بيماري آديسون (نارسايي غده فوق كليوي)
بيماري آديسون (نارسايي غده فوق كليوي) |
| شرح بيماري |
| علايم شايع |
| علل |
| عوامل افزايش‌دهندة خطر |
| پيشگيري |
| عواقب مورد انتظار |
| عوارض احتمالي |
| درمان |
| اصول كلي |
| داروها |
| فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
| رژيم غذايي |
| درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
|
| شرح بيماري |
| بيماري آديسون (نارسايي غده فوق كليوي) عبارت است از تخريب تدريجي و پيش‌روندة غدد فوق‌كليوي كه در بالاي كليه‌ها قرار دارند. غدد فوق‌كليوي چندين هورمون ترشح مي‌كنند كه براي بعضي از كارهاي بدن ضروري هستند. اين هورمونها كمك مي‌كنند تا تعادل مايعات بدن حفظ شود. آنها همچنين در كارهاي زير نقش دارند: سوخت و ساز قند و پروتئين، حفظ فشار خون، و پاسخ به استرس جسماني. بيماري آديسون نادر است، اما مي‌توان آن را در هر سني ديد. شيوع آن در مردان و زنان تقريباً برابر است. بايد توجه داشت كه علايم بيماري ممكن است به آهستگي و در طي چند ماه تا چند سال بروز كنند. |
| علايم شايع |
ضعف و خستگي
اختلالات گوارشي (تهوع، استفراغ، دردشكم، اسهال، كاهش اشتها و وزن)
كاهش فشار خون كه باعث غش و منگي مي‌شود.
پوست قهوه‌اي رنگ (شبيه حالت برنزه شدن) همراه با وجود لكه‌هاي سفيد روي آن
تيره شدن كك و مك، جوشگاه زخم، و نوك پستان
ريزش مو
احساس سرما در همه اوقات
رفتار نابهنجار، يا تغيير خلق، مثل حالت تهاجمي يا افسردگي |
| علل |
علايم به علت كاهش سطح هورمون‌هاي شبيه كورتيزون ـ توليد شده توسط غدد فوق كليوي ـ ايجاد مي‌شوند. البته علت نارسايي غدد فوق كليوي معمولاً نامعلوم است، ولي پزشكان معتقدند كه اين بيماري از نوع بيماريهاي خود ايمني است.
البته نارسايي غدد فوق كليوي ممكن است به دنبال بيماريهاي زير نيز ايجاد شود: بيماري سل، سرطان، بيماريهاي غدة هيپوفيز و ايدز
استفاده از داروهاي كورتيزوني خوراكي براي ساير بيماري‌ها. در اين حالت نارسايي وقتي نمود مي‌يابد كه مصرف اين داروها قطع شود، زيرا گاهي فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري غدد فوق كليوي پس از قطع دارو به حالت اوليه بر نمي‌گردد |
| عوامل افزايش‌دهندة خطر |
استرس
ديابت شيرين (مرض قند)
جراحي
درمان ضد انعقادي |
| پيشگيري |
| هيچگاه داروهاي كورتيزوني را سر خود قطع نكرده يا دوز آنها را تغيير ندهيد. |
| عواقب مورد انتظار |
اگر اين بيماري در مراحل اوليه تشخيص داده شود، علايم را مي‌توان با هورمون‌درماني كنترل و يك زندگي طبيعي و بدون دردسر داشت.
در مراحل پيشرفته، اين بيماري، چنانچه درماني براي آن انجام نشود، به مرگ منتهي خواهد شد. |
| عوارض احتمالي |
ايجاد يك حالت وخيم به دنبال آسيب جسماني يا بروز يك بيماري. اين حالت «بحران غدد فوق‌كليوي» نيز ناميده مي‌شود. علايم در اين حالت برجسته و شامل مواردي چون درد، ضعف، كاهش فشارخون، بالا يا پايين بودن حرارت بدن و غش مي‌شود.
اشتباه گرفتن اين بيماري با يك بيماري رواني
استعداد ابتلا به عفونت‌ها |
| درمان |
|
| اصول كلي |
آزمايش‌هاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش مِتي راپون براي سنجش عملكرد غدد فوق‌كليوي باشند.
اين بيماري براي تمام عمر گريبانگير بيمار خواهد بود. اگر مبتلا به اين بيماري هستيد، سعي كنيد تا اصول مراقبت از خود را فرا بگيريد. توجه دقيق به زمانبندي مصرف داروها بسيار حياتي است.
در مورد «بحران غدد فوق‌كليوي» و ارتباط آن با استرس جسماني (عفونت، جراحي، يا صدمات جسماني) اطلاعات خود را افزايش دهيد.
به هر پزشك يا دندانپزشكي كه مراجعه مي‌كنيد، وي را از بيماري خود آگاه سازيد.
اگر در جايي زندگي مي‌كنيد يا به جايي قصد مسافرت داريد كه خدمات پزشكي چندان در دسترس نيست، بايد دستورالعمل مربوط به تزريق كورتيزون را در شرايط اورژانس فرار بگيريد.
يك دست‌بند يا گردن‌آويز مخصوص همراه داشته باشيد كه روي آن مشخص شده باشد كه شما آديسون داريد و ضمناً دارو و دوز مصرفي نيز روي آن قيد شده باشد.
مراقب باشيد واكسيناسيون شما به روز باشد، از جمله واكسيناسيون آنفلوآنزا و ذات‌الريه
بستري شدن به هنگام «بحران غدد فوق‌كليوي» |
| داروها |
| براي شما يكي از چندين نوع مختلف از داروهاي كورتيزوني تجويز خواهد شد. همچنين در اغلب موارد، نياز به يك مينرالوكورتيكوييد براي كنترل تعادل نمك و مواد معدني وجود دارد. زمانبندي مصرف داروها را دقيقاً رعايت نمايد. هرگز داروي خود را بدون نظر پزشك تغيير ندهيد يا حذف نكنيد. |
| فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
| هيچ محدوديتي براي آن وجود ندارد. |
| رژيم غذايي |
| ممكن است نياز به يك رژيم غذايي خاص وجود داشته باشد (مثلاً، رژيمي كه جهت حفظ تعادل سديم و پتاسيم يا افزايش كربوهيدرات يا پروتئين دريافتي تجويز مي‌شود). |
| درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم بيماري آديسون را داريد، به خصوص علايم «بحران غدد فوق‌كليوي». در اين صورت فوراً مراجعه نماييد. «بحران غدد فوق‌كليوي» يك اورژانس است.
در صورتي كه بعد از مراجعه و تشخيص، يكي از حالات زير پيش آيد: ـ علامت عفونت مثل تب، لرز، درد عضلاني، سردرد و منگي. ـ آسيب جدي مثل شكستگي استخوان، در رفتگي مفصل، يا آسيب داخلي اعضا
اگر قرار است تحت يك عمل جراحي غيراورژانس و برنامه‌ريزي شده قرار بگيرد يا به هر علت نياز به بيهوشي داريد.
اگر دچار علايم جديد و نامنتظره بروز كرده‌اند. داروهاي مورد استفاده براي درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند. از آن جمله عبارتند از: برآمده شدن شكم، نازك شدن اندام‌ها، پف كردن صورت و چشم‌ها، آكنه، و رشد مو روي صورت
منبع
|
