موسیقی، نغمه الهی یا شیطانی!؟
موسیقی، نغمه الهی یا شیطانی!؟
هنر معجزه خداوندی است !،اول هنر مند ذات باریتعالی است که خالق هنر است!،آغاز پیدایش هنر، همان آغاز خدا وندگاری خدااست، آنگونه که نبوده است زمانی که نبوده باشد!.هرچه هست جلوه هنر نمایی اوست که (الله و جمیل ویحب الجمال)،در طول تاریخ هیچ پدیده ای یافت نشده است که هم سنگ هنر ،موجب ،آرامش،خلاقیت، عشق، سازگاری،انعطاف،دوستی،تعهد ،نشاط، معنویت،زیبایی،انرژی بخش،و...گردد.
موسیقی در این میانه، به دلیل داشتن جاذبه ذاتی، نافذ بودن، تلطیف روح، قوت بخشیدن، قوی کردن انگیزه و...از ویژه گی منحصری بر خوردار است.
جنین از آن هنگام که در شکم مادر است با ضرب آهنگ قلب مادر آهنگ رشد را می نوازد!.اندکی تامل در پیرامون خویش طنین موسیقا یی طبیعت پیرامون را ازنغمه دل انگیز پرندگان گرفته تا رقص برگ درختان، و....موسیقی نیازی زیستی است که موهبتی الهی وپرتویی از جلوه حق!.امروزه دنیای بدون موسیقی نه قابل درک است ونه امکان حذف!.آنگونه که حتی مخالفان کم خرد کمی دقت کنند،از صبحگاهان تا شامگاهان موسیقی را تجربه میکنند!.
با تجربه علمی وتحقیقات پژوهشی مشخص گردیده استکه، گیاهان نیز با موسیقی رشد بهتری داشته اند ، وهمچنین در بازدهی شیر حیوانات ، و... موسیقی حذف شدنی نیست!، چون صوت حذف شدنی نیست!چون حیات حذف شدنی نیست ، سکوت یعنی مرگ، یعنی غم، یعنی کلافه گی ، یعنی هیچ!!!.
موسیقی مانند یک زبان مادری است که با آن میتوان مکالمه کرد، ارتباط بر قرار نمود، فریاد زد، خشم خود را نشان داد، ویا سرور وشادمانی را منتقل نمود، موسیقی درمانگر بسیاری از نا ملایمات روحی است، موسیقی درمانگاه و درمانگر منحصر ی است.
موسیقی نیاز ذهنی، احساسی، فیزیولوژی،اجتماعی در عرصه زندگی است.موسیقی نیازی شناختی است وریتم و ملودی بعنوان محرک بیولوژِ یک کار کرد مغز را نظم بخشیده فرا مینش را مهندسی میکند!.
موسیقی از نظر ذهنی ،در تخیل، حافظه، تداعی، الهام و... واز منظر احساسی، عواطف، بر انگیخته گی ها، تلطیف روحیات و... نقشی بی بدیل دارد.موسیقی در زمینه های اجتماعی، حماسی، تحریک عمومی،ایجاد هم دلی،تهییج عمومی و...کار بردی غیر قابل انکار دارد!،ذات موسیقی، ذات ارتباط و عشق است، دارای زنجیره های انرژِ یک، امواج آن مملو از انگیزش وتحرک است.موسیقی زبان احساسی تاریخ وفرهنگ، آیین و رسوم بشری است.موسیقی هر ملتی معرف روحیه، سیر عاطفی ، عملکردرفتاری، وحالات درونی آنها است، تا به ما بشنا سانند که چگونه بر انگیخته می شوند، چگونه متاثر می شوند، چگونه واکنش نشان می دهند، و روحیه وشادابی آنان به چه میزان است.
موسیقی در درمان انواع بیماریهای رروحی وروانی کاربرد ی موثر دارد ازجمله، بیماران اسکیزو فرنی،افسردگی،اختلالات عاطفی،کودکان مشکل دار،معلولان عضوی،نا بینایان ، نا شنوایان،اختلالات یاد گیری،اختلالات گفتاری،تقویت بیان،تقویت حواس،کاهش خستگی،تقویت وتحرک بدنی ،تقویت تخیل برای ایجاد انگیزه های شعری، نویسندگی،نقاشی،عقب ماندگان ذهنی،ایجاد آرامش روانی با موسیقی طبیعت،تن آرامی،تقویت حافظه و حتی بیماران جسمی مزمن و...
موسیقی و عرفان نیز از بحثهای قابل تامل است،حسب آنچه در تاریخ آمده است،حضرت داود نبی(ع) در مواقعی برای جذب وتسکین مردم و القای اندیشه های نیک والهی از آواز و نوای چنگ بهره می جست!، دل های سرگشته را شور و آرامش می بخشید، بعد ها روش او در معابد رواج یافت وعبریان با موسیقی به نیایش می پرداختند.داوود نبی (ع) بیماران از جمله مالیخولیاوافسرده دلان را با صدای خوش الحان خویش معالجه می کرد. صدای خوش داوود نبی (ع) حکم عصای موسی(ع) ودم مسیحایی عیسی(ع) را داشت.فرآن کریم نیز در تمثیلی آواز او را مسحور کننده پرندگان، کوهها، آسمانها، بر می شمارد!( تفسیر المیزان علامه طبا طبایی)حضرت علی (ع) نیز در خطبه ای از نهج البلا غه به داوود نبی(ع) لقب خواننده بهشتیان می دهد!.
شواهد بی شماری نشان می دهد که،از موسیقی و آواز برای ارتباط و تحکیم مفاهیم معنوی و در مراسم وآیین های مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته است.
آیت اله جهانگیر خان قشقایی با موسیقی ما نوس وتار می نواخته است، وعلما وروحانیان بسیاری بوده وهستند که موسیقی را نغمه الهی میدانند. البته روحانیان و افرادی که موسیقی را نیز نغمه شیطانی دانسته و هیچگاه با موسیقی سر سازگاری نداشته اند نیز کم نبوده اند!.
امام خمینی بنیان گذار جمهوری اسلامی، بعنوان یک فرد عالم روحانی و مرجع تقلید موسیقی را نغمه الهی می دانسته وصد البته خواهان بهره گیری درست از موسیقی و خواهان تفکیک موسیقی صحیح از ناصحیح بوده است، که در فتاوی ایشان در باب موسیقی بوضوح قابل مشاهده است. موسیقی نا پاک و مبتذل، به سان غذای نا پاکی است که هم جسم وهم روح را مبتلا به امراض میکند، موسیقی غیر علمی و نا سالم و پیش پاافتاده نیزکه غذای روح آدمی است جسم و روح را آزرده وبیمار می سازد.
باید موسیقی را دریابیم، واز این بلا تکلیفی برزخی رهایش سازیم!، بسیاری کج سلیقه گان و متعصبین کم عمق که گاه متولیان امور فرهنگی نیز هستند بر اساس بینش سطحی وسلیقه ای خویش با موسیقی بر خوردی غیر منطقی وغیر دینی می نمایند!، نا گوار تر آنکه عده ای از مسئولین که دست اندر کار موسیقی کشور هستند، در خفا هیچ ارادتی به موسیقی نداشته و هیچگونه انگیزه و علم ودانشی در این خصوص کسب نکرده اند ولیکن در اظهار نظرهای علنی ومصاحبه ها به گونه ای سخن میگویند که گویی ازموافقان محکم موسیقی هستند!، از سویی دیگر شاهد هیچگونه رشدی در زمینه موسیقی که شایسته ملت با قدمت فرهنگی وهنری است نیستیم.این دست از کج فهمان و متعصبین کم سواد گاه از دین نیز مایه گذاشته به احادیث وروایات غیر معتبری استناد می نمایند وموسیقی را تا سرحد نغمه شیطانی تکفیر می نمایند.،اینگونه افرادبا موسیقی برخوردی دوگانه داشته و بیشترین لطمه را به موسیقی زده ومی زنند، گویی ماموریت دارند تا در قالب دفاع از موسیقی بساط موسیقیرا بر چینند ودست هر کسی که با آلات موسیقی آشنا میشود آب کشیده وهر نغمه ساز و آوازی را با بی اعتنایی و ...به کنار زنند.
این متعصبان کم عمق نمی دانم با صدای قناری و بلبل، با صدای رود وآبشار، با نوای صوت قرآن، با نوحه سرایی نوحه سرایان و...چه خواهند کرد!.هست روحانی که،مخالف سرسخت موسیقی است آن گونه که حتی ،نزدیک یک موسیقی دان نمی نشست وعلناً بر بالای منبر از مذمت موسیقی سخن میراند و موسیقی را مطلوب نمی دانست ومعتقد بود که دفاع سیاستمداران از موسیقی نیز مصلحتی است و... (که البته نظر و استنباط او چنین است، ولیکن امام خمینی که مرجع تقلید بوده، در فتاوی خود تکلیف موسیقی را روشن ساخته اند، ولیکن امثال این افراد که امام را در زمینه های دیگر از جمله سیاست و سایر نظریات فقهی قبول نداشتند، ولیکن تا زمان حیات آن منرد بزرگ بخ لحاظ بضاعت کم دانش علوم دینی جرات ابراز وجود نداشتند در باب موسیقی وشطرنج و... نیزاز مخالفان سر سخت او بوده وهستند، که حضور آنان در صحنه های مدیریت فرهنگی وهنری و.... کشور قابل تامل است)الغرض آن روحانی، آنگاه که به اتمام سخنرانی اش رسید در وقت روضه خوانی و گریزی که به صحرای کربلا میزد ، صدای آواز مرثیه خوانی اش ولحن موسیقیایی اش متعجبمان میکرد!!!.
بحت در غربت موسیقی ومظلومیت آن ،انسان را متاثر می سازد که با خود میاندیشیم که، این چگونه فهمی است که مشاهده نمیکند، اگر راه صحیح ودرست را مانع گذاری کنیم، راههای دیگر که مصون از خطر نیست خود را عرضه می داردوکشور و به خصوص جوانان را با دست خودبه سمت همان موسیقی نا صحیح ونا سالم سوق داده ایم .علم موسیقی همانند بسیاری از علوم دارای منزلت و احترام است وبا کاربرد های انسانی ومعنوی که دارد، بر خورد با موسیقی راهکار منطقی، علمی، وغیر متعصبانه ای را می طلبد تا این حالت برزخی که موسیقی کشور را در بر گرفته است از حیرانی به در آید.
بهره گرفتن در ست از موسیقی نیز از جمله مسایل مهمی است که در استفاده از موسیقی باید به آن توجه کرد.شنیدن موسیقی مثل خواندن کتاب، به شرایط مختلف روحی، علاقه، ونیاز آدمی بستگی دارد. ابتدا باید موسیقی خوب را شناخت وموسیقی ارزشمند را از غیر آن تشخیص داد. بیشتر موسیقی هایی که عموم مردم در اختیار دارند و بدون شناسایی و تشخیص درست وبدون تامل مورد استفاده قرار می دهند،از نظر اهل موسیقی بیشتر برای برنامه های نمایشی،تجاری، جلوه های تصویری وایجاد تحرک وشور وهیجان تهیه شده واین با موسیقی ارزشمندی که مورد گفتگوی ما است فاصله بسیار دارد.همانگونه که هر نوع غذایی را استفاده نمی کنیم وهر نوع لباسی را به تن نمی کنیم وهر نوع آبی را نمی نوشیم، در مورد موسیقی نیز باید چنین عمل کنیم،موسیقی سالم، پاکیزه وزلال موسیقی مورد نظر است. تاثیر موسیقی از نظر فیزیولوژیک وتحریک مغز و به طبع آن فرمانهای رفتاری چیزهایی نیست که باید مورد غفلت قرار گیرد. همانگونه که نباید ونمی شود آب را به طور کلی حذف کرد و حیات جانداران وگیاهان به آن بستگی دارد، و البته به آبی سالم وپاک وگوارا، موسیقی را نیز به طور کلی نباید ونمی شود حذف کرد، باید موسیقی ارزشمند را شناسایی ،انتخاب و بعدمورد استفاده قرار داد. هر چیزی که به افراط ویا تفریط کشیده شود، می تواند موجب عدم هم آهنگی عناصر بدنی و فر ایندهای روانی شود وبه نا بسامانی بیا نجامد، حتی افراط در دین ومذهب،خطر تعصب ، خود مدار ومنزوی شدن را به همرا دارد. موسیقی چون با احساس،عواطف، وتخیل سرو کار دارد، امواج آن با امواج الکترو مغنا طیسی خیال واندیشه در می آمیزد وافراط در آن بی شک سبب اختلال در عناصر روانی می شود.
========
پس حکیمان گفته اند این لحن ها
از دوار چرخ بگرفتیم ما
---------
بانک گردشهای چرخ است این که خلق
می سرا یندش به طنبور وبه حلق
---------
ما همه ابنای آدم بوده ایم
در بهشت این لحن ها بشنوده ایم
----------
مومنان گو یند آثار بهشت
نغز گردانید هر آواز زشت
(مولوی)
