تلخ‌ترین رویداد‌های فضایی (بخش دوم)
دومین رویداد تلخ در برنامه‌های فضایی به ۲۷ سال پیش برمی‌گردد: ۲۸ ژانویه سال ۱۹۸۶ روزی که شاتل چلنجر فقط ۷۳ ثانیه پس از آغاز پرواز، جلوی چشم هزاران نفر منفجر شد. این واقعه شاید حتی از ماجرای آپولو ۱ هم جنجال‌برانگیزتر، تکان‌دهنده‌تر و البته تأثیرگذارتر بود. بعد از گذشتن ۱۹ سال از آتش گرفتن آپولو۱، به نظر می‌رسید که دیگر روزهای تلخی مانند آن تکرار نخواهند شد اما با انفجار چلنجر، تقریباً نزدیک به سه سال پرواز شاتل‌های فضایی متوقف شد. http://canot.ir/wp-content/uploads/2...hallenger4.jpgچرا این واقعه تکان‌دهنده‌تر از آپولو۱ بود؟این مأموریت از بسیاری جهات، مأموریتی عادی به شمار می‌رفت، شاید یکی از علت‌ها این باشد که تماشاچیان چلنجر بیشتر از آپولو ۱ بودند. در این مأموریت ۷ فضانورد شرکت داشتند که یکی از آن‌ها معلم مدرسه بود. کریستا مکالیف Christa McAuliffe شهروند عادی آمریکایی قرار بود به نخستین معلمی تبدیل شود که به فضا رفته است و در فضا به شاگردانش درس می‌دهد. ناسا بسیار امیدوار بود که از طریق این معلم مدرسه، توجه عموم مردم را به شاتل‌های فضایی جلب کند شاید که حمایت‌های مالی بیشتری نصیب برنامه‌های فضایی شود، و البته این می‌توانست نمایش خوبی برای جلب اعتماد مردم نسبت به امنیت پروازهای فضایی باشد. حضور مکالیف همان‌طور که مدیران ناسا گمان می‌کردند باعث جلب‌توجه مردم عادی و حتی حضور شاگردانش در روز پرواز شد اما نتایجی که از این سفر به دست آمد دقیقاً عکس آن‌چیزی بود که آن‌ها می‌خواستند.اما علت این انفجار چه بود؟ بسیاری معتقدند که به کار بردن لغت «انفجار شاتل» برای این حادثه درست نیست، چراکه درواقع این شانل نبود که منفجر شد بلکه مخازن سوخت جامد بودند که منفجر شدند. پس از این حادثه گروهی شامل ۱۲ نفر مأمور شدند که علت انفجار را بررسی کنند. در میان این ۱۲ نفر افراد مشهوری چون: نیل آرمسترانگ (نخستین فردی که بر ماه قدم گذاشت)، ریچارد فاینمن (فیزیکدان نظری) و سالی راید (نخستین زن فضانورد آمریکایی) هم حضور داشتند. پس از چند ماه بررسی، در این میان ریچارد فاینمن بود که علت این رویداد را به خوبی توضیح داد. روز ۲۸ ژانویه یکی از سردترین روزهای سال ۱۹۸۶ بود،به طوری که سکوی پرواز یخ بسته بود و قندیل‌های یخ در آن دیده می‌شد اما این سرما نتوانتست مانع از پرواز شاتل بشود. واشر حلقه‌ای که به مخزن سوخت جامد متصل بود به علت سرمای هوا در ارتفاع ۸ کیلومتری زمین ترک خورد و باعث خروج گاز داغ از مخزن سوخت شد که اندکی بعد با مخزن خارجی شاتل تماس پیدا کرد. پس از آن هیدروژن و اکسیژن مایع از مخزن خارج شدند و ترکیب شیمیایی این دو با هوا باعث انفجار شده است. فاینمن در آزمایشی معروف و در حضور دیگران واشر حلقه‌ای را در ظرفی پر از یخ انداخت تا به همه نشان بدهد که چه اتفاقی در سرما برای این واشر می‌افتد و چطور واشر انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد. البته در کنار یافتن علت حادثه، فاینمن متوجه شد که ناسا با اعلام این‌که شکست در پرواز شاتل‌ها ۱ به صد هزار است درباره‌ی ایمنی پروازهایش به مردم دروغ گفته و این نسبت در واقع یک به صد است. به این علت و چند مورد دیگر فاینمن درخواست کرد که نام او را از میان کمیته‌ی بررسی واقعه حذف کنند مگر این‌که دقیقاً مشاهدات و بررسی‌های وی در گزارش ذکر شود.خدمه‌ی شاتلhttp://canot.ir/wp-content/uploads/2..._51-l_crew.jpgپس از انفجار مخازن سوخت، بخش‌های گوناگون شاتل از هم جدا شدند و کابین خدمه که یکی از محکم‌ترین قسمت‌های شاتل است، به صورت تکه‌ای جدا شروع به سقوط کرد. برخلاف انتظار بسیاری، متأسفانه خدمه چلنجر درجا کشته نشده‌اند و به نظر می‌رسد طی ۲ دقیقه و۴۵ ثانیه سقوط آزاد، تا برخورد کابین (با سرعتی بیش از ۳۳۰ کیلومتر در ساعت) با اقیانوس اطلس هنوز فضانوردان زنده بوده‌اند. البته به احتمال بسیار قوی چند ثانیه پس از آغاز سقوط آزاد و با کم‌شدن فشار داخل کابین بیشتر آن‌ها بیهوش شده‌اند اما پس از یک هفته جست‌وجو در اقیانوس، هنگامی که کابین پیدا شد کیسه‌های هوای حداقل ۳ نفر از اعضا باز شده بود که فقط در صورتی امکان‌پذیر است که خود افراد آن را به کار انداخته باشند. نهایتاً در گزارش کمیته‌ی بازرسی این‌طور آمد که علت مرگ دقیقاً مشخص نشده است اما علت مرگ، قطعاً انفجار مخازن سوخت یا جدا شدن کابین از بخش‌های دیگر شاتل نبوده است. هفت فضانورد چلنجر این افراد بودند : مایکل اسمیت Micheal Smith، دیک اسکوبی Dick Scobee، کریستا الیف، رونالد مک‌نر Ronald McNair، الیسون اونیزوکا Ellison Onizuka، گرگوری جارویس Gregory Jarvis، جودیت رزنیک Judith Resnik.
منبع:کانوت
