"اوقات فراغت" ثروت می آفریند!

مقدمه: آنچه ما را در این تحقیق به خود مشغول می کند، بررسی چگونگی نگرش به اوقات فراغت و شیوه مصرف گرایی، خاصه در این زمان، به خصوص تاثیر آن در جامعه و اقتصاد کشور و رابطه جوانان با اوقات فراغت و شیوه های استفاده از آن است. این تحقیق بررسی اجمالی بر مبحث " اوقات فراغت" در کشور ایتالیا و چشم اندازهای اجتماعی و اقتصادی آن دارد.
طریقه استفاده از اوقات فراغت و نوع نگاه هر جامعه ای به این مقوله، فرهنگ یک کشور و اعتقادات مردم آن جامعه را به خوبی نشان می دهد. این که مردمان یک کشور چه تفریحات و سرگرمی را برای زمان آزاد خود انتخاب می کنند، مقوله ای است بسیار مهم و می توان از طریق آن روحیات یک جامعه و برخی عادات رفتاری آنها را به خوبی تشخیص داد. این که مردم یک جامعه چقدر به اوقات فراغت اهمیت می دهند نیز نشان می دهد آنان از چه روحیه ای برخوردار هستند. آیا مردمانی هستند شاد و سرزنده که برای آن ها زندگی چیزی است شادی آور و با ارزش و یا بر عکس مردمانی هستند افسرده که توانایی برای شاد زیستن را از دست داده اند. امروزه نگاه جوامع به موضوع اوقات فراغت کاملا عوض شده است. دولت ها به گونه ای دریافته اند که مردم کشورشان باید حتما اوقات فراغت داشته باشند و باید برنامه ریزی برای اوقات فراغت آنان وجود داشته باشد. همچنین امروزه کاملا روشن است که گذراندن اوقات فراغت توسط مردم به اقتصاد یک جامعه کمک می کند. چرا که امروزه تمامی جوامع مصرف گرا شده اند و مصرف گرایی بخش اصلی زندگی شهری است و در کنار برنامه های تفریحی که برای مردم گذاشته می شود،تشکیلات متعددی احداث شده که به یک چرخه اقتصادی تبدیل می شوند و پول در یک کشور را کاملا به جریان می اندازند. اوقات فراغت و گذراندن یک زمان آزاد زیبا، در جامعه شادی به وجود می آورد و انسان های شاد همیشه می توانند بهتر کار کنند، برای پیشرفت انگیزه بیشتری داشته باشند و با نیروی متمرکزتری اهداف یک جامعه را جلو ببرند.
این تحقیق با نگاهی اجمالی وتحلیلی، اوقات فراغت و به تبع آن عادات، رفتارها و نوع تفریحات و سرگرمی های مردم را با نگاه دقیق تری به چند سال گذشته مورد تحلیل قرار می دهد. همچنین به طور علمی اهمیت نوع و شیوه مصرف گرایی در اوقات آزاد مردم و تاثیر آن بر اقتصاد جامعه را بیان کرده و تاثیر وضعیت اقتصادی بر روی اوقات فراغت مردم و بالعکس، تاثیر انجام اوقات فراغت بر روی اقتصاد کشور ایتالیا را بررسی می کند. آن چه که مردم ایتالیا را در این زمینه از دیگر کشورهای اروپایی متمایز کرده، اخلاقیات خاص این مردم است که به مردمانی شاد، سرزنده و آماده برای گذراندن اوقاتی خوش معروف هستند. به گفته آنان این خصلت از آفتابی بودن کشورشان و زیستن در سواحل مدیترانه به آنها رسیده است. اما واقعیت این است که علاوه برآن، فرهنگ ایتالیایی و به عبارتی فرهنگ "روم باستان" همواره مردم این سرزمین را به شادی، گذراندن اوقات خوش و لذت بردن از زندگی ترغیب کرده است.شکل زندگی و نوع مصرف گرایی در اوقات فراغت در کشور ایتالیا طریقه مصرف همیشه رابطه ای مستقیم با نمودار رشد و تحولات یک جامعه دارد. یک نگاه به دهه هفتاد نشان می دهد که با موفقیت طراحی و مارک ایتالیایی و تولید انبوه آن برای مردم، نیاز، تمایل و شیوه مصرف تغییر کرده و وسیع تر شده است. در دهه هشتاد محصولات لوکس در ایتالیا گران تر شده و توسط اغلب مردم اجتماع مورد خریداری قرار می گرفتند. در دهه های بعدی توجه شدید به زیبایی و معالجات برای زیبایی(cura[2])، بهتر کردن زندگی شخصی، به عبارتی( Ben essere[3]) در طبقه متوسط اجتماع نیز نفوذ کرده و تا به امروز هم این روند ادامه دارد. بهتر کردن وضعیت جسمی و روحی و هیجانات مختلف، بخش بزرگی از زمان آزاد ایتالیایی ها را تشکیل می دهد. هزینه ها در سال 2005، بالا رفتن این نوع مصرف گرایی در این کشور را به خوبی نشان می دهد: بهتر شدن وضعیت فیزیکی 9،5%، مسافرت 11،7% و گذراندن اوقات فراغت به طور کلی: 13%. مجله Censis آمار گفته شده در بالا را در ایتالیا با دیگر کشورهای بزرگ اروپایی در سال 2005 مقایسه کرده است:

کشورهای اروپایی	افزایش مسافرت و تعطیلات	افزایش هزینه برای گونه های دیگر اوقات فراغت	افزایش هزینه برای بهتر کردن وضعیت جسمانی و روحی
ایتالیا	11،7	13	9،5
فرانسه	25،3	27،6	32،2
آلمان	28،8	14،7	18،3
انگلیس	43،8	32،5	23،8
اسپانیا	24،6	23،4	28،7

با نگاهی به شیوه مصرف گرایی به منظور پر کردن خلأ اوقات فراغت در 2 سال اخیر در ایتالیا مشخص است که مصرف کنندگان به 2 دسته تقسیم شده اند. در واقع مصرف کننده نیز در این میان شخصیت اصلی خود را در بازار و تحولات اقتصادی پیدا کرده است. دسته اول مصرف کنندگانی هستند که می توانند بین نیازهای روزمره و خریدهای غیر ضروری رابطه خوشایندی برقرار کنند و دسته دوم نیز کسانی هستند که با عایدی خود تنها می توانند نیازهای ضروری را برآورده نمایند. در یک مقایسه کوچک آماری نوع و شکل مصرف در ایتالیا در سال های 2003 و 2005 به راحتی دیده می شود:

استیل و شکل مصرف در ایتالیا	2003	2005
صرفه جویی در خرید	51%	32،3
خرید چیزهای ضروری	20،9	33،6
قدرت خرید وسایل لوکس	36%	35%
خرید ضروریات صرفا برای پس انداز	23%	12،3

زمان به طور کلی در کلیه جوامع به 2 بخش تقسیم می شود: زمان کاری و زمان آزاد. در واقع زمان کاری است که به زمان آزاد یا اوقات فراغت معنا می دهد. از آن جایی که در کشور ایتالیا نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی روز یک شنبه، روز تعطیل هفته محسوب می شود، 76،8% از ایتالیایی ها معتقد هستند این روز یک روز کاملا کاری برای آنان است و نه روزی که در آن بتوان استراحت کرد و 50،7% روز یک شنبه را یک روز برای مصرف و هزینه بیشتر به جای صرفه جویی می دانند. بنابراین آنان بر این عقیده اند که ریتم زندگی شان در روز یک شنبه با روزهای دیگر تفاوتی نمی کند. یک همه پرسی در سال 2003 از مردم ایتالیا، نگاه و نوع استفاده از روزهای یک شنبه به عنوان یک روز مطلق در نظر گرفته شده برای اوقات فراغت را نشان می دهد: 1- 76،8% روز یک شنبه را یک روز کاملا پر می دانند که جایی برای استراحت نیست. 2- 23،2% زمان کاملا خالی. 3- 91% زمانی برای هرگونه انتخاب آزاد. 4- 50،7% یک شنبه زمانی است برای مصرف گرایی. 5- 84% زمانی برای ارتباطات.از آن جایی که ارزش اوقات فراغت بیشتر برای جوانان یک جامعه مهم و مطرح است، آماری که در پی می آید، نشان می دهد جوانان ایتالیایی بیشتر از داشتن چه چیزهایی در زندگی احساس خوشحالی می کنند:

جوانان و برخی ارزش های آنان در سال 2003	سن(29-20)	سن(39-30)
شروع یک فعالیت کاری برای خود و بدین گونه داشتن امنیت در آینده	42،6	47،8
تشکیل خانواده	41،3	28،7
خرید خانه	28،1	23%
انجام کارهای جالب و سرگرم کننده در اوقات فراغت	17،8	25،6
داشتن زمان آزاد برای ایجاد دوستی ها و حاضر بودن در صحنه های اجتماعی	12،2	13،9
نقل مکان کردن به شهر یا کشوری دیگر	9،4	2،9

39،6% از ایتالیایی ها برای گذراندن زمان آزاد خود، به خصوص روزهای یک شنبه به مراکز تجاری می روند. این مکان ها دیگر تبدیل به مکانی برای برخوردهای اجتماعی شده است. این درصد در جنوب ایتالیا و به خصوص جزایر این ناحیه به 51،8% افزایش می یابد. 64،3% نوجوانان 16 تا 18 ساله و 53% جوانان 18 تا 29 ساله هستند. محققان ایتالیایی در سال 2004، از این شیوه سپری کردن اوقات فراغت ابراز نگرانی کرده و آن را ثمره مصرف گرا شدن مردم این کشور می دانند. همچنین 36،1% بین 30 تا 44 سال، %40،6 از 45 تا 64 سال و 29،2% بالاتر از 65 سال با وقت گذراندن در مراکز تجاری برای دیدن دوستان و گپ زدن موافق بوده اند و برعکس 35،7% از 16 تا 17 ساله ها، 47% از 18 تا 29 ساله ها، 63،9% از 30 تا 44 سال، 59،4% از 45 تا 64 سال و 70،8% بالاتر از 65 سال با گذراندن اوقات بیکاری در مراکز تجاری کاملا مخالف بوده اند.جوانان ایتالیایی مایل هستند اوقات فراغت خود را کجا بگذرانند؟ هزینه 1،4 میلیارد یورویی در سال 2003 نشان می دهد که جوانان بیشترین زمان اوقات فراغت خود را در سالن های رقص و بارها و مکان هایی از این دست گذرانده اند. این رقم نسبت به سال 2002، 5،9% افزایش داشته است. بازی و تفریح سالن های بازی Bingo فرهنگ "بازی کردن" در میان مردم ایتالیا یکی از ضروریات اصلی زندگی آن هاست. حال این بازی می تواند در هر سنی نمود پیدا کند، خواه برای کودکان و خواه برای بزرگسالان و سالمندان. برای مثال تنها به بررسی یک نمونه از بازی های مورد علاقه ایتالیایی ها می بپردازیم که نشان میدهد در سال های اخیر آنها چقدر برای این بازی هزینه کرده اند. بازی Bingo که یکی از بازی های شناخته شده در تمام کشورهای دنیا است، یکی از تفریحات مورد علاقه مردم نیز هست. داده ها و آمار نشان می دهد که کلیه هزینه و حتی هزینه های جانبی بازی Bingo در سال 2004 بالاتر از 1,5 میلیون یورو بوده که نسبت به سال گذشته اش 23% افزایش داشته است. در سال 2002 ارزش کارتهای فروخته شده برای بازی Bingo چیزی برابر با 1,2 میلیارد یورو بوده که نسبت به سال گذشته اش 60% افزایش داشته. همچنین بررسی ها نشان می دهد که از سال 2002 تا به امروز سالن های این بازی و استقبال مردم از آنها رشد بسیار چشمگیری داشته است. در سال 2002 تعداد سالن های Bingo در ایتالیا 780 ، 2003: 1،257 سالن و در سال 2004 به 1،547 سالن رسیده است. با توجه به بررسی های موجود می توان گفت که این بازی محبوب ترین بازی ایتالیایی ها برای وقت گذراندن محسوب می شود. پارک های تفریحی می توان گفت که پارک های تفریحی یکی از تفریحات جدید مردم دنیاست که پیشرفت تکنولوژی سبب آن است. پارک های تفریحی در دنیا بیشتر به منظور یک تجارت توریستی به وجود آمده اند. بعد از پارک های طبیعی، پارک های تفریحی دومین موتور صنعت توریست در دنیا به شمار می آیند. تنها یکی از پارک های تفریحی در ایتالیا هر ساله حداقل 3 میلیون نفر بازدید کننده پذیرفته و صد میلیون یورو در آمد داشته است. در این پارک هر روزه حداقل 40 نمایش مختلف به اجرا در می آید. 139 پارک تفریحی در ایتالیا در شمال این کشور متمرکز هستند و بر عکس در جنوب فقط 31 پارک وجود دارد. در یک مجموعه تفریحی یک خانواده 4 نفره به طور معمول 150 یورو هزینه می کند. جوانان و کتاب اما آنچه که محققان و اندیشمندان را در ایتالیا به خود مشغول می کند، این است که جوانان این کشور چقدر از اوقات فراقت خود را مشغول کتاب می کنند و یا به چه میزان وظیفه خود می دانند که در اوقات بیکاری کتاب بخوانند و مطالعه خود را افزایش دهند. آمار و ارقام نشان از آن دارد که در ایتالیا 66،1% از جوانان فقط یک کتاب در سال می خوانند و 48،4% حداقل سه کتاب در سال مطالعه می کنند. 23،7% از جوانان بین 14 تا 18 سال به محض پیدا کردن اوقات فراغت کتاب می خوانند. از میان 19 تا 24 ساله ها 28،4% و 25 تا 30 ساله ها 34،1% از وقت بیکاری را صرف مطالعه می کنند، به طور کلی تنها 29،7% از کل جوانان در این اوقات کتاب می خوانند. در یک بررسی و همه پرسی که توسط Censis از جوانان انجام شد، 39،1% از آنها دلیل نخواندن کتاب را نداشتن وقت مطالعه ذکر کرده اند. 22،9% خواندن کتاب را کاری کسالت آور می دانند. 13،5% هیچ چیز جالبی در کتاب پیدا نمی کنند. 11،8% دیدن تلویزیون را ترجیح می دهند و 8،4% نیز گوش کردن به رادیو را از کتاب خواندن مفرح تر می دانند. اغلب جوانان در اوقات فراغت چه می کنند؟ آمار در سال 2003 نشان می دهد که تلویزیون اولین سرگرمی برای پر کردن اوقات بیکاری جوانان است. 31،7% بین 14 تا 30 سال ترجیح می دهند در اوقات فراغت تلویزیون نگاه کنند. 29،7% خواندن کتاب، 27،9% گوش کردن به رادیو ،15،4% به استفاده از اینترنت، 7،4% حرف زدن با موبایل، 7،1% ورق زدن و نگاهی به روزنامه، 6،3% بازی های ویدئوییVideo game و 3% بازی با موبایل را به کارهای دیگر ترجیح می دهند. بررسی ها نشان می دهد که عملا لذت خواندن کتاب با توجه به بالا رفتن سن در جوانان کم شده است. برخی از آنان نیز کتاب را برای نیاز مطالعه می کنند نه برای علاقه و برخی هم گمان می کنند که مطالعه مثل درس خواندن برای دوره مدرسه و درس خوب است. نمودار زیر طبق همه پرسی ها و تحقیقات نشان می دهد که جوانان ایتالیایی در اوقات فراقت در سال 2002 اغلب تمایل به انجام چه کاری داشته اند:

-	17 تا 15 سال	20 تا 18 سال	جمع کل
گوش کردن به موسیقی	95،6	92،2	93،8
بیرون رفتن با دوستان	91،7	92،7	92،2
نگاه کردن به تلویزیون و یا دیدن یک فیلم	68،9	75،9	72،5
بازی کردن با جمع دوستان	70،6	62،4	66،4
قدم زدن	61،0	65،3	63،2
انجام فعالیت های ورزشی	65،8	59،2	62،4
حرف زدن با تلفن	61،0	59،2	60،1
استفاده از اینترنت و یا بازی های کامپیوتری	58،8	53،9	56،3
مطالعه	46،9	57،6	52،4
رفتن به سینما	44،7	58،0	51،6
خرید کردن	36،0	42،9	39،6
نواختن یک ساز یا آواز خواندن	22،8	20،0	21،3
رفتن به تاتر، اپرا، کنسرت،نمایشگاه یا موزه	12،7	21،6	17،3
انجام یک سرگرمی خاص	13،6	20،0	16،9
تعقیب کردن کلاس های مختلف	9،2	7،8	8،5

منابع Governo italiano, ministro della Gioventù www.gioventù.it Raccomandazione del consiglio relativa alla mobilità dei giovani volontari nell’Unione europea Censis,maggio 2005: il tempo libero www.censis.it