تبعیض جنسیتی را در محل کار کاهش دهیم
نتیجه تحقیقات متعدد ثابت کرده است، تقریبا نیمی از تفاوت میزان درآمد شغلی زنان و مردان (خانم ها حدود 20 درصد کمتر از آقایان حقوق می گیرند)، به گرایش و انتخاب شغلی خانم ها مرتبط است و این پدیده را «سیاست جداسازی» نام نهاده اند. اما چه عاملی باعث این تبعیض جنسیتی شده است؟
دو محقق به نام های مَتیو بیتوِل (استاد مدیریت در دانشگاه وارتن) و رکسانا باربیولسکیو (استاد مدیریت در دانشگاه مونتریال) تصمیم گرفتند پاسخ این پرسش را بیابند. نتیجه تحقیقات آنها مشخص کرد فقط رفتار بد کارفرما دلیل این نوع تفکیک جنسیتی نیست. «نگاه خانم ها به استخدام حتی پیش از آغاز برنامه کاری» نیز می تواند باعث شود شغلی متفاوت از همتای مذکر خود پیدا کند که منجر به دامن زدن به تفکیک جنسیتی می شود.
بیتوِل و باربیولسکیو، روی 1255 زن و مردی که پس از فارغ التحصیلی از رشته MBA بلافاصله وارد بازار کار شده بودند، تحقیق خود را انجام داده و اطلاعات به دست آمده را تجزیه و تحلیل کرده اند. البته فارغ التحصیلان ام‌بی‌ای نمی توانند نمونه کل کارمندان دنیا باشند اما دلیل انتخاب این افراد در این تحقیق این بوده است که این رشته درآمد بالا و موقعیت اجتماعی خوبی دارد و خیلی بهتر می تواند تفکیک جنسیتی را نشان دهد.
در ابتدای برنامه تحقیقاتی، محققان علاقه افراد به شغلشان را بررسی کردند تا در آخر بتوانند شغل های انتخابی هر کدام را تشخیص دهند. نتیجه نیز این بود: خانم ها عموما به انجام کارهای مالی سنگین و مشاوره ای علاقه چندانی نداشتند و بیشتر دوست داشتند کارهای مدیریتی عمومی، مسایل مالی داخلی یا بازاریابی را انجام دهند.
تحقیقات بیشتر نشان داد سه فاکتور زیر نقش اصلی را در انتخاب شغل ایفا می کنند:
• تمایل متقاضی برای داشتن امکانات ویژه ای همچون قابل تغییر بودن حقوق و برنامه کاری
• قابلیت متقاضی برای تشخیص و انتخاب مشاغل خاص
• انتظار متقاضی برای به دست آوردن شغل به محض تقاضا
به عبارت ساده، بیتوِل و باربیولسکیو متوجه شدند خانم ها خیلی کمتر برای موقعیت هایی تقاضای کار می دهند که باعث شود رضایت کافی از کار و زندگی خود نداشته باشند و بیشتر وارد صنایع و حوزه هایی می شوند که زنانه است. در ابتدای تحقیقات، زن ها نیز به اندازه مردها این اطمینان را داشتند که برای هر شغلی، به استثنای بانکداری سرمایه‌گذاری تقاضا کنند، پذیرفته خواهند شد.
خانم ها تردید داشتند بتوانند همچون همتاهای مرد خود این شغل را به دست بیاورند. اما با این همه برای این شغل تقاضا دادند. شاید دلیل این عدم اطمینان برای کسب این کار این بود که بیشتر مردها بانکداری سرمایه‌گذاری را انجام می دهند و این شغل یک برچسب «کار مردانه» به خود گرفته است و زن ها شک دارد از اینکه وارد این عرصه و در انجام آن موفق بشود. بیتوِل می گوید: «چون خانم ها اطمینان نداشتند بتوانند این کار را به دست بیاورند، هرگز برای به دست آوردن آن تلاش هم نکردند.»
این دو محقق همچنین اعتقاد دارند در دنیایی که تبعیض جنسیتی بسیار زیاد است، نمی توان به راحتی تغییر ایجاد کرد. شما نمی توانید به کارفرما بگویید از تبعیض قائل شدن بر علیه زنان دست بردارد و آنها نیز قبول کنند و همه مشکلات خانم ها نیز حل شود. این کار هیچ چیز را تغییر نمی دهد.
برای از بین بردن تبعیض جنسیتی به تغییر فرهنگ و دیدگاه عمومی نیاز است. اما برای کاهش این مساله می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
• استفاده از روش هایی برای کاهش تضاد میان مسایل کار و خانواده
• تغییر ساختارها و وظایف کاری به گونه ای که جنسیت کارمند اهمیتی نداشته باشد. باید کلیشه های زنانه و مردانه بودن کارها از بین برود. استخدام ها نیز باید بدون محدودیت جنسیتی انجام شوند.
• باید سیاست شرکت هایی که بیشتر مردها در آنها کار می کنند به گونه ای تغییر کند که زن ها نیز بتوانند از عهده وظایف شغلی و کارهای داخل خانه بر بیایند.
کلام آخر
برای کاهش تبعیض جنسیتی برعلیه زنان و کمک به آنها برای داشتن حقوق برابر با مردها باید ابتدا نگاه ها را از کارفرما برداریم و به مسایل اصلی تر توجه کنیم. خود خانم ها باید یاد بگیرند که می توانند کارهای به اصطلاح مردانه هم انجام بدهند و تا حدی توقعات خود را در مورد شرایط کار پایین بیاورند.
این خود خانم ها هستند که باید محدودیت هایی که خودشان بیشترین نقش را در ایجاد آن داشته اند، از میان بردارند.
