چاقی شما از کجا آب می خورد؟
بسیاری تصور می‌كنند اگر فردی چاق است پس به طور حتم زیاد می‌خورد و كم فعالیت می‌كند و بدون شك فرد تنبلی است، اما در بیشتر اوقات ماجرا چیز دیگری است.
چاقی ژنتیكی است
دانشمندان برای اولین بار، این ژن را در موش‌های چاق شناسایی و آن را «ژن تپلی» نامگذاری كردند. سال‌ها بعد زمانی كه دانشمندان ژنوم‌های انسان را برای یافتن نشانه‌هایی كه آسیب‌پذیری در برابر دیابت نوع دوم را افزایش می‌دهند بررسی می‌كردند، دوباره با ژن تپلی ـ كه اكنون ژن FTO نامیده می‌شود ـ روبه‌رو شدند. مشخص شد در افرادی كه دارای دو ژن FTO هستند نسبت به افراد فاقد این ژن، احتمال ابتلا به دیابت 40 درصد و چاقی 60 درصد بیشتر است. افرادی كه تنها دارای یك ژن FTO هستند نیز دارای اضافه‌وزن هستند.
دانشمندان تصور می‌كنند ژن‌های چاقی زیادی در بدن وجود دارد. یكی از آنها می‌گوید: «ممكن است صد ژن چاقی وجود داشته باشد كه هركدام یك تا دو كیلوگرم به وزن بدن اضافه می‌كنند. زمانی كه باید چربی بیشتری بسوزانیم، تفاوت كاملا آشكار می‌شود. 16 درصد انسان‌ها دارای دو ژن چاقی و 50 درصد دارای یك ژن هستند. دانشمندان تصور می‌كنند سایر ژن‌های چاقی در مقایسه باFTO تاثیر كمتری دارند. خبر خوب این كه با داشتن استعداد ژنتیكی برای چاق شدن، دنیا به آخر نرسیده است، هنوز هم می‌توان با ورزش منظم، خطر را كاهش داد.
می‌توانید سوخت و ساز بدن را تغییر دهید
دانشمندان با بررسی دوقلوها (یكی چاق و دیگری لاغر) به این نتیجه رسیدند كه سلول‌های چربی در فرد چاق دچار نوعی تغییر در سوخت و ساز می‌شوند كه سوزاندن چربی را بسیار سخت می‌كند. اضافه‌شدن تنها پنج كیلوگرم به وزن بدن می‌تواند باعث كندی در سوخت‌و‌ساز و ایجاد یك چرخه باطل در بدن شود، یعنی هرچقدر چربی بیشتری در بدن ذخیره شود به همان میزان سوزاندن آن مشكل‌تر می‌شود. پس راه‌حل چیست؟ قطعا ورزش‌كردن و فعالیت بدنی. چند كودك چاق را می‌شناختید كه اكنون به افرادی متناسب و خوش‌اندام تبدیل شده‌اند، آن هم تنها با ورزش‌كردن منظم؟
سرنوشت ما در زمان بارداری رقم می‌خورد
سیگار‌كشیدن در دوران بارداری باعث تولد نوزاد نارس و مصرف الكل باعث آسیب‌رسیدن به مغز نوزاد می‌شود، بنابراین تغذیه نامناسب نیز می‌تواند تاثیرات منفی داشته باشد. بسیاری از دانشمندان معتقدند مصرف شیرینی زیاد و غذاهای چرب می‌تواند بر نوزاد (حتی قبل از تولد) تاثیر منفی بگذارد. مطالعات نشان داده است میزان اسیدهای چرب و گلوكز در رحم زنان چاق بیشتر از زنان با وزن طبیعی است. این مولكول‌ها، پروتئین‌هایی را آزاد می‌كنند كه به سیستم كنترل اشتها و سوخت و ساز در مغز در حال رشد نوزادان آسیب می‌رساند.
برخلاف انتظار، غذا‌خوردن به مقدار كم و فعالیت زیاد تاثیر چندانی بر كاهش وزن ندارد
در مطالعه روی زنانی كه عمل جراحی بای‌پس معده انجام داده بودند، كودكانی كه قبل از این عمل به دنیا آمده بودند با كودكان متولد‌شده پس از عمل مورد مقایسه قرار گرفتند. همان‌طور كه انتظار می‌رفت وزن مادران پس از عمل كم شده بود، اما امكان چاقی در كودكان متولد‌شده پس از عمل نیز به نصف كاهش پیدا كرده بود. از آنجا كه كودكان یك خانواده دارای ساختار ژنتیكی مشابه هستند، از نظر دانشمندان تفاوت‌های وزنی در كودكان یك خانواده با تغییرات رخ داده در محیط رحم مرتبط است.
شیرینی واقعا اعتیادآور است
با وجود این كه غذا مانند مواد مخدر یا الكل اعتیادآور نیست، اما در سال‌های اخیر دانشمندان تشابهات عجیبی را بین این دو كشف كرده‌اند. در مطالعه‌ای كه تصاویر غذاهای شیرین مورد علاقه شركت‌كنندگان به آنها نشان داده شد همان بخش‌هایی از مغز تحریك شد كه در افراد معتاد نسبت به مواد مخدر یا الكل واكنش نشان می‌دهند. پژوهشگران می‌گویند: ممكن است دوپامین (هورمون انگیزه و خوشی) عامل این موضوع باشد. اگر افراد چاق گیرنده‌های دوپامین كمتری داشته باشند، باید بیشتر غذا بخورند تا بتوانند با انگیزه و خوش باشند.
عفونت گوش می‌تواند به حس چشایی آسیب برساند
سال‌ها این سوال مطرح بود چرا افرادی كه حس چشایی ضعیف‌تری دارند معمولا چاق هستند. این فرضیه مطرح شده است كه امكان دارد عفونت‌های گوش كه باعث آسیب‌دیدن عصب چشایی ـ كه از گوش میانی می‌گذرد ـ می‌شود، همان حلقه گمشده باشد. پس از انجام آزمایش‌های متعدد مشخص شد امكان چاقی در افراد بالای 35 سالی كه چند مورد عفونت گوش داشته‌اند، دو برابر بیشتر است. افرادی كه قبلا عفونت گوش داشته‌اند به غذاهای چرب و شیرینی بیشتر علاقه دارند. زیرا به دلیل آسیب‌دیدن عصب چشایی باید مقدار بیشتری چربی یا قند مصرف كنند تا مزه آنها را حس كنند.
پیشگیری از عفونت‌های گوش در كودكی همانند پیشگیری از عامل آنها یعنی سرماخوردگی سخت است. اگر فرد بالغی ـ كه دچار اضافه‌وزن است ـ در دوران كودكی به عفونت حاد گوش مبتلا شده است باید حتما به مزه و ساختار غذای خود توجه ویژه داشته باشد؛ برای مثال استفاده از میوه به جای شیرینی یا روغن زیتون به جای كره می‌تواند منجر به تغذیه بهتر و كاهش‌وزن شود.
