شيوع سردرد ميگرني در مبتلايان به بيماري پرولاپس دريچه ميترال
|
|
|
| دكتر احمد گركيراق- دكتر احمد چيت ساز |
| استاديار گروه داخلي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي - درماني استان اصفهان استاديار گروه اعصاب دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي ـ درماني استان اصفهان |
|
فراوانترين سن بروز پرولاپس دريچه ميترال بين 14 تا 30 سالگي است و افزايش وقوع فاميلي، انتقال بيماري را به‌صورت اتوزوم غالب مطرح مي‌كند. علت پرولاپس دريچه ميترال احتمالاً يك اختلال ژنتيكي بافت كلاژن مي‌باشد (2). علايم كلينيكي عبارنند از: كليك ميان سيستولي با يا بدون سوفل انتهاي سيستولي، درد قفسه سينه، خستگي‌پذيري، طپش قلب، سنكوپ، و علايم اختلال كار سيستم اتونوم.
سردرد ميگرن يك اختلال عصبي ـ عروقي شايع است كه حدود 4 تا 5 درصد جامعه به آن مبتلا هستند و وجود سابقه فاميلي مثبت در آن بالاست، در زنان شايع‌تر و اوج آن در سنين باروري است (3). مكانيسم پيدايش سردرد احتمالاً تحريك عروقي ناحيه‌اي از ساقه مغز است كه موجب فعال شدن سلولهاي هستة تريژمينال مغز و آزادشدن نوروپپتيدهاي فعال‌كنندة عروق از انتهاي تريژمينال مي‌شود (4). علايم آن به‌صورت بروز اختلالات بينايي، شامل جرقه‌هايي به‌رنگ سفيد يا رنگي و علايم نورولوژيك موضعي به صورت: كرختي و مورمورشدن لبها و صورت، اغتشاش فكري، ضعف يك دست يا پا، سرگيجه اختلال، در راه رفتن و خواب‌آلودگي به مدت 5 تا 15 دقيقه ( Aura ) مي‌باشد و سپس يك سردرد ضرباندار يكطرفه شروع مي‌شود. گاه تهوع نيز وجود دارد.
با توجه به مشاهدات كلينيكي مبني‌بر همراهي سردرد ميگرني و پرولاپس دريچه ميترال و شباهتهايي كه بين علائم و درمان آنها وجود دارد، همچنين با توجه به اين كه تاكنون به مطالعه‌اي در اين زمينه برخورد نكرديم، اين تحقيق در راستاي تعيين ارتباط بين اين دو بيماري انجام شد.
مواد و روشها
مطالعه توصيفي و روش نمونه‌گيري به‌طريق آسان بود. 234 بيمار مبتلا به پرولاپس دريچه ميترال كه از مهرماه 1376 لغايت تيرماه 1377 به مراكز اكوكارديوگرافي بيمارستانهاي الزهرا(س) و چمران اصفهان مراجعه نموده بودند، انتخاب شدند. چون در تشخيص پرولاپس دريچه ميترال بحث وجود دارد، بنابراين، معيارهاي Perloff (5) كه مورد توافق اكثر كارديولوژيستها مي‌باشد، ملاك تشخيص قرار گرفت. به منظور بررسي علايم دموگرافيكي در شيوع ميگرن در مبتلايان به پرولاپس دريچه ميترال، پرسشنامه ويژه‌اي كه بر اساس ضابطه‌هاي انجمن بين‌المللي سردرد تنظيم شده بود، توسط يكي از پژوهشگران و به صورت حضوري تكميل شد. مبتلايان به پرولاپس دريچه ميترال كه سردرد نيز داشتند براي تأييد سردرد نوع ميگرني به نورولوژيست ارجاع مي‌شدند.
اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه‌ها توسط نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل گرديد.
نتايج اين مطالعه نشان داد: از بين 234 بيمار مبتلا به پرولاپس دريچه ميترال حدود (63 درصد) 148 بيمار مبتلا به سردرد بودند كه از بين آنها (22 درصد) 52 نفر سردرد ميگرني داشتند.
توزيع فراواني متغيرهاي جامعه شناختي مطالعه در جدول 1 نشان داده شده است كه براساس اين نتايج: از نظر جنس (54/86 درصد) 45 نفر زن و بقيه مرد بودند. از نظر سن، اكثريت در محدودة سني 30 تا 44 سال (39/40 درصد) 21 نفر بودند و كمترين تعداد زير 15 سال قرار داشتند. از نظر ميزان تحصيلات، بيشترين تعداد
جدول 1. فراواني متغيرها در نمونه مورد بررسي مبتلا به ميگرن
متغير فراواني
جنس مرد (46/13%) 7
زن (54/86%) 45
سن زير 15 (46/13%) 7
29ـ15 (92/26%) 14
44ـ30 (39/40%) 21
60ـ45 (23/19%) 10
ساير علايم غير از سردرد
تهوع و استفراغ (23/94%) 49
طپش قلب (46/88%) 46
درد قفسه صدري (31/67%) 35
تنگي نفس (54/61%) 32
تحصيلات
بيسواد (92/26%) 14
ابتدايي (62/34%) 18
راهنمايي (77/5%) 3
ديپلم (00/25%) 13
ليسانس (69/7%) 4
شغل محصل (62/9%) 5
آزاد (46/13%) 7
دولتي (54/11%) 6
خانه‌دار (38/65%) 34
در مقطع ابتدايي (62/34 درصد) 18
نفر و كمترين تعداد در مقطع ليسانس بودند.
از نظر شغل، بيشترين آنها در زنان خانه‌دار (38/65 درصد) 34 نفر و كمترين تعداد بين محصلين بودند. از نظر علايم، بيشترين علامت، تهوع و استفراغ (23/94 درصد) 49 نفر و كمترين علامت، تنگي نفس بود. ساير علايم عبارت بودند از: طپش قلب در (46/88 درصد) 46 نفر و درد قفسه سينه (31/67 درصد) 35 نفر(جدول 1).
بحث
اين مطالعه نشان داد كه تعداد زيادي از بيماران مبتلا به پروپلاپس دريچه ميترال مبتلا به سردرد بودند (63 درصد) و سردرد ميگرن در 22 درصد آنها ديده شد كه با توجه به شيوع سردرد ميگرن در جامعه كه 4 تا 15 درصد است، حتي با درنظرگرفتن فاصله اطمينان (3/5 22)، باز هم سردرد ميگرن در اين بيماران شايع‌تر است. اين كه آيا ارتباطي از نظر مكانيسم و پاتولوژي بين اين دو بيماري وجود دارد، پژوهش وسيعتري را مي‌طلبد.
در اين مطالعه مبتلايان به سردرد ميگرن بيشتر زن و در محدودة سني بالغين (30 تا 44 سال) بودند. از نظر تحصيلات بيشر آنها در مقطع ابتدايي و خانه‌دار بودند. اين نتايج شايد نقش استرس و هماهنگي دو بيماري را مطرح نمايد.
وجود توأم علائم سرگيجه، تهوع و استفراغ، طپش قلب و تنگي نفس در دو بيماري، فعال شدن سيستم عصبي اتونوم را در اثر استرس نشان مي‌دهد كه شايد از مكانيسم واحد سرچشمه بگيرند.
در بررسيهاي مرور متون انجام شده، مطالعه‌اي در اين حيطه موضوعي يافت نشد كه نشانگر اهميت يافته‌هاي موجود در مقاله حاضر و لزوم بررسي بيشتر در خصوص ارتباط سردردهاي عروقي با پرولاپس دريچه ميترال مي‌باشد.
References 1- Braunwald E, Heart Disease, 5th Ed, WB Saunders Co, Vol 1, pp: 1035; 1997. 2- Braunwald E, Harrison's Principles of Internal Medicine, 14th Ed, McGraw Hill Co, Vol 1, pp: 1058-59; 1994. 3- Adams RD, Principle of neurology, 6th Ed, New York: Willams and Wilkings Co, pp: 197-8; 1997. 4- Raskin N, Merritts textbook of neurology, 10th Ed, Philadelphia: Williams and Wikings Co, pp: 837-45; 2000. 5- Perloff JK. Child J. CoEdwards JE, New guidelines for the clinical diagnosis of mitral valve prolapse, Am J Cardial, 57: 1124; 1986. 6- Zvppiroli A. Roman M. Deverelx BB, Nautral history of mitral valve Prolapse, Am J Cardiology, 75(7): 1025-32; 1995. 7- Aminoff M, Clinical neurology, 4th Ed, Stamford: Simon and Schuster Co, pp: 93-98; 1999.
رونوشت |
