدن است، تو خیلی بی نظمی، دومین پیام تحقیر است، خجالت نمی‌کشی این را پوشیدی، این هم لباس است، سوم تهدید می‌کند، اگر این را یک بار دیگر بپوشی کتک می‌خوری، چهارم دستور می‌دهد به جای خواهش کردن یعنی واقعاً بعضی از والدین نه تنها آمرانه بلکه با تهدید به بچه‌هایشان پیام را منتقل می‌کنند.

حجت‌الاسلام تراشیون اظهار داشت: مادر وقتی می‌بیند بچه واقعاً لجبازی می‌کند و به حرف او گوش نمی‌دهد، مظلوم نمایی می‌کند، من از دست تو می‌میرم، تو من را کشتی، من هر چیز گفتم گوش نکردی، گاهی برای متقاعد کردن بچه مقایسه صورت می‌گیرد، برادرت را ببین، پوشش و مویش را ببین، تو چرا مثل او نیستی؟ یعنی در واقع کاری می‌کند که بچه واقعاً مقاومت کند، وقتی کسی در مقام مقایسه قرار می‌گیرد واقعاً مقاوم می‌شود.

وی ادامه داد: گاهی مادر شروع به تمسخر کردن می‌کند؛ به بچه می‌گوید تو آدمی این را پوشیدی؟ این شلوار است که تو پوشیدی؟ یعنی نوع پیام مسخره کردن است، گاهی پیش گویی و قضاوت منفی می‌کند؛ تو آدم بشو نیستی، تو آخرش هیچی نمی‌شوی، گاهی اخطار می‌کند؛ اگر لباست را عوض نکنی از مدرسه، مهمانی، خوراکی و تلویزیون خبری نیست و باز هم بچه مقاومت می‌کند.

این کارشناس حوزوی در ادامه گفت: گاهی مادر اشتباه بزرگ‌تری می‌کند و به او می‌گوید اگر لباست را عوض نکنی، پیش خاله، عمه یا عمو آبرویت را می‌برم، یعنی با آبرو و حیثیت بچه بازی می‌کند، که مسلماً فایده‌ای جز مقاومت و لجبازی بچه ندارد، تمام این موارد اشتباه است، اما باید چه کنیم؟ ارتباطات ما چهار لایه دارد بین افراد جامعه، همسران، والدین و فرزندان فرقی نمی‌کند.

وی اظهار داشت: اولین لایه، اطلاع از اشتباه است، یعنی به بچه بگوییم «عزیزم لباست کثیف و پاره است می‌دانستی؟» یعنی اطلاع می‌دهم که من از این مساله آگاهم، دومین لایه بیان احساس است، به بچه بگوییم «من احساس خوبی ندارم که شما این لباس را پوشیدی» سومین لایه، بیان باورها است، به او بگوییم «به نظر من برای تو خوب نیست با این لباس به مهمانی بیایی یا با دست کثیف غذا بخوری».

حجت‌الاسلام تراشیون در پایان ادامه داد: چهارمین و آخرین لایه ارتباطی ما این است که نیازمان را اعلام کنیم، بگوییم «من نیاز دارم که یک فرزند تمیز داشته باشم، بنابراین شما باید تمیز و پاکیزه باشید» نکته مهمی که در ارتباط والدین و فرزندان باید بدانیم این است که والدین آگاه دخالت نمی‌کنند بلکه نظارت می‌کنند، والدین آگاه محافظت نمی‌کنند بلکه مراقبت می‌کنند، والدین ناتوان همیشه نصیحت می‌کنند اما والدین خوب رفتار نیکو دارند.