مقاومت ساختمانها در سوئد بی‌زلزله چند برابر ایران زلزله خیز است
مقاومت ساختمانها در سوئد بی‌زلزله چند برابر ایران زلزله خیز است
هر از چندگاهی وقوع زمین لرزه در نقاط مختلف کشور و اخیرا زلزله آذربایجان شرقی که منجر به خسارات مالی و جانی گسترده شد و نیز زلزله خراسان جنوبی که به تخریب واحدهای ساختمانی در 21 روستا انجامید، کارشناسان بخش ساختمان را وادار می‌کند تا نسبت به وضعیت ساخت و ساز و مقاومت پایین ساختمانها در ایران هشدار دهند. |
به گزارش معماری نیوز به نقل از پایگاه خبری شهر الکترونیک، گرچه مسئولان و دست اندرکاران این حوزه در بازه های زمانی مختلف از اتخاذ سازوکارهایی در راستای افزایش مقاومت و ایمنی ساختمان ها خبر داده و مدعی شده اند این موضوع را با جدیت پیگیری می کنند اما بررسی‌ها گویای وخامت اوضاع در این زمینه است؛ به گونه ای که در تهران حمزه شکیب، رییس کمیته عمران شورای شهر تهران بارها اعلام کرده است که مقاومت ساختمانها اعم از ساختمان‌های نوساز و قدیمی به قدری پایین است که با یک زلزله ابعاد بالایی از تخریب را ایجاد می‌کند.
این در حالی است که تهران یکی از چهار منطقه زلزله خیز ایران محسوب می شود.
اگرچه کارشناسان، بی برنامگی و هرج و مرج هایی را که در طول شکل گیری پایتخت رخ داده و عملکرد سلیقه ای مدیریت شهری در دوره های مختلف را عامل وضع موجود می دانند اما مقاوم سازی ساختمان ها را در ساخت و سازهای جدید الزامی دانسته و معتقدند دامنه تخریب در شهرها را هنگام بروز زلزله کاهش می دهد.
استاندارد ها پایین است
جمشید کریمی، مهندس عمران مقیم کشور سوئد که اجرای پروژه بزرگ شهرک آبی همربی در استکهلم را در کارنامه کاری خود دارد، بر این باور است که با توجه به زلزله خیز بودن ایران و خسارتهای بالایی که متعاقب بروز هر زلزله‌ای در کشور به بار می‌آید، مقاوم سازی تنها راه مقابله با تحمیل این خسارتها به شهروندان است.
او در این رابطه به رویکرد مهندسان سوئدی در حوزه ساختمان اشاره دارد و می گوید: با وجود اینکه در سوئد دغدغه و مشکلی به نام زلزله وجود ندارد و در این کشور زلزله ای اتفاق نمی افتد اما مهندسان این کشور پارامتر مقاومت ساختمان را از نظر دور نگه نداشته و به موازات دیگر پارامترهای مهم در شکل گیری ساختمان مقاومت آن را مورد توجه ویژه قرار می دهند.
این مهندس عمران به دغدغه‌های برخی مسئولان و دست اندرکاران حوزه ساختمان در ایران هم اشاره دارد و از بازدیدها و تبادل تجارب بین آنها و مهندسان سوئدی خبر می دهد که در سالهای اخیر اتفاق افتاده است.
شهردار تبریز در استکهلم و تبادل تجارب
کریمی می گوید: در سال 2009 شهردار تبریز از پروژه شهرک آبی همربی که وی اجرای آن را برعهده دارد، بازدید کرد و آنها مباحثی را هم در خصوص مقاوم سازی مطرح ساختند که می توانست در انتقال تجربه به شهر تبریز موثر واقع شود. علاوه بر این، برج سازانی از تهران هم ضمن بازدید از این پروژه از تجارب و علم مهندسان سوئدی در مباحث مختلف ساختمان از جمله مقاوم سازی بهره برده‌اند.
با این حال از نظر این مهندس عمران گفت‌وگوی صرف پیرامون این مسائل نمی تواند کمکی به حل مشکل کند و دست اندرکاران حوزه ساختمان باید تجارب و علم کسب شده در این زمینه را نیز در اجرای پروژه های خود به کار گیرند.
موضوعی که در روند بازسازی شهر وان در ترکیه که سال گذشته بر اثر زلزله تخریب های گسترده ای در آن بوجود آمد، مورد توجه قرار گرفته و در 9 سپتامبر 2012 که مدیریت شهری آن از تکمیل ساخت و سازها خبر داد، بر این نکته هم اشاره داشت که ساختمان ها مقاوم تر ساخته شده اند و در صورت بروز زلزله ای دیگر در این شهر شاهد حجم تخریب های زلزله 2011 نخواهیم بود.
مهندس کریمی تاکید می کند: با توجه به وضعیت استقرار گسل ها در محدوده جغرافیای ایران و ترکیه و وقوع زلزله های مهیب در این دو کشور ضرورت دارد مسئولان هر دو کشور برنامه ریزی‌هایی را در خصوص مقاوم سازی ساختمان ها انجام دهند و در ایران، ضرورت این امر بیشتر از ترکیه احساس می شود؛ چرا که در بررسی های صورت گرفته استانداردها و مقاومت ساختمان ها بسیار پایین بوده و متاسفانه دست اندرکاران حوزه ساختمان بنا به دلایلی همچون صرفه جویی، مقاومت ساختمان ها را در اولویت قرار نمی دهند.
این مهندس عمران در این ارتباط به قطر کم میلگرد در ایران اشاره می کند که به عنوان یکی از پارامترها در مقاومت ساختمان از استاندارد لازم برخوردار نیست و بسیار خطرناک است.
مقاوم سازی در سوئد
به گفته مهندس کریمی در ساخت و سازهایی که در سوئد صورت می گیرد، اجزای سازه به طور دقیق اندازه گیری شده و کیفیت اجرای ستون‌ها، تیرها، سیستم سقف، دیوار برشی و پوشش بتن روی میلگرد بررسی می شود و مهندسان اجرا دقت لازم را در بخش مربوط به قطع و پیوستگی میلگردها به عمل می آورند.
همچنین مقاومت میلگردها و بتن در نظر گرفته می شود. به عنوان نمونه، اگر ساختمان طراحی شده، 20 طبقه باشد، در طبقات پایین آن از میلگرد با قطر 16 تا 24 میلیمتر استفاده می شود. برای ستون ها هم میلگرد با قطر 12 میلیمتر را به کار می برند و از آنجا که قطر میلگرد یکی از مهمترین پارامترها در مقاومت ساختمان است، مهندسان سوئدی آن را مراعات و اجرا می کنند.
مسئله دیگر تعداد میلگرد در ستون هاست که بستگی به شکل و قطر آن دقت لازم در اجرایش به عمل می آید. مثلا برای ستون 1 میلیمتر در 60 سانتیمتر تعداد بیشتری میلگرد استفاده می شود تا ستون 500 سانتیمتر در 500.
مراحل کاشت میلگرد و چال زنی محل چاله و سطح بتن از دیگر مواردی است که در اجرای سازه در سوئد مراقبت لازم از آن به عمل می آید و دقت می کنند که به درستی انجام شود. علاوه بر این کار دیگری که در راستای مقاومت ساختمان صورت می گیرد، محصور کردن فضای تزریق و افزایش فشار تزریق و ضربه و ارتعاش است که در نهایت به کنترل ارتعاش سازه می انجامد.
کریمی سیمان و نحوه اجرای آن را از دیگر پارامترهای مهم در مقاومت ساختمان می داند و می گوید: در سوئد سیمانی که استفاده می‌کنند کاملا استاندارد بوده و برای اینکه مقاومت ساختمان بطور کامل تامین شود در اجرای آن دوره مراقبت را افزایش می دهند و مرحله به مرحله مراقب هستند که المان های سازه مقاوم باشند و بررسی های لازم را در این ارتباط انجام می دهند. این در حالی است که در کارخانه های تولید مصالح ساختمانی که در مقاومت ساختمان تاثیر اساسی دارد؛ المان های مقاومت در نظر گرفته شده و استانداردهای لازم را دارند.
