چرا مردم به یکدیگر «رحم» نمی‌کنند؟
یک آسیب شناس اجتماعی گفت: «امروز روابط احساسی و عاطفی در حال تبدیل به روابط ماشینی و عقلی است. در اینجا اگر شما نتوانید از طریق نهادهای داخل خانواده در روابط خود تلطیفی ایجاد کنید مجبور می شوید به این روابط ماشینی تن بدهید. لذا نباید این موضوع را به عنوان فروپاشی اخلاقی در نظر گرفت.»
دکتر هادی معتمد روانپزشک و آسیب شناس اجتماعی گفت: «ابتدا باید فروپاشی اخلاقی را یک تعریف جامعه شناسی کرد که منظور از فروپاشی اخلاقی چیست و چه اتفاقی افتاده که گفته می شود جامعه با فروپاشی اخلاقی روبرو شده است.»
این آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه ما یک تعریف علمی، جامع و کاربردی از فروپاشی اخلاقی نداریم گفت: «اینکه بگوییم جامعه دچار یکسری مشکلات اخلاقی است حرف صحیحی می باشد و عده ای از مردم ممکن است خلاف هایی داشته باشند یا وضع اعتیاد ممکن است افزایش پیدا کرده باشد.»
وی ادامه داد: «متاسفانه ما یک روندی از افزایش آسیب های اجتماعی را شاهد هستیم که این موضوع علل مختلفی می تواند داشته باشد.»
معتمد اظهار کرد: «یکی از علل آن این است که ما از نظر اقتصادی و اجتماعی به طور دائم در معرض هجوم و تحت تحریم و محاصره هستیم. طبیعتا وقتی مشکلات اقتصادی جامعه افزایش پیدا می کند ممکن است خیلی از مسائل اخلاقی کمرنگ شود و به سختی بتوان آنها را حفظ کرد.»
وی با بیان اینکه مشکلات معیشتی، گرانی و بیکاری نیز می تواند از علل این موضوع باشد گفت: «یکی از معضلاتی که ما با آن مواجه هستیم این است که تناسب جمعیتی نداریم و با حجم بالای جوانان روبرو هستیم که خیلی از آنها شغل و مسکن ندارند در حالی که سن آنها به سن ازدواج رسیده است.»
وی افزود: «ما اکنون یک جامعه بالای ۲۰ میلیون جوان داریم که همه آنها نیازمند اشتغال و ازدواج هستند و لذا این مسئله می تواند یکی از عوامل فروپاشی اخلاقی در جامعه باشد.»
معتمد در پاسخ به این سوال که چرا مردم نسبت به گذشته از رحم و عطوفت کمتری نسبت به هم برخوردار هستند؟، گفت: «زمانی بحث ریش سفیدی، قرض الحسنه، کمک به یکدیگر و یا هر موضوعی که بتوان به آن به عنوان یک رابطه اخلاقی - اقتصادی نگاه کرد به صورت رو در رو و چهره به چهره انجام می شد؛ در حالی که اکنون رابطه ها ماشینی شده است.»
وی ادامه داد: «در یک دنیای ماشینی ما نمی توانیم بگوییم فقط خودرویی که سوار آن می شویم یا پولی که پرداخت می کنیم ماشینی است؛ بلکه افکار ما هم ماشینی می شود. یعنی ما به طور ماشینی درآمدی داریم و ذهن ما به طور ماشینی این درآمد را تقسیم می کند که برای چه کارهایی صرف شود.»
وی افزود: «یعنی ذهن ما به طور اتومات گرانی ها و تورم را در نظر می گیرد و این باعث می شد وقتی یک نفر به ما بگوید هزار تومان قرض بده برنامه ریزی ذهنی ما به هم بریزد.»
معتمد با تاکید بر اینکه امروزه روابط انسانی به روابط ماشینی تبدیل شده است گفت: «روابط ماشینی، افراد را خود به خود به ماشین تبدیل می کند و این روابط ماشینی اقتضای زندگی مدرن است.»
وی ادامه داد: «امروز روابط احساسی و عاطفی در حال تبدیل به روابط ماشینی و عقلی است. در اینجا اگر شما نتوانید از طریق نهادهای داخل خانواده در روابط خود تلطیفی ایجاد کنید مجبور می شوید به این روابط ماشینی تن بدهید. لذا نباید این موضوع را به عنوان فروپاشی اخلاقی در نظر گرفت.»
وی خاطرنشان کرد: «بنده با شما هم عقیده هستم که ما باید از نظر اخلاقی بیشتر کار کرد و جامعه اکنون در وضعیت مطلوبی نیست؛ اما معتقد نیستم جامعه دچار فروپاشی اخلاقی شده است.»
معتمد گفت: «در کشور در حال توسعه ای مانند ایران که مرتب در حال انقلاب صنعتی، مالی و اقتصادی است راهکاری برای این موضوع وجود ندارد. هرگاه ما توانستیم به یک ثبات پایدار برسیم به طوری که اگر کسی مقداری پول دارد تا آخر سال ارزش آن تغییر نکند، آنگاه می توان از آن فرد پول قرض گرفت.»
این آسیب شناس اجتماعی اظهار کرد: «نکته ای دیگر که باعث می شود ما مسائل را خیلی حاد ببینیم این است که ما در گذشته آمار و اطلاعات درستی در دست نداشتیم؛ در حالی که اکنون به آمار دسترسی داریم که باعث می شود مسائل را خیلی بزرگ نشان دهد.»
وی ادامه داد: «نکته دیگر اینکه اگر این مسائل اینقدر بزرگ جلوه می کند به این دلیل است که تعریف روابط اجتماعی جامعه نوین با جامعه سنتی تفاوت دارد. بنده که فردی سنتی هستم خیلی از نمودهای مدرنیته را فساد می بینم، در حالی که ممکن است فساد نباشد.»
وی در پایان تصریح کرد: «لذا ما باید در چارچوب قوانینی که برای همه قابل قبول است مسائل را تعریف کنیم و نباید با تعریف شخصی به مسائل نگاه کرد.»
منبع: فرارو
