کوچولوهای زیبا، حرف های نازیبا

بسیاری از والدین نگران بددهانی یا ناسزاگویی فرزندانشان هستند؛ آن ها معمولا از خود سوال های گوناگونی می پرسند؛ می خواهند بدانند که کودکانشان این الفاظ را چگونه و از کجا یاد گرفته اند؟ آیا مقصر این رفتار خود والدین هستند؟ و سرانجام به دنبال راه حلی می گردند تا کودک شان این عادت زشت را کنار بگذارد.



این ناسزاها از کجا می آیند


۱ -متاسفانه باید پاسخ داد مانند بسیاری از مشکلات رفتاری کودکان که از خانواده نشات می گیرد، در اغلب موارد، ناسزاگویی نیز ریشه در خانواده و مسائل آن دارد. در واقع، همان گونه که کودکان رفتارهای خوب والدین را می آموزند در رفتارهای نامطلوب نیز از آنان الگو می گیرند؛ زیرا کودکان به صورت طبیعی گرایش دارند که رفتارهای والدین را به صورت هوشیارانه یا ناهوشیارانه جزوی از رفتارهای خود کنند و اصطلاحاً با آنان همانندسازی کنند. جالب است بدانید تفاوتی هم نمی کند که والدین این واژه ها را نسبت به فرزندان خود به کار برند یا در حضور او و خطاب به دیگران استفاده کنند.




۲-همچنین از دیگر علت های ناسزاگویی کودکان، یادگیری از طریق دیگر کودکان است. در حقیقت، بچه ها در تعاملات روزمره با هم سالان درمی یابند که آن ها از این طریق می توانند خشم خود را بروز دهند و دیگران را کنترل کنند از این رو، می آموزند که با این شیوه می توانند به خواسته های خود برسند، احساس قدرت کنند و دیگران را برنجانند. ۳-همچنین برخی از کارتون ها، فیلم ها و بازی های رایانه ای نیز از جمله مواردی است که ممکن است الفاظ ناپسند را مطرح کند.





۴-در تمامی این رویدادها نکته مهم این است که کودک در مقابل بیان این کلمات به نوعی پاداش دریافت کرده است؛ به عنوان مثال وقتی پدر که نماد قدرت و توانایی برای فرزندان است از ناسزا استفاده می کند کودک احساس می کند که گفتن حرف های زشت نوعی توانایی است. یا مثلاً زمانی که شخصیت محبوب کارتونی او حرف های زشتی به زبان می آورد او احساس نمی کند که گفتن این حرف ها کار بدی باشد!



۵-گاهی پیش می آید که کودک برای اولین بار از کلمات زشت استفاده می کند و موجب خنده اطرافیان می شود در چنین مواقعی او مستقیما از بالاترین پاداش موجود یعنی جلب توجه دیگران بهره مند شده است. بنابراین ضرورتی نمی بیند که این رفتارش را تغییر دهد. البته دقت داشته باشید که این پاداش ها همواره هم به نوع مثبت ارائه نمی شود یعنی گاهی برای کودکی که حوصله اش سر رفته به کار بردن ناسزا باعث می شود تا مادر به نحوی به او توجه نشان دهد حتی اگر این توجه به صورت دعوا یا داد و بیداد باشد که در واقع این هم به نوعی پاداش محسوب می شود!




۶ -علاوه بر این ها افسردگی و اضطراب نیز از انگیزه هایی است که باعث می شود تا کودک واژه هایی را که شنیده است و به نظر نمی آمد که آن ها را آموخته است به کار برد. در ضمن ضرورتی هم ندارد که کودک ناسزا گفتن را بلافاصله تقلید کند گاهی بین یادگیری یک رفتار و بروز آن فاصله وجود دارد حتی ممکن است ماه ها قبل واژه ای را شنیده باشد، اما امروز و به اقتضای موقعیت آن را به زبان بیاورد.





۷ راه برای درمان


اما چه روش هایی به کاهش این مشکل کمک می کند؟ در حل این موضوع توجه به منشاء یادگیری بسیار مفید است:


۱ -والدین باید به طور کلی ناسزاگویی را ترک کنند همچنین به کودک توضیح دهند که رفتار قبلی آن ها صحیح نبوده است.


۲ -کنترل محیط و تعاملات کودک بسیار حائز اهمیت است باید با دور کردن کودک از محیط های ناسالم، دوستان و رفت و آمدهای مناسبی را نیز جایگزین کرد. مناسب تر است که والدین به طور ویژه از ۲ سالگی یعنی زمانی که کودک تقلید کلامی رو به پیشرفتی را نشان می دهد به این نکته توجه داشته باشند.


۳ -والدین با دقت بیشتری کارتون ها، فیلم ها و بازی های رایانه ای را برای کودکانشان انتخاب کنند.


۴ -روش های سختگیرانه والدین، رفتارهای پرخاشگرانه به خصوص ناسزاگویی کودک را افزایش می دهد، تغییر شیوه های تعامل با کودک از تثبیت این رفتار جلوگیری می کند.


۵ -در مقابل فحاشی کودک هیچ گونه واکنشی نشان ندهید و کاملا حرکات او را نادیده بگیرید تا حس کنترل کردن دیگران در او تقویت نشود.


۶ -با شنیدن حرف های زشت کودک نخندید، بلکه با او صحبت کنید و برایش توضیح دهید هر روزی که حرف های ناپسند نزند یا درمهمانی ها این رفتار را نداشته باشد پاداش خواهد گرفت.


۷ -باید در پی ایجاد کردن موقعیت هایی باشید که کودک احساس نشاط و دوست داشتنی بودن را تجربه کند. در چنین مواردی باید به درمان حالات افسرده وار او نیز بپردازیم. این حس را باید در تمامی تعاملات بگنجانید تا از افسردگی و اضطراب او بکاهید.



با این حال چنان چه ناسزاگویی همراه با لجبازی یا تحرک بیش از حد باشد و کودک خشونت زیادی را نیز ابراز کند مراجعه به روان پزشک کودکان توصیه می شود زیرا ممکن است استفاده از الفاظ ناپسند تنها بخشی از یک مشکل عمده تر باشد.





منبع : خراسان