آشنایی با تونل توحید + عکس
حمل‌ونقل عمومی معضل بزرگ و پیچیده شهرهای بزرگ دنیاست. گسترش معابر شهری و بزرگراه‌سازی در دهه‌های 70و80 میلادی نهضتی بزرگ در میان شهرهای بزرگ به‌وجود آورد اما با گسترش شهرها و ازدحام خودروها خیلی زود بزرگراه‌ها در شهرها به شاهراه‌هایی بدل شدند که مملو از خودروها بودند. از ابتدای دهه 90 مسئولان شهرها به تدریج به فکر گسترش حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ افتادند.
تلاش متفکران عرصه شهرنشینی بر این بود تا حمل‌ونقل را از حوزه عمومی شهر خارج کنند. اما بزرگراه‌ها و معابر گسترده شهری که هر روز عرصه‌ای از شهر را به‌خود می‌گرفت این امکان را از آنان ربود. بنابراین خیلی زود آنان به این نتیجه رسیدند که هم برای ایجاد معابری جدید و هم بازگرداندن روح زندگی به شهر، بخش عمده‌ای از حمل‌ونقل درون‌شهری را به زیر زمین منتقل کنند. مترو بزرگ‌ترین مصداق این نظر بود اما تونل‌های بزرگ شهری به‌تدریج با تکیه بر این نظریه در شهرهای بزرگ جهان گسترش یافت و به رؤیای شهرسازان تحقق بخشید که حمل‌ونقل باید به زیر پوست شهر منتقل شود.
تونل توحید بعد از تونل رسالت دومین اقدام مدیران شهری برای تحقق این نظریه است؛ اینکه فضای بیرونی شهر در اختیار زندگی شهروندان قرار گیرد و بخشی از حمل‌ونقل به زیر زمین برده شود. اگرچه این تلاش‌ها با احداث تونل‌هایی مانند امیرکبیر، نیایش- صدر و حتی امام علی(ع) در آینده رنگی جدی به‌خود می‌گیرد اما تونل توحید شاید نقطه عطف تلاش مدیران شهری برای بردن خودروها به زیر عرصه شهری است. |
|
به دلیل واقع شدن این منطقه در قلب شهر تهران، تونل توحید دارای جایگاه استراتژیک و مهمی است و به حق می‌توان گفت که این سازه موجب خلاصی شهروندان از فشار ترافیک فشرده در پایتخت ایران خواهد شد.
وقتی درصدد مقایسه تونل توحید با تونل‌های مشابه در مناطق شهری اروپا مثل پاریس، مادرید و وین برمی‌آییم، می‌توانیم مدعی شویم که تونل توحید در زمره تونل‌های زیرزمینی پیشرو و برتر شهری دنیاست و به راستی می‌توان آن را نقطه عطفی در تاریخ تونل‌سازی مدرن به حساب آورد.
از نظر فنی سازه تونل طوری طراحی شده است که بسیار ایمن است. از نظر مهندسی به لحاظ برخورداری تونل از سیستم تهویه مناسب، دارا بودن 3 لاین مجزا و یک لاین اورژانس، در هر جهت شرایط ایمن و آسانی برای استفاده‌کنندگان تونل از شمال به جنوب و از جنوب به شمال فراهم شده است.
از آنجایی که هر تونل تحت شرایط خاص خود از لحاظ ژئومتری، ژئولوژی و ژئومکانیک ساخته می‌شود، باید تونل‌ها را نسبت به وضعیتی که در منطقه احداث دارند، سنجید. البته طی چندین دهه تاریخ طولانی تونل‌سازی، رکوردهای متعددی به ثبت رسیده است و پس از پایان ساخت هر تونل رکورد زمانی آن به ثبت می‌رسد که موسوم به record tunnels است اما در یک نگاه کلی می‌توان گفت تونل توحید یکی از رکوردداران مبحث تونل‌سازی در دنیا خواهد بود.
پس از بازدیدهای مکرر از محل احداث تونل توحید در مراحل مختلف حفاری و نصب حائل برای حمایت از خاک سست ، ساخت تونل توحید تحت اصول پذیرفته‌شده کنوانسیون روش‌های تونل‌سازی ساخته شده و مورد تایید انجمن بین‌المللی تونل‌سازی (ITA) است. با درنظر گرفتن این ملاحظات، تونل توحید هم در مرحله ساخت و هم به هنگام بهره‌برداری امن و ایمن است.
پیچیدگی خاصی در مدیریت فنی احداث تونل وجود دارد زیرا از طرفی ماهیت مهندسی تونل و از طرف دیگر نوع مهندسی ژئوتکنیکی، چنین شرایطی را ایجاب می‌کند. مدیران تونل‌سازی باید در شناخت رفتار زمین در هنگام حفاری و حائل‌گذاری به‌ویژه در خاک‌های سست در محیط شهری تبحر داشته باشند.
احداث تونل توحید برای مهندسان ایرانی یک چالش به حساب می‌آمد اما آنها بالاخره توانستند با اتکا به دانش فنی و ظرفیت‌های مهندسی متخصصان خود بر آن چالش فائق آیند و از این نظر باید به آنها تبریک گفت.
هزینه کارهای عمرانی در کشورهای مختلف اروپا از کشوری به کشور دیگر اندکی متفاوت است. طی بحران‌های اخیر اقتصادی (سال‌های2008 و 2009) اغلب کشورهای آسیب‌دیده از رکود سعی کردند به جای کاهش هزینه‌های سازندگی، بودجه کارهای عمرانی را به سمت زیرساخت‌ها سوق دهند. بودجه این سرمایه‌گذاری‌ها به‌صورت عام، در سازه‌های زیرزمینی به‌طور اخص از محل وام‌های دولت به سرمایه‌گذاری‌های مستقیم دولت به انجام می‌رسد.
با درنظر گرفتن اندازه شهر تهران و در مقایسه با شهرهای دیگر در سایر نقاط جهان، باید به این نتیجه رسید که اغلب تونل‌های جاده‌ای بخشی از حلقه جاده‌ای داخلی یا بیرونی شهر به حساب می‌آیند.
استفاده از حلقه‌های جاده‌ای شهری راه حل مناسبی برای خلاصی از شرایط ناهنجار و فشار ترافیکی است، به‌ویژه در مکان‌هایی که بتوان خط ارتباطی بین مبدأ و مقصد احداث کرد اما تصمیم بر سر اینکه در یک منطقه شهری تونل یا پل احداث شود، به شرایط خاص پروژه بستگی دارد. پل‌های درون‌شهری، سازه‌هایی سنگین، پرسروصدا و آلاینده محیط‌زیست هستند درصورتی که تونل‌ها دید برونی ندارند و در دید نیستند.
اصولا سرمایه‌گذاری در تونل و سرمایه‌گذاری در پل با هم قابل قیاس نیستند. احداث تونل هرگز صرف هزینه به حساب نمی‌آید بلکه همیشه از آن به سرمایه‌گذاری برگشت‌پذیر تعبیر می‌شود. در مورد تونل توحید، هیچ مزیت یا برتری در احداث یک پل به جای تونل متصور نیست؛ همانگونه که در شهرهای دیگر می‌توان دید، یک پل ممکن است اراضی و محیط‌زیست با ارزش شهری را نابود کند اما تونل چنین معایبی ندارد.
این تونل با طول 2136 متر و 2 رشته تونل مجاورهم و هر رشته دارای 3 باند رفت و برگشت، با توجه به ترافیک سنگین و نیاز شدید بخشی از شهر به اتصال 2 بزرگراه چمران و نواب صفوی احداث شده است.
اتصال این دو بزرگراه (از میدان توحید تا میدان جمهوری) تا سال 1377 بلاتکلیف بود، اما با توجه به حساسیت، ترافیک سنگین و نیاز شدید شهر تهران به اتصال این دو بزرگراه، شهرداری تهران در سال 1377 اقدام به اتصال این دو بزرگراه کرد.
از ویژگی‌های مهم احداث این تونل، تلاقی تونل با خط 2 و 4 مترو است.
کارگاه اصلی احداث تونل توحید:
رمپ شمالی، ابتدای خیابان باقر خان
میدان توحید
نیایش، بین توحید و آزادی
تقاطع خیابان آزادی و توحید
میدان جمهوری
تقاطع خیابان آذربایجان با نواب
استفاده از توانمندی فنی و تجربی 3 هزار و 400 نفر پرسنل اجرایی در تونل توحید و 708 دستگاه تجهیزات سبک و سنگین مدرن در روند اجرای پروژه، از نکات قابل تامل است.
برای احداث تونل توحید، از تکنولوژی و دانش فنی و مهندسی روز بهره گرفته شده است. از جمله:
- 70 عدد جت‌فن
- 11 اگزوز فن برای تهویه و خروج هوای آلوده و ورود هوای تازه به تونل
- ژنراتورهای اختصاصی و اضطراری برق که در صورت قطع برق تهران و شبکه سراسری به صورت خودکار برق تونل را همواره روشن نگه دارد و جبران قطع برق کند و تأمین روشنایی استاندارد و پیش‌بینی تنظیم نور طبیعی بیرون و نور مصنوعی داخل تونل (عدم‌خیرگی(
- تعبیه شبکه‌های فاضلاب و همچنین نصب بیش از 3 هزار شمع و بیش از 25 هزار قطعه بتنی
- نصب سیستم هوشمند و محاسبه دقیق و مقاوم‌سازی تونل در مواجهه با زلزله و تکان‌های تخریبی ناشی از گسل‌ها
تونل توحید نخستین بزرگراه شمال به جنوب تهران است که 2 بزرگراه شهید چمران و شهید نواب صفوی را به یکدیگر متصل می‌کند.
با بهره‌برداری از تونل توحید، مشکل ترافیک در حدفاصل تقاطع خیابان باقرخان و بزرگراه شهید چمران و خیابان آذربایجان و بزرگراه شهید نواب صفوی رفع می‌شود که صرفه‌جویی در مصرف بنزین و کاهش آلودگی‌‌های هوا، صوتی و بصری از جمله اهداف احداث آن است.
مشخصات تونل توحید:
نوع: دوقلو
طول: 2136متر
شیب متوسط طولی تونل: 4 درصد
تعداد خطوط عبوری از هر باند: 3
عرض خارجی: 30 متر
حداکثر عمق از سطح: سی و یک و نیم متر
مشخصات فنی پروژه:
این تونل با 2 پرتال از شمال خیابان باقرخان تا خیابان آذربایجان در بزرگراه نواب احداث می‌شود و شامل 6 کارگاه جهت انجام بخش‌های مختلف پروژه است
عملیات بازگشایی 2 رمپ ورودی و خروجی تونل از اهمیت بالایی برخوردار است به طوری که تأثیر عمده‌ای بر وضعیت ترافیک منطقه خواهد داشت
تلاقی تونل با خطوط مترو باعث شده تا مطالعات فنی در سطح بالایی انجام پذیرد
مسیر انحراف ترافیک شمال باقرخان با وجود معارض متعدد ملکی و تأسیساتی از اهمیت ویژه‌ای جهت عملیاتی شدن فعالیت‌های اصلی برخوردار است.
مزایای احداث تونل توحید:
- کاهش نیاز به رفع معارض ملکی و تاسیسات شهری
- ارتقای عملکرد کریدور شهید چمران - شهید نواب در شبکه معابر شهر تهران از جاده دسترسی به بزرگراه
- افزایش سرعت اجرای پروژه و در نتیجه تسریع در بهره‌برداری از آن
- کاهش زمان سفرهای درون شهری
- کاهش مصرف سوخت وسایل نقلیه و جلوگیری از هدر رفتن سوخت
- افزایش ایمنی عبور و مرور و در نتیجه کاهش حوادث، تصادفات و جرایم ترافیکی
- کاهش آلودگی محیط زیست اعم از صوتی و هوایی
- کاهش استهلاک وسایل نقلیه و هزینه‌های نگهداری و تامین قطعات یدکی
- بالا رفتن امنیت فکری و کاهش اضطراب شهروندان
