جلوه‏ های معلمی استاد مطهری (ره)

هر استادی در تدریس خویش، دست کم باید از دو ویژگی مهم برخوردار باشد:
1. ویژگی علمی؛
2. ویژگی اخلاقی.
ویژگیهای «علمی» و «اخلاقی» هر استادی لازم و ملزوم یکدیگرند و هر یک بدون دیگری کاری عقیم و راهی ستَروَن است و البته برخورداریِ توأمان از این دو ویژگی نیز بس دشوار است:

الف. ویژگیهای علمی و روشی
هنر تشریح مطالب
یکی از استادان حوزه علمیه قم می‏گوید: در یکی از جلسات درس علامه طباطبایی رحمه‏الله پس از اینکه روی آیه‏ای از قرآن بحث شده بود، سؤالی مطرح شد که خود مرحوم علامه به آن سؤال جواب فرمودند. بعد از اینکه حدود پنج دقیقه مرحوم علامه مطلب را تقریر و تبیین فرمودند، استاد مطهری رحمه‏الله همراه با تواضع حدود ربع ساعت با بیان جدیدتری همان مطلب را تشریح کردند. آن قدر جالب صحبت می‏کردند که همه سراپا گوش بودند. خود مرحوم علامه طباطبایی رحمه‏الله شدیدا به حالت وجد و شوق در آمده بودند. این بود که علامه پس از شهادت استاد مطهری رحمه‏الله فرمودند: با بودن مطهری در درس، می‏دانستم چیزی هدر نمی‏رود. و اگر تعبیر بدی نباشد من به حالت رقص در می‏آمدم. در همان جلسه هم این حالت شادی و شعف زیاد در مرحوم علامه دیده می‏شد.

احاطه علمی
یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه‏الله می‏گوید: ویژگی دیگری که به عقیده بنده از همه مهم‏تر است این بود که ایشان به موضوع بحث تسلط علمی داشتند، یعنی مطلب را خود فهمیده بودند.

پختگی علمی
یکی از دوستان شهید مطهری رحمه‏الله می‏گوید: استاد کم حرف می‏زد ولی پخته حرف می‏زد

کم گوی و گزیده گوی چون دُر تا ز اندک تو جهان شود پُر
و یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه‏الله می‏گوید: از نظر علمی باید بگویم استاد مطهری قبل از آنکه مسئله‏ای را برای شاگرد مطرح کند، اول برای خودش پخته کرده بود، یعنی هرگز مسئله‏ای طرح نمی‏شد که برای خود ایشان کاملاً روشن نشده باشد. به همین دلیل هیچ گاه در برابر هیچ پرسشی، ایشان دچار لکنت زبان نمی‏شد.

جذب با مطلب
یکی از شاگردان استاد مطهری رحمه‏الله می‏گوید: یکی از مهم‏ترین تفاوتهایی که میان استاد مطهری و بعضی دیگر بود، این بود که استاد با «مطلب» جذب می‏کرد و دیگران با بیان. البته بیان مهم است، اما اگر فقط بیان باشد زود می‏گذرد

درس استاد به گونه‏ای بود که شاگرد وقتی پای درسش می‏نشست، تمامی وجود استاد را می‏پذیرف

پیش مطالعه
ایشان پیش از حضور در کلاس مقیّد بود که به سبک همه اساتید حوزه در حدی که فرصت اجازه می‏داد، از پیش، مطالعه کند و مطالب را در ذهن خود مرتب سازد.

نو بودن مطالب
درس ایشان همیشه نو بود. استاد مطهری سعی می‏کردند مطالعه را قطع نکنند. اگر درسی را می‏خواستند مطرح کنند به کتاب جدیدی که برخورد می‏کردند مطالعه می‏کردند. ایشان به مجلات مختلف رجوع می‏کردند، مخصوصا به اندیشه‏های معاصرین بسیار توجه داشتند و همین خصوصیت، درس ایشان را نو می‏ساخت.

هر که ز آموختن ندارد ننگ دُر بر آرد زآب و لعل از سنگ
آنکه دانش نباشدش روزی ننگ دارد زدانش آموزی
(نظامی)
جهت دار بودن
درس و بحث ایشان غالبا و در اکثر قریب به اتفاق موارد، یک بحث جهت دار بود، یعنی شاگرد می‏فهمید که این بحث به چه درد می‏خورد.

تاریخچه بحث
ایشان قبل از ورود در اصل درس یک مقدمه تاریخی بیان می‏کردند. با احاطه‏ای که به اقوال گذشتگان داشتند، سیر تحول یک مفهوم را بیان می‏کردند و ریشه و سابقه مطلب را توضیح می‏دادند تا شاگرد تصور نکند که این بحث مانند قارچی از زمین بدون سابقه سبز شده و بلکه بفهمد که در طول روزگار، این بحث چه سرنوشت و سرگذشتی داشته و از این طریق بتواند جای بحث را در تفکر امروزی مشخص کند.

سلام داداش عالی بود واقعا متون جالبی گذاشتی